Katalog

CUMHURİYET/10 DIŞ HABERLER 30 OCAK 1991 Barre'ye Kenya'dançagrı • NAİROBİ (AA) — Kenya Dışişleri Bakanlığı'ndan dün yapılan açıklamada, iktidardan düşen Somali Devlet Başkanı Siad Barre'nin "Kenya sınırlanru güvenlık içinde geçerek ülkeye girebileceği" bildirildi. Üst düzey bir bakanlık yetkilisi tarafından yapılan açıklamada, Birleşik Somali Kongresi (USC) gerillalanmn dün başkent Mogadişu'daki Başkanltk Sarayı'nı ele geçirmelerinden sonra küçük bir askeri grubun koruması altında bir tankla ülkeden kaçmaya çalışan Barre için "Kanşıkhk içindeki bir bölgeden sınırlanmıza gelen hcr kişi, ilke olarak gerekli yanümı görür" denildi. Scud'a karşı aşk • KUDÜS (AA) — Irak'ın Scud füzeleri tehdidinin yol açtığı strese karşı en iyi ilacın içki içmek, bolca yemek yemek, komik filmler seyretmek ve aşk yapmak olduğu bildirildi. Tel Aviv Üniversitesi'nde psikolog olan Prof. Zeev Wandrer, Yedihot Aharonot adlı bir İsrail gazetesine verdiği demeçte, "önemli olan, gerilimi azaltmak için güzel şeyler yapmaktır" dedi. Wandrer, "Akşam saatleri gelip de tehdit arttığı sırada ben önce bir duş alıyorum ve bir partiye davetliymişim gibi özenle tıraş oluyorum" şeklinde Jconuştu. OA'dan biyolojik aşı • Dış Haberler Servisi — Amerikan Gizli Haberalma Servisi (C1A), 'Çöl Fırtınası' harekâtına katılan tüm askerlere biyolojik aşı yapıyor. Le Figaro gazetesinde yer alan habere göre CIA, harekâta katılan askerleri Saddam'ın biyolojik silahlanna karşı aşılamayı sürdürüyor. Haberde aynca kimyasal ve biyolojik silahlar için 'fakirin atom bombası' tanımlaması kullanılarak bu tur silahların imal edilmesinin çok kolay, ancak ortadan kaldmlmasımn çok güç olduğuna dikkat çekildi. Gorbi'den devriye kararnamesi • MOSKOVA (AA) — SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov, dün yayımladığı yeni bir kararnameyle, ülkenin tüm büyük kentlerinde gelecek ay başından itibaren "ortak asker-polis devriyelerinin" görevlendirilmesi yolunda Savunma Bakanı Mareşal Dmitri Yazov ve îçişleri Bakanı Boris Pugo'nun yayımladıklan genelgeyi "başkanlık karanna" dönüştürdü. Gorbaçov'un dün yayımladığı kararnameyle, ortak asker- polis devriyelerinin yaratılmasımn anayasaya aykırı olduğu yolundaki tüm iddialar da geçersiz hale gelmiş oldu. Azerbaycan'da saldın; 3 ölti • MOSKOVA (AA) — Azerbaycan'ın Ermenistan sınırındaki Hanlar bölgesinde, askeri üniforma giymiş kimliği belirlenemeyen saldırganların Azeri köylüleri taşıyan iki araca ateş açmaları sonucu üç kişinin hayatını kaybettiği bildirildi. Körfez, Avrupa Konseyi'nde • STRASBOURG (AA) — Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi'nin (AKPM) Körfez savaşı ile ilgili müzakereleri sırasında Türk üyeler de görüşlerini açıkladılar. ANAP Milletvekili Mükerrem Taşçıoğlu, Türkiye'nin Irak'ın toprak bütünlüğünün korunnıasından yana olduğunu belirtti. SSCB Dışişleri Bakanı Baltık'takiyumuşamaplanını içeren mesajı Bush'a iletti Moskova Baltık'tançekiliyorSovyetler Birliği'nin Baltık cumhuriyetlerindeki askerlerinden bazılarını bölgeden çekmek ve Baltık'taki ayrılıkçı liderlerle yeniden görüşmelere başlamak konusunda ABD'ye güvence verdiği bildirildi. WASHINGTON (AP) — Sovyetler Birli- ği'nin, ABD ile ilişkilerini düzeltmek ama- ayla "dramatik" bir girisimde bulunarak Baltık cumhuriyetlerindeki askerlerinden ba- zılarını bölgeden çekmek ve Baltık'taki ay- nlıkçı liderlerle görüşmeleri yeniden başlat- mak konusunda güvence verdiği açıklandı. Moskova'nın Baltık'taki tansiyonu