Katalog

24 EKÎM 1991 HABERLER CUMHURİYET/5 'Seçimin galibi yok' • ANKARA (AA) — Eski başbakanlardan Adnan Menderes'in oğlu Aydın Menderes, seçimin mutlak bL- galibi bulunmadığını, DYP'nin 1987 seçimlerine göre oy arttırdığını, ANAP'ın ise kendisini bitti gösteren butün verilere rağmen 2. parti olabildiği için başanlı sayılacaklarını söyiedi. Menderes, bugüne kadar çok^katı bir şekilde siyasetin dışında kaldığını ve bunu "ilk genel seçime kadar" diye belli bir süre ile sınırladığını, bugun artık böyle katı bir kararlılık içinde bulunmadığını bildirdi. 'Kadınsız son seçim' • İSTANBUL (ANKA) — Genel seçimler sonucunda Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne giren kadın milletvekili sayısında bir artış olmaması kadınları üzdü. Kadın derneklerinin başkanlan, Türkiye*deki kadın seçmenlerin çok az sayıda kadın milletvekili tarafından temsil edilmesinin katılımcı demokratik sisteme aykırı olduğunu ifade ettiler. Kavga .ayıran polis öldtirüldti • tstanbul Haber Servisi — Langa'da dün gece kavga eden iki kişiyi ayırmak isteyen polis memuru, tabanca ile vurularak öldürüldü. 23.00 sıralarında Hayri Tüccariye Caddesi'ndeki Duygu Oteli önünde tartışan iki kişiyi, SilivTİ Polis Karakolu'nda görevli olduğu belirtilen polis memuru Ali Osraan Ozer (47) ayırmak ıstedi. KJmliği belirsiz bu kişilerin silahlı saldırısma uğrayan polis memuru ağır yaralandı. Ali Osman Özer kaldırıldığı Çapa Tıp Fakültesi Hastanesı'nde yaşamını yitirdi. Saldırganlar 34 F 9933 plakalı beyaz BMW ve 34 FY 784 plakalı beyaz Renault otomobillerle olay yerinden uzaklaştüar. "Yenihükümetierartık Çankaya'nın himayesindedeğildir>i diyenDemirel: Oturduğu yerde oturacakANKARA (Cumhuriyct Bü- rosu) — DYP Ge- [i nel Başkanı Süley- man Demirel, se- çim sonuçları kesinleşmediği için öteki partilerle görüşme programını geciktirdi. Demirel, yeni hukümetin temel ilkelerini 'şeffaflık, diirüstliık, hukuknn üstunluğü, radjo ve televizyo- nnn acık hak getirilmesi' olarak özetledi. DYP lideri, Çankaya sorununun Turkiye gundemin- de durduğunu vurgularken de Cumhurbaşkanı Özal için "Çankaya'da kim oturursa otursun, oturduğu yerde otura- caktır" diye konuştu. Demirel, dün DYP genel merkezinde gazetecilerle yaptı- ğı sohbette, tercihli oy uygula- ması nedeniyle kesin sonuçların geciktiğini bildirdi. DYP Genel Başkanı, tercih sisteminin seçi- mi felce uğratmasından yakına- rak, "Partiler, birbirleriyle ya- nşacaklan yerde, parti içinde yansma olmuştur. Koalisyoo çıkmasında da bu onemli bir se- bep olmuştur" dedi. Demirel, tercih nedeniyle listelerin her gün değiştığini belirterek, öteki partilerle temaslarına, listelerin kesinleşmesinden sonra başlaya- cağını söyiedi. Demirel, gazetecilerle sohbe- tinde, yeni hukümetin progra- mının özune ilişkin bilgiler de verdi. Açıklamalanrun önemini vurgulamak için parti görevlile- rinden konuşmalarının teybe alınmasını isteyen Demirel, "BnniariD hepsini motomot dosyalayın. Öyle rastgele sö\- lenmiş-şeyler degfldir. Hrpsinin bir istikameti var" dedı. Yeni çıkan şartlara göre Türkiye'yi düşunmenin herke- sin görevi olduğunu ve bunu ya- parken salt parti düşuncelerinin iıstüne çıkılması gerektiğini an- latan Demirel, şunlan söyiedi: "Şu anda herkesin kendi he- deflerini bir tarafa bırakıp, Türkiye'yi içinde bulunduğu durumdan çıkannak