Katalog

Cumhuriyet Sahıbı: Cumhurıyel Matbaaohk ve Gazetecılık Turk. Anonım Şırketı adına Berin Nıdi • Murahhas Uye Emiııe Lşaklıgil 0 Genel Yayın Muduru Hasan Cemal, Yazı tşlerı Muduru: Okay Gonensin 0 Haber Merkezı Muduriı Yalçın Ba>er, Sayfa Duzenı Yûnetmenr Ali Aaır 0 Temsılaler ANKARA Akmet Taa, IZMtR. Hikmet Çetinkays, ADANA: Çctia Yigenoglu Ekonomı: Meral Tamer, Dış Haberler Ergun Balcı. Kultur: Celal tsler, Yurt Haberleri' Necdel Doğan, Spor Danışmanı: Abdulkadir Vucelman, DIZJ Yazılar Kerem Çalışkan, Araştırma: Şahio Alpaj. Duzeltme' Abdnllab Yazıcı 0 Koordınator Ahraet Konılsan 0 Mali tşler Frol Erkul 0 Muhasebe. Bulent Yener 0 Butçe-Planlama: Sevgi Osmanbeşeoğlu 0 Reklam. Ayşe Torutı 0 Idare' Huse>in Gurer • Işletme: Önder Çelik 0 Bılgi-Işlem Nail İnal 0 Personel Sevgi Bosiancıoglu Basan ve Yamn Cumhunveı Matbaacılık *s Gazelecılık TAvŞ- Türkocajı Cad 39-41 CagaJoglu J4334 is. PK 246 Isunbul Tel 512 OS 05 (20 hal). Tcta- 22246. FML (II 526 60 ->2 0 Bumlar Aakın. Zıva Gokalp Blv Inkılap S- No 19/4. Tcl 133 II 41-41 Teta 42344. Fix (41 133 05 «5 0 Iraır H Zı» Biv 1352 S 1 3 Tcl 13 12 30. Telo. S2359, Fıx- 151) 19 53 60 0 A * a . Ir-oru Cad 119 S No I b l 1 TH 19 J7 52 (4 haı). Tdoı 62155, F » (71) » 25 78 TAKVfM: 28 KASIM 1991 Imsak: 5.28 Guneş: 6.58 Oğle: 11.57 İkindi: 14.23 Akşam: 16.44 Yatsı: 18.10 HAFTADA 30 SAAT DERS ŞARTI Oğretmene saat stresiİstanbul Valiliği'nin öğretmenlere haftada 30 saat ders verme zorunluğu getiren genelgesi, Dğretmenler arasında yasal açıdan tartışılıyor. EİGEN ATALAY öğretmenler Günü kutlama- an sürerken tstanbul'daki or- a dereceli okullarda görev ya- jan öğretmenler, haftada en az \0 saat derse girmeye zorlanı- •or. îstanbul Valisi Hayri Ko- akçıoğlu imzasıyla olcuUara ;önderilen genelgede, "tl için- ie ibtiyaç duyulan bnaşlarda ilretmenin kıdemi ne olursa •Isnn 30 saat deıs verilmesi ve kn dnnundald ögretmenlere s- tıf ögrermenligi verilmemesi" stcniyor. Eğjtim-lş ve Eğit-Sen genel taşkanlan, genelgeyi, "Oğret- •ealerin yasalara dayalı hak- bnnın ihlali" olarak değerlen- drdiler. İstanbul Valisi Hayri Kozak- goğlu imzasıyla orta dereceli cku] müdürlüklerine gönderi- ltn 1 Kasım 1991 tarihli, 230/433807 sayılı genelge şöyte: "ttimizdeki öğrenci sayısmın hzb artması nedeniyle doğan ögretmen ihtiyacı, bir taraftan fl dışua atananlar, diğer yan- dtn fl içnde poanlama veya is- tek Dzerinc yapılan tayinlerk giderilmeye çalışümaktadır. YOK Yasası Dekan seçiminde katılını formtilü HAKAN AYGÜN ANKARA — Milli Eğitim Bakanı KöksaJ Toptan, anaya- sa değişikliği yapıJarak YÖK kaldınlana kadar, YÖK Yasası'- nı değiştirip rektör ve dekanla- nn öğretim üyeleri tarafından seçilmelerinin sağlanacağını söyledi. Toptan, YÖK yasa ta- sansını 1.5 ay sonra hûkümete sunmayı hedeflediğini