düşür- meyi amaçlayan girişimlerini içeren rnesajı- nın Sovyet Dışişleri Bakanı Aleksandr Bes- mertnih tarafından ABD Başkanı George Bush'a iletildiği bildirildi. Mesajda bu ay içinde çıkan çatışmalarda 21 kişinin öldüğü Letonya ve Litvanya'dan bütün askeri birliklerin çekilmeyeceği, ancak bazı birliklerin şimdiden çekilmeye başladı- ğı belirtiliyor. ABD Başkanı George Bush ve Dışişleri Ba- kanı James Baker Moskova'nın Baltık cum- huriyetlerindeki bağımsızlık girişimlerine karşı şiddet uygulanması politikalannı sert bir biçimde eleştirmişlerdi. Daha sonra ABD ve Sovyet dışişleri bakanlannın önceki gün- kü ortak açıklamaJannda, 11-13 şubat tarih- leri arasında Moskova'da yapılması planla- nan Bush-Gorbaçov zirvesinin Körfez sava- şı sürerken ABD Başkanı'nın ülkesinden ay- rümasının doğru olmayacağı gerekçesiyle er- telendiğini duyurduklannda, siyasi gözlem- ciler gerçek erteleme sebebinin Baltık soru- nu olduğunu öne sürmüşlerdi. Bush-Gorbaçov zirvesinin ileri bir tari- he atılmasıyla, 30 yıldan bu yana ilk kez bir "süper arve" ertelenmiş oldu. ABD ve Sov- yet dışişleri bakanlannın önceki akşam Was- hington'da yaptıklan ortak açıklamada, "sü- per zirve"nin ertelenmesine gerekçe olarak, Körfez'de savaşm sürdüğü bir sırada ABD Başkanı Bush'un Washington'dan uzaklaş- masının doğru olmayacağı gösterildi. Ortak açıklamada, iki liderin zirve sırasında imza- lamalan beklenen Stratejik Silahlarda Indi- rim Anlaşması'nda da (START) henüz tüm sorunların haJledilmediği belirtildi. Ancak gözlemcilerin bu konudaki ortak göriişü, zir- venin önündeki asıl engelin, Moskova yöne- timinin Baltık bölgesinde uyguladığı baskı politikası olduğu yönünde. Sovyetler Birliği'nin Baltık cumhuriyetle- rindeki bağımsızlık yanlısı yönetimlerin, Moskova'nın emri ve Kızılordu'nun eliyle devrilmeye çalışılması Batıh başkentlerde ol- dukça sert tepkiler doğurmuş, Sovyetler Bir- liği'ne yapılan ekonomik yardımlann askıya ahnmasını gündeme getirmişti. ABD yöne- timinin de Letonya ve Litvanya'da kan dökül- mesine tepkısi sert olmuştu. Amerikalı yöne- ticiler, Sovyet hükümetinin Baltık politika- smı sürekli olarak eleştirirken, Moskova'ya uygulanacak yaptırımın, ekonomik yardımı kesmektense "süper zirveyi askıya almak" şeklinde olması bekleniyordu. ABD Kongre- si'ndeki Cumhuriyetçiler, "bağımsızlık iste- yen bir halka karşı Gorbaçov'un böylesine sert davrandığı ve kan doktüğü bir sırada Sovyet yönetimiyle karşılıklı silab indirimi görüşmelerinde bulunmanın anlamsız olacagı" şeklinde görüş bildirerek, zırvenin ileri bir tarihe atılmasından yana olduklan- nı açıklamışlardı. Zirvenin bir an önce yapılmasından yana olan Moskova yönetimi ise erteleme kararı- flost <2 göre Türkiye'nin şınırdakiyığınağı bir gövde gösterisû 'Suriye ve Iran rahatsız'_ JGazete, Türkiye'nin, Ortadoğu'da önde gelen bir rol oynamakta kararlı olduğunu öne sürerek Suriye ve Iran'ın Türkiye üzerinden ikinci bir cephe açılması yolunda endişeli olduklannı bildirdi. Washington Post, Türkiye'nin Kürt devleti olasılığına karşı Irak'a müdahalede bulunabileceğini iddiaetti. WASHINGTON (Cumhuri- yet)— ABD başkentinde yayım- lanan VVashington Post gazete- si, Türkiye'nin Güneydoğu'daki askeri yığınağının Irak kadar Iran ve Suriye'yi de endişelendir- diğini bildirdi. 