için bir da- yanışmaya kendilerini hazırla- malan gerekir. Bu dayanışma- nın şartlan, onumuzdeki gun- lerde ortaya çıkacaktır. Bu so- nınu, partilerin sonınu saymı- yonun." Dcmirei, yeni yönetimin ülke DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel genel merkezde partililerle biıiikte. (Fotograf: RIZA EZER) sorunlarına yaklaşımındaki te- mel ilkelerini şoyle özetledi. "Yeni yönetim şeffaflıgı, her şeyin açık aleni olması, herke- sin gormesini, durustlugu, her- kese eşit davnuulmasını ve mut- laka hukukun iistünluğunü sag- layacaktır. Boytece, devlete hem saygınhk hem caydıncılık ka- zandınlacaktır. Yeni yönetimin ikinci önemli tavn, halkın doğnılan oğrenme- sini mutlaka sağlamaktır. Bu- nun için devletin dinde bulunan radyo-televizyon çok açık hale getirüecektir. Burada ülkeyi yö- netenlerin düşunceleri ve karşı duşünceler balka duyurulacak- tır. Her ay bir açık oturum ya- pılmak suretiyle, ülke meseleleri halkın önünde tartışdacaktır ve muhalefetin sesi devletin radyo ve TV'sinden daha çok duyula- cakbr. Eğer anayasa>ı degiştire- cek mütabakatı saglay abilirsek özel radvo-televizyona izin ve- rebiliriz." Demirel, Çankaya sonınu üzerinde de durarak, Türkiy'e'- nin şu anda sözde bir anayasa devleti olduğunu söyiedi. Yeni dönemde davulun da tokmağın da hukümetin elinde olacağını anlatarak. şoyle konuştu: "Kimse, kendi üzerine farz olmayan işin içinde olmayacak- tır. Anayasanın vermediği hiç- bir yetkiyi kimse kullanmaya- caktır. Anayasanın vermediği hiçbir gorevi kimse ifa etmeye kalkmayacaktır. Türkiye'nin birkaç tane hukumeti olmaya- caktır. Birden fazla hukttmet ol- ma devri son bulacaktır. Kim anayasa çizgisi dışına çıkarsa, fevkalede protestoyla karşılaşa- caknr." Demirel, Cumhurbaşkanı Özal'ın dün bir gazetede yer alan "Benim dönemim bitti" sözleriyle ilgili bir soruyu, "Yadırgamadım" diye yanıtla- dı. Özal'ın Mesut Yılmaz'a DYP ile koaüsyona girmemesi telkinini de yadırgamadığını bil- diren Demirei, şöyle dedi: "DöDeminin ^"*fiiMhdmi bit- HAYATINİZIN GÜVENCESİNİ GOODYEAR SAĞLAR. Lastikleriniz... Yol güvenliğiniz açısından aracınızdaki en önemli ve hayati unsurlardan biri, birincisi. Hele aracınızda aileniz de varsa... Bu nedenle Goodyear, insan hayatına duyduğu sorumluluk bilinci ile dört mevsimde mükemmel performans veren lastikler üretmektedir. İşte, Goodyear/AII VVeather: Hem karlı ve buzlu, hem de ıslak ve kuru zeminlerde dört mevsimde de üstün çekiş sağlayan ekonomik lastik. Siz de Goodyear kullanın. Hayatınız ve sevdikleriniz için! Beklentilerin ilerisindeki teknoloji GOODfYEAR CUNEYT ARCAYUREK YAZIYOR tiğine kendisi karar veriyorsa başka mesele, döneminin bitti- ğinden neyi kastediyor onu an- lamış degüim. Türkiye, bir ku- rallar, kavramlar rejimi olan gerçek demokrasiyi yerleştire- cek. Kim kurallann dışına çık- mışsa kurallann içine girmeye mecburdur, mecbur da edece- DYP Genel Başkanı, Cum- hurbaşkanj'nın yetkileriyle ilgili bir sonıyu yanıtlarken de, şun- lan söyiedi: "Anayasanın 104. maddesi cumhurbaşkanının >etkilerini yazmış. Onlan kullanırsa, me- sele voktur. Ama hukumete ait yetkileri kullanmaya kalkarsa, kullanamaz. Yeniden teşekkül eden meclis ve yeniden kurula- cak hükumetler, artık Çanka- va'nın himayesinde, ipoteginde degiMir. O kadar çok yetkisi fa- lan da yok. Sayın Evren de