kaydet- ti. Milli Eğitim Bakanı Toptan- ın "Uk lcnuıü" YÖK Yasası'nın değiştirilmesi olacak. Toptan, anayasadaki YÖK'le ilgili mad- de kaldınlana kadar, YÖK Ya- sası'nın değiştirilmesini karar- laştırdı. Bu amaçla beş çalışma gnıbu oluşturdu. Bakan Tbp- tan'jn yanı sıra YÖK, tstanbul- dan bir grup profesör, Ankara 1 dan bir grup profesör ve bakan- lık bürokratlanndan oluşan bir grup, ayn ayn YÖK yasa tasla- ğı hazırlayacaklar. Konuyla ilgili Cumhuriyet- in sorulannı yanıtlayan Toptan, iktidardaki DYP Ue SHP'nin sandalyelerinin anayasa deği- şikliğine yetmediği için bu yo- la başvurduklarını söyledi. YÖK konusunun hükümet programının hazırlanması sıra- sında da "larnşma konusu" ol- duğunu ifade eden Toptan, bu konudaki kararlanndan vaz- geçmediklerine işaret ederken, şöyle konuştu: "YÖK Yasası'nda bazı deği- jiktikler yaparak, üniversitele- re soluk aldınna imkânı var. Beniın 1988'de Tordigiın bir ka- non tekliTmde, iiniveraitekri ra- hadatacak hukümkr var. Örne- gin, mevcot yasada dekan YÖK tarafından, rektör de cumhur- başkanı tarafından atanıyor. Benim önerimde ise YÖK'un seçeceği dekanın faknlte ögre- tim övelerinin seçtigi iiç kisi arasından seçilnıesi öngörülii- yor. Cumhurbaşkanı'nın seçti- gi rektörün de o nniversitenin tttm ögretim nyelerinin seçtifi öç aday arasından seçümesini öngörüyor. Bu sorunu tam ola- rak çözmez, ama hiç oimazsa ögretim dyderinin de yönetici- lerinin seçiminde soz sanibi ol- ması sağlanır." Kendi dekanı ve rektörünü seçen üniversitenin "soluk alacagını" savunao Toptan, "Benim diişündiigüm bu. An- cak bunun dışutda gdecek öne- riler dcğeriendirilerek, yeni de- «şikliklere gidilebflir" dedi. Onümüzdeki hafta sonuna ka- dar görevlendirdiği gnıplann taslaklannın kendisine ulaşaca- ğw kaydeden Toptan, " 1 ^ ay içinde" yeni YÖK taslağını Ba- kanlar Kurulu'na sunmayı he- deflediğini bildirdi. Toptan, ANAP hükümetleri döneminde beş üniversiteye "özel starü" verilmesine ilişkin bir girişimin yanda kaJdığının anımsatılması ilzerine, şöyle konuştu: "Dtnyada vakıf ttniveniteie- rinin ve mütevelli beyetle yöne- tilen üniversilelerin basanlı ör- nelderi var. Ama biz ber şeyden önce bir koalisyon hükiimeti- yiz. Onun için bu konuda ön- ceden bir ayıltlnma yapmak çok Özellikk ortaögretimde alı- nan tüm tedbirlere rağmen bir kısım oknllanmızdaki ögret- men ibtiyacı gideriletnedigin- den, dnnunu müsaif olan okul- lardan digerierine ogretoen gö- revlendirilmesi yapıimış ve ya- pdmasnıa devam edflmektedir. thtiyacın zamanında gideril- roesi, öğrencilerin ögrermensu kalmaiannı önlemek için; 1. Ataması ve>a görevlendi- rilmesi yapdan ögretmenierin hemen aynlmasuun, okul mu- dnrtiikleri ve ilçe milli eğitim mnd&rlerince saglanması. 