Katalog

8 OCAK 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/11 Rüşdü'den yeni demeç • LONDRA (AA) — 'Şeytan Ayetleri' kitabının yazarı Salman Rüşdü, kendisini öldürmeye çalışacak kişüerin Allah'a karşı suç işlemiş olacağını söyledi. Rüşdü, merkezi Londra'da bulunan Sunshine ile Bradfort kent radyolarına verdiği demeçlerde, "Bana saldırmaya kalkacak herhangi birinin Müslümanhğı kabul etmemden sonra durumun değiştigini anlaması gerekli. Allah'ın gözunde bir MUslümanın başka bir Müslümanı öldürmeye kalkması suçtur" dedi. İngiltere'de fırtma • LONDRA (AA) — lngiltere'de Galler kıyısmda etkili otan fırtma, en az 28 kişinin ölümüne yol açtı. tspanya'dan Ingiltere'nin kuzeyindeki Liverpool limanına gelmekte olan Malta bandıralı 1.000 tonluk 'Kimya' yük gemisinin önceki sabah erken saatlerde Kuzey Galler açıklannda alabora olarak batması sonucu 10 kişi öldü. Irlanda denizi çevTesinde de aralannda bir grup İsveçli zıyaretçinin de bulunduğu 14 kişi öldü. Av partisine çıkan altı Isveçlinin, araçlarının üzerine fırtma dolaytsıyla bir ağacın devrilmesi yüzünden beraberlerindeki bir lrlandalı genç ile birlikte öldükleri bildirildi. 25 bin Hindu tutuklandı • YENİ DELHİ (AA) — Hindistan'ın kuzeyindeki Ayodya kasabasındaki camiye saldırmak isteyen 25 bin kadar Hindu, polis tarafından tutuklandı. Hindistan Haber Ajansı'nın bildirdiğıne göre Ayodya Camisi'nin tapınağa dönüştüsülmesini isteyen Hindular, önceki gün toplanarak camiye saldırmaya kalkıştılar. Güvenlik güçleri de Hinduları topluca tutukladılar. Ajans, Hindulann kendilerini topluca bilerek ve isteyerek tutuklattıklannı bildirdi ve bunun Hindistan'da pek yaygın bir gösteri şekli olduğunu belirtti. Ayodya Camisi'ne karşı başlatılan Hindu kampanyasında 6 aralıktan bu yana 100 binden fazla Hindu tutuklandı. G. Kıbrıs silahlanıyor • LEFKOŞA (AA) — Rum Ulusal Konseyi'nin, 'savunma' ve Kıbrıs sorunuyla ilgili son gelişmeler konusunda 11 ocak cuma günü önemli bir toplantı yapacağı bildirildi. Rum kaynaklarına göre Rum yönetimi lideri Yorgo Vasiliu'nun başkanlığında yapılacak toplantıda, özellikle 1.8 trilyon TLÎlik yeni silah alınmasım öngören 'savunma programı' görüşülecek. Refah toplumu tartışması • LA HAYE (AA)— Körfez krizinin ekonomik durgunluk sürecini hızlandırmasımn yanı sıra Doğu Avnıpa'daki gelişmelerin de ucuz işgücü imkânı sunması, Avnrpa ülkelerinde sosyal güvenlik ve sosyal refah harcamalannın sorgulanmasını gündeme getirdi. Vatandaşların, "beşikten-mezara kadar" sosyal güvenlik ve sosyal refah yardımı güvencesi altına alındığı Avrupa'nın kuzeyindeki ülkeler ile Hollanda ve Almanya'da bu tür harcamalann tutan, gayrisafı mini hasılalann (GSMH) dörtte birini yutuyor. Ancak sosyal refah harcamalarının, artık sınai üretim artış hızını aşması, büyüme hızının düşmesi ve bu sistemin boşluklanndan yararlamlarak istismar edilmesi, bu faturanın ödenmesini giderek zorlaştırıyor. Avrupa'da bazı ülkeler sosyal refah harcamalarını kısmayı planhyor. Körfez