Katalog

CUMHURÎYET/10 EKONOMİ 7 KASIM 1991 DÖVİZ KURLARI 7KASM1991 Dûvıan Cmsı 1 ABODotan 1 Aknan Martu 1 Avustratyı Dotan 1 Avusfcryı $*nı lAdçaaFnngı 1 Omtmatz Kronu 1 FinMtridası 1 Ffmss FfYifli 1 Hohnda Ftori» 1 tspanyd Peeası 1 bveç Kronu 1 bvıçre Frangı lOOİtaiyan Lıretı 1 JjponYem 1 KanadaDotan 1 NnvtçKroou OAVB AJış 4901 18 2994 00 3844 97 42S42 145 33 77159 1229 60 875 45 2656 04 47 58 820 06 338713 399 44 37 75 4359 31 763 42 DÖVB Satış 4911 00 3000 00 3652 68 426.27 145 62 77314 1232 06 877 20 2661 36 47 68 82170 3393 92 400 24 37 83 4368 05 764 95 EfeJchf 4896 28 299101 3787 30 424 99 143 88 763 87 1217 30 874 57 2653 38 46 63 81186 3383 74 395 45 37 19 4293 92 755 79 Etektf Satış 4925 73 3009 00 3864 24 427 55 146 06 775 46 1235 76 879 83 2669 34 47 82 824 17 3404 10 401 44 37 94 4381 15 767 24 ÇATMZKUI $1.6370 Aknan MaıKj $ 1 2746 Avust Doian $ 11 5208 Avus $4İmı $33 7249 Bd Frangı $ 6 3S20Dan Kronu t 3 9860 Fın Muttası t 5 59B4 Fran Frangı * 1 8452 Hol Ftormı $103 00 isp Pszetası % 5 9766 isveç Kronu % 1 4469 kv Frangı * 1227 01 ttal üretı $ 129 82 Japon Yem % 1 1243 Kanada Dol t 6 4200 Norvcç Kr SERBEST HYASADA DÜN DÖVtZ-ALTM ABODotan Alman Markı isvıçre Frangı Hotanda Ftonra ingıhz Stefdnı Fransız Frangı 100 I Lıretı BORSA Aüş 4950 3015 3400 2660 8750 879 399 Saöş 4960 3025 3415 2670 8830 885 405 S Arabıstan Fbyalı Avusturya Ş<tinı Cumhunyet 24 ayar kulçe 22 ayar btleak 900 ayar gumuş AJış Satış 1310 425 375 000 400 000 56 400 51040 775 1325 430 380 000 420 000 56 600 51845 805 ffea Haori: 81.356.152.075 • MkHn: 13.S23.5CS S KASIM 1991 2720 32 2702 41 2171 13 2171 81 3042 97 3014 38 AUTaiotHBU) MnGnı KoçHcUng Pws«n(BU) »Sâl PımEiMgreEt Ssfltrıf Hotdng Vıtaf Ynmı On. vm MrfF Oıf8Û! Yao; YapıKredı 1860 3750 uıa* um 5700 :*M 1300 1960 nw 2300 1 1 * 4500 17M 750 17500 2450 1500 775 6400 17*M 9600 4150 53000 1150 575 650 10500 tm 2750 3400 3000 1400 5200 1100 1350 13250 2400 2100 an 2150 11500 UM 11H 4000 825 nst 2M1 425 450 775 1000 6300 77000 1150 1050 MH S75 «•» 86C 1050 575 •7S 1tH 1Hİ M 1250 900 110O 1250 71M 2800 2DO0 6100 IM 3200 1200 3250 m* 3200 1400 7600 135000 275 575 1350 1050 1200 7500 1500 10750 17M IMt 2950 500 MM 4JM am 71! 1500 1750 2400 1250 1550 115* Buguntaı 1800 3700 1129İ 24» 1300 m 2300 725 2450 775 17M* 9900 51000 1150 550 650 10500 * M 2700 3400 3000 1400 5100 M7M 1050 1350 13250 2100 MM 2100 11500 1775* 1 M 11M 825 (3M 215» 17M 1151 425 7» 1000 1050 1000 850 MM 825 1000 650 1250 900 950 1200 m» 2800 2400 -900 *m 3200 1200 3000 14O0 7500 275 M 1300 1200 1400 10750 17M 1H* 2950 450 M 4491 4291 7» 1700 2350 1250 1550 Bugurtoj •nyute» 1850 3900 1350 MS* 2300 775 2500 775 179H 10200 52000 '150 575 650 tm 11000 tm 2700 3400 3000 1400 5200 zm 78 17IM 1100 1400 13750 979 74M 2100 MM 2150 «•M MSt 11 50 1(7M *ı*t nm IM 850 tm 17M MS* 450 450 750 1000 1150 1050 97M 900 22M 850 1000 675 •M »M 1300 925 1100 1250 74M 2800 2550 7900 S4M 3350 1200 3000 1400 7800 300 •a 1350 1500 11000 3000 500 27M T79 1750 2350 1300 1600 Buguntaj 1950 3750 1300 n 2300 IM 49M MM an 725 2450 775 172M 10200 52000 1150 575 650 XMİ 10500 129 2700 3400 3000 1400 5100 1100 1400 13750 979 74M 2100 2150 11500 ia* 1M 825 17M 425 750 1000 1150 1060 I7M 850 IM 850 1000 660 M l M M 1250 925 1100 1200 7«M 2800 2450 7900 94M 3200 1200 3000 1400 7600 275 H9 1300 1200 1500 10750 IMt 2950 475 791 1750 2350 1250 1550 feton * 9300 23430 1M1 231Mİ nm 339750 22400 50 213180 17189 *MM 685320 . 