2. tl içinde ihtiyaç duynlan branslarda ogretmenin kıdemi ne olursa olsun 30 saat ders ve- rlmesi ve bu dunundaki ögret- menlere sınıf öğretmenligi ve- rilmemesi, 3. Degisik nedenlerie doğan ihthacın alınacak tedbirleric (görevlendirme veya ders ta- matnJama) kaymakamlıldarca hemen gjderilmesi ve sonncnn ii'e bildirilmesi gerekmekte- dir." Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı yüksek ve orta dereceli okullar öğretmenlerinin hafta- lık ders saatleri ile ek ders üc- retleri hakkında kanunun üçüncü maddesi, konuyu şöy- le açıkLyor: "Orta dereceli okuilann ikinci devre genel bil- gi ve meslek dersteri öğretmen- teri maaşlan karşılıgında ve ih- tisaslan içinde haftada 15, bi- rinci devre genel bilgi ve mes- lek dersleri ogretmenleri de ma- aşlan karşılıgında ve ihtisasla- n içinde 18 saat ders okutmak- la yükflmlüdürier. Bu öğretmenlere, okullann- da veya dcngi okuUarda ihtisas- lan içinde haftada 6 saate ka- dar ücretli mecburi ek ders ve- rilebilir. Bu mecburi>et dışın- da muvafakaderi ile okullann- dan, resmi ve ozel dengi okul- larda ikinci devre öğretmenle- rine dokuz, birinti devre öğret- menlerine altı saate kadar da- ha ihtisaslan içinde iicretle ek ders ve egzersiz çalısmalan ve- rilebilir." Aynı yasanın dokuzuncu maddesinde ise "Öğretmeniik- te veya Milli Eğitim hizmetle- rinde 25 yüı tamamlayanlara mnvafakat etmedikleri takdir- de ek ders verilemez" cümlesi yer alıyor. Vaü Kozakçıoğlu'nun genel- gesine, ögretmenler de büyük tepki gösterdiler. Bir öğretmen, tepkisini şöyle dile getirdi: "Bazı okuUarda yığılma var- ken bazılannda hoça yok ve dersler boş geçiyor. Öğretmen- lerin oknllara dağıiımı çok dü- zensiz, ancak bunun çöziimii öğretmenlere bu derece yuk bindirmekle olamaz. 30 saat ders vermek demek, bir öğret- menin, 5 giin boyunca ber giin 6 saat üst üste derse girmesi de- mek. 60, 70 kişiiik sımflarda böyle bir tempo. verimi çok düşürür. Eğit-Sen ve Eğitim-lş genel başkanlan da genelgeyi eleştir- diler. Eğit-Sen Genel Başkanı tsmet Aktaş, açık yasal hü- kümlere karşın İstanbul Valili- ği'nin yazıh emrinin, "doğru- dan dogrnya mevcut yasalan ihlal ettiğini" söyledi. Aktaş, "Bu, keyfi bir uygulamadır. Bu emir, ogretmenleri hakiı ge- rekçekre dayalı olarak rahatsız etmekte, öğretmen-idare ara- sındaki ilişkileri olumsuz etkilemektedir" dedi. Eğitim-lş Genel Başkanı Dr. Niyazi Altnnya da bu uygula- mının hem öğrenci ve ögret- menierin sağlığını bozacağını hem de verimi düşureceğini be- lirtti. Öğretim üyelerinden, İstanbul Ürriv&sitesiRektörü Cem'i Demirvğlu'na ağır eleştiri Cerrahpaşa karıştıGörevden el çektirme Prof. Yıldınm Aktuğlu'nun görevden alınması kınandı. İstanbul Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Coşkun Özdemir, Prof. Ülkü Azrak, Prof. Hasan Yazıcı ve Prof. Uğur Derman düzenledikleri basm toplantısında, Rektör Cem'i Demiroğlu'nun "askeri yönetim