Katalog

25 KASIM 1991 EKONOMİ Bilgisayar ithalatı dtistü • ANKARA (AA) — Yılın 8 ayında, 304 milyon dolarlık bilgisayar ithal edildi. Bilgisayar dergisinin haftalık bülteninde yer alan habere göre 1991 yüının ocak-ağustos döneminde toplam 304 milyon 688 bin dolarlık bilgisayar ithalatı yapıldı. 8 ayhk ithalat, geçen yılın aynı dönemine göre yuzde 27 geriledi. Hükümetten beklentiler • TRABZON- GAZİANTEP (AA) — Karadeniz'deki ticaret ve sanayi odalannın yetkihleri, Karadeniz'in kalkınmada birinci derecede önceükü yöreler kapsamına alınmasını isterken Gaziantep Ticaret Odası, bankacılıkta devletin rolünün azaltılması gerektiğini savundu. Alarko'dan kalkan üretimi • ANKARA (AA) — Alarko Holding kuruluşlanndan Alnor Şirketi Genel Müdürü \fedat Alaton, 1992 yılının ortalanndan itibaren Karadeniz'de Atlantik kalkanı yetiştireceklerini bildirdi. Vedat Alaton, somon bahğyun yam sıra kalkan balığı da üreteceklerini behrterek bu proje için Fransız şirketi Fance Akua Kultur ile ortakhk kurduklanm kaydetti. Beyaz hindi ete rakip • ANKARA (AA) — Tanm ve Köyişleri Bakanlığı tarafından kırmızı ete rakıp olarak yetiştirilen buyük beyaz hindiler Ankara'da satışa sunuldu. Et ve Bahk Kurumu reyonlannda piyasaya sunulan hindilerin gövde olarak kilosu 13 bin, göğüs 3 bin 500, budu 14 bin 500, kıyması ise 19 bin liradan satılıyor. Amerikahlar kötümserleşti • WASHINGTON (AA) — ABD'de Körfez savaşının etkilerinin azalmasıyla nispeten yükselen ekonomik iyileşme beklentileri, yerini giderek kötümserliğe bırakıyor. OPEC, yarı yd toplannsı • VtYANA (AA) — Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşküatı (OPEC) üyelerinin yann yapılacak toplantısı öncesinde, kozlar şimdiden paylaşılmaya başlandı. 'Üretimin kısılarak fıyatlann yükseltilmesi' savım destekleyen OPEC'deki 'şahinler kanadı'nın uyelerinden Irak, 'muhafazakâr kanat' üyesi S.Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE), üretimi arttınp fiyatlan düşürmekle suçladı. Bilkent ihalesi I.S.T Bilgisayar'ın • Ekonomi Servisi— Bilkent Üniversitesi'nin 150 adet bilgisayar sisteminin üniversite bünyesine sağlanması için açtığı ihaleyi I.S.T. Bilgisayar Sanayi ve Ticaret kazandı. lhalenin topiam bedeli ise 247 bin 605 dolar tutuyor. Koç Gnıbıı 3. kanala talip • Ekonomi , —^ Servisi— PTT f #\ /• veTRT • \ ' Yüksek Kurulu'nca kiraya verileceği duyurulan 3. kanala Koç Grubu talip oldu. Ekonomist dergisinde yer alan bir habere göre 3. kanahn, TRTye medya kuruluşu Time-Warner ile ortaklaşa teklif götüren Koç Grubu'na kiralanma olasıLğı yüksek.ğ KlSA KISA • GÜNEŞ Sigorta bu yüın ilk 9 ayında tüm branş için toplam 86 milyar 694 milyon 956 bin lira hasar ödedi. • BAŞAK Sigorta'nın 9 ayhk prim üretimi 190 milyarı aştı. Bu süre içerisinde 62 milyar lira hasar ödeyen şirketin 9 ayhk kân ise 26 milvar lira. • ATG-FRESENIUS adh ilaç Ankara, İzmir ve Istanbul'da düzenlenen seminerlerle doktorlara tanıtıldı. Fresenius'un organ nakillerinde, ameliyat sonrası vücudun organı reddetme riskini azalttığı beUrtildi. Hükümetin gidervyak vendiği ihracat teşviğmin tekstü ve hazırgjyimdefiyatkm tırmandırueağı üerisürülüyor Pamukta oyıın üstüne oyıın CUMHURÎYET/13 Bankaların ATM makinesi ve ATM kartı dağılımı BÜLENT KIZANLIK Yılmaz hükümetinin giderayak ihra- cata sağladığı teşviğın "pamukta oyna- nan oyuniar"ı yeniden gündeme getire- ceği ileri sürülüyor. "Devletin pamuğa müdahalesi bu se- zon da piyasanın dengesini bozacak, bi- linen birkaç biiyiık tüccar ihracat teşvik- leriyle zengin editecek. Kalileli Turk pa- mugunun ihracatı adı alnnda yurtdışı- na kaçınlmasıyla iilkede suni bir sıkıntı yaratüacak. Bu şekilde pamuk ipligi ve kumaş fiyatlanna bıiyuk oranlı spekii- latif zamlann kolayca yapılmasına fır- sat yaratdacak. Sonra da ihraç edilen pa- muklar Türkiye'ye yeniden ithal edile- cek, ama geçen sürede fiyatlar yüksek bir seviyeye ubşmış ve vurguncular kâriı çıkmış olacak. Yani atı alan Üskıidar'ı geçecek." Pamukta işte böyle bir oyunun sah- netenmeye çalışıldığını savunan tekstü ve hazır giyim sektörlerinin temsilcileri "Biz bu senaryolan geçen 2 ytlda da yasadık" saptamasını yapıyorlar. Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Hasan Arat, "Yeni hükümetin görevi devral- masıyla bu oyunun bozutacagını umu- yoruz" derken, geçen yıl Cumhurbaşka- nı Turgut Özal'a verdiği brifingle sek- töre büyuk destek sağlayan yonetim ku- rulu üyesi Nur Madenci, "Önumuzde- ki günlerde bu oyunu bozmak için bü- Bu yıl pamuk ihracatına kilogram başına 8 sent teşvik verilmesi yolunda alınan kararın, pamukta 1989 ve 1990 yıllarında oynanan oyunların bir devamı olduğu öne sürülüyor. Tekstil ve hazır giyim sektörlerinin yetkilileri pamuğun yurtdışına kaçırılıp suni sıkıntı yaratılmasmdan ve spekülatif zamlarla iplik ve kumaş fiyatlarının arttınlmasmdan endişe ediyorlar. yük yaygara koparacağız" şeklinde ko- nuştu. llgililere göre yenı hükümet, pa- muğun kaçışını önlemezse tekstil ve kon- feksiyon önumüzdeki gunlerde zincirle- me olarak büyük zamlara gebe. Yetkililere göre bu, bir yandan iç pi- yasada fiyatlann yükselmesine neden olacak ve tüketicinin giyim harcamala- nndaki enflasyon yükü daha da artacak. Diğer yandan pamuğun ham olarak ih- racı nedeniyle maliyetleri yükselen tek- stil ve hazır giyim, yurtdışı pazarlarda rekabet edebilir fıyatlardan uzaklaşacak. Böylece Türkiye, kaliteli pamuğunu ih- racatta katma değeri yüksek işlenmiş mallara dönüştürerek değerlendirme fır- satını kaçıracak. 8 sent teşvik Para ve Kredi Kurulu'nun 2 hafta ka- dar önce aldığı karara göre pamuk ih- racatı bu yıl Destekleme ve Fiyat Istik- rar Fonu'ndan ödenecek primle teşvik edilecek. Ihracatçıya, Çukurova, Antal- ya ve Türk tipi pamuklann St. 1 hafıf be- nekli, St.2 beyaz ve hafif benekli, St.3 hafıf benekli gruplann ihracatında ki- logram başma 8 sent ödenmesini öngö- ren karann amacı ise "Eykd ayında baş- layan 1991-1992 sezonunda iç piyasa fı- yatlan yüksek ve dış piyasa fiyatlan dü- şük olan pamuk uriınune ihracat şansı yaratılması, stok birikiminin önlenme- si ve pamuk çiftçisine emeğine u>gun karşıhk ödenmesi" olarak açıklandı. Bir başka deyişle, ihracatçıya tonda 80 do- lara ulasan teşvik verilerek ihracata yö- nelik pamuk alımı desteklenecek. Böy- lece Türk tekstil sanayicisinin ürününiı dünya borsalanndaki duşuk fiyatlar uze- rinden satın alarak pamuk ureticisini zor durumda bırakması önlenecek. Çünkü ihracat teşviğini de hesaba katan tüccar fiyatı yukseltecek. Son 2 yıhn senaryolan Hükümetin 1989 ve 1990 yülannda da pamuğa müdahale ederek büyük fiyat dalgalanmalanna yol açtığı belirtiliyor. Pamuktaki spekülatif hareketlerin geçen yıl mayıs ayında Cumhurbaşkanı özal'a verilen brifingde de dile getirildiği gibi şöyle gerçekleştiği söyleniyor: • 1989 yılının nisan ayında pamukta ihracata uygulanan fonlar kaldırıldı ve kritik stok olarak tanımlanan 65 bin ton pamuk ihraç edildi. Bu dönemde iç pi- yasada pamuk ve iplik fiyatlarında bü- yük bir dalgalanma yaşandı. Bunun üze- rine ithalat serbest bırakıldı, ihracata fonlar tekrar konuldu ve birliklerin pi- yasaya pamuk ipligi sürmesiyle fiyatlar yeniden dengeye getirümeye çahşıldı. Ancak fiyatlar oturduğu yüksek seviyeyi korumayı bildi. • 1990 mayısında ise devletin en bü- yük üreticisi Tariş envanter sayımı ge- rekçesiyle pamuk borsasından cekildi ve İzmir kanadından 25 bin ton linter pi- yasaya sürülmedi. Böylece yurtiçi pa- muk borsasında fiyatlar dünya borsala- nnın çok üzerinde bir hızla tırmanma- ya başladı. Ocak-nisan döneminde 3 bin 100 ile 4 bin 500 lira arasmda değişen fi- yatında bir artış görülmeyen pamuğun kilosu mayıs ayı ortalarına doğru 5 bin 100 liraya, 21 mayısta ise 6 bin 500 lira- ya tırmandı. Pamuk ipligi fiyatlan da 1-1.5 ayhk dönemde yüzde 40'ın üzerin- de arttı. ATM Saym Yapı Kredı Bankası İş Bankası Pamukbank Akbank Vakrfbank Ziraat Bankası Garantı Bankası Esbank Emlakbank Dışbank Egebank Sümerbank Toplam 1.848 KatSaym 370 401 194 230 145 282 96 29 60 19 20 2 1.900.000 1.400.000 1.200.000 450.000 200.000 168.500 160.000 52.000 40.000 26.315 5.000 650 5 602 465 Para çekmede otomatik dönemSon 4 ayda otomatik para çekme makinesi (ATM) sayısı 1263'ten 1848 adede çıktı. ATM kartı sayısı 5.6 milyon adedi aştı. Türkiye'de her 100 kişiden 9.7'si ATM kartı sahibi. tSTANBUL (AA) — Oto- matik para çekme (ATM) ma- kinesi kullanımımn yaygınlaş- masıyla birlikte makine sayısın- daki hızh artış da sürüyor. Son 4 ay içinde, ATM makinesi sa- yısı 1263'den 1848'e çıkarken kart sayısı 5.6 milyon adedi aş- tı. Bankalardan edinilen bilgile- re göre haziran ayı sonunda 1263 olan ATM sayısı ekim so- Rıısya'nın makûs Rusya'nın içinde bulunduğu ekonomik belirsizlik, Avrupalıları tehdit ediyor. Eğer korktuklan başlarına gelirse, bu ülkeye akıttıkları tonlarca paranın karşılığı binlerce Rus göçmeni olacak. Eğer işler iyi giderse liberalleşen Sovyetler Birliği, Batı için bulunmaz bir fırsat olacak. Ekonomi Servisi — Sovyetler Birliği bir kez daha Avrupa'yı tehdit ediyor. Yalnız bu defa si- lahlarla değil, içinde bulunduğu ve belki de büyük patlamalara açık olan ekonomik belirsizli- ğiyle Avrupalıların bu konuda hem kâbuslan hem de rüyaları var. Eğer korktuklan başlanna gelirse bu ulkeye akıttıkları ve akıtacaklan yüz milyarlarca do- ların karşılığı sadece ve sadece bu ülkeden gelecek binlerce göç- men olacak. Yok eğer işler iyi gi- der de ruyalar gerçek olursa, sosyalizmin çökuşüyle birlikte liberalleşen Sovyetler Birliği kendisine yeni pazarlar arayan Batı için bulunmaz bir fırsat olacak. Peki, riskin bu derece yüksek olduğu böyle bir dönemde yatı- nra yapmak göze ahnabilir mi? Bu soruya yanıt vermek hiç de YURİAGAPOV kolay değil. Fortune Dergisi'nde yer alan bir habere göre Sovyet- ler Birliği'nin sergilediği bu be- lirsizlik ortamında meselelere makroekonomik düzeyde ve kı- sa vadede bakıldığında iyi ha- berler bile zaman zaman kötü anlamlar taşıyabilir. ömeğin yıl- lar sonra ilk kez fiyatların ser- best bırakılması ekonominin li- beralleştirümesi açısından olum- lu bir gelişme olarak değerlen- dirilirken bunun sonucunda enflasyonun bir anda tırman- ması kötümser bir tablo yaratı- yor. Mikroekonomik düzeyde ise yeni yeni gelişmeye başlayan özel sektör oldukça karanlık bir gö- rüntü sergiliyor. Poüs devletinin sıkı kurallannın çözühneye baş- laması rüşvet ve suiistimali de geri getirdi. Bir Sovyet yetkilisi- nin de belirttiği gibi "gerçek olan buradaki iş diınyasının bü- yük öJcüde suçia ilişkili oMugu." Ancak bütün bu belirsizlik ortamına rağmen Sovyetler Bir- liği 285 milyonluk iyi eğitilmiş nüfusu ve zengin petrol, altın ve diğer doğal kaynaklanyla yük- sek ekonomik potansiyele sahip bir ülke. Amerika-Sovyet Tica- ret ve Ekonomi Kurulu Başkan Yardımcısı Peter Fischer bu ko- nuda, "Sovyetler'de pek çok şe> iyiye doğru gidivor. Yalnız kesin olan bir şey varsa o da parasını buraya yatırarak bu kuman oy- nayacak olanın burada olroası- dır" diyor. Sovyetler Birliği'nde- ki değişimlen ve yenilikleri ya- kından izlemek ve bilmek ya- bancı yatınmcılar için son dere- ce önemli. Kısa zaman öncesi- ne kadar Sovyet halkının yaşa- mında önemli yer tutan pek çok kurum ağustos ayındaki darbe girişiminin başansızlıkla sonuç- lanmasıyla birlikte yok oldu. Bu arada ticari bankalar, özel tica- ri kuruluşlar gibi yeni sisteme uygun pek çok yeni ekonomik kurum da hızla yaygmlaşıyor. Tabii ki bunun sonucunda da ortaya Batı tarzı yeni bir girişim- ci ve yönetici sınıf ortaya çıktı. Komünist düzende heavy-metal yeni düzende heavy-money Sovyetler Birliği'nde perestroykayla birlikte yeni yeni oluşmaya başlayan girişimci sırufın tipik bir crneği Yuri Agapov. 33 yaşında olan Yuri Agapov, 1987 yılında Gorbaçov'la karşılaşıncaya dek ünlü bir heavy-metal şarkıcısı olmak istiyormuş. O zamanlar Batı'run finans kurumlannı inceleyen bir öğrenci olan Agapov, Gorbaçov'un Sovyetler Birliği'nin finansörlere gereksinimi olduğu ve bu yönde çalışması gerektiği yolundaki öğudünü tutmuş ve bundan 2 yıl önce Credobank'ı kurmuş. Agapov, "Hfllfi bir darbe olasılıgı var. Bizim müşterilerimize verebileceğimiz tek garanti, nakit para rezervlerimizdir" diyor. Kısa zaman önce de Visa ve Eurocard Credobank'a kredi kartı basma» için lisans vermişler. Ham petrolde hedef aşıldı Yılın ilk 10 ayında petrol üretimi 3.7 milyon tonla, yıl sonu hedefi olan 3.6 milyon tonun üzerinde gerçekleşti. Toplam üretimdeki bu artış, TPAO'nun tek başına ya da bazı ortaklıklarla işlettiği sahalardaki üretimden kaynaklandı. ANKARA (ANKA) — 1991 yılının tümü için 3.6 milyon ton olarak öngörülen ham petrol üretiminde ilk on ayda hedef aşıkiı. Ham petrol üretimi ocak- ekim döneminde, geçen yüın ay- nı dönemine göre yuzde 25.3 ar- tarak 3 milyon 692.6 bin tona yükseldi. Petrol Işleri Genel Müdurlü- ğü ve petrol üreticisi firmalar- dan derlenen verilere göre top- lam üretimdeki bu artış büyük ölçüde Türkiye Petrolleri Ano- nim Ortakhğı'nın (TPAO) tek başına ya da bazı ortaklıklarla işlettiği sahalardaki üretimden kaynaklandı. Anılan dönemler itibariyle TPAO'nun üretimi yüzde 33.3 artarak 2 milyon 750.9 bin tona ulaştı. TPAO'- nun toplam üretimdeki payı yüzde 70'ten yuzde 74.5'e yük- yükseldi. TPAO'nun Shell firması ile ortaklaşa gerçekleştirdiği uretim yüzde 138.2 artarak 74.8 bin to- na, ARKO ortaklığındaki üre- timi de yüzde 144.8 artarak 137.4 bin tona yükseldi. TPAO'nun uretim artışında bu yıl üretime geçen dört yeni sahanın etkili olduğu belirtildi. Adıyaman yakınlanndaki Baka- cak, Takaris, Doğu Beşikli ve tkızce adh bu sahalann önemli petrol rezervlerine sahip olduğu bildirildi. öte yandan Türkiye'de ham petrol Üretimi yapan özel şirket- lerin üretimlerindeki gerileme sürüyor. Anılan dönemler itiba- riyle Aladdin Middle East (AME)-Türkan ortakhğı dışın- daküerin üretimi önemli ölçüde geriledi. Shell'in üretimi yüzde 6.2 azalarak 579.3 bin tona, Mobil-Dorchester ortakhğmm üretimi yüzde 14.6 azalarak 142.5 bin tona, Mobil'in üreti- mi yüzde 2.4 azalarak bin 50C tona, Ersan-AME-Trans Oil or taklığının üretimi yuzde 34/ azalarak 5.3 bin tona, AME- Türkan ortaklığının uretim yüzde 71.8 azalarak 173 tona geriledi. AME-Trans Oil ortak- hğımn üretimi ise yüzde 27.5 ar- tarak 650 tona yükseldi. ÇALIŞMA BAKANI DEVREDE Kartal Belediyesi'nde grev sona erdi İş Sendika Servisi— Kartal Belediyesi'nde calışan işçilerin 7 kasımda başlattığı grev ve 35 ki- şinin tazminatsız olarak işten çı- kartılmasıyla devam eden sur- tüşme, Çalışma ve Sosyal Gu- venlik Bakani Mehmet Moğul- tay'ın devreye girmesiyle sona erdirildi. Işçiler işbaşı yapma ka- rarı aldılar. Atılan işçilerin ye- niden işe alınacakları ve tüm haklarının odeneceği açıklandı. Anlaşmazlıkların biterek Türkiye'nin yeni bir döneme gir- diğini belirten Moğultay, umut- suzluğu ve kaderciliği geride bı- rakmak gerektiğini söyledi. Ül- kede özgür çalışma ve sosyal ya- şam ortamının yaratılacağını bildiren Moğultay, sosyal barı- şın sağlanmasında en büyük katkının işçi-işveren işbirliğı ile olacağını kaydetti. Kartal Belediyesi'nde çalışan işçilerin bağlı oldukları Belediye-lş Sendikası Genel Başkanı Fuat Alan, "Bütün ar- kadaşlanmızla yerel yönetimle- re destek vereceğiz. Nurettin Sö- zen ile belediyelerde başlayan toplusözleşme modeli, ücretler konusunda tam bir devrira olmuştur" dedi. Toplantıda, işten çıkartüan iş- çilere tekrar işbaşı yaptırılacağı ve tüm sosyal hakları ile beraber ücretlerinin odeneceği açıklan- dı. SHP Istanbul Milletvekili Er- can Karakaş da dün Pendik ve Kartal SHP ilçe yoneticileri ile birlikte grevde bulunan Cam-lş Ambalaj Sanayi işçilerini ziya- ret etti. nuna kadar 585 adet arttı. Oto- matik para çekme makinelerin- de kullanılmak üzere bankalar tarafından verilen kartlar ise 7.5 milyonu buldu. Bankalarca verilen toplam kart sayısından, yenileme kartlan çıkanldıktan sonra kalan ve fıilen kullanılan kart sayısı ise 5 milyon 602 bin 465'e ulaştı. Ekim ayında ulaşılan bu kart sayısına göre yaklaşık 57.7 mil- - yon olan nufus dikkate alındı- ğında Türkiye'de her 100 kişi- den 9.7'si ATM kartına sahip. Bankalar arasında ATM sa- yısı bakımından liderliği, ATM sayısıru son 4 ayda 383'ten 401*e çıkaran tş Bankası sürdürüyor. Iş Bankası'm 370 ATM Ue Ya- pı Kredi Bankası, 282 ATM ile Ziraat Bankası izliyor. 4 ay için- de ATM sayısını en fazla arü- ran Ziraat Bankası, bu sürede 194 yeni ATM hizmete sunarak ATM sayısını 88'den 282'ye çıkardı. ATM konusunda' önculük yapan tş Bankası, Yapı Kredi Bankası ve Pamukbank, top- lam 965 ATM sayısı ile Türki- ye'deki ATM toplamının yüzde 52.76'sma sahipler. Söz konu- su bankalar, Türkiye'de fıilen kullanılan 5.6 milyon kartın yuzde 80.32'si olan 4.5 milyon kartı müşterüerine vermiş bu- lunuyorlar. Liberalleşen Sovyetler Birügi'ne Avrupa'nın büyük finnalan yaunm yapıyor. DÖVİZKURLARİ23KASM Oövran Dnsı 1 ABO Doları 1 Alman Martj 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya $ i n 1 Betç*a Frangı 1 Oammarka Kronu 1 Fın Maridasi 1 Fransız Frangı 1 HottHda Ftorim 1 bpanyoi Pezetası 1 teveç Kronu 1 Isnçre Frangı 100 ttalyan ürrt Mvc Ah$ 4941 10 3113 48 3919 28 442 05 15124 80057 1152 04 91164 2765 80 48 66 850 67 3503 08 41133 ElekM Satış 4965 85 3129 08 3938.91 444 27 152 00 804 58 1157.81 916 21 277965 48 91 854 93 352063 414 00 stok takıp Diğer yazılımlar işlemlerini kolaylaştırıyor. A 7 i 9 J O / Biz daha da kolaylaştırıyoruz. >v * Çünkü LOGO Yazılımları sizi saatlerce bilgi- sayar başına mahkûm etmeyi değil, hayatınızı kolaylaştırmayı amaçtıyor. Öğrenmesi çok kolay. Yalnızca 8 saatte tüm bir programı öğrenebiliyor- sunuz. Kullanması çok kolay. Yalnızca 5 tuşla tüm bir programı kullanabiliyorsu- nuz. Güçlü bir servis desteği var. Yalnızca yazılım konusunda değil, bilgisayar konusunda da uzman, kaliteli servis desteği her an yanınızda. İşletme danışmanlığı hizmeti veriyor. Deneyimli personeliyle LOGO İşletme Danışmanlığı, sorun- larınıza çözüm getirmeye hazır. Personelden demirbaşa, genel raporlama sis- teminden muhasebeye kadar uzanan LOGO ürün- lerıyle tanışın: hem hayatınız kolaylaşsın. hem de işyerinizin verimi artsın. LOGO Y A Z I L I M UeıtK MuTnjHiar CadOes Mer Em«ı»ı SoUk 2 2 Kad.wıy 81300 lsanW Tel 345 22 56 348 02 41 Faks 34712 90 Buro Dr Meama EKKm Sokak 441 Yenoern 06420 Ankara Tel 1338-96FakS 1315397 tmk Ejetog LM Şü - Uahrr^ı Esa- Bozkun Caûdesı 2 6 Alsancak 35220 Izmr Te" 63 42 29