15100 8000 32390 6500 1550 1*14179 5O0 2000 8000 a» 22H0 26250 5680 39550 700 •2411 t» 37653 2179* 23500 MM 247(9 120734 2484S 117MM 11MM 97535 50500 19050 460 5150 7200 39900 11*919 77500 3550 229995 2*479* 3750 178900 64500 72*00 6976 39030 2500 41M 18700 23400 7U7* 2000 39150 142240 9500 2Z7H 45520 7330 242500 45025 10760 1000 226950 245800 1800 3700 1129* 1300 219* 2300 725 2450 775 172M 10100 51000 1150 560 650 UM 11000 K M 2700 3400 3000 1400 5100 I7M 729 1400 13500 9M 74M 2100 2150 4*M MM 11500 125* 11M 825 450 725 1000 1150 1000 875 21M 850 1000 675 1300 925 1050 1200 TM* 2800 2500 7900 3200 1200 3000 1400 7600 275 M * 1300 1200 1450 11000 17M 1M* 3000 47S 42M 779 1750 2350 1250 1600 11M AjırtMı ortfly 111*21 M11* 11M2 1811 3709 1149 112M 24*4 2141 2300 nsi 113) 44*! M1I 2*M 739 2450 775 (7*1 T7M7 10068 51482 1150 553 650 »1*4 10750 S24* 27» 3400 9000 1400 5117 27M 722 1MM 1099 1388 13516 99( 722* 2100 MM 2148 4M* M14 11504 ım 2*1*2 M41 1217 11M 7222 B26 I3M 2247 17M 425 2NM «8 736 1000 1100 1014 MK 863 21M 844 1000 21*» 1285 922 1029 1217 7*11 28O0 2479 7900 9M* 3222 1200 3000 1400 7580 275 M * 1310 1200 1428 10923 17(1 12M »71 477 794 1735 2350 1255 1585 1124 YATIRHYI FONUUtl IKASM1991 fcttMH •rtK-1 İMM-3 *rt5 •nsatYM-1 E*»»Fon2 YKBKnnıF YKBUntF YKBKaıiiBF VKBOfreF v YKBM«F VMFon-1 VMgffoı-2 \MıfFnv3 \MfHsst 9&50E £635 44»! 44JS 2S299 2SJ31 21177 21.205 tans * « 72TK 72207 eim 6ii36 3iâF rm 2&8O5 2M39 n «7io 62T17 62J04 50J10 50182 241M 24228 24442 24477 12300 1ÎMS 7&213 7STO 29.69 29.201 18357 1U85 12141 0161 U02 9623 JtTU 7BJM8 2&SK 25.709 17734 1775» 66S29 6SSS1 51464 51537 56W 59050 51151 53217 4&545 4&SB 51SÇ 51304 2ira 21727 172B 17303 16570 «MJ 51fiO7 510( 135J69 '36030 24536 24364 1&0K 15.130 0.13 •1103 ao an 113 at3 a10 an 009 au ai4 au au 112 an aw a» 016 022 au at4 014 009 0.14 046 012 014 005 -001 016 •019 a12 012 an a» \WDunya \Mrffot6 01*»» Hw Fbo Tı*<iFnv2 MBuRm- lieuta-2 FimRn-2 Fnadsfm-3 FransfoM Fnaısfaı-5 Zinal Başak Fon ZhatFn-4 Hakftn-1 H*fm-2 PmukFon EnMFon-1 EmökFov2 1 TîtartFon Sumef Fon Onzhnı EjeFoı Kataımı Fon OrttFon Tirt!ı»*Fon »MFon FJFOT 22.0M 16JT5 4&430 55.169 18633 S149? M549 195J50 23.167 2SfS 24361 15.722 «496 27S3 20İ43 22192 20363 27245 20162 »427 «732 24432 W4 22426 14617 1&564 20944 21262 «778 1S579 «923 19556 16J53 «050 «341 15.739 22030 16Ü33 46475 Sİ255 «665 53571 14369 1 95iû5 a'94 29522 24396 fi-83 16522 27571 20871 22210 20368 27.279 208B4 29.4K C.7B5 24469 «659 22459 15SP 19588 20964 23.296 «801 19J02 «948 1S599 «379 «069 «372 15» 0.29 011 010 013 017 014 013 013 012 015 0M 039 015 •001 013 an 002 012 011 021 an 0.15 024 015 015 ai2 aio 0)5 012 012 013 017 016 012 015 017 TAHVİL tSİMt Hanri S (Mfl TL): 10.191.016 8 6 KASH4 1991 22M9 25129i» rtui» 53 751 17053 8726B 91571 965OG S3'5! 17953 91834 9ES01 7599 7849 7 00 825 9S19 32.53 1 9 4 91» 775B 7! 