tarzı" özlemi içinde olduğunu öne sürdüler. tstanbul Haber Servisi — ts- tanbul'da Cerrahpaşa Tıp Fa- kültesi'nde "huzursuduk" var. Fakültcnin Iç Hastalıklar Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Yıknnm Aktuğlu'nun geçici olarak Oniversiteden uzaklaştınlması var olan huzur- suzluğu "su yüzüne" çıkardı. Konu ile ilgili olarak dün ts- tanbul Tabip Odası'nda Cerrahpaşa Tıp Fakültesi öğre- Prof. Yddınm Aktuğlu, Rektör Demiroğlu tarafından görevden elçektirildJ. toplanusı düzenleyen Üniversi- te Öğretim Uyeleri Derneği Yö- netim Kurulu, tstanbul Üniver- sitesi'nin "Çok kötü durumda" olduğunu, Rektör Prof. Cem'i Demiroğlu'nun üniversiteyi as- keri kurallara göre yönetmeye çahştığını ileri sürdüler. Prof. Cem'i Demiroğlu'nun güçlO ilişkileri sayesinde, yapı- lan haksızhkların ve anti- demokratik uygulamalann ba- sına yansımadığı iddia edildi. Basın toplantısına Üniversite öğretim Üyeleri Derneği Başka- nı Prof. Dr. Coşkun Ozdemir, REKTÖRE ELEŞTİRİ — İstanbul Üniversitesi Rektörii Cem'i Demiroglu'nu eleştiren öğretim üye- leri dünkii basın toplantısında. Soldan saga; Prof. Lİkü Azrak, Prof. Hasan Yazjcı, Prof. Coşkun Oz- demir, Prof. Uğur Derman. (Fotoğraf: Mehmet Demirkaya) rahpaşa Tıp Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Hasan Yazıcı ile Prof. Dr. Uğur Der- man konuşmacı olarak katıldı- lar. Dernek Başkanı Coşkun öz- demir, Prof. Dr. Yıldınm Ak- tuğlu'nun görevden alınması otayını araştırdıklannı, öğretim üyeleri ve dekanla görüştükleri- ni söyleyerek, "Son derece ça- lıskan bir öğretim elemanı olan Aktuğlu'nun görevden alınma- sı ağır bir karardır. Bu konuda tepkimizi dile getirdik. Aktuğ- lu'nun görevden aunmasuıa 12C Hatta bu konuda açmış olduğu- mnz imza kampanyasım bu öğ- retim üyeleri imzalamışlardır" dedi. Konu ile ilgili gelişmeleri özetleyen Prof. Dr. Uğur Der- man şunlan söyledi: "Yaklaşık 2 ay kadar önce tç Hastalıklan AnabUim Dalı BaskanlıSı için bir seçim yapıldı. Seçime İstan- bul Üniversitesi Rektörii Cem'i Demiroğlu ve Prof. Dr. Yıldı- nm Aktuğlu aday oldular. Se- çimden 2-3 gun önce, Yıidırun Bey'den bir mektup aldun. Yıl- dırun Bey, şunlann şunlann ya- tim üyeleri ile ortak bir basın~Prof. Dr. Ülkü Azrak ve Cer-~ öğretim üyesi karşı çıkmışür.~pılnıası için ya da şunlann ya OLİMPİYAT KÖYÜ — Barselona limanındaki 15 bin yatak kapasiteli olimpiyat köyü sportif alanın merkezi dunımunda. 1992 olimpiyatlanna nazırlanan Ispanyolkentinde yoğun çalışma Barselona'daolimpiktelaş ALİ ABAU BARSELONA — Barselona, 1992 Yaz Olimpiyatlan'na ha- zır. 17 Ekim 1986 tarihinde Lo- zan'da yapılan oylama sonu- cunda Olimpiyatlara evsahipli- ği hakkını kazanan tspanya'îun tarihi kenti Barselona, spor te- sisleri, sporcusu ve halkı ile 25 Temmuz 1992'nin telasım yaşı- yor. Aslında Barselonalılar lspan- ya admdan pek hoşlanrnıyorlar. Çunkü Barselona, 2 milyonluk nufusu ile tspanya'mn güneyin- de bulunan Katalanya'mn baş- kenti. Bu organizasyonu ise tspanya'mn değil, Katalanya'- mn bir başansı olarak görüyor ve gururla söz ediyorlar. 