Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 24 EKİM 1991 KonutUmudu ve Gerçeklerîmîz Prof. Dr. CEVAT GERAY 7 Ekim Dünya Konut Günüydü. Bu yıl ül- kemizde seçim dönemine rastladı. Hemen hemen tüm partiler seçmenlere konut umut ve özlemini körükleyici sözler verdiler. Bir parti- mizin, biri konutunki olmak üzere "iki anah- tar" sözü vermesi tartışmalara yol açmıştı. Hızla kentleşen ülkemizde konut sorununun, seçim yatınmı olarak da olsa, partilerimizin "vaad listesf'nde yer almasını doğal karşıla- mak gerekir. "Her aileye konut" sözünün her seçimde çok kullanıldığını, fakat ışbaşına ge- lindiğinde unutulduğunu çok iyi anımsıyoruz. Gerçekten, ANAP'ın da "konut sefertiği"ne ılişkın sözünü artık ağzına bile almadığını söy- leyebiliriz. Gerçi ANAP işbaşına geçer geç- mez, bütçeden kaynak aynhnasını öngören, fakat işletilemeyen ilk toplu konut yasası yeri- ne, toplu konut fonunu bütçedışı kaynaklar- dan oluşturan yenı bir yasa çıkarmıştır. Fakat bu fon, toplumsal içerikten yoksun, gerçekçi olmayan bir biçimde kullanılmış, üç yıl geç- meden darboğaza girmişür. 1987'den bu yana darboğazdan çıkması sağlanabilmiş değıldir. Bankalan da çevrime (devreye) sokarak ülke- mizde Emlak Kredi Bankası'nın (Anadolu Bankası'yla birleştirilmeden önceki) yıllarca uygulayageldiği ipotek karşılığı kredi dizgesi- ne, veniden donülmek istenmektedir. Anap iktidannın en büyük yanılgısı, konut sorunu- na yalnızca bir akçal kaynak sağlama ve kul- lanma süreci olarak bakmasıdır. Yasanın adında "toplu konut" sözcüğü bulunmasına karşın fondan "bireysel kredi" kullandırıla- rak "yapsatçılık" özendirilmiştir. Toplumun biriktirim gücü yetmeyen alt - orta ve orta ge- lir düzeylerindeki ailelere öncelik tanınmamış, konutu olana, yazlık eve büyük (100 ile 150 m2) ve lüks konuta kredi verilmiş. fondan var- sıl kesimlere kaynak aktanlmıştır. Kredi akış- lan düzenli olamamış, zaman zaman uzun gecikmeler görülmüş, bu da yapım işlerinin aksamasına yol açmıştır. Konutun maloluşu içinde kredinin payı yüksek enflasyon, yapım araç - gereçlerindeki aşın eder (fiyat) artışlan yüzünden azalrmş 1984-1985 yıllannda yüzde 70-80 dolaylannda iken, bugün yüzde 15-20 gibi çok düşük bir düzeye inmiştir. Darboğazdan kurtarmak için fona yeni zen- gin kaynaklar bulunamadığı gibi, 1989'dan başlayarak fonun yansına yakın bölürnünün bütçe yasalanyla hazineye, onda birinin de "fak-fun-fonu" diye bilinen fona aktanlması- nın büyük etkisi olmuştur. Bu yetmiyormuş- casına Toplu Konut Yönetimi, yüksek gelir katmanlanna yönelik konutlann üretimine doğrudan yapımcı olarak girişmistir. Yöneti- min büyük üstlenici yapım ortaklıklan aracılı- ğıyla yaptığı yaklaşık 20 bin konut için aktardığı paralar, neredeyse yüzbinlerce koo- peratif konutlanna aktanlan paralann tutan- na yanaşmıştır. Yönetimin desteğine güvenerek kooperatiflerin başlattığı yüzbin- lerce konutun tamamlanması yerine, "devlet konduyla karşılanıyor. Anakentlerimizde nüfusun büyük yüzdesi gecekondularda yaşa- maktadır. Bunda gereksinmeyi karşılayacak arsalann imara açılamamasının etkin bir ko- nut siyasası güdülememesinin büyük payı vardır. Siyasal partiler, soruna köklü çözüm yapsatçılığı" niteliğindeki bu projelere önce- getirecek yerde, tapu dağıtmak, çok katlı ya- lik, ağırlık verilmesi "kötü kaynak kullanımı'-' : -' '- •--*•--« >- —-• > nın somut örneğidir. 