33 1 31» 000 5WIW ımmı 91000 »nj 43&650 174536 3S64243 S6850 Piyasalarda enflasyonun daha da yükseleceği beklentisi var Stokçuluk yeniden hortluyorEkonomi Servisi — Pıyasalar zatn- ma doymuyor Bır yandan fiyat artış- lan sürerken, dığer yandan daha büyük zam beklenen lirunlerde stokçuluk eğı- lımı artıyor Bu da mala karşı aşırı bır talep yaratıyor Beyaz eşyadan otomo- büe, temel tüketım ve gıda maddelen- ne kadar tıim mallarda fiyat artışlan S4îçımı ızleyen gunlerde de hızını kes- medı Buna rağmen >'enı hükumetnı er- telenen KİT zamlannı devreye sokma- sıyla yaratüacak yenı vurgunların ha- arhklannın sessızce sürdüruldüğa öne sürülüyor Zamlar, zorunlu tüketım mallannda günlük ve haftalık sıklıklarla devreye sokuluyor Üretıcı fırmalar fabnkala- nndan her ay yuzde Kyiarı aşan oran- larda fiyat artışlannı gösteren yenı lıs- teler yayınlamaya devam ederlerken, daha bu hsteler yayınlanmadan zam söylentılen perakendecüere ulaştınlı- yor özelhkle bakkal ve marketlere mal dağıtınu yapan aracı ve toptancı sek- tör, bır yandan fiyat artışlanna karşı kendı stokunu yapıyor dığer yandan müştensı olan perakendecüen gelecek zamlar komısunda uyararak, "bogun- den alırsan kâriı çıkarsm" mesajıyla ta- lebı ve satıjlan canlı tutuyor Ramı gı- da pıyasasında özelhkle bakhyatta bu çeşıt bır talep patlaması yaşandığı ve bu nedenle toptan FıyatlariH kırmızı mercımekte 3 bın 400 lıradan 4 bın 400 lıraya, yeşıl mercımekte 2 bın 300 hra- dan 2 bın 800 lıraya çıküğı behrtıhyor Kolaya da zam Zam kuryasına dün Coca Cola da TUPRAŞ GE^EL MUDUBU MEHMET SAVRAN Akaryakıt sıkmüsı spekülasyondan Ekonomi Servisi — Tüpraş Genel Mudünı Mehmet Savran, Türkıye'de herhangı bır petrol sıkuıtısı bulunmadığnu, bazı akaryakıt ürünlennde yer yer ortaya çıkan darlığın dağıtımdakı spekülasyonlardan kaynaklandığım söyledı Savran, "Petrol sıkıntısı diye bir ola> >ok, araa 8-10 dağıtıcı fîrmadan bın satmazsa panık başlıyor. Biz satmak ıçın uretiyonız, ısteyene istediğı kadar urnn yeririz" dedı Seçım ertesı hassas bır dönem yaşanmasının akaryakıt dağıtınu ile ilgılı aksakhğın gereğınden fazla büyütulmesıne yol açtığını ve spekulasyonlann gündeme geldığını savunan Tupraş Genel Müdurü Mehmet Savran, "Turkiye'de yılda 23.1 milyon ton petrol tuketiliyor. Tupraş 4 rafınerisinde ayda 1.6 milyon ton uretim yaparak bunun yuzde 87'sini karşılıvoruz. Bizim dışunızda sadece yabana petroi şirketlenne ait Ataş Rafinerisi var. Petrol Ofisi guney Olerinde Ataş'tan petrol alamsyınca, Mobil'in bayflerine tstanbul çevresinde akaryakıt vennemiş ve soran buradan kaynaklanmış. Konu dağıüm şirketlerinin takas sonınudur. Yapılacak iş tzmir ve tzmit'ten guney bölgesine mal taşunakbr. Petrol Ofisi de şimdi bunu yapryor" şeklınde konuştu Cumhuriyet'uı sorulanm cevaplandıran Tüpraş Genel Muduru Mehmet Savran, "Ataş yanndan itibaren hıç petrol vermese bıle Tupraş elindekj slokla Turkiye'de 3 ay boynnca akaryakıt sıkuıtısı yaşatmaz. Körfez krizinde bile petrol ithalatımızın yuzde 55'ini Irak, likit gaz ithalatınuzın da tamamını Irak ve Kuveyt'ten yapbğunız halde sıkıatı yasamadık" dedı Savran, "Tupraş gıbi buyuk bir kuruluş satmazsa sıkınüya dnser. Gunluk satışı 150 milyar lira olan bir kuruluşun 40 milyar liralık eksik satış yapması sorun yaratır "Parasını odeyen berkes gelip Tupraş'tan ıstedıgı miktarda mal alabilır" şeklınde konuştu katıldı ve kola çeşıtlen kışa yuzde 15 zamla gırdı Toptancı piyasalarda son gunlerde en çok zam gören çeşıtlerden baldo puınç 3 bm 400 lıradan 4 buı 400 lıraya yükselırken, makarna Pıyale'de 2 buı 300 lıradan 2 bm 850 lıraya cıktı Salçanın toptan fiyatı da Tat'ta 4 bın 200 hradan 5 bm lıraya yükseldı Yağ- cılar da seçım sonrası dönemde fiyat artışlanna ara vermedıler Sana mar- gannın 48 paketlık kolısı ekım başın- da 80 bın 400 lıradan 85 bm 200 lıraya yukseldıkten sonra bu aybaşı da 88 bm 610 liraya cıkarıldı Pıyasada, fabnka çıkış fiyatı 6 bın üradan 6 bın 650 hra- ya yükselen Ona Yağı'nın 7 bın 650 h- raya, 7 bın hradan 8 bm hraya çıkan Komılı Yudum'da 9 bın 100 hraya ula- şacağı söylenülen yayüıyor Et ve süt ürünlennde de zamlann arkası kesıl- medı Istanbul'dakı Beltaş Market'ın yetkıhlen karkas etın kılosunun 18 bm 500 lıradan 20 bm 500 hraya çıktıgını behrtırlerken, et ürunlenne Pınar Et yuzde 4, Maret de yuzde 6 fiyat artışı uyguladı SEK, seçunın sabahı zamla- nnı açıklarken, tam yağh beyaz peynı- rın tenekesı 380 bm hradan 440 bın h- raya kadar cıktı KİT zamlan da Erdemır ve TKİ ıle yavaş yavaş yeniden başiadı Denur çe- lığe geçen hafta sonu yuzde 9 ıle 9 3 arasında zam geurken dun Çan kömü- runun tonunu 210 bın hradan 240 bın hraya çıkaran TKİ hnyıte de dün yüz- de 15 zam yaptı. Ancak asıl büyük zam beklentılennın daha gerçekleşmemesı- nın, 1980'den bu yana stok ve karabor- sa olaylanna rastlanmayan seker ve ya- bancı sıgarada da 'tezgâh altı" eğılımı- nın ortaya çıkardığı öne sürülüyor Sı- garada bandrol u^gulamasının kaldınl- mas'"'" spekulasyona yol açtığı behr- tıhrken, Şeker Fabnkalan Genel Mü- dürü Ertan Yülek, stokçuluğa fırsat vermeyeceklennı ve 500 kıloya kadar ıs- teyen herkese şeker verdıklennı açıkla- dı • Otojtnobıl ve beyaz eşyacılar da son zamlanm bu dönemde yaptılar. Tofaş ve Ford'da 3 gün önce yuzde 9 ıle yuz- de 12 arasında gerceklesen zamlara Re- nault'un da katüması beklenıyor Da- vanıklı tüketım mallannda ıse gecen ay ıkı buyuk uretıcı Arçehk ve Profüo'nun yuzde 5 ıle yuzde 8 arasında değışen fi- yat artışlannı bu ay dığer firmalar ız- İeyecek Beyaz Eşya Sanayıcıler Derne- ğı Başkanı Nejdet Sunay, "enflasyon ve dolarda anormal bır artış ohnazsa bu yıl başka zam ohnaz" göruşünü savu- nurken, Arçehk'm pazarlama kurulu- şu Atıhm'm Genel Müdünı Yusuf Ataç da, "KİT zamlan ve kurlardakı artışın bu yıla ne kadar yansıyacağına bakmak lazım Hükumet kuruhnasıyla geçecek 20 gün-1 ay ıçınde KİT zamlan geçer- lilık kazanmaz. Turkiye'de paranm ma- hyetı yuksek Perakende sektörünün kullanacağı banka kredısının aylık fa- ızlen yuzde 8-9'u buluyor Bu nedenle dayanıkh tüketun mallannda 2 ay son- raya yuzde 18'hk bu- zam beklentısı ol- madığı ıçın stok ıhtımah de yok" dedı. Deterjanda fiyat tırmanışı Izmir'e ozgu rekabet, deterjan fiyatlarını bir sure durdurmuştu. Kampanyalar sona erince fiyatlar yeniden yukselmeye başiadı. İZMtR (Cumhunyet Ege Üle- ri Burosu) — Deterjan uretıcısı kuruluşlann Iznur'e özgu reka- betuun bır sure durdurduğu fi- yatlar, kampanyalann sona er- mesıyle yeniden tırmanışa geç- tı Dev deterjan üretıcısı kunı- luşlar, pazar paylanm ve satış mıktarlannı arttırmak ıçın pro- mosyonlara ağırhk verdı Büyuk deterjan pazan oluştu- ran TANSAŞ'ın mayıs ayı so- nunda Lever ve Turyağ ürünle- nnı satmak üzere anİaşma yapıp dığer kuruluşlara kapüannı ka- patması Izmır'e özgü, üguıç re- kabet ortamuıın oluşmasma yol açtı. 90 milyar hrahk deterjan pazan oluşturan TANSAŞ'ın tercıhme tepkı gösteren karşıt Izmirde deterjan fiyatları (TL.) triahıa*: Omo Alo Turstl Omo Alo Tursıl Omo, Ato Tursıl Omo, Alo Tursıl Omomatık,Womat*,Tursılmatık Omomatıl(,AlomaDİcTursılmatık Omomatk WomatikTutsılmatık Omo m*ro Anel Persıl Supra 520 gr 780 gr 1300 gr 3000 gr 800 gr 1300 gr 3000 gr 1800 gr 1800 gr 1800 gr Hazina 7450 10550 17650 39150 13850 22100 49950 46650 43220 54950 Ojiitıı 8200 11600 19400 43050 15250 24300 54950 54900 54950 54950 EMM 9000 12750 21350 47350 16000 25500 57700 57700 57700 54950 kuruluslar özel ındınm kam- panyalan düzenledı Hazıran ayında "alışılagel- mış" zamlanm uygulayan deter jan üretıcısı kuruluşlann "bır urun fiyatına ıki, iki urnn fiya- tına uç urun" gıbı kam- panyalan, zamlan "hıssettınne- dı". Rekabet, deterjan tuketıcı- lenne bır sure soluk aldırdı Kam- panyalarla gerçekte "duran" deterjan fiyatları, kampanya- lann bıtınlmesıyle yenıden "0er- lemeye" başiadı Yaz aylannda deterjan üretı- cısı kuruluşlann "kapışması" sırasında gerçekleştırılen ve "hissedilmeyen" zamlar, kam- panyalann sona ermesıyle ken- dısım gösterdı Dev deterjan üretıcısı kuruluşlar, bubın ardı- na yaptıklan zamlarla ürün be- dellennı başabaş fıyatlara getır- dı Bır market sahıbımn demesı- ne göre zam yapan firmayı öte- kı, onu bır başkası ızledı Farkh penyodlarla yapılan fiyat artış lan aynı tür üründe aynı fiyata ulaşıhnası sonucunu doğurdu Kış aylanna gınhnesıyle bu-hk- te yenı fiyat sırkulerlen çıkar- maya hazırlanan deterjan üretı- cılen, yoğun promosyon uygu- lamalanna gırdı Deterjan üretıcısı kuruluşla- nn lzmır'den başlayan ve tüm ülkeye y ayılan pazar kavgası, temızhk maddelen ıle deterjan- lann yanında oyuncaktan mut- fak gereçlerme, ekmek torbası, pazar çantasmdan cam kaplara, ıkıncı üçüncü ürünlere, teflon tavalara dek uzanan hedıyeler zıncırını oluşturdu Promosyon kapışması da hazıran ayı başın- dan bu yana süregeldı Omo, Omomatık, Omomatık mıkro, Domex, Vım, Cıf gıbı ürünler üreten Lever-İş AŞ, ha- zıran ayından bu yana altı kez fiyat sırkülen çıkardı Alo, Alo- matık, Anel, Mıntax gıbı ürün- ler Procter and Gamble katıh- mı Mıntax AŞ'nm çıkardığı fi- yat sırkülen sayısı dördü buldu. Tursıl, Tursıhnatık, Persıl, Per- sıl Supra, Vernel, Pnl, Dua ürünlenm üreten Turyağ bu arada üç sırkülerle dığer kuru- luşlann fiyat duzeymı yakaladı Petkiijrfde gerginlik büyüyor Petkim çahşanları 1991 yıh KÎT toplu sözleşme farklarının kendilerine yansıtılmasını bekliyor. • HMFT K1TRT olumlu bır gelışme olmaması A n M t ' ' » ^ « " hahnde Petkun ışyerlennde pa- İZMİT — Petkun ve lgsaş'ta sıf du-enış ve uyan eylemlennın ışçüer huzursuz Petrol-lş Sen- başlatılacağı öğrenıldı dıkası'na bağh olan her ıkı ışye- Art arda üç toplusözleşmele- rınde de çahşanlar yapılan hak- sız uygulamalar karşısında ısve- renlere karşı büyük bu- tepkı ıçındeler 1991 yıh yuzde 25'hk toplu- sözleşme farklannm kendılenne yansıtılacağı şekhndekı döne- mın bakanı Fahrettin Knrt'un onayuıa karşm, uygulamaya ko- nuhiıaması Petkun cahşanlan arasında büyük gergınhk yara- tıyor önumüzdekı gunlerde nnın Yuksek Hakem Kurulu ta- rafmdan ımzalanmasına karşı daha önce 103 gunlük mucade- le sergıleyen Petkım ışçılenne Bakan Fahrettin Kurt, "1991 KİT sozJeşmelen sızinkinden fazla olması halinde aradaki fark ucretknnıze yansıtılacak- tır" sözünü vermışü 1991 KİT sözleşmelennm Petkun sözleş- mesının uzennde bağlanması üzerme Bakan Kurt, farklann yansıtılması konusunda olumlu karar vermıştı Bakan Kurt'un olumlu karan uzenne buyuk bır beklentıye gu^n Petkım ışçılerı, karann bugüne kadar uygulan- tnaması karşısında huzursuz bır ortam ıçme gırdıler Petkun Genel Müdünı Faruk Yagız'ın, Bakan Fahrcttm Kun- un yüzde 25'hk sözleşme fark- lannm yansıtılması konusunda kendılenne şıfahen bu- sözü ol- duğunu, karann uygulanması ıçm yazıh bu emnn olmasının gerektığiRi Petrol-lş Sendıkası yetkıhlerıne ılettığı bıldmldı Genel Müdür