1982'de Dünya Kupası, 1986'da Dünya Yüzme Şampi- yonası ve Basketbol Şampiyo- nası'na, 1989 yılında ise Dünya Atletizm Şampiyonası'na evsa- hipliği yapan bu kent, şimdi or- ganizasyonlann en büyüğu olan Olimpiyatlarla bir kez daha dünya sporunun odak noktası haline geldi. 1992 Olimpiyatlan'na katıl- ması beklenen 10 binden fazla sporoı ile Olimpiyatlara katıiım rekorunu yakalayan Barselona, beş kıtadan gelecek sporculann 28 dalda kıyasıya yanşlanna sahne olacak. Şimdiye kadar yapılan olimpiyat köylerinin en modemine sahip olan Barselo- na'nın toplam 14 değişik yerde- ki köylerinin kapasitesi 25 bine ulaştı. Barselona Olimpiyatlan'nı güçlü kılan bir diğer neden ola- rak tüm halkın bu oyunlar için seferber olması gösterilebilir. öğrenci, öğretmen, doktor, mUhendis, ev kadıru dahil oi- mak üzere 102 bin kişi olimpi- yatlarda gönüllu olarak cabş- mak üzere yetiştirildi. Yapılan reklamlar ve katılan sporculann kalitesi nedeni ile re- korlar ve seyirci patlaması bek- lenen Barselona Olimpiyatlan'- nda bilet fiyatlan daha şündi- den belirlendi ve halka satışa su- nuldu. En yüksek bilet ücreti ise 9000 pesetas (430 bin lira) ile basketbol finalleri olarak belir- lenirken atletizm 8000 pesetas (385 bin lira) ile ikinci durum- da yer alıyor. Büyük katıiım beklenen Bar- selona'da geniş guvenlik önlem- leri alan şehir polisi tüm giriş ve çıkışlan elektronik olarak de- netlerken 15 bin polis emniyeti sağlamakla görevlendirildi. Barselona limamnda kunılan 15 bin kapasiteli Olimpiyat kö- yü ise birçok spor alamnm mer- kezi dunımunda. Olimpiyat sta- dı sporculann kaldığı yere 1 ki- lometre uzakhkta olup merkez dunımunda. Son rakamlara gö- re 1300 spor tesisi ile bir spor cenneti olan Barselona'da şim- diye kadar bu tesislerin tamir ve yenilerinin yapımı için 768 mil- yar pesetas (4 trilyon lira) har- candı. Bu da bir diğer rekor ola- rak tarihe geçecek. pılmamast için beni seçer miy- diniz, diyordu. Bu mektuptan bir çok arkadaşa gönderilmisti. Seçimi Demiroğlu kazandı. Ama, seçimden sonra, bu gön- derilen mektuplar birden fada oldnğu için, büdiri nileligi tası- dıgj gerekçea ile Yddınm Ak- tuğlu hakkında dekan tarafın- dan idari sonışturma açddı ve Aktuğlu geçici olarak işten el cektirildi. Burada önemli olan, açılan soruşturma bir disiplin sonış- turmasıdır. Disiplin soruştur- malanndaki en ağu- ceza da bir- likte verildi. Bu da geçici olarak görevden alınmadır. Soruşlurmanın selameti ge- rekçe gösterilerek verilen bu ce- za, agır ve haksız bir cezadır. Bir mektubun araşüniması- nın selameti ne olabilir. Bir