krizinin çözümü için umutlar, ABD Dışişleri Bakanı'nın Iraklı meslektaşını ikna etmesinde Gözler Baker- Aziz görüşmesînde Washington ile Bağdat arasındaki sert "demeç salvolanna" karşın James Baker ile Tarık Aziz arasında bir görüşmenin yapılacak olması dahi krize diplomatik bir çözüm bulunabileceği konusunda beklentileri arttırmış durumda. Ancak iki tarafın da manevra yeteneğinin çok sınırh olması, fazla umutlanmayı olanakh kılmıyor. UFLIK GÜLDEMİR WASHINGTON — Birleşmiş Milletler'in lrak'a tanıdığı süre- nin sona ermesine çok az bir za- man kala, gözler ABD ve Irak dışişleri bakanlannın yarın Ce- nevre'de yapacağı göruşmeye döndu. Her ne kadar Bağdat ve Was- hington arasında sert "deroec salvolanna" tanık olunuyorsa da boyle bir görüşmenin yapıla- cak olması dahi krize diploma- tik bir çözüm bulunabileceği ko- nusundaki beklentileri antırmış durumda. Beklentılerin artma- sı da uzlaşmaya vanlması için gerekli baskı ortamını hazırlı- yor. Avrupaldar Baker'ın yolu açmasından sonra devreye gir- mek için fırsat kolluyor. ATnin, Fransa'nın ayn ayrı inisiyatifle- ri söz konusu. Araplarda da kı- pırdanma var. Amerikan Kong- resi'nin ise Baker-Aziz görüşme- sinden sonra yeni buluşmalara yolun kapatılmasına çok ters bakacağı ortada. ABD Dışileri Bakanı Baker "Sadece görüşe- cegim, miizakere yapma- yacagım" diyor. Ama bir kez masaya oturup derinliğine ko- nulara girdiklerinde, "göriişme" ile "müzakere" arasındaki say- dam sınırlann ihlal edilmesi uzak bir olasılık değil. Üstelik 15 ocağa kadar olan sürede Irak'ın bazı surpriz öne- rilerle ortayâ çıkması da mum- kun. Örnegin ABD Başkanı Ge- orge Bush, Baker'in Bağdat'a gitmesine kapıyı kapadı, ama bu bir başka yerde Irak lideri Sad- dam Hüseyin ile gorüşulmesine engel değil. Irak'm bu yönde bir teklifi, gorüşme sürecinin geniş- lemesi ile uç verebilir. Ancak Baker, bir savaş olma- dan Irak'ın Kuveyt'ten çekileceği konusunda pek umutlu değil. Önceki gün Londra'da ABD'li gazetecilerle konuşurken yarın Aziz ile yapacağı görüşmenin Körfez krizine bir diplomatik çözüm getireceği konusunda pek iyimser olmadığını vurgula- dı. Ondan bir gün önce de ABD TV'lerine her geçen gün savaş olasıhğının arttığını söyledi. Ba- ker'ın bu havada olması hayli anlamh. Çünkü kendisi gelenek- sel olarak görüşmelerle "somut sonuçlar" _elde etmiş ve bunun mümkun olduğuna inanan bir kişiliğe sahip. Örneğin Sovyet- ler'i NATO üyesi bir Birleşik Al- manya fikrine uzun müzakere- ler ve önemli ekonomik vaatler sonucunda ikna eden Baker. Ancak bu seferki görüşmede onündeki güçlük, "pazarlık marjının" çok sınırh olması. Çunkü görüşmenin, kendisinin de defalarca vurguladığı gibi 12 BM kararının ana ilkelerinden taviz verilmesiyle sonuçlanması uzak bir olasılık. Yani Baker'ın BM kararlan uzerinde "miiza- kere yetkisi" bulunmuyor. Bu bakımdan da irdeleyeceği alanın çerçevesi hayli dar. Işin ilginç ya- nı, Amerikan tarafı Taru Ariz'i de "tam ehliyetli" olarak gör- müyor. Ancak bunda daha tek- nik bir neden var. NVashington Post'a göre Amerikan istihbaratı Aziz*i, Irak lideri Hüseyin'in "yakın çevresi" içinde saymıyor. f Aziz, Washıngton'da bir "postta" olarak göruluyor. Do- layısıyla da Irak Dışişleri Baka- nı'nın diplomatik bir çözüm ko- nusunda inisiyatif olabilecek yetki belgesini cebinde taşıma- dığı savunuluyor. Buna ek ola- rak zaten Irak'ın görüşmelerden ciddi olarak medet umacağı noktaya ulaşılmadığına, sadece zaman kazanmak istedığine ina- nılıyor. Durum böyle olunca da Baker-Aziz göruşmesinin arzu edilen ölçüde verimlı olmasının onü daha göruşme başlamadan tıkanmış oluyor. Ama Baker'ın elleri de tama- men bağlı değil. Eğer Aziz'i Amerika'nın gerçekten savaşa gitmek niyetinde olduğuna ve böyle bir durumda da Irak'ın süper bir güç karşısinda tutana- mayacagına ikna edebüirse Bağ- dat'ın kararlarım etkileyebilme- sinin mümkun olduğu duşunu- lüyor. "Çöl Kalkaıu" operasyonuna ABO dışında önemli katkıda butunan ülkeler (mıiyon doiar) "ÇÖL FARELERt" TATBtKATTA — Suudi ArabisUn'daki çokuluslu göçte dikkatleri en çok toplayan askerler, Ingilizlerin "Çol FareferT adlı ünlü birligi. (Fotograf: AFP) A NKARA 'Körfez trafigi' yoğunlaşıyorIrak Dışişleri Bakam Tarık Aziz'le Cenevre'de görüşmesinden sonra ABD Dışişleri Bakam James Baker, Ankara'ya gelecek. Baker, 10 ocakta temaslarını tamamlayacak. tngiltere Dışişleri Bakam Douglas Hurd da 13 ocakta Türkiye'ye gelecek. ANKARA (Cnmhtıriyet Bürosu) — BM Güvenlik Konseyi'nin lrak'a kar- şı "güç kullanılması" karannın uygu- lanması için tanınan ön sürenin bitimi- ne bir hafta kala, Ankara'ya yönelik diplomatik trafik yoğunlaşıyor. ABD Dışişleri Bakanı James Baker yann ak-t şam, Ingiltere Dışişleri Bakanı Doug- las Hurd ise 13 ocakta Türkiye'ye gelecek. Krizde başından beri Irak'a karşı sert tutum takınılmasını en çok destek- leyen ve Körfez'de en geniş askeri güç bulunduran iki ülkenin dışişleri bakan- lannın ardı ardına Ankara'yı ziyaret etmeleri diplomatik çevrelerde farklı yorumlara neden oldu. Özellikle ABD ve Irak'ın hafta sonunda birbirlerine yönelik sert mesajları sonrasında çar- şamba günü Cenevre'de yapılacak Baker-Aziz göruşmesinin sonuçsuz kalması olasılığı uzerinde duruluyor. Boı durumda Cenevre'den sonra hemen Ankara'ya gelecek olan Baker'ın Türk yetkilileri ile temaslannda, "Askeri çö- züm olasıhğının gundeme gelmesi bek- leniyor. Baker'ın Dışişleri Bakanı Kurtcebe Alptemoçin, Başbakan Vıl- dırun Akbolnt ve Cumhurbaşkanı Tur- gut Özal ile yapacağı görüşmelerin böl- gede olası bir askeri müdahale önce- sinde Ankara ve Washington arasında- ki son dogrudan temas" olabileceğine de dikkat çekiiiyor. Baker'ın 10 ocak sabahı yapacağı uç görüşmede de Aziz ile buluşması son- rasında Amerika'nın Körfez'de izleye- ceği rotayı anlatacağı ve Tiirkiye'nin verebileceği destek konusunda son kez nabız yoklayacagı tahmin ediliyor. Diplomatik çevreler ABD Dışişleri Ba- kanı'nın Körfez krizi çerçevesinde An- kara'yı üçüncü kez ziyaret edecek oU masının NVashington'un Türkiye'ye bu kriz çerçevesinde atfettiği önemi sergi- lediğini belirtiyorlar. Baker Ankara'dan sonra Riyad, Sam ve Kahire'yi de ziyaret edecek. Aynı tarihlerde bölgede bir başka tur yapacak olan tngiltere Dışişleri Baka- nı Douglas Hurd da 13 ocak pazar gü- nü Ankara'ya gelecek. 14 ocakta Dı- şişleri Bakanı Alptemoçin, Başbakan Akbulut ve Cumhurbaşkanı Özal ile görüşecek olan Hurd, Körfez konu- sunda Londra'nın son değerlendirme- lerini aktaracak ve aynı zamanda Türkiye'nin Körfez krizindeki gelişme- lere ilişkin göriişlerini alacak. Göreve gelişinden bu yana Türkiye'- yi ilk kez ziyaret edecek olan Hurd'- la görüşmelerde Kıbrıs koausunun da gündeme gelebileceği belirtih'yor. tngil- tere Büyükelçiliği'ne yakın kaynaklar, bu konunun mevcut konjonktürde ikinci derecede önem taşıdığım ve an- cak zamamn el vermesi durumunda ele alınabileceğini ifade ettiler. Irlanda Dışişleri Bakanı Gerard Col- lins Dışişleri Bakanı Alptemoçin'in da- veti üzerine 10-11 ocak günlerinde KÖRFEZ BÜTÇESİ — ABD Kongresi'nin açügı "Savunma tş- biriifi Hesabı"na kunımlann dışında kalan kişilerin katkdan sı- nıriı kaldı. Bu hesaba gelen kişisel bagışlann loplamı 6257 dolar ISPANYA ~ Türkiye'ye asker gönderme planı Ispanya El Mundo gazetesinin verdiği haber îspanya Savunma Bakanlığı tarafından doğrulandı. Türk yetkililer ise haberi yalanladı. MADRİD (AA) — Îspanya^ da yayımlanan El Mundo gaze- tesi, Îspanya Genelkurmayı'mn, Türkiye'nin Irak'la olan sımnnın korunmasına da yardımcı ol- mak için asker göndermeyi planladığını yazdı. Haber, îspanya Savunma Bakanlığı ta- rafından doğrulanırken, Türk yetkililer tarafından yalanlandı. El Mundo gazetesi, Türkiye 1 ye 500 ila 4.000 asker gönderil- mesini öngören "Pap» Tkngo-07" kod adlı plana ilişkin gizli belgeleri ele gecirdiğini öne sürdü. Gazete, tspanya Kara Kuvvet- leri Komutam Ramon Porgne- res'in "Papa Tango4>7" planımn varlığını doğruladığını, ancak hükümetin bunu onaylaması ge- rektiğini söylediğini bildirdi. Ga- zetenin, tspanya Genelkurmayı'- mn savaş halinde Türkiye-Irak sınırına asker göndermek üzere "Papa Tango-07" kod adh çok gizli bir plan hazırladığı yolun- daki haberi Madrid'de vankı yaptı. Îspanya Savunma Bakanı Narcis Serra'nın "Biz Gcndknr- may'dan böyle bir rapor hazır- laması için herhangi bir taleptc bulunmadık" dediği öğrenildi. tspanya Savunma Bakanlığı El Mundo Gazetesi'nin, Türki- ye'ye 500 ila 4.000 arasında as- ker gönderilmesini öngören "Papa Tango-07" kod adıyla bir plan yapıldığı yolundaki habe- rini doğruladı. SöMALÎTürkiye'yi ziyaret edecek. Körfez krizi en kritik haftasına gi- rerken Türkiye kendisi gibi Irak'la sı- nır paylaşan güney komşusu Suriye ile üst düzeyli diplomatik istişarelerde bu- lunacak. Dışişleri Bakanlığı Müsteşa- n BUyükelçi Tugay özçeri, iki ülke arasında kurulu bulunan "siyasi isti- şare mekaoizınası" çerçevesinde görüş- melerde bulunmak üzere bugün Şam'a gidiyor. Dışişkri Bakanlığı'ndan dün yapılan açıklamada, ziyaret konusunda