Yagız'ın konuyu sorumlu Bakan Ekrem Pakde- miriı'ye aktaracağı beurtıhrken, Petrol-lş Sendıkası Körfez Şube Başkanı AU Buğdaycı, "En son olarak yann akşama kadar bek- leyecegiz. Olumlu bır karar çık- maması halinde sessiı kalmayacagız" dedı Petkım ış çılenrun buyük beklentısı hahn de olan sözleşme farklannm yansıtılması konusunun olum- suz gelışme göstermesı uzenne ışyerlermde gergınhk gıderek büyuyor Yarpet ve Alpet'te ça- hşan toplam 6 bm 500 ışçmın önumüzdekı hafta ıçensınde pa- sıf dırenış ve uyan eylemlenne başlayacaklan öğrenıldı Bu arada lgsaş'ta 2 ışçinın haksız nedenlerle ış akıtlennın feshedıhnesı uzenne toplam 650 ışçırun başlattıklan eylemler sür- dürüluyor Uygar Motor darboğaza girdi DENtZLİ (Cumhariyet) — Turkiye'de 360 kuruluş arasın- da ayakta kalmayı başaran tek ışçı şu-ketı olan Uygar Motor AŞ ekonomık darboğaza gırdı, 10 bin ortakh şırket bu nedenle S aydır ışçı maaşlarını ode- yemedı Edmılen bılgıye göre yönetım hataları yuzunden ekonomık krize gırdığı öne sürülen şırket ışçüenn maaş ve vergı ıadesı ala- caklanna karşı para yenne se- net verdı Bu arada 20 ışçı ışten çıkanhrken bazı ışçılere de üc- retsız ızın venldı Uygar ışçıle- n, ışverenın ışyennde sendıka- yı tasfıye ettığını belırterek "Aynca yeniden sendikaya uye olmanuz baskılar sonucu en- gellendi" ıddıasında bulundu- lar. Çahşanlar, fabnkadakı ış- çı sayısının da 300'lerden 60'a indigiııi, sonuçta bu uygulama- lann sonunda ışçılerın mağdur edıldığmı savladılar Konu hakkında görüşünu al- dığınuz Uygar Motor AŞ'nm Yönetım Kunılu üyesı ve hukuk danışmanı Mehmet Korkutalp, ışçılere maaş ödeyemedıklennı doğnılayarak şunlan söyledı "Iş yapügımız firmalar içine Yuııaııistaııcla büyük grev STELYO BERBERAKİS ATİNA — Yunanıstan'da Iş- çı Sendıkalan Konfederasyonu (GSEE), Devlet Memurlan Sen- dıkası (ADEDY) ve özel sektö- rün eşgüdumlu ve aşamah ola- rak dun başlattığı grevler bugun doruklaşıyor Katılım oranınm büyük olduğu gözlenen bu grev- ler, hükumetın ekonomık sıya- setıne karşı yapıhyor. Bu çerçe- vede bugun başlayan 24 saathk genel grev suresmce bankaiar, ınşaatlar, hastaneler, ük ve or- ta derecelı okullar, tıyatrolar ve eğlence yerlen, mağazalar dahıl telefon-telgraf ışletmelen, Pos- ta Kurumu ve Su Işletmelerı de kapalı kalacak Aynca şehır ıçı toplu taşımaahk duracak, tren, vapur ve uçak seferlen aksatı- lacak Kent ıçı ulaşımın sağlanması amaayla orduya aıt kamyon ve otobusler yıne kent caddelerın- de halka hızmet vermeye başia- dı Radyo ve TV'lerden yapılan anonslarda ıse Elektrık Kunı- mu'nun da (DEH) greve kaüla- cağı anımsatılarak, halka, grev gününde asansörlerden kaçm- ması ıçm çağnda bulunuluyor Yem Demokrası Partısı huku- metının 1.5 yühk ıktıdarı döne- mınde yapılan grevlenn en bü- yüğü ve en genış çaphsı olan bu- gunkü genel grev aşamah olarak hafta sonuna dek sürecek Yunanh ışçı ve memurlar anı- den fırlayan fiyatlan, son za- manlarda gözlenen pahahhğı, ışsızhğı, sosyal sıgorta sıstemı- m, gelır dağılımına göre ayarh ohnayan vergı sıstemını, enflas- yon tırmanmasım ve ışyerlerın- dekı kovulmalan ve son olarak tüm bunlar ıçın devletın göster- dığı ılgısızlığı protesto edıyor Bu arada 1980'den bu yana yurürlUkte olan, ancak geçen gün Çalışma Bakam'nın kara- nyla ıptal edıkn bu yasa, eğlen- ce yerlennde çalışan müzısyen- len de ayaklandırdı Bu yem ka- rar, eğlence yerlenmn artık bu- öncekı yasanın öngördüğü gıbı 03 OO'te değıl, sabaha kadar