mektubun hangi delilleri orta- dan kaldırdabilir ki. Dekanla kişisel konuşmalannuz oldu, ama bir sonoç alamadık. Sonıs- turma başlamıştır ama soruştur- ma tamamlanmadan görevden alma cezası sünnektedir. Bnn- dan da tabii hem manevi hem maddi zarar karsısındadır arka- daşımız." Prof. Dr. Hasan Yaacı, Cer- rahpaşa Tıp Fakültesi'nden bir grup öğretim üyesi adına dekan- lığa verdikleri dilekçede Prof. Dr. Yıldınm Aktuğlu'nun arka- daşlan tarafından sevilip sayılan bir kişi olduğunu, soruşturma süresince Aktuğlu'ya verilen gö- * revden uzaklaştırma cezası ile il- gili tarbşmayı üzüntü ile izledik- lerini dile getirdi. Emir konmta Hasan Yaacı'nın okuduğu dilekçede daha sonra şunlara yer verildi: "Eteştiriye kapalı, hâlâ emir-komuta zinciri özlemi duyan bir idare yöntemi ile uy- gar ve üretken bir üniversiteye ulasabileceğinüz yanılgısından bir an önce kurtulmahyız. Prof. Dr. Yddınm Aktuğlu'nun geçici görevden uzaklastınlması için kanımızca hiçbir nesnel neden bnranmamaktadır. Yapılacak olan, Aktuğlu'nun ivedilikle gö- revine iadesi, ancak açıklamala- nnda ve iddialannda belirttigi konulann soruşturmasına de- vam edilmesidir." Prof. Dr. Ülkü Azrak, olayın hukuksal yönüne değinerek üniversite öğretim üyeleri ve yardımcılarına uygulanmak üzere cıkanlmış olan yönetme- liğin bir askeri düzen içerisinde uygulanabileceğini söyledi. Prof. Aktuğlu da, savunma sonucuna göre geçici görevden alınma önleminin kaldınlması- nı istedi. Aksi halde idare mah- kemesine basvuracagmı söyledi. Demiroğlu ne dedi? öte yandan tstanbnl Üniver- sitesi Rektörii Cem'i Denüroğlu, Sekreteri Öztem Göker aracıhğı ile şunlan söyledi: "Cerrahpa- şa Tıp Fakültesi dekanlıgının Prof. Dr. Yddınm Aktuğlu hakkında açtıgı disiplin soruş- turmaa var. Soruşturma devam etmektedir. Sorustonna devam ederken konu Ue ilgili bir açık- lama yapmam doğru değil. Bu bir mahkeme gibidir, soruştur- ma sürmekte." Diş çürümesine kepek ekme^i • ERZURUM (AA) — Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Zuhal Kırzıoğlu, diş çünlmelerine karşı doğal besinlerin son derece etkili olduğunu belirterek, kepekh' ekmeklerin diş çürümelerini önlediğini bildirdi. Kırzıoğlu, rafine edilmemiş hububatın (Kepekli undan yapıimış ekmek), diş çürümelerini önleyici etkisinin saptandığını, benzer özelliği olan doğal besinlerin, çocuklara verilmesi gerektiğini bildirdi. Olimpos sevdamız • ANTALYA (AA) — Antalya'mn Kemer ilçesindeki Olimpos antik kentinde, "Olimpos Sevdamız Olsun" sloganı ile başlatılan kazı ve çevre duzenleme çauşmalarnıın bir bölümü tamamlandı. Arahksız 70 gün süren çahşmalar sonucu ortaya çıkanlan tarihi eserler ve çevre caiışmalan, Olimpos'ta düzenlenen ve Antalya Valisi Saffet Ankan Bedük'ün de katıldığı bir kokteylle tanıtıldı. Galata Mevlevihanesi • İstanbul Haber Servisi — Galata'da bulunan ve halen Divan Edebiyatı Müzesi olarak kullanılan Galata Mevlevihanesi'nin turizm amaçlı kuilanırru için Turizm Bakanhğı ile Kültür Bakanhğı arasında bir protokol imzalandı. Imzalanan protokole göre Mevlevihane, konferans, semai gösterileri gibi kültür- turizm amaçlı programlar için kullamlabilecek. Sular kesilecek • İstanbul Haber Servisi — ömerli Hamsu Pompa Istasyonu ve ana isale hattmda yapılacak bakım ve onanm caiışmalan nedeniyle yann kentin bazı bölgelerine su verilemeyecek. tSKt'den yapılan açıklamaya göre 29 Kasım 1991 cumagünü 01.00-24.00 saatleri arasmda su alamayacak bölgeler şunlar: Asyayakası: Kurtköy, Şıhlı, Kaynarca, Tuzla, Bayramoğlu, Darıca, Gebze, Pendik, Kartal, Maltepe, KUçükyalı, Bostancı, Göztepe, tçerenköy, Koşuyolu, Acıbadem, _ Hasanpaşa, Moda, Feneryolu, Fenerbahçe, ^ Fikirtepe, Ümraniye, Kadıköy, Üsküdar. Avrupa yakası: Karaköy, Ortaköy sahil kesimi, Eminönü, Cankurtaran, Kumkapı, Yenikapı, Kocamustafapaşa, Yedikule, Zeytinburnu, Merter, Fındıkzade, Şehremini, Çapa, Topkapı. Göz doktoru Ruslar geliyor • Haber Merkezi — Dünyaca unlü Rus göz doktorlan Türkiye'ye geliyor. Bütün dünyada "miyopi" ameliyatlanyla tanınan Prof. Dr. S. Fyodorov'un Çeboksari Göz Hastanesi'nden Op. Dr. V.P. Lukin, E. A. Urgalkin, Moskova Hastanesi'nden Op. Dr. lolia Iliouchina Kalinka şirketinin misafiri olarak 4 kasım çarşamba günü tstanbul'a gelecekler. Göz doktorlan Istanbul'da kaldıklan sürede eski hastalanyla göriişerek sonınlannı dinleyecekler. 1994'te Avrupa'ya 4 Alo mesaj' Türkiye PTT'sinin de katıldığı ERMES Projesi iki yıl içinde tüm Avrupa'yı saracak. Böylece Avrupa'nın herhangi bir yerindeki yeri belli olmayan abonelere çağrı ve mesaj iletmeyi sağlayacak bir mobil sistem işlemeye başlayacak. TAYFUN GÖNÜLLÜ ERMES tüm Avrupa'yı sara- cak. Korkmayın, bu bir tür has- talık değil, ama bulaşıcı olduğu da kesin. ERMES Projesi, tele- komünikasyon alamnın kitlele- re yayılan şimdilik son virüsü. Kısa adı ERMES olan bu çağ- n sistemi projesi Avrupa Rad- yo Mesaj sistemi anlamım taşı- yor. Sistemin 1993 yüı içinde iş- letmeye alınması bekieniyor. Türk PTT'sinin de dahil oldu- ğu cağrı sisteminin 2000 yılına kadar tüm Avrupa'yı saracağı kaydedihyor. Çağrı Sistemi (Paging) yeri belli olmayan abonelere çağrı ve mesaj iletilebilmesini sağlayan bir mobil iletişim turü. Söz ko- nusu sisteme ilişkin standartlar ise ETSI (Avrupa Telekomüni- kasyon Standartlar Enstitüsü) tarafından hazırlanıyor. Çağın hastalığı haline gelen haberleşme teknolojisi un bir parçası olan "Cağn" Türkiye'- de 4 yıldır, ancak "smırlı" biı şekilde kullanılıyor. Ozellikle bel kemerlerine takılan küçük alıcı, mesaj geldiğinde uyarıcı sinyal venneye başhyor. Türki- ye'de bu sistem aracılığıyla 25 bölgeye mesaj gönderilebiliyor. Ancak