Katalog

CUMHURÎYET/10 DIŞ; BRUKSEL SABETAY VAROL Çetitfin Brüksel Gezisi... BRÖKSEL — Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin, dış po- litika konusunda yapacağı genel görüşme çok özel koşul- larda gerçekleşecek. Tarihin dönemeç noktalarında, hü- kümetierin verdiği bazı önemti karartar, saptadığı dış po- IKikalar, ülketerın çok uzun vadeli yazgısını çizmeye yarar. Dtşişleri Bakanı Hikmet Çetin, koşulların önemini kav- rayan bir bakan olduğunu geçen hafta Brüksel'de ortaya krjydu. 20 aralık cuma günü, Bakan Çetin, heyecan- la, "Ikinci Dünya Savsş/ gorçekte yalnızca bugün sona er- di" demekten kendinı alamadı. Brüksel'dekı NATO merkezinde söylenen bu sözler, bir bakıma tazla ıddialı sayılabiHr. Yine de telaffuz edildikleri basın toptantısında hazır olan herkes, bakanın bu şekil- de konuşmasmı gayet normal karşıladı. Çünkü, aynı gûn eski "Varşova Paktı"n\n dokuz temsil- cisi, NATO üyesi 16 ülkenin dışişleri bakanıyla bir rnasa etrafında toplandı. Toplantının adı, "Kuzey Atlantik İşbirlh ği Konseyi" kji. Bu isim altında bir uluslararası toplantı dü- zenlenerek, merkezi ve Doğu Avrupa ülkelerinın, bundan sonra NATO güvencesi altına girme taleplerı, kısmen de olsa karşılanmış oldu. NATD ıçin hem tüm Avrupa'yı hem de Asya kıtasının önemli bir bölümünü kapsayan bir gü- venlik sisteminin çatısı olma olasılığı belirdi. Benzer işle- ve aday başka kuru- SSCITııin depremi Gorbaçov: Yeni oluşumun süıeceğine inanmıyorum luşlar da var. Aynı gûn, Federasyonu Başkanı Boris Vfe/tsin, Roma^ dan Brükset'e gön- derdiği mesajla, Rus- ya'nın "uzun vade" de, NATO'ya üyeliğini göndeme getirdi. Er- tesi gün Kazak baş- kenti Alma Ata'da, "Bağımsız Devletler Töpluluğu" kuruldu. DışişleriBakanıÇetin, salı günügeldiğlBrükserden cumartesisabahı aynldı. Arada Bonn'a kısabir gezi yaptı. İkili temaslardan anlaşıldıkiTürk diplomasisininyeni lokomotifi, bundan sonra dışişleri bakanı olacaktır. Bütün bunlar, Maastricht'te, 12 AT üyesi arasında yeni "birlik" anlaşmasına varılmasından sadece 10 gün son- ra oldu. * • • SHP'li Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin, geçen salı günü geldiğı Brüksel'den cumartesi sabahı ayrıldı. Arada A»T manya'nın başkentı Bonn'a kısa bir gezi yaptı. Bu süre içinde yaptığı ikili temaslardan anlaşıldı ki Türk diploma- sisinin yeni lokomotifi, bundan sonra dışişleri bakanı ola- caktır. Genel olarak dışişleri bakanının, yeni koşulların önemini bildiği ve yeni gelişmelerı hızla kavradığı ızleni- mi uyandı. Ancak, "insan hakları ve özgürtükler" konusunda haklı olarak verdiği "güvenceler" bir yana bırakılırsa, temsil et- tıği hükümetin, uluslararası planda, günün koşullanna la- yık, net ve iddialı bir proje eksikliğı kendini hıssettirdi. Bu proje eksikliği tüm temaslarda ortaya çıktı. Örneğin, Ankara, "Bağımsız Devletler'M ilk tanıyan NATO ülkesi ol- du. İlk tanımaların dünya kamuoyunda ınandıncı olması için Türkiye'nin, eski SSCB cumhuriyetlerine ilişkin gös- terdiği cesaretin, Brüksel'de bu konuda getırilecek somut önerilerle beslenmesı beklenirdi. Almanya ile olan görüşmeierde, Yugoslavya içsavaşı- nın ayrıntılı olarak gündeme gelmemesi de aynı tür bir be- Hrsizltk örneğı. Böylesi güncel konuları tartışma yerine, bakanın, "Bonn PKK'yı gerçekten öestekliyor mu, yoksa desteklemiyor mu", tarzında kuşku duyulduğu havası vermesi garipsenebilir. Almanya'nın PKK'yı desteklemedığını saptamak için bu- nu Genscher'in veya Helmut Kohl'ün ağzından duymaya ne gerek var? Bu örnekleri kolaylıkla çoğaltabiliriz. Dip- lomasinin lokomotifi olması gereken bakan, dışişleri me- murlarının ilgi alanına girecek şeyleri kendilerine bırakıp, bir an önce dizginleri ele almahdır. Dış Haberier Servisi — Dağüan SSCB'yi oluş- turan 11 cumhuriyet tarafından kunılan Bağım- sız Devktler Topluluğu (BDT), birçok konuda belirsizliği de beTaberinde getirdi. Artık tarih sahnesinden çekilen SSCB'nin Devlet Başkanh- ğ» görevini hâlâ surdüren Müuil Sergeyevic Gor- baçov, BDT'nin variığını sürdüremeyeceginı ileri sürerken nükleer silahlann ateskme mekanrana- sının kendi denetiminde olduğunu söyledi. Bu arada Gorbaçov'un dün Rusya Federasyo- nu Devlet Başkanı Boris Yettsüı'le bir araya ge- lerek bir görüşme yaptığı bildirüdi. Görüşme hakkında aynntüı bilgi verümedi. Yeltsin'in yar- dımcısı Aleksandr Rutskoy'un Yeltsin'le, iyiden iyiye derinleşen göniş aynlıktan nederüyle kısa sü- re içinde i&tifa edecegi bildirüdi. Ermenistan Devlet Başkanı Leo« Ter Petros- yaa, BDT anlaşmasına Dağlık Karabağ konu- sunda çekince koyarak onaylayacaklannı bildir- di. Peuosyan, Azerbaycan tarafından özerk sta- tüsü kaldınlan Dağhk Karabağ'm statüsünün ta- nınmasuu istediklerini kaydetti. Bağımsız Devletler Topluluğu'nun gelecegine ilişkin belirsizlik sürerken Moskova ve St. Pe- tersburg'da yeni birlik aleyhinde gösteriler ya- püdı. ~ BDT'nin kumlmasıyla hukuki varhgMU kay- beden SSCB'nin Devlet Başkanı Gorbaçov, hal- yan radyosuna verdigl demeçte yeni birligjn var- hğıru sürdüreceğinden kuşkulu oldugunu ileri sürdü. Gorbaçov, Yeltsin'i "demokratik olmm- makla" suçladı ve SSCB'nin tarihe kanştıguun, Yük&ek Sovyet'in son toplantısında açıklanma- sı yönündeki isteg^rü yineledi. Reuter'in haberine göre Gorbaçov, "B« yeni toptahtfek Hunmıyorara. Vmriıfeu* sardürecegi- ni suınıyonım" dedi ve bu duşüncesine karşın "zarar verir" düşüncesiyle aktif bir muhalefet yapmayacaguu da kaydetti. Gorbaçov, BDT'nin kurulmasınm kendisine karşı bir darbe olmadı- gıru, ancak yasadışı oldugunu söyledi. Gorbaçov, bir soru üzerine nükleer silahlan Kâbus sflahlarSoğuk savaş yıllannda milyarlar değerındeki mali kaynaklar silahlanmaya aynldı. ABD ile SSCB'nin tüm çabası nükleer komuta sisternlerirü daha güvenli duruma getirmek, nükleer savaşm çıkmasına engel oimaktı. Soğuk savaş sona erdi, Doğu Bloku tarih yapraklanndaki yerini aldı, ancak nükleer tehlike ortadan kaldınlamadı. Sovyetler Birliği'nin 'öidürülmesi' ile birliğe ba|lı cumhuriyetlerin topraklarındaki nükleer silahlar gündemin birincı maddesi oldu. Bugun Batılı ulkeler ABD Dışişleri Bakanı James Baker'ın "nükleer silahlanı sahip Yugoslmvya" benzetmesi yaptığı Bağımsız Devletler Toplulugu'ndaki nükleer silahlann merkezi otoritede kalması için mücadele veriyor. Dağılan SSCB'de nökleer sllah saytsı TakUkatom sHahlı cumhuriyetler Moldavya Gûrcistan' 320 Ermenistan 200 Nükleer kulübün yeni ûyeleri Stratejik atom sitahlan Takök atom silahlan 12.000 7.000 SSCB 11.000 10.000 4.356 T0PLAMAT0MSİUHISAYISI Azerbaycan 300 KaynaK OoOal Kaynaklar Koruma Kûnseyı ve Sılah Oenetmı BırtOı, N«w York Tımes 1991 Sıpn Yıllıjı ateşleyecek mekanizmanın çantasmda oldugunu bildirdi ve şunlan söyledi: "Çutttsda aiziB bU temeyeccftİBİz şeyler vtr. Buüanbuı birU de İ A % kSognun «tnta&ndaki, nmkittr sUahtan atc^e- s yecek meiuuıiz»adır." Gorbaçov, halkm, geüş- melerin farkında olmadıguu da kaydederek "Ge^- " lccck bakkıada umatta de#lim. BeUnLı«tte yrf J sonutu kad«r gMericcegiai de d ö f i b ı m i y o " dedi. AP'rün haberine göre de Gorbaçov, dün sin'k son üç gün içindeki ıkinci görüşmesini yap-a ü. Görüşme hakkında aynntüı bilgi verilmezken-'* Gorbaçov ile Yeltsin'in Bagımsu Devletler Top- luluğu'nun kuruluşunu ve sonraki gelismekri gö- , rüştükleri bildirüdi. Gorbaçov, BDT'nin kuruluşu ile ilgili belge-'^" ler eüne ulaştığjnda istifa edebüeceğjni söylemiş- ti. Bu arada Gorbaçov'a birçok ABD üniversi- tesinden ders vennesi yolunda önerikr geldiği ve Gorbaçov'un bu teküfkrden birine sıcak baktı- ğı kaydedildi. Reuter'in haberine göre öneriler Gorbaçov'un kansı Raisa'nın da ders vermesi- ni iceriyor. AA'nın haberine göre Rusya Devlet Başkan Yardımcısı Aleksandr Rutskoy'un kısa bir sürc içinde istifa etmesinin beklendiği bfldirüdi. Rusya televizyonu, Yeltsin ile son haftalarda görüş ay- nlıklan iyice su yüzüne çıkan Rutskoy'un "kı- M bir sürc sonra istifa edebOeectM" duyurdu. Rutskoy, geçen hafta yayımlanan bir deme- cinde Boris Yeltsin'in danışmanlanru ve ekono- mik reform politikasını eleştirerek "Rusyt'da de* mokrmsi o(madıguu" söylemişü. Ermenistan Devlet Başkanı Petrosyan da Mos- kova televizyonunda yayımlanan demecinde, BDT anlaşmasımn ülke parlamentosunda Dağ- lık Karabağ konusunda çekince konularak onay- lanacağını söyledi. Petrosyan, "Ds^ık Kan-. bag'ın özerk statnsüne saygı gösterttnctiai krtt yoraz" dedi. Azerbaycan'a bagh olan Dağhk Ka- rabağ'\r> özerk statüsü, Bakü tarafından ortadan, . kaldınlmışn. -ÎÇ öte yandan önceki gün Moskova ile St. Pe- * tersburg'da yapılan küçük caph gösterikrde. t BDT'nin kurulması ve yiyecek sıkıntısı protes- - to edildi. Ajanslar, "komunist" göstericilerin Yeltsin karşıü sloganlar attıklarıru bildirdiler. ^ Muhalefet güçlerinin Devlet Başkanı Gamsahurdiaya karşı başlattığı saldmyoğunlaşıyor 4 Gtircü diktatör*ateş altındaGûrcistan Devlet Başkanı, ailesi ile birlikte güvenlik içinde ülkeyi terk etmesiyolunda muhalefetten gelen öneriyi reddetti. Parlamentoyu zırhh araç ve toplarla ablukaya alan muhalefet güçleri yeniden saldınya geçti. Dış Haberier Servisi— Bagım- cagnsını reddederek görevi bı- sız Devktler Topluluğu'na ka- rakmayacagını ve yurtdışına tılmayan Gürcistan'da muhale- çıkmayaca|ını açıkladı. fet güçlerinin Devlet Başkanı Gamsahurdia'ya karşı muha- Zviad Gamsahurdia'yı devir- mek amaayla önceki sabah baş- lattıgı saldın giderek şiddetleni- yor. Parlamento büıasını ablu- kaya alan muhalif güçler, dün sabah zırhh araçlar desteğinde makineli tüfek ateşiyle karşıhk verdiği bildirildi. Muhalefet güçlerinin önceki sabah başlat- tıkları saldmnın ardından bir süre ateş kestikleri ancak geç sa- atlerde ikinci bir saldın gerçek- leştirdikleri haber verildi. Baş- kent Tiflıs'teki kaynaklann ver- digi bilgiye göre çauşmalarda ölenlerin sayısı 30 ile 50 arasm- da degişiyor. Yarahlann ise 200'e yakm olduğu bildiriliyor. Gamsahurdia, ailesi ile birük- yeni bir saldınya giriştiler. Ha- len parlamento binasmda bulu- nan Gamsahurdia, muhalefetin lefetin yanında yer alan Ulusal Muhafızlar, dün sabah üçüncü kez saldınya gecerek hükümetin de yer aldığı parlamento bina- te güvenlik içinde Gûrcistan dı- sım top ateşine tuttular. Bina- şında herhangi bir yere gitmesi yolunda muhalefetten gelen öneriyi reddetti. nın çevresine yerleştirilen zırhlı araç ve toplann desteğinde TSt 09.00'da başlatüan yoğun saldı- nya Gamsahurdia yanhlanmn Gamsahurdia önceki akşam televizyondan yayunlanan ko- nuşmasmda muhalefetin sorunu görüşmeler yoluyla çözraeyi reddettigini öne sürdü ve kendi- sirü destekleyenlere teşekkür et- ti. Gamsahurdia, aynca BBC'ye verdiği demeçte muhalefetin tüm yakmmalanm dinletnek ve sorunlanna çözüm bulmak için görüşmek istemesine ra|men, muhalefetin kendisine silahla karşıhk verdiğini savundu. Gamsahurdia kendisine yönel- tilen diktatörlük suçlamalanru "yabuı" olarak nitelerken tüm Gûrcistan halkırun kendı ardın- da oldugunu iddia etti. Gamsa- hurdia, Tiflis sokaklannda kan akarken neden Devlet Başkan- hğında kalmaya israr ettigi yo- lundaki bir soruya yanıt olarak "Gûrcistan'a istiknr geürme- ttyim" dedi. Muhalefet, geçen mayıs ayın- d& yapılan devlet başkanhğı se- çimini ezici bir coğunlukla ka- zanan Zviad Gamsahurdia'yı "bütun uyaruara ragmen dlkta- ya yönelmekten vazgeçmedigi için" silah zoruyla devirmeye çahşıyor. Seçimden sonra Gamsahurdi- a'nın başbakanı olarak göreve devam etmeyi kabul eden eski Başbakan Tengiz Segua ile se- çime kadar Gamsahurdia'yı destekleyen Gûrcistan Ulusal Muhafızlarının liderlerinden Tengiz Kitovani, ağustos aym-»t* da Gamsahurdia'nın otoriter>^ yönetimine karşı çıkmak üzere* •* bir muhalefet ittifakı oluşturdu- *,; lar. Kitovani ile Segua, Gamsa- > hurdia'mn basın özgürluğu ile J> muhalefetin siyasi faaliyetlerinî *« her-geçen gun daha fazla kısıt- • lamayı amaçlayan politikasm- dan vazgeçmesi için sürekli uya-. rılardabulundular. Muhalefet,: Gamsahurdia'ya "yeni v*. demokratik" seçimlere ı si çagnsı da yaptı. Gamsahurdia ise cumhuriyet** te yasalyollardan seçilerek işba- şma gelîniş bir yönetim bulun- duğunu vurgulayarak muhalefe- tin çagnlarını reddetti. .; Hidrofor almanın tam zamanı! UYGUN FİYAT, KOLAY TAKSİT! îşte Demirdöküm Hidroforun üstünlükleri-. • En alt kattan en üst kata kadar bastnçh, gürül gürül su sağlar. • Santrifüjpompasıyla sessiz çahşır. • Elektrik kumanda panosu üzerine monte edilmiştir. Üstelikfiyatın içinde. • Uzun ömürlüdür. • Apartmanlar, oteller, siteler, işhanlan, yazhk/kışhk evler, işyerleri... En geniş kullanım alanına sahip. 1 daireden, 150daireye... Demirdöküm Hidrofor'la tam basmç, tam verim. Yaygın ve*uzman Demirdöküm Servisİnin güvencesi, Doğalgaz ve Isı Danışma Merkezlerinin ücretsiz danışmanlığryla... DemirdökümT ü r k i y e ' n i n T e r c i h i Türk Demir Döküm Fabrikalan A.Ş. Sattf ve Pazariama Grutnt: Talat Paşa Cad. Harmancı Sok. Darüşşafaka Tozan t§ Ham 3 Levent - îstanbul Tel. (1) 279 27 20 (7 Hat) Faks-. (1) 279 27 29 Ankara BiUge Müdürtüğü: Izrnir Cad. Koç Han No:25/3 Yenışehır -Ankara Tel: (4) 125 43 20 -125 43 22 Faks: (4) 118 70 44 Servis MüdüriüğiL TeV.(l) 269 72 61-264 02 88 Faks (1)268 73 92 Doğalgaz ve Isı Danışma Merkezlerk tstanbuL (1) 279 27 20 (7 Hat) Ankara: (4) 167 87 78-118 21 00 tzmir: (51) 22 02 61 Bursa: (24) 23 10 99 Samsun: (36) 15 10 52 KlRGIZlSTAN'LA İŞBÎRLIĞÎ Akayev: Türki bizim için yıld Türkiye'nin Kırgızistan'ı tanımabelgesini Kırgızistt Başkanı Asker Akayev'e, Başbakan Süleyman Deui Demirel, "Kırgızistan'ı ilk tanıyan olmaktan mutlü ANKARA (Cumhuriyet Büroso) — Türkiye ile Kırgızistan arasında dün An- kara'da bir diziresmibelge imzalanarak iki ülke arasında siyasi, ekonomik, tica- ri ve kültürel işbirliğinin kapsamlı bir se- kilde geliştirümesine yönelik teknik alt- yapı kuruldu. Cumhurbaşkanı Turgut Özal ile beş gunluk bir ziyaret ıçin önceki gun Türki- ye"ye gelen Kazakhtan Cumhurbaşka- nı Asker Akayev başkanhgında yapılan Türk-Kırgız resmi görüşmeleri dün so- na erdi. Akayev, dün aynca Başbakan Süley- man Demirel ile bir araya geldi. Başba- kan Demirel, görüşme sırasmda Türki- ye'nin Kırguristan'ı "Unıma bdgesini" Akayev'e verdi. Cumhurbaşkanı Akayev, ziyaretinin ikinci gününde dün ilk olarak Anıtka- bir'i ziyaret ederek çelenk koydu ve say- gı duruşunda bulundu. Anıtkabir'in ar- dmdan TBMM Başkanı Hüsamettin Cindonık'u ziyaret eden Akayev, daha sonra da Başbakan Demirel ile bir araya geldi. Demirel, Türkiye'nm Kırgızistan Cumhuriyeti'ni tanıma belgesini Aka- yev'e sundu. Görüşmede kısatoirkonuşma yapan Demirel, Türkiye'nin Kırgızistan'la ilk aşamada kuracağı diplomatik ilişkinin "en ktsm zunanda" konsolosluk düzeyin- den büyükelçilık duzeyıne çıkarüacağı- nı beUrterek, "Kırgıristsn Cumhuriyeti- ni ilk Unıyan devlet olmaktan mutluyuz" dedi. Başbakan Demirel, dun Kırgızistan Cumhurbaşkanı Asker Akayev ve bera- berindeki heyetle bir araya geldi. Goruş- mede, Bağımsız Devletler Topluluğu'na katılma karan alan 11 cumhuriyeti de Türkiye'de temsil etmekle görevlendiri- len Rusya Federasyonu Büyükelçisi Al- bert Çernişev de hazır bulundu. Demirel, kabulde yaptığı konuşmada, dünya şartlannda ve Sovyetler Birlığı'n- de meydana gelen gelişmeler sonucun- da cumhuriyetlerin ba|ımsızlıklarına kavuştuklarım anımsatarak, "Böyle bir olayn kansn, kavgasız meydan* gelmesi çok öaemüdir. Arkaanda yeni, |e yönelik ihtflaflar meyda banşcı bir duzen kunüm yt. konuştu. Türkiye'niı Cumhuriyeti ile her türlûi ar oldugunu vurgulayaa.l ülke arasındaki "kardtfa bundan sonraki ilişkileri< türecek düzeyde oldugunu mirel, kunılan yeni dünyac kendi sorunlannı çözmesu rışa hizmet edeceğini boliı ye'rün Kırgızistan Cumk» m* belgesi"ni Akayev'e sı Kırgızistan Cumhurba? de, ziyaretlerinin ana ams arasmdaki geçen yüzyti kaldınlan'' bağlantılan ca Türkiye'nin ekonomik ve< lerinden yararlanmak old Türkiye'nin, Türkçe kom yetler için "yol gösterki* kan bir yıldız" olarak ni anlatan Akayev, şöyle k "Özgur Kırgızistan O tum Tnrk halklanmn ord ye Cumhuriyeti'nin tan sevindiriyor. Bn bizim i vindirici bir olaydır." Öğleden sonra yapıl resmi görüşrnelerinin iki dan sonra iki ulke cumh rafından bir "Dostlı Aalaşınası" imzalandı da aynca "Ekonomik' Anlaşmasf', "Konsolo ve "Mutabakat Zaptı' Görüşmelere yakm görüşmeierde ikili kon Türkiye'nin Kırgızista bankacıhk, sigortacılı lat konulannda teknil uzman görıdermesi ve sunun ele alındığmı 1 Bunun yanı sıra, T du aracılığı ile Türki^ başkenti Bişkek arasu yon bağlantısı kurms miryolu bağlantısı ol rılması, iki ulke ara1 mekanizması oluştui durulduğu beürtildi