1984'ten sonra konutüretiminde kooperatif kuruluşlann payı, hem yapı. hem de oturma izinleri olarak büyük artış göstermiştir. Kooperatifler, yapı izni alınan her beş ko- nuttan 2'sinin oturma izni alınan beş kcmut- tan birinin sahibidir. Kooperatifleri orta gelirli yüzbinlerce ailenin konut istemlerini ör- gütlemede, özkaynakrlannı, biriktirimlerini toplu konut kredisiyle birleştirip alt ve üst - yapılan yapmada, sağhklı güzel bir kentsel çevre yaratmada etkin, başanh olduklannı kamtlamışlardır. Güdülen konut siyasasının toplumsal içe- rikten yoksunluğunu kanıtlayan başka bir kanıt da çalışanlarla (işçi, memur) bunlann emeklileri için isverenden "konut edindirme yardımı" adıyla kesilen, bugün 8 trilyona ulaş- tığı söylenen paralann, bu kesımin konutla- rında kullanılacak yerde. Hazinenin bütçe açıklannı kapatmak gibi amaç dışında kulla- nılmasıdır. Her yıl kentlerimizdeki nüfus artışmın do- ğurduğu konut gereksinmesi 400 ıle 500 bin dolaylanndadır. Konut üretimi gereksinmeyi karşılamadığından, açık büyük ölçüde gece- pıya izin vermek, imar bağışlamalan getirmek yoluyla gecekonduculuğu özendirme yanşına girmişlerdir. Bu gidişe dur demenin zamam (eğer geçmediyse) çoktan gelmiştir. Kentleri- mızin "içinde yaşanılmaz durumlanndan kurtanlması" için siyasal partilerimizin, arsa, konut, kentsel gelişme ve çevre sorunlan ko- nusunda ülke çapında ortak bir noktada buluşmalan, partilerarası ulusal bir oydaşma (mutabakat) sağlamalan zorunludur. Seçme- ni, tatlı konut hayallerine daldıracak sözleri vermek yerine, eldekı kaynaklan ussal biçim- de, gelir dağılımındaki dengesizlikleri gıdenci nitelikte çağdaş bir konut siyasasına yönel- mek, kısacası bugünkü uygulamalan, yönelti- leri tersine çevirmek gerekir. Konut sorunu, gelir dağıhmı, kentsel gelişme, çevre ve arsa boyutlanyla birlikte geniş kapsamb olarak ele ahnmahdır. Çarpık yapılaşma, betonlaşma, doğal tarihsel çevrenin, kıyılann yokedilmesi konulannda olduğu gibi, konut somnunun çözümü de ultısal kaynak olan topraklanmı- zın toplum yaranna kullanılması sorunsalıyla sıkı sıkıya bağlantıhdır. Bunu görmezlıkten gelerek sorunlara •'doğru bir tanı" koymak, gerçekçi. köklü çözümler getirmek olanaksız- dır. EVET/HAYIR OKT4YAKBAL Ders Almayı Bilmek...Herkes dersini aldı mı? Çinli bilge Lao Tzu, 2000 yıl önce şöyle demiş: "Bir halkın yönetimi gûçleşti mı, o halk çok şeyler öğrendi demektir." Farkında mıyız bilmem, Türk halkı son yıllarda çok şeyler öğrerKİi. 91 erken seçiminin herkese verdiği dersler vardır. Once seçmen, siyasal partilere ve tiderlere sizlere güvene- miyorum' demiştir. Süreklı iç catşmalarla oyalanan bir SHP. Karıkoca Ecevıt'lerin oyuncağı bir DSP. Hanedanın buyruğurv daki bir ANAP. Kaç kez denenmiş, ama bir türlü halka yararlı bir şey verememış bir DYP, darıa doğrusu 'baba'lığa soyurv muş bir Demirel. Gericiliğin bayraktarlığını yapan RP ve MÇP... 1965'te yüzde ellilere varan biroyla Demirel'i başbakanlığa getiren AP, yani DYP nerde? 1980 öncesindeki ara seçimde bile yüzde kırkı bulan Demirel bugün 27 ile birinci parti ol- muş! Bunda övünç veren bir şey var mt? 12 EylûTün ürünü ANAP da her seçimde aşağılara dûşmüş, şimdi seviniyor yüzde 24'ü buldum diye! Ya Ecevir?.. Dağlara taşlara adı yazılan, 1977'de yüzde kırkları aşmış CHPnin Ecevit'i, bugün yüzde 10'u azıcık aşan bir oyla TBMM'ye gırmenin sevincini yaşıyori Yanında beş altı arkadaşıyla... SHP'ye gelince, halkı- mız iki yıl önceki coskulu bağlılığını yıtırmiş, SHPyi yüzde 20çizgisine ındırivermiş. Bu seçimde halktır üstün çıkan. Halktır başarılı olan... Lao Tzu'nun dediği gibi, halkımız çok şeyler' öğrenmiştır. Her şeyden önce "ben. ben" diyen lıderlere haddıni bıldirmiş- tir... Çankaya konuğu da dersini almış olmalıdır. Bay özal'ı destekleyen yüzde 36lık azınlık bugün yüzde 22lere düşmüş- tür. Çankaya'ya yalnız ANAP milletvekillerinin oylarıyla çıkmış kişinin bu gerçek karşısında en kısa sürede görevden ayrılması gerekir. Bu kaçınılmaz bir çözümdür. Ama Meclis'- te anamuhalefet partisi durumuna gelen ANAP'ın 'ebedi lideri' böyle bir şey yapar mı? Şöyle ya da böyle, 20 Ekim günü ortaya çıkan görünüş hiç de iç açıcı degildir. Umut dağın ardında gibidir. Sayın Demi- rel altnct ya da yedinci kez Türkiye'nin başbakanı olmak üzeredir. Bir ortaklık yönetimi söz konusudur. Ama yüzde 27 oyla ülkenin birinci partisi olan DYP hangi partiyle ortaklık kuracak? ANAP'la mı, SHP ıle mi? Böyle bir ortaklık belli hedefleri gerçekleştirmek amacıyla oluşabilir. Bunlar da, her iki partinin yıllardır yınelediği konulardır. Anayasanın değis- mesi, 12 Eylül kalıntısı olan yasalann ortadan kaldırılması. öncelıkle de seçim yasası... En geç bir yıl içinde yeni bir seçim yasası oluşturulmalı- dır. Meclis'teki bütün partılerin katılımıyla hazırlanacak yeni seçim yasasının demokrasiye yakışan bir nitelik taşıması beklenir. 'Sol'da yer alan iki partinin de 20 Ekim'de karşılaştıkları acıklı durumdan bir şeyler ögrenmelerı gerekir. SHP 5 mil- yon, DSP ise 2.5 milyon oy almıştır. Topluca 7.5 mılyon! Bu denli oyla Meclis'te gereken çoğunluğu oluşturmak fırsatı kaçınlmıştır. Bunda suç kımdedir derken sağduyu sahibi yurt- taşlar Bülent Ecevit'i parmaklarıyla gösteriyorlar. Yeni çözümler aramak, sosyal demokratları birleştirmenin bir yolunu bulmak gerekmektedir. Nasıl yapmalı da şu 7.5 milyon oyu bir araya getirmeli? Artık iyice anlaşılmışör, DSP liderinin soylediği ben sağdan da oy alıyorum, SHPyi bölmü- yorum' savı bosa çıkmıştr. DSP, sosyal demokrat oyları bölmüştür. Bir dahaki seçimde de bölme görevini yapacak- tar. Bunu önlemenin çaresi, SHP ile DSP'yi bir araya getirecek yeni bir oluşumu yaratmaktır. Tarihsel Cumhuriyet Halk Partisi ni gündeme getirmek ya- rarlı çözüm olamaz mı? Sağcı partiler önünde sürekli yenilgi- ye uğramaktan kurtulmanın tek yolu yedi buçuk milyon oyu bütünleştirmektir. Akıl yolu budur. Ama!.. ANMA SENİ UNUTMADIK AYDEV EROL SEMRA - SEDAT KEStM FEYZA - tBRAHİM ÇDJAR ALÎ BAŞPINAR Oğlum GÖKHAN SUBAŞAT Yıllar var ki aynsın baba ocağından, yâr kucağından!.. Baban ÖZKAN SUBAŞAT ATATURK TÜRKİYESİ'NDE YUNUS EMRE MODA VE SANAT DEFİLESİ Banş ve dostluk aynası 'YUNUS EMRE sevgi yılı" nedeniyle XIII. yüzyıldan günümüze sitıhze edılen 1991-92 yılının çağdaş modellenmn de sunulacağt defile 1991 yılı ıçensinde 2 bölüm olarak yapdacaktır. 1. bölüm 29/Ekim/1991 Salı Saat 14.00 Swıss Otel'de. 2. bölüm l/Arahk/1991 Saat 15.00 THE. MARMARA İSTANBUL, Otelı'nde Davetiye Satış Yerleri: Taksim Vakkorama Tel.: 151 28 88 Suadiye Vakkorama Tel.: 357 87 42 KİRALIK İŞYERİ Maçka, Spor Caddesi'nde işyeri olmaya müsait kiralık daire 2.5 milyon Tel: 160 29 54 SATILIK VİDEO KAMERA VM-D6P 8 mm Cam Corder Sanyo Tel: 512 05 05(486) Satılık Opel Kadet 1300 1981 model Doktor'dan 346 69 38 346 58 03 PENCERE SabahŞerifler HayrolsunL Refah oy patlaması yaptı. Kimı diyor ki: — Yokcanım!.. MÇP ve IDP ile birlikte sandıktan çıktı; üçü- nün de oy toplamı içinde payı var. — Yani? — Refah patlama yapmadı.. — Gerçek mi? — inan!.. — Peki, bu üç parti nasıl işbirliği yaptı? üderter anlaştı, taban sandıkta buluştu değil mi!.. — Bilmem.. — Ben biliyorum; sağın mukaddesatçı kesiminde insan- lar dediler ki: "En büyük hazinemiz aklımızdır" Oysa solda herkes aklını bir yana koyup birbirini yiyor.. — Bir terslik yok mu bu açıklamada: Refah, akla değil inan- ca dayalı bir kesimin partisidir. Nasıl olur da "en büyük hazi- nemiz aklımızdır" diyebilir? — Sonuç ortada!.. — Evet, sol birleşemedi; birbirini yedi, yemeye devam ede- cek; mukaddesatçı sağ bu işi becerdi. • Refah patladı!.. Erbakan Hocanın yüzünde güller açıyor, tannan sesiyle nu- tuklar atıyor. Kimisi de ürküyor: • — Eyvah, irtica büyüyor!.. Yakında her erkek dört kan ala- cak, nisa taifesi çarşafa girecek, şeriat gelecek, toplum dü- zeni 14 yüzyıl geriye gidecek, Iran ya da Suudi Arabistan^ daki yaşam biçimi bizde de geçerli olacak.. Gerçek mi? Korkanlara bakıyorum, aralannda kimler yok!.. Vaktiyle hac (Arkaa 19- Sayfada) Yeni kredi kartı! VVorldcard Yani dünya kartı! Yapı Kredi, yurtiçi kredi kartıyla yurtdışı kredi kartını birleştirdi ve dünyanın her yerinde geçerli yeni kredi kartını yarattı!.. VVorldcard... Yani dünya kartı! Artık VVorldcard alan herkes, H • ister İngiltere'de, ister Japonya'da, ister Çin'de, ister İtalya'da, ister Almanya'da, ister Amerika'da, ister Avustralya'da, ister Türkiye'de, dünyanın neresinde olursa olsun, aynı kredi kartını, VVorldcard'ı, yani dünya kartını kullanacak... Harcamalarını VVorldcard'la yapacak. VVorldcard sahipleri, yaptıklan harcamaların karşılığını Yapı Kredi'ye, döviz olarak değil, Türk Lirası olarak ödeyecek... Üstelik bu ödemelerini ortalama 30 gün sonra yapacak, isterlerse toplam miktann yalnızca % 15'ini ödeyerek kalanını aylara bölebilecek... Çünkü VVorldcard "kredili"!.. Çünkü VVorldcard'ı Yapı Kredi sunuyor! II % VVorldcard sahipleri, aynca, Yapı Kredi Şubeleri'nden, Telebankalar'dan, Otobankalar'dan ve dünyanın her yerindeki otomatik veznelerden günün 24 saati para çekebilecek. VVorldcard'la birlikte sunulan ek hizmetlerden, özel avantajlardan, ücretsiz-olarak yararlanacak... Çünkü VVorldcard'ı Yapı Kredi sunuyor! VVorldcard sahibi olmak için, ne hesap sahibi olmak ne de hesap açtırmak zorunluluğu var!.. Çünkü VVorldcard'ı Yapı Kredi sunuyor! Gelin Yapı Kredi'ye, hem yurtiçinde hem yurtdışmda geçerli. "Türk Lirası ödemeli", üstelik de "kredili 1 ' £ VVorldcard VISA ya da VVorldcard MasterCard/Eurocard'ınızı alın... VVorldcard sahibi olmanın ayrıcalıklarını yaşayın... Dünyanın her yerinde! • Ellerınde hem yurtiçinde hem yurtdışmda geçerli Yapı Kredi VISA ya da Yapı Kredi MasterCard/Eurocard kredi kartı olanlann. kartlarının sjresı dolduğunda. Morlûcard'lan adreslenne gonderılecektır. • Ellermoe yalnızca yurtiçinde geçerli Yapı Kredi VISA ya da Yapı Kredi MasterCard/Eurocard kredi kartı olanlar. isterlerse. nem yurtiçinde hem yurtdışmda geçe r !ı VVorldcard almak ıçın başvurabılırler. • Isteyenler Yapı Kredıden. yalnızca yurtiçinde geçerl kredi kartı da alabılırler. ''.';,*( dici • AloBanka • & >w Aiısveris • Teletesa • *-.« v atınm Fonları •Tcle? ^ b i Siz de "Yapı Kredi İmkânlar Dünyası "nda y a ş a m a y a b a ş l a y ı n . V V o r l d c a r d r a h a t l ı ğ ı n ı y a ş a y ı n ! " h İ Z I T i e t t e S i n i f V O k t l i r ' YAPI^CKREDİ