açık kahnasım ıçerıyor Bu ye- m yasayla sabaha dek çahşmak zorunda kalan müzısyenler de genel greve katılma karan aldı öte yandan Avrupa Toplulu- ğu'nun, Yunanıstan'm ekono- mısı ıçın hazırladığı son derece olumsuz raporundan sonra yı ne AT'nm, ancak bu kez Sıyası Araştırmalar Merkezı'nın (CEPS) raporu da Yunamstan ıçın aynı derece olumsuz yönde bulunuyor Bu rapora göre Yu- namstan ıle Italya, AT'mn pa- ra ve ekonomi bırhğıne uyum sağlayamıyorlar Bu raporu ha zu-layan CEPS, AT üyesı ulke- lenn enflasyon ve ışsızhk oranı, bütçe açıgı ve harcamalannı göz onünde bulundurdu gırdikleri ekonomik açmaz ne- deniyie baglanülanju aksattüar. Ekonomik sıkıntı buradan kay- naklandı. Ancak isçilerimize alacaklaruu taksitlerle odeyece- ğiz. Her ay da 800 bin üra net maaş odeyecegız. FJbette >öne- tim olarak da bazı hatalamnız olmuştur. Ancak şubat ayına kadar sıkıntıyı atlatmış olaca- gız. Işten çıkardıgımız isçi yok. Sadece ıziıüi isçi var. Otay biraz da çarpıühyor." Ote yandan Etap Makıne Ka- hp Sanayu'nden 1990 yıhndan bu yana süreklı ışçı atan ışvere- mn ışçı tazmınatlannı geakUre- rek sureklı hammadde stoku yaptığı behrtıldı Petrol-lş Sen- dıkası lzmır Şube Başkanı Ni- bat Erdoğan, "Isverenler gemi anya aldı. tşçı parasıyla yatinm yapılıyor" dedı. Petrol-lş Sendıkası Izmır Şu- be Başkanı Nıhat Erdoğan, Etap Makme'de ıkı yıldır yaşa- nan olaylan şö>le anlattı "Işveren iki yıldır 50'ser Id- şflik partüerie işçı attı. Tazmi- natlan da param >ok diyerek uzun bir zaman dihmıne yaydı. Kış aylanna \aklaştıgımız şu gunlerde yıne ışci atan işveren, Uzminatlar ıçın 'param yok' derken peşın mal satan Petkim'- den 500 ton hammadde alıp stok yaptı. tşverenler gemi azı- ya aldılar. tscıyı yok yere ışin- den atanlar bu sefer tazminat- lanna goz dıktıler. Elunızde so- mut deuller var. Gerekli girişim- lerde bulunacağu." R E E L D E V A L Ü A S Y O N L A R Getirdikleri ve Götürdükleri Prof. GULTEN KAZGAN X uksek Planlama Kurulu'nun 1992 yıh programında TL'nın tekrar "7*5 ora- nında reel devaluasyonunu öngörmesı, bu pohtıka aracının üzennde duşunul- mesı gereğını yaratıyor 1981 (Mayıs) ıle 1988 arasında yaklaşık 7040 oranında re- el efektıf değer kaybına uğrayan TL'de aynı pohtıkayı sürdurmek ne olçude hak- h göstenlebılır"' hele ıçınde bulunduğu- muz 1991 yıhnda zaten en az °7o5-lO arası bır reel devalüasyonun gerçekleşeceğı or- ,taya çıkmışken 1980'lı yı1ların başmdan itibaren ekonomi adım adım her alanda serbest pıyasa koşullanna uydurulur- ken, dış tıcaret rejunı, onu ızleyerek de dövız-para-sermaye pıyasalan htferasyona tabı tutuhnuştur Bu süreçte, ekonorru- nın bır yandan ıhracatı ıthalattan daha hızlı artırarak, hîz- metlerden ek gelır kazanarak tarı ışlemler açığını gıderek kü- çultmesı, bu- yandan ıç pıyasada rekabete açık kesımlere re- kabet gucu kazandırması, böylece duzenh bıçımde dış borç faızlerını ödeyebıhnesı, kolay kullanılabıhr bu pohtıka aracı- nı sureklı gundemde tutmuştur Dönemm ük yıllannda, he- men uygulanabılecek başka bır araç olmadığı ve TL 1970*11 yıllarda gerçekten de aşın değerlenmış durumda olduğu ıçm, uygulama olağan bır önlem sayılabılır Ne var kı, sozkonusu on yıl boyunca buna paralel olarak devreye sokulması gere- ken dığer önlemler önemsenmemıştır Dığer yandan da, dış tıcaretı ve sermaye hareketlenm dahaserbestleştırmek ıçın ye- nı taahhütler gundeme geldıkçe, reel devaluasyonlan surdur- me baskısı da sürup gıtmektedır AT ıle sınaı mamullerde gumruk bırhğmı jKeel devaluasyonların mal-hizmet ıhracını artırmak ve ithalatı kısmak, rekabet gucunu yukseltmek gibi olumlu etkileri olduğu yadsınamaz. Ancak bu arada getirdiği yukler ve istikrarsızlığa verdiği ivme o denli ciddi boyuttadır ki, bu politika aracını çok gerekmedikçe kullanmamakta yarar vardır. çekletırmek ıçm ger- önu- müzdekı dört yılda top- luluk ulkelerınden yapı- lacak sınaı mamul ıtlia- latında gumruk vergıle- n ve eş etkıh vergılenn sıfırlanacak ve toplulu- ğun ortak gumruk tan- fesının kabul edılecek olması bu taahhutler- den bındır, EFTA ıle ımzalanan (Ekım 1991) anlaşma, önumüzdekı beş yılda ATye yapılan taahhüdün bır benzen- m -ıkıncı kısmı hanç- ustlenmek demektm Eğer 1990'h yıllarda da bu serbestleşme sureç- lerme ıntıbakın yuku yuıe TL'nın reel devaluasyonlanna bm- dınlırse ne ıstıkran sağlamak ne kendı kendını besleyen bır buyume surecı yaratmak ne de gelır böluşumunu ıyıleştumek mumkun olacaktır Nedenı, reel devaluasyonların ekonomıye çok ağır yukler getınyor olmasıdır Turkıye'nın sozkonusu serbestleşmeye paralel olarak bu yuklenn altında ezılmemesı ıçın ekonomısınde -başta ımalat sanayıı ve tanm gıbı dışa en açık kesımler olmak üzere- cıddı verımhhk artışlan sağlaması gerekır Türkıye gıbı uzun yıllar dışa kapalı bıçımde gehşen ekonomısmı, Ispanya, 197O'lı yıl- larda ATye tam uyelık ıçın başvuruyu ızleyerek bu- venmhlık artışı kampanyasına tabı tutmuş \e bu alanda çok başanh da ohnuştur On yıl sureyle öncehk alan verımlıhk artışı, sonun- da, dış rekabete davanıkh, serbestleşmeyı ekonomıye bır yü- ke dönuşturmeyen bır ekonomi yaratmıştn- Oysa, Turkıye'de bu konu ancak son bırkaç yıldır konuşulur olmuş, önemı vurgulanmaya başlanmıştır, ne var kı, henuz ortaya cıddı so- nuçlar çıkaracak bır polıtıkalar demetı de yoktur Samyoruz kı, yenı kurulacak hükumetın öncehk vermesı gereken uzun vadelı konulann başında venmhhk konusu olmahdır Aynca, bılınmelıdır kı, venmhlık artışı kaçımlmaz olarak ışsızlik oranında artışa yol açacaktır, bunu hafifletebılmek ıçm de "ıstıhdamı artırıa" nıtehkte ek projelenn devreye sokulması gerekecektır Reel devalüasyonlann mal-hızmet ıhracatını artırmak ve it- halatı kısmak, rekabet gucunu yukseltmek gıbı olumlu etkı- lerı olduğu yadsınamaz. Ancak bu arada getırdığı yükler ve istikrarsızlığa verdığı ıvme o denh cıddı boyuttadır kı, bu po- htıka aracını çok gerekmedikçe, örneğm petrol fıyatlan ya da dunya faız hadlerınde am bu- artış gıbı, kullanmamakta yarar vardır Bu- kere, kısa-uzun vadelı dış borcu 50 milyar dolara varan Turkıye ıçm, bu aletln kullanımı cıddı kapıtal kaybı de- mektır lkıncısı, bır yandan mal-hızmet ıhracatının ve bütün dovızlı hesaplann TL karşıhklannı buyuttüğü, bır yandan ıt- hal gırdılen pahalılaştığı ıçın enflas>ona hem talep hem mah- yet yönunden ıvme vermektedır Uçuncusu, para-sermaye- dövız pıyasalarının serbestleştığı bugunku ortamda, arbıtraj yoluyla, faız hadlerınde reel artışlara yol açmaktadır Devalü- asyona ve faız haddıne çok hassas olan özel yatınmlar, böyle- ce engellenmekte, bu kez, hukumet ekonomıye ıvme verebıl- mek ıçın bunlara hassas olmayan kamu yatırımlanna yüklen- mektedır Ayrıca, aynı süreç gelır bölüşümundekı bozul- manm da başlıca nedenlerınden bın olmaktadır Kısacası, bu polıtıkanın fayda/malıyet hesabı, kullanıhrken göz önünde tutulmalı, verımlı çalışan bır ekonomının yaratılması öncelik almalıdır