her- hangi bir ayrıntıya girilmedi. Açıkla- ma, Büyükelçi özçeri'nin Suriyeli muhatabı Dışişleri Bakan Yardımcısı Yusuf Sakkur ile yapacağı görüşmeler- de, "ikili ilişkilerin çeşitü vecheleri ile Türkiye ve Suriye'yi Ûgilendiren böl- gesel ve uluslararası sorunlar uzerinde görüş teatisinde bulunacağını" bildir- mekle yetindi. Yunanistan'da Koskotasskandalı duruşması mart ayında başlayacak Papandreırya celp gönderiliyorPASOK Başkanı ve eski başbakan, Koskotas skandalına ilişkin suçlamalan PASOK'a yönelik bir "siyasal komplo" olarak niteliyor. STELYO BERBERAKİS ATİNA — Yunanistan'ı iki yıl Ust uste sarsan ekonomik skandalların duruşması 11 mart günü Atina Adliye Sarayı'nda başlıyor. Atina merkezli Girit Bankası'nın sahibi 35 yaşında- ki Yeorgios Koskotas'ın 200 milyon dolar düzeyindeki yol- suzluklanna adı karışanlar, şim- di bu duruşmada yargılanacak. Bu skandalların temel taşını oluşturan Koskotas, kaçmış ol- duğu ABD'nin Salem Cezaevi'nde tutuklu bulunuyor. Koskotas'ın, bu duruşmada "mutlaka ifade vermesi gereken" sanıklar listesinin ba- şında bulunduğu için Yunan makamlanna iade edilme işlem- leri hızlandınlacak. Yunan Anayasası'na göre 'bakanlann sorumluluğu' ilkesini 'ihlal' et- tikleri gerekçesiyle sosyalişt PA- SOK hüknmetleri döneminde bakanlık görevi yapmış ve ad- ları bu skandal olaylarına karış- mış olanlar, Türkçede yüce di- van anlamına gelen 'özel mah- keme'de yargılanacaklar. Özel Mahkeme Başkanı Va- silis Kokkinos, geçen yıl Yuna- nistan Parlamentosu'nun skan- dal olaylanndan 'sorumlu' ol- duklarına kanaat getirdiği PA- SOK başkanı eski Başbakan Andreas Papandreu başta ol- mak uzere PASOK'un eski dört bakanına önumuzdeki günlerde celp kâğıtlarını gönderecek. Yunanistan'ın yakın tarihin- de en buyük skandal olarak ni- telenen Koskotas skandalının bu denli geniş boyutlara ulaşmış olmasım PASOK, şu anda ikti- darda bulunan sağ eğilimli Ye- ni Demokrasi Partisi'nin (YDP) 'siyasal bir entrikası' olarak gö- rüyor. Ancak Yunan Parlamen- tosu'nun çoğunluğunu oluştu- ran YDP ile komünistlerden oluşan SINASP1SMOS partileri gibi Yunan kamuoyunun büyük bir çoğunluğu da söz konusu skandal olaylarını önleyemedi- ği için sosyalişt PASOK huku- metini sorumlu gosterıyor. PASOK hükümetinin ve özel- likle Papandreu ile eski dört ba- kanın sorumlu olduklarını ka- nıtlamak amacıyla yüce divan- da tam 82 tanık, mahkemenın 7 yargıtay üyesi yargıcı tarafın- dan dinlenecek. Ancak aynı yar- gıçlar, 'sanıklan' savunacak olan 82'den fazla tanığı da din- leyecek. Sanıklann aleyhinde ifade verecek olan tanıkların arasında Yunan Merkez Banka- sı'nın Başkanı Dimitris Haliki- as, Girit Bankası'nda skandal olaylarını araştıran müfettiş Yannis Kamaras da yer alıyor. Bu arada Koskotas ile Papand- reu arasında aracıhk yaptığı ge- rekçesiyle ünlü işadamı Yeorgos Luvaris ve Koskotas'ın koruma görevlileri de sanıklann arasın- da bulunuyor. İfadelerini aldı Son bir yıl içinde surdurülen hukuki işlemler çerçevesinde skandal olaylarını araştıran sor- gu yargıcı Spiros Spiru, 'sorumlu' gösterilen PASOK'un dört eski bakanının ifadelerini aldı. Bu verilen ifadelerin ve tüm araştırmalann sonunda toplanan 30 bin sayfalık rapor- ların incelenmesinden sonra Spiru, PASOK'un Adalet ve Devlet Bakanı Agamemnon Kutsogeorgas ile eski Ulaştırma Bakanı Yeorgios Petsos'un, du- ruşma tarihine kadar cezaevin- de gözaltma ahnmalanna karar verdi. Bunlardan Petsos, 10 mil- yon drahmilik (180 milyon lira) kefaleti ödedi ve serbest bırakıl- dı. Kutsogeorgas ise kendisi için konan 70 milyon drahmilik (1 milyar 260 milyon lira) kefaleti odeyemediği için hâlâ tutuklu bulunuyor. Kutsogeorgas, sağ- lık nedenleriyle şu anda devlet hastanesinde gözaltında bulu- nuyor. Aynı skandaldan sorum- lu gösterilen eski Maliye Baka- nı Dimitris Covolas, verdiği ila- deden sonra pözaltına alınmadı. Ancak sorgu yargıcı Spiros Spiru, Andreas Papandreu'nun tutumu karşısinda somut bir ka- rar karar çıkaramadı. Papand- reu sorgu yargıcına ifade verme- yi reddetmiş ve Spiros Spiru'ya ilettiği bir memorandum ile söz konusu hukuki işlemleri kendi- sine ve PASOK'a yönelik once- den planlı bir 'siyasi komplo' olarak nite'.emişti. Spiru, Pa- pandreu'nun ifade vermeyi red- detmesi üzerine Papanderu'yu "zor kullanarak makamına getirtilmesi" yetkisini kullana- bilirdi, ama siyasi nedenlerle bu yetkisini kullanmadı. Başbakan Konstantin Milso- takis de bu konuda yaptığı aok- lamalannda bu memorandu- mun "Papandreu'nun ifadesi- nin alındığı" şektınde kabul edilmesi gerektiği "tavsiyesinde" bulundu. Başkan Barre Abu Dabi'ye kaçtı iddiası ABU DABİ (AA) — Hükü- met birlikleriyle gerillalar ara- sında çatışmalara sahne olan Somali'de, aralannda Devlet Başkanı Muhammed Siad Bar- re ve bazı bakanlann yakınları- nın da bulunduğu yaklaşık 70 kişinin önceki gece bir Somaii uçağıyla Abu Dabi'ye sığmdık- lan Ueri sürüldü. Abu Dabi Havaalanı'ndaki iyi haber alan kaynaklardan dün edinilen bılgide, bu kişilerin bü- yük bir çoğunluğunun diploma- tik pasaport taşıdığı kaydedildi. Aynı kaynaklar, bu kişilerin, ülkelerinde durumun giderek kötüleşmesi sebebiyle sığınma talebinde bulunduklanm belirt- tiler. Ancak, Abu Dabi yetkili- lerinin bu kişelere sığınma hak- kı verip venneyeceği henüz bilin- miyor. Somalili mülteciler arasında Devlet Başkanı Siad Barre'nin üvey erkek kardeşi, birçok kadın ve çocuk bulunduğu belirtildL Bu arada, diplomatik kay- naklar, aynı uçakta Devlet Baş- kanı Siad Barre'nin de bulundu- ğunu öne sürdüler. Ancak Bar- re bu haberlerin ardından Mo- gadişu Radyosu'ndan bir konuş- ma yaptı. Konuşmanın Mogadi- şu'dan naklen yayımlamp ya- yımlanmadığı ise bilinmiyor. Barre konuşmasında isyancı- lan barış göriişmelerine oturma- ya çağırdı. Hükümet birliklerine karşı savaşan gerilla örgütlerinin en büyüğü olan Somaii Birlik Kongresi, dün Roma'da yayım- ladığı bir bildiride, hükümet as- kerlerine karşı "nihai darbe"yi gerçekleştirdiklerini ve zafere çok yakın olduklarını ileri sür- dü.