Cumhurbaşkanhğı yaptı. On- dan once de yapanlar oldu. O zaman dış politikayı Evren mi idare etti Türkiye'de? Çanka- i ya'da kim oturursa otursun, ye- rinde oturacaktır. Ne sınırları- nı ne yetkilerini ne de hak ve so- nımluluklanm taşacaktır. Yani otur oturduğun yerde var ya, öyle olacaktır. Herkes, oturdu- gu yerde oturacaktır." Dünyaya mesajlar Demirel, seçim sonrası orta- ya çıkan tabloyla ilgili olarak dunyaya da mesajlar verdi. Se- çim öncesinde kimsenin atını yanlış ağaca bağlamamasını is- tediklerini anlatan Demirel, ANAP'ın iktidardan gitmesi ne- deniyle yakınan ülkeler için şun- lan dile getirdi: "Bu hukümet gitti diye, içe- ride ve dışanda ağıt dıizenler varsa, zaman kaybediyorlar. Tiirk milletinin iradesinin neti- cesidir bu, kulağımıza geliyor, birtakım agıtlar duuluyor 'gıt- tiydi, geldiydi' diye. Bence, bunlann hiçbir anlamı yokrur. Evvela, dünyaya şunlan soyle- yeyim: Biz, Tıirkiye'nin hıiktt- metiyiz. Yani, Tıirkiye'nin hü- kumeti olacagız. Türkiye'nin menfaatlerini her şeyin uzerin- de tutar ve koruruz. Kişiden ki- şiye münasebet işi, son bulmuş- rur. Bnndan sonra Türkiye'nin dış politikasında, Dışişleri eks- peıieri önemli bir rol oynaya- cakbr. Türkiye'nin dış politika- sının yıinitülmesinde, dışişleri kavranu içinde kaian kurum, es- ki rolünu üsnenmiş olacaktır." Demirel, ğazetecilerin sorula- nnı yanıtlarken önümuzdeki dönemde ağırlığı demokrasiye vereceklerini, öteki partilerle de uzlaşmaya vararak meclisin et- kin denetim yapar duruma ge- tirilecegini söyiedi. Demirel, se- çim sistemiyle ilgili bir soru üze- | rine, yeni seçim sistemi konu- sunda koalisyon ortağı olacak partiyle konuşarak uzlaşma ara- yacaklanru, toplumun gem'ş bir kesiminin benimseyebileceği bir yöntemi getireceklerini sözleri- ne ekledi. T0 diyor ki: "Bir Şeye Karışmam Bana Dokunmayın" Vay,Vay,Vay! ANKARA — Dün sabah Demirel'den "siyasette ne var ne yok"u öğrenmeye çalışırken, "sabah uyanıyoruz" diye baş- layacak oldum. Sözümü kesti, cümleyi tamamladı: "Yeni şartlaria!" de- di. Sesinde alaylı titreşimler vardı. Koalisyon dönemlerinin ez- bere bildiği inişli çıkışlı doğasını anımsatıyordu. Oysa, 20 ekımden bu yana Çankaya'nın basına kapalı te- lefonları birden açılmış; TD, dün Hûrriyet'te gördük, arka- daşımız Özkök'e ilginç kimi açıklamalar yapmıştı. TO'ye göre "netice itibarıyla Özal dönemi sona ermişti. Artık herhangi bir rol almak ıstemiyordu." Çankaya'nın günü geldi diyerek özenle yansıttığı yargıla- n Demirel de ilginç buluyordu. TÖ'nün bu davranışını soy- leşimizde şöyie yorumladı: "Kabıma çekiliyorum. Bir şeye karışmam artık. Bana dokunmaytn, diyor." Seçildiği günden 20 ekime kadar Çankaya'dan iç ve dış yazgımızla dilediğı gibi oynayan TÖ, tabii ki birden çark ede- cek, 1996'ya kadar sorumluluktan uzak ekmek elden su göl- den rahat yasamı yeğleyecekti. Kısacası yeni manevrası, Çankaya sorununu gündemden tümüyie çıkarmaktı. Ya da perşembenin gelişini çarşambadan sezinlemışti. Seçmenin dağınık oy tercıhiyle ındırme operasyonunda ba- şanlı olamayacağı görülen partilerin, özelde DYP ile SHP'nin, ilk aşamada "Çankaya'yı anayasa hizasına getireceklerıni" adı gibi biliyordu. Şimdi öncelikli önlemle- re, onlar söylemeden ben yaptım demeye gelecek gırişim- lere başvuruyordu. Demirel bu yorum- lara ">feni bizim soyle- tıidı dün sabah. Hatta pekiştirici somut bir ömek verdi: Dün -onceki gün- Fransız büyükelcisi geldi, sordu: Siz, bundan sonra TÖ ile S r ö z e n l e yansıttığı yargılan uemıreı oe ııyınç buluyordu. TÖ'nün bu SÖyleŞİmİZCİe ŞÖVİ6 yorumlad,: "Kab,ma çekiliyorum. Bir şeye Ben dedim ki: 'işte karışmam artık. Bana dokunmaym, diyor." yapa- kimseyi çıkartmam. Herkes yerinde oturacak!' İndirme operasyonunu askıya almak zorunda kalan DYP'nin çeşitli kademelerinde "halka verilen sözü yerine ge- tirememenin sıkıntısı" yaşanıyor. Başarısızlığı örtecek "birtakım önlemlerden" söz ediliyor. "Anayasa dışına bir milim çıkmaması için pratıkte neler yapılacağına" daır çeşitli söyientiler duyuluyor. Örneğın, zo- runlu olarak TÖ ile yan yana geidıklerınde Demırel'in Köşk'e görevlenni anımsatan "yazılı bir muhtıra" vereceğinden söz ediliyor. 29 ekimde Çankaya'da kabule gidecek mi, "karar vermediğini" söylüyor Demirel, resepsiyona katılmayarak TÖ'ye hâlâ "soğuk baktığını" kanıtlayamaz mı? "Türkiye 1 de Çankaya sorunu olduğunu her gün söylüyorum. Bu so- ru n nasıl çözülecek bilemiyorum diyorum ya!" Öte yandan koalisyonu oluşturma sancılan. RP olasılığı hızla gündemden çikıyor. DYP yüksek kademelerinde "RP ile hukümet olmanın Erbakan'a teslimolmakla eş anlama geldiğı" genel kanı. Partideki kımi kıpırdanmalara karşın, hükümete katılma- ya olumlu bakan Inönü, "öneriler ve koşuflar önüne gelmeden" açık seçik ırdelemelerte koalisyon konusuna de- ğinmemeye kararlı görünüyor. RP etkeninı değerlendırırken bize, "Bu partiyle 'herhangi bir ısbirliği' çok zor. Onlar 'pazariıksız' yapamazlar. RP ile (TÖ'yü indirecek anayasa konusunu örnek göstererek) sağlıklı bir sonuç alınacağını sanmıyorum" diyor. Genel Sekreter Hikmet Çetin ise HEP sorununda millet- vekili sayısının "abartıldığını" isim ve il göstererek açıklıyor. Baykal liderlik tutkusuyla partiyi halk gözünde küçülten ye- ni iç kargaşalara götürecek mi? İnönü, dün Baykal ve Feh- mi Işıklar'la doğrudan konuşarak sorunlara yanıt arayacak- tı. Çalkantılar, elense çekmeler daha yirmi gün süreceğe benziyor. 'Ittifak'ınpazarlıktaki kozu Çankaya OzaPı îndîrmenîn koşulu koalisyon ortaklığı TURAN Y1LMAZ ANKARA — Seçimden "kilit" parti konumunda çıkan RP çatısı altındaki ittifak, "Çankaya sorunu"nu olası ko- alisyon pazarlıklarında koz ola- rak kullanacak. tttifakın bu pa- zarlıklarda, dini inançlardan ötürü uygulanan baskı ve yasak- lann ortadan kaldınlması, dış Turkler ve Kıbrıs konularında "gevşek politikalar"dan vazge- çilerek "guven verici" politika- lar izlenmesi koşullannı da gün- deme getireceği öğrenildi. Kesinleşen seçim sonuçlanna göre 62 milletvekilliğini garan- tileyen ittifak, olası koalisyon hesaplanna, parlamento aritme- tiğinin Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın Çankaya'dan ındırilmesi için gerekli olan anayasa deği- şikliğine olanak tanımaması üzerine kuruyor. İttifak kur- mayları, şu anda koaüsyona da- ha yakın izlenimi veren DYP ve SHP'nin sandalye sayılannın, anayasa değişikliğini yapmaya yetmemesini kendi konumlannı guçlendirici bir etken olarak gö- rüyorlar. RP kurmayları, 7 mil- letvekiline sahip olan DSP'nin de bu konudaki girişimlere des- tek vermeyeceğini hesaplayarak koalisyon umutlannı sıcak tutu- yorlar. Bu nedenle, anayasa de- ğişikliği için mutlaka kendileri- nin desteğine gerek bulunduğu- nu düşünen ittifak kurmayları, bu aritmetik dağılımı olası ko- alisyon pazarlıkları için en önemli koz olarak değerlendiri- yorlar. tttifakın iki güçlü ortağı RP ve MÇP yöneticilerinin, Cum- hurbaşkanı'nın Çankaya'dan in- dirilmesi konusunda bugüne ka- dar herhangi bir biçimde kendi- lerini bağlayıcı açıklama yapma- maya özen göstermeleri de bu açıdan dikkat çekici bulunuyor. "Çankaya sorununun gün- demlerinde öncelikli yer tutmadıgı" mesajını vermeye özen gösteren ittifak kurmayla- n, koalisyon ortağı olmamalan halinde Cumhurbaşkanı'm Çan- kaya'dan indirme girişimlerine destek vermeyi de duşunmüyor- lar. RP Lideri Necmettin Erba- kan'ın, bu konudaki sorular karşısında öncelikle bu sozün sahiplerinin kendi tekliflerini ge- tirmelerini istemesi ve ilk adımı karşı taraftan bekler bir tutum sergilemesi de ancak koalisyon ortaklığı halinde bu girişimlere destek verilebileceği şeklinde yo- rumlanıyor. Ancak bu noktada, Cumhurbaşkam seçilecek isim üzerinde "pazarfık sdreci" baş- tttifak, koalisyon ortaklığı önerisi gelmesi halinde öncelikle dini inançlarından ötürü insanların ceza görmemeleri, bu amaçla gerekli örgütlenme özgurluğünün sağlanması, üniversitelerdeki başörtü yasağının kaldınlması ve TRT yayınlannın gözden geçirilmesi koşuüarında ısrarcı olacak latılabileceği de vurgulamyor. Bu parlamento aritmetiğinin koalisyon umutlannı hâlâ sıcak tutmasımn, ittifakı oluşturan RP ve MÇP'yi bir arada tutan en önemli etken olduğu da öne süruluyor. lttifaktan aynlması halinde az sayıda milletvekili ile parlamentoya girecek olan MÇP'nin, bu durumda herhan- gi bir koalisyon ortaklığı teklifi almasının güç olduğu savunulu- yor- Koalisyon koşullan İttifak kurmaylanndan alınan bilgilere gore kendilerine gelebi- Iecek olası koalisyon önerileri karşısında, baştan pazarlık sü- recini tıkayacak tutumlardan uzak kalınacak. Pazarlık süre- cinde ise şu önemli temel nok- talarda koşullar ortaya konula- cak: "• Din ve inanç özgürlüğü ko- nusunda halen uygulanan yasak ve baskılara son verilmesi. Özd- likfc, bu inançlanndan ötürü in- sanlann ceza gönnesinin son bulması. Bu amaçla gerekli ör- gütlenme özgüriüğünun geniş bir biçimde tannıması. Üniver- sitelerde başörtü yasağının der- hal kaldınlması. • TRT yayınlannın milli örf, âdet ve gelenekier göz önünde tutularak yeniden gözden geçi- rilmesi. • Knran kursu ve imam-hatip okallanniD yaygınlaştınlnıası. Okullarda din ve ahlak egitimi- nin yeniden gözden geçirilmesi. • Dış Turkler konusunda bu- güne kadar izlenen 'gevşek politikalann' bir kenara bırakı- îarak, 'güven verici' politikalar izlenmesi. Öncelikle ve ağıriık- la dış Türklerin bulunduğu ül- kderle ekonomik ve kültürel ibş- kilerin geliştirilmesi. Türkiye^ nin, her konuda kendileriyle iyi ve sağlıklı ilişkikr kuracak bir ülke olduğunu hissettirecek po- litikalann üretilmesi. • Kıbns sorunu konusunda bugüne kadar izlenen 'ver- kurtul politikası'ndan bir an ön- ce vazgeçümesi. Bu konu üzerin- de hassasryetle duruiarak Kıbns Türklerine sahip çıkılması." İttifak kurmayları, bu konu- daki görüşlerini DYP ile büyük ölçüde çakışuğını da vurgulu- yorlar. İttifak kurmaylanmn, koalis- yon pazarlığı sürecinde özellik- le lçişleri %-e Milli Eğitim Bakan- lıklanmn kendi kontrollerinde olması yönünde de ağırlık koya- cakları öğrenildi.