yapılan çalışmalar 2 yıl sonra tüm Avrupa'da her soka- ğa her şehre mesaj iletebilme olanağını sağlayacak. ERMES sisteminde kullanüa- cak frekans bandı, vanlacak or- tak anlaşmalara ve sisteme ka- tılan her ülkenin bu amaçla ayı- racağı frekanslara bağımlı ola- cak. Bununla birlikte, sistem için önerilen 400 KHz.'lik bant ge- nişliğinin 169.4 MHz ve 169.8 MHz uç değerleri arasında yeı alacağı umuluyor. Bu bant 25 KHz.'lik çağn kanallarına ayn- lacak. ETSI, ERMES Projesi çerçe- vesinde sağlanacak servisleri başlıca ıki kategoride düzenle- di. Bunlar zorunlu (Mandator>) ve zorunlu olmayan (Non- Mandatory) servisler. Aynmın temel amacı ise sisteme katıla- cak Ulkelere kendi pazar koşul- lanna göre davranabilme ser- bestisini sunabilmeyi sağlamak. Zorunlu servisler, sistemi iş- letecek PTT idareleri açısından temel servisler olarak nitelendi- rüiyor. Temel servisler ise mo- bil abonelerine alıcılannın yete- neklerine göre temel çağn ser- visleri sunabilecek. ERMES sistemi, her bir temel serviste iki tur görüşme sağlaya- cak. Bunlar bireysel ve grup çağnlan. Bireysel çağnlar tek bir adres kodu kuüanılarak baş- latılıp ve tek bir mobil abonesi- ne yönelik olacak. Grup adres kodu kullanılarak başlatılan grup çağnlan ise iki veya daha fazla aboneyi çağırabilir. Bir mobil çağn sisteminin ku- nılmasmda ve boyutlandmlma- sında maliyet, sistem karmaşık- lığı ve bant genişliği gibi çeşitli parametreler gözönünde tutulu- yor. ETSI'nin oluşturduğu çağn sistemi standartlannda kullanı- cılara birçok olanaklar sağlayan iki yönlü telefon sistemi modeJ olarak alınıp böylece kullanıcı- lara çeşitli çağn olanaklanmn sunulması hedefleniyor. ERMES sisteminin en başta gelen özelliği, günümuzde kul- Ianılmakta olan çağn sistemle- ri hızlanna kıyasla daha bızlı ve- ri iletişimine olanak sağlaması. Mesajlann daha büyük hızlar- da iletimi ERMES sisteminin daha karmaşık olmasına yol açı- yor. ERMES projesi için önerilen yöntem tngiltere'de British Te- lecom firması tarafından test edilerek duyarlık, veri hıa ve alıcı tasanmı açısından yeterli bulundu. Çağn sistemlerinde çoğu kez kullanılan kodlama yöntemi de BCH (mn) kodu. Bu yöntemin ERMES sistemi içinde de kulla- nımı öngörüldü. Bu tür bir kod- lama, kod etkinliği, kod hızı, yedekleme ve sistemin karma- şıklığı arasında denge kurulma- sına olanak sağlayacak. ERMES şebekesinin konfigü- rasyonu esnek olacak ve sistem çeşitli yollarla işletilebilecek. Gerçekte, Avrupa'yı kapsayan analog bir geniş alan çağrı sis- temi 1975 yüından beri kullanıl- makta. Avrupa'da Eurosıgnel olarak adlandınlan bu sistemin yanı sıra ulusal düzeydeki diğer çağn sistemleri de mevcut. Or- neğin, 122 bin abonelik lsveç Minical sistemi gibi. ERMES sistemi de tüm Avrupa'da kul- lamlacak ve sayısal bir sistem olacak.