23 ocaktaki Suriye-îran gö- rüşmesini Şam'dan izledikten sonra Türkiye'ye geçen Was- hington Po$t muhabiri Jonat- kan Randall, dün Cizre'den ka- leme aldığı haberinde Güneydo- ğu'da gördüğü havayı şöyle anlattı: "Dtplomatlara göre moderni- ze edilmiş eski Amerikan tank- lan, 105 mm toplan, M-113 zvhlı personel taşıyıcılan, geri tepmesiz toplar monte edilmiş jipleri ve kundağı motorlu top- çusuyla Türkiye'nin yaptıgı bu gösteri, getecekte Ortadoğu'da önde gelen bir rol oynamaktaki karartılıfının mesajı." "Ne Suriye'nin ne de tran'ın Irak ile ortak sınırlarına böyle bir güç yığarak gövde gösterisi yapmadıgım" ileri süren Ran dall, Özal'ın Meclis'ten "geniş kapsamlı" bir yetki aldığını, bu- nun, Körfez savaşı sona erdik- ten sonra Türkiye'nin Irak'a ola- sı bir müdahalesini de kapsaya- bileceğini iddia etti. Türkiye, Iran ve Suriye'nin, Irak'ın top- rak bütünlüğünün korunması için kâğıt üzerinde anlaştıklan- nı ve bunu kamuoyuna açıkla- dıklannı iddia eden Randall, her Uç ulkenin de Saddam Hüseyin- in işbaşında olduğu bir Irak is- temediğini bildirdi. Ancak böl- gede karşılıklı guvensizüğin kök- lerinin hayli derinlere indiğini vurgulayan Randall, Iran ve Su- riye arasındaki yüksek düzeyli temaslarda Türkiye'nin Irak'a müdahalesi olasılığının günde- me geldiğini ileri sürdü. Cum- hurbaşkanı özal'ın, Kuzey lrak'ta bağımsız bir Kürt devle- ti yaratılırsa müdahale tehdidın- de bulunduğunu iddia eden Bannaklarda bekliyoriar Irak birlıkleri. yeraltında beklemek konusunda deneyim sahibi Çölûn altındakı barınaklar, askerleri. tanklan ve uçaklan bombardımanlara karşı koruyor. Bu barınaklara karşı ABD'nin en gûçlü sitatıı B-52 botnbardtman uçaklan. t-52açaiı:20 bın kıloya yakın bomba taşıyabilıyorlar. Makmeli tûfek Parçalara ayrıian ve büyük tahnp gûcu otan bombalar. A-10 (tank katill): 8 bın güdûmlü özel bombalar taşıyor Irak savas jeöeri, yeraltında çelik tavanlı beton bannaklar içinde bekliyor Askarter. Bırbınne yeraltı tünellerı ile bağlı beton bannaklarda bekliyoriar Taııktar Kuma gömülmûş durumdalar. Sadece toplan gereğmde uçaksavar görevı görmek üzere dışanda. IRAKLILAR YERALTINDA, MÜTTEFİKLER GÖKLERDE — Irak, Körfez savaşının başlamasından bu yana gerek uçaklan- •ı gerekse kara kuvvetlerini çarpışmalara sokmadı. Böylece iki hafudır, göklerde rahathkla ııcan raüttefik nçaklanDin Irak'ı bombalamasına tanık oWn diinya. Ancak yeraltında gizknen Irak ordusu, bu yoğun bombardımanlardan çok az zarar gördu. Bu olgu da Batüı askeri yetkilileri ka>gılandınyor. Irak'ın askeri gii- cönii kara savaşı için sakladığı, bu nedenle kara savaşının çok kanlı olabileceği belirtiliyor. ABD'nin Irak'ın yeraltı bannakla- nna karşı en giiçlü silahı ise B-52 bombardıman oçaklan. Bom- baları ile yerde 20 metre derinlikte yanklar acabilen ba ucaktar yeraltı bannaklaruu sürekli bombalamaya başladılar. Randall, bölgedeki Kürt hare- ketlerinin sözcülerinin bağımsız bir Kürt devleti yaratılmasına karşı olduklannı, ama Kürt azınlığa otonomi sağlayacak de- mokratik ve çoğulcu bir Irak foımülünün bu gruplarca be- nimsendiğini yazdı. Randall, "30 milyon Kürtten yansı top- raklannda yaşayan Türkiye'nin" böyle bir formule dahi "tehlikeü bir emsal" gözüyle bakacağını ileri surdü. Randall, "Türkiyei nin olası müdahalesi için bir başka motivasyonunun da İran ve Suriye'nin PKK'ya destegi arttıracagı korkusu oiabilece- gini" iddia etti. ' Randall, aynca "etkili lranlı ve SuriyeUİerin" Ankara'nın sa- vaş sonrası gelişmeleri etkileye- bilmek için silaiha başvurabile- ceğinden korktuklaanı da bil- dirdi. Randall, Suriye ve lran- ın, uzun yıllardan beri Irak mu- halefeti ile yakın ilişkisinin on- lara savaş sonrasını etkileme olanağı verdiğini, örneğin İran- ın uzun yıllardan beri baskı al- tında tutulmuş olan Irak'ın Şii nüfusu üzerinde etkisi olabilece- ğini, ama Türkiye'nin silaha baş- vurmaktan başka yolu olmadı- ğını iddia etti. Randall, Iran'ın bu "levye" ile sadece Irak'taki gelişmeleri etkilemekle kalmaya- bileceğini, aynı zamanda "Tür- kiye'deki azınlık Şii nufusu üze- rindeki propagandayı da arttıra- biiecegini" ileri sürdü. Randall- ın Türkiye*deki Şiilerden tam olarak neyi kastettiği açıklığa kavuşmadı. Randall, haberinde, her üç Ul- kenin asıl korkusunun Saddam Hüseyin'in işbaşında kalması ol- duğunu vurguladıktan sonra "E|er bu otursa, bir Suriyeli stratejistin bize söylediğine gö- re Amerika tüm bölge guçlerini manipüle edip birbirine kırdı- rabiHr" diye yazdı. Randall, Saddam Hüseyin'in işbaşında kalacağı bir çözümün de Tür- kiyc'yi müdahaleye motive ede- bileceğini iddia etti. Dl$ BASIN nın alınmaması için büyük çaba gösterdi. Baltık'taki kanlı olaylann patlak vermesin- den hemen sonra Washington'un "zirveyı erteleme" uyanlanna karşın Sovyet Dışişleri Bakanhğı sözcüsü Vitaly Çurkin, yaptığı açıklamalarda, "süper zirve"nin planlandıgı gibi 11-13 şubat tarihlerinde Moskova'da ya- pılacağını ısrarla savundu. Yeni Sovyet Dışişleri Bakanı Alexaader Bessmertnih'in ABD'li meslektaşı James Ba- ker ile yaptığı görüşmelerin hemen öncesin- de erteleme kararının alınmasına neredeyse kesin gözüyle bakıhrken, zirvenin yeni tari- hinin belirlenmesi, tartışma konusu olmuş- tu. ABD'li bir diplomat, Sovyet tarafuıın yeni tarihin kesinleştirilmesi için bastıracağının umulduğunu, ancak ABD'nin kesin bir tarih vermek istemediğini açıkladı. laRepubbüca Bir dönem sonaerdi Bush-Gorbaçov zirvesinin erteleneceğini söylerken James Baker ve Aleksandr Besmeıinykh'ın yüzleri sözlerden çok daha anlamlıydı. tkisinin de yüzünde en ufak bir tebessüm izine rastlanmıyordu. İki dışişlerj bakanı arasında, Baker ve Sevardnadze arasında görmeye alıştığımız o dostluk havasından eser yoktu. Çöl Kalkanı operasyonunu destekleyen Sovyetler, 'Çöl Fırtınası'ndan pek hoşlanmıyorlar. 'Kalkan' Suudi Arabistan'ı korumaya ve giderek Kuveyt'i özgürlüğüne kavuşturmaya yönelikti. 'Fırtına'nın hedefinin ise BM kararlannın ötesine geçerek Irak'ın yıkımı olduğu anlaşılıyor. Amerikalılar, şimdi Moskova'nın, Kuzey Afrika Ülkeleri ve bağlantısızlarla birleşerek BM'nin bir ateşkese gitmesini istemelerinden korkuyorlar. BM Güvenlik Konseyi'nin daimi 5 temsilcisinden biri olan Sovyetler'in bu dönuşünün BM üzerinde ağırlıklı bir etkisi olacağı biliniyor. Moskova, ABD'nin savaş sonrası planlanna meydan BERLINGŞKE TIDENDE £ £ Bir deliye göz mü yumalım? "Almanya'da ve ABD'de savaşa karşı gösteri yapan insanlar gördük. Petrolün fiyatını "kanla" ödemek istemiyoruz diyorlar, öte yandan Saddam'ın yeni yüksek petrol fıyatlannı ucuz atom enerjisiyle ya da enerji ithalatına gücü yetmeyen 3. Dünya ülkelerinin yoğun bir şekiide ormanları yoketmeleriyle de ödemek istemiyorlar. 1980'lerde nükleer silahlara karşıydılar, ama bugün deli bir adamın aynı silahı rahatça geliştirip Israil'i ve diğer düşmanlarını ortadan kaldırmaya yönelik tehdit oluşturmasına göz yumuyor görünüyorlar. (29 ocak) okuyor. Çünkü Beyaz Saray, savaşın bitiminden sonra Ortadoğu'da kurulacak 'yeai duzea'in yörede yoğun bir Amerikan askerı-siyasi varhğıyla sağlanacağını düşünüyor. Kremlin ise böyle bir ABD varlığının yalnız yöredeki güç dengesini değiştirmekle kalmayacağıru, aynı zamanