Katalog

8 EKİM 1991 DIŞHABERLER CUMHURİYET/11 Karamanlis taburcu • ATtNA (AA) — Tansiyon ve kalp atışlanndaki düzensizlik nedeniyle cumartesi günü hastaneye kaldınlan Yunanistan Cumhurbaşkanı Konstantin Karamanlis dün taburcu oldu. Karamanlis, hastaneden çıkışında gazetecilere "Kendimi çok iyi hissediyorum" dedi. Arnavutluk'ta gösteri • VtYANA (AA) — Anıavutluk'un başkenti Tiran'da, önceki gün yakiaşık 50.000 kişinin katıldığı sessiz bir yûrüyüş ile ülkenin eski komünist yöneticilerinin cezalandınlması istendi. Kuveyt'in zaran • KUVEYT (AA) — Kuveyt Savunma Bakan Yardımcısı Saud El Sabah, yedi ay süren Irak işgali sırasında Kuveyt askeri tesislerine verilen zarann yakiaşık bir miiyar dolar olduğunu söyledi. Urdün'de kabine krizi • AMMAN (AA) — Ürdun Parlamentosu Alt Meclisi, Başbakan Tahir El Nasri ve hükümetinin istifasını istedL Aşırı dinci ve gelenekçi kanat koalisyonuna mensup milletvekillerinin girişimiyle 80 sandalyeli mecliste 49 milletvekilinin ımzaladığı önergede, "Nasri hükümetinin iç ve dış düzeyde var olan durumun gereklerini karşılamakta yetersiz kalması nedeniyle bu hükümete bundan böyle güven duymuyoruz ve istifasını istiyoruz" denildi. Nükleer indirim konusunda Bush ve Gorbaçov'un adımlan karşılıklı güverti arttırdı ABD-Sovyet îlişkilerinde yenî bîr çığırBush, nükleer indirim girişimi ile bir yandan Gorbaçov yönetimine destek verirken, öte yandan Sovyetler'de iplerin Gorbaçov'un elinde olduğuna inandığını gösterdi. leri ile dafaa fazla bağdaşmakla kalmadı, aynı zamanda ABD- Sovyet iiişkilerinde yeni bir çı- ğır açüdı. ABD'nin, Moskova'daki son darbe girişimine kadar SSCB'ye karşı izlediği nükleer politika "güven, unı denetle" ilkesine dayanıyor, güven sözcüğüne UFUKGÜLDEMİR WASH1NGTON — ABD Başkanı George Bushia Sovyet lideri Mihail Gorbaçov'un nük- leer silahlann indirimi konusun- da attıklan son adımlarla, kar- şılıklı olarak nükleer silah en- vanterleri yeni dünyanın gerçek- karşın "güvenraemek" işin özü- nü oluşturuyordu. Oysa Bush- un on gün önceki inisiyatifi gü- ven unsurunu öne çıkaran nite- likteydi. Soğuk savaş dönemin- de taraflardan herhangi birisinin böyle bir adım atması düşünü- lemezdi. Çünkü karşı tarafın bunu istismar edeceği düşünü- lürdü. "Güven, ama denetle" formülü de bu güvensizliğe karşı oluşturulmuştu. Oysa "güveoe" dayah yeni girişimler uyannca taraflar birbirlerinin gerçekten bu silahlan geri çekip çekmedi- ğini kontrol bile etmeyecek. Bush, bu girişimiyle bir yan- dan Moskova'da Gorbaçov reji- mine destek verirken öte yandan Gorbaçov iktidannın SSCB'de ipleri elinde tuttuğuna inancının pekiştiğini gösterdi. Bush'un bu inisiyatifini getiren bir başka ne- den de şuydu: Son darbe girişi- mi sırasında, Gorbaçov'un nük- leer emirleri kapsayan çantası kısa bir sure için ortalıkta kal- dı. Bu durum ABD'de büyük te- laş yarattı. özellikle kısa men- zilli nükleer silahlann büyük bir kavnaşmaya sahne olan cumhu- riyetlerde konuşlandınlmış ol- duğu göz önüne ahnınca Was- hington bu konuda bir şeyler yapmak gereğini hissetti. Türkiye açısından Söz konusu silahlann kısa menzilli nükleer top, mayın ve füzeler olması Türkiye'nin bu konudaki coğrafik özelliği nede- niyle ayn bir önem kazanıyor. Gerek Türkiye'nin sınırlannın hemen ötesinde gerekse de Türkiye'de bu silahlardan bulu- nuyor. Türkiye ile SSCB arasın- da Avrupa'da olduğu gibi bir tampon bölge yok. öte yandan Türkiye, Ortadoğu'da büyük bir istikrarsızlık bölgesine komşu. Bu yüzden de Türlriye'deki nük- leer silahlann envanterinin bu indirimlcrden yararlanıp yarar- lanmayacağı ya da ne ölçüde ya- rarlanacağı henüz açıklığa ka- vuşmuş değil. Bu konuda ABD- SSCB-Ankara üçgeninde özel görüşmeler bile olabilir. Türki- ye, coğrafık durun*u nedeniyle ayn bir özellik taşıyor. Sınır komşusu Irak'm nükleer arayış içinde olduğu artık su yüzüne çıkmış bir gerçek. Türkiye bu tür tehditlere karşı NATO'nun nükleer şemsiyesi altında. An- cak bu şemsiye gelecekteki indi- rimlerden sonra Ankara'nın kendisini güvende hissettiği oranda caydınalık sağlamazsa, o zaman Türkiye "bölgesd faktörier" nedeniyle ulusal bir nükleer programı bile göz önü- ne alabilir. ABD ile Sovyelkrtn açtığıyol, umıtilm arttath Dünya, nükleer kâbiısa veda MOSKOVA (AA) — ABD Ue SSCB liderlerinin son iki hafta içinde açıkladıklan, nükleer si- lahlarda köklü indinmleri öngö- ren planlarına karşılaşttrmalı genel bakış şöyle: er sUaMar: ABD: Amerika'- nın dışmdaki tüm nükleer baş- lıldı top mennileri ve kısa men- zilli füzelerin tüm nükteer baş- lıklannın ülkeye getirilerek im- ha edilmesi. SSCB: Aynı kategoride silah- lann yok edilmesi. Aynı zaman- da ABD Başkanı'nın önerisi doğrultusunda, bunlara ek ola- rak uçaksavar silahlan ve kara mayınlannm nükleer tipleri yok edilecek. Nükleer uçaksavar si- lahlan ile mayınlan ABD'nin elinde artık bulunmuyordu. taktlk •Hılııı sUahlar: ABD: Sa- vaş gemileri, denizaltılarla do- nanmaya bağlı uçaklann kul- landığı tüm taktik nükleer silah- lar çıkanlacak. Bunlann bir bö- lümü yok edilecek, bir bolumü saklanacak. SSCB: Aynı kategorilerde karşıhk veriliyor. Aynı şekilde bir kısmı imha edilirken bir kıs- mı ihtiyaten elde saklanacak. Vçaklanlaki taktik •Jüılııı silaUar: ABD: Ha- vadan kullanılan nükleer silah- lar "NATO'nun güvenligi için yaşamsal önem arz ettiklerin- den" nükleer savaş başhklan korunacak. SSCB: Sovyetler Birliği lide- ri Mikail Gorbaçov, havadan kullanılan tüm nükleer silahla- nn sökülerek bu bombalann ve havadan-karaya füzelerin belli merkezlerde saklanması için iki- li temaslara başlanması çağnsı yaptı. Başkan Bush, B-52 tipi stratejik (uzun menzilli) bombardıman uçaklarını alarm durumundan çıkaracağını açıkladı. Mihail Gorbaçov, karşı önerisinde Sovyetler'in de stratejik bombardıman uçaklarından alarm durumunu kaldıracağını bildirdi. ABD, MX füzelerini rayh sisteme yerleştirme projesinden de vazgeçiyor. Afır •••dtara'iMaa •Halılaıı ABD: B-52 tipi stra- tejik uçaklar günlük alarm du- rumundan hemen çıkanlacak ve silahları askeri depolarda bağ- lanacak. SSCB: Aynı işlemi yerine ge- tiriyor. Karaaaki stratejik fa- zeler: ABD: Stratejik silahla- nn indirimi anlaşması (START) uyannca kıtalararası tüm nükle- er füzeler etkin durumdan çıka- nhyor ve SSCB'ye, seyyar ba- listik füzelerini bağlı garaizon- lanndaki yuvalanna yerleştirme çağnsı yapılıyor. SSCB: 503 adet kıtalararası nükleer füzesini alarm duru- mundan çıkararak pasif konu- ma alıyor. Bunlann 134'ü çok başhklı nükleer savaş aracı. Bush'un önerisi çerçevesinde, stratejik füzelerin hareketü ram- pa donanımİ! olanlannı sayı- ca donduruyor ve bunlan sabit yuvalanna bağlıyor. Mİer: ABD: Nükleer füze kul- lanan denizaltılarda, -ki bu ka- tegoride ABD'liler Sovyetler'- den üstün- herhangi bir indiri- me gidileceği açıklanmadı. SSCB: Nükleer füze taşıyan 48 rampalı üç denizaltıyı hizrnet dışına çekecek. §DI: ABD: Kamuoyuna 'Yıldız Savaşlan' diye sunulan düşman silahını uzayda imha et- raeye dayalı stratejik savunma girişimi projesinin, elinde balis- tik füze bulunan 15 ülkenin muhtemel tehditlerine karşı de- vam ettirihnesi, bu füzesavarla- rtn sınırlı olarak konuşlandınl- ması planlanıyor. SSCB: Gorbaçov, bir erken uyan ve savunma sisteminin ka- rada, uzayda, ortaklaşa kurul- masını önermiş bulunuyor. Savaş baBhklaran ge- •ei <•••—a ABD: START onaylanır onaylanmaz savaş başhklannın sayısını düşürme sürecine hız verilecek. SSCB'nin üstün durumda bu- lunduğu karadan kullanılan çok başlıldı nükleer füzelerin tümü- nün kaldınlması için karşılıklı çabşmalann başlatüması öngö- rüldü. SSCB: Gorbaçov, bunun öte- sine geçerek START'ın öngör- düğü 6.000 yerine tek tarafb olarak nükleer başhklarını 5.000'e indiriyor. Stratejik salduı silahlannda yüzde 50'ye varan indirim için plan öngörüldu. Karadan kulla- nılan füzeler için de müzakere alanlarını açık bulunduruyor. Nttkleer •eaeaıeler: ABD: Bush, değinmedi. SSCB: önceki gunkü tarihsel girişimiyle tek taraflı olarak bir yü süreyle tüm nükleer silah de- neylerini hemen durdurduğunu bildirdi. Bu imkâna sahip diğer ediyorülkelere de uyum çağnsında bu- lundu. Kısa menzilli nukleer füzelerin programı iptal ediliyor. 10 savaş başlığı taşıyan MX füzesini raylı mobil sistemde kullanan proje durduruluyor. 'Midgetmân' füzesi için gezici rampa geliştirilmesi iptal edili- yor. 'B-2 Stealth', 'görümneyen savaş uçagT programı yurürlük- te kalacak. SSCB: ABD'nin bombardı- man uçaklannda kullandığı kı- sa menzilli nukleer füzelerin ge- liştirilmesinden aynı şekilde vaz- geçiliyor ve hareketli fırlatıo:'- la çahşan küçük bir kıtalarara- sı füze üzerindeki çalışmalar durduruluyor. Aynca raylı sistemde çalışan stratejik füzeler geliştirilmeye- cek. ve ABD: Stratejik silahlann kont- rolü, donanma ve hava kuvvet- lerinin ayn kumandasından çı- karılarak tek komuta merkezi- ne bağlanacak. Savaş başlıklannm güvenilir şekilde çevreye zaran dokunma- dan sökülüp depolara götürul- mesi, parçalanıp imha edilmesi konusunda işbirliğıne gidilmesi için görüşmelerin başlatılması isteniyor. SSCB: Gorbaçov, nükleer ka- zalann önlenmesi için bütün bu alanlarda işbirliğine hazır ol- duklannı vurguladı. Aynı biçimde, tüm stratejik nükleer silahlann bir komuta al- tında bulundurulmasını da be- nimsedi. KvavaaslyMiel sllaa alaac ABD: Öneri yok. SSCB: Ordu 3.7 milyondan 3 milyona indirilecek. GoRBtNtN ÖNERÎSt NAIÖ memnun, amatemkinli NATO, Gorbaçov'un tek yanlı nükleer önerisini görünüşte memnunlukla, ama gerçekte daha temkinli bir yaklaşımla karşüadı. SABETAY VAROL BRÜKSEL — SSCB Başka- nı Mihail Gorbaçov'un nükle- er silah indirimi konusundaki planı NATO çevrelerinde res- mi acıklamalara göre 'büyük memnunlukla7 karşılandı. An- cak resmi açıklamalar dışında çok daha 'temkinli' bir yakla- şımın egemen olduğu gözleni- yor. Gorbaçov'un Başkan Bush'a yanıt niteliğindeki bu planının NATO'yu doğrudan ilgilendi- ren bölümü, 1) SSCB'nin Av- rupa kıtasmı hedefleyen ve ka- rada konuşlanmış taktik nük- leer silahlannı kaldıracak ol- ması, 2) Ucaktan atılabilir nuk- leer bombalar ve diğer benzer taktik nükleer silahlann, kar- şılıklı geri çekilmesi yönünde- ki öneri şeklinde özetlenebilir. NATO nezdinde Türk daimi temsilcisine yakın bir kaynak, son bir hafta içindeki karşılık- lı açıklamalardan sonra NATO tarafmda, Avrupa kıtasında sa- dece ucaktan atılabilir nükleer bomba kalacağına işaret etti. Tüm Avrupa kıtası için geçerli olan bu durum, doğal olarak Türkiye'yi de içeriyor. Aynı kaynak, adı geçen atom bombalanyla ilgili Rus önerisi kabul edilirse, bunun Avrupa kıtasının ve Türkiye'- nin nükleer silahlardan topye- kûn anndınlması anlamına ge- lebileceğine işaret etti ve bu ola- sılığm yok denecek kadar zayıf oldugunu belirtti. Bu önerinin birkaç nedenle NATO tarafindan kabul edile- meyeceği tahmin ediliyor: • NATO ittifakı, bölgesel de olsa bu denli bir topyekûn nük- leer arındırmaya ilke olarak karşı. Halen geçerli olan ittifak stratejisinin de topyekûn nük- leer siiahsızlanma öngöriilmü- yor. Amerika'nın elindeki stra- tejik nükleer silahlarla bağlan- tının siyasi düzeyde bu silahlar araalığıyla sağlanması tasarla- nıyor. • NATO'nun Batı Avrupa'da- ki nükleer yeteneklerini yitir- mesi varsayunında bile karşı ta- rafın elinde stratejik nükleer si- lahlan bulundurmaya devam ettiğlne ve bunun ittifak için te- orik de olsa bir tehdit oluştur- duğuna dikkat çekiliyor. • Bu iki neden dışında, özellik- le Türkiye'yi birinci derecede il- gilendiren bir diğer neden, nük- leer silahlann yayılması olası- hğı... Irak ve Libya gibi ülke- lerin bu silahlara sahip olması durumunda gelebilecek tehdit- lere karşı, 'denge'nin ancak uçakta taşınabilir atom bomba- lanyla sağlanabileceği kaydedi- liyor. • Sovyetler Birliği'nin tam da- ğılması halinde, Kızıl OrdıT- nun elinde mevcut nükleer si- lahlann tumünün kontrol edi- lip edilemeyeceği de aynca yet- kilileri düşündürüyor. I I KADIKOYLULERE ARMAGANI Kentimizin ycczgısını degiştiren onur simgemiz çağdaş dev ana arterlerimizin açılışmda her zamanki uygar yaklaşımı için Büyük Şehir Belediye Başkanı Sayın Prof.Dr, NURETTIN SOZEN'e TUĞRUL ERKİN'eve Genel Sekreter Sayın teşekkür ediyor; bu güzel yapıtlann sevgili Kadıköylûlere hayırlı veuğurlu olmasını diliyorum. KAD IKÖY BELEDİYESI Belediye Başkanı 9 Ekim 1991 Çarşamba Saat: 10.00 Göztepe Tütüncû Mehmet Efendi Cad. I.Kısım Açılışı 10.30 Sahıayı Cedit Kavşak Açılışı 11.00 Sahrayı Cedit-Kozyatağı Bayar Cad. Açılışı 11.30 Sahrayı Cedit Bahriye Uçok Çocuk Kreşi Temel Atma töreni 12.00 İçerenköy Kayışdağı Cad. I. Kısım Açılışı CENG1ZÖZYALC1N HIZMET IÇIN VARIZ... HER GÜZEL ŞEY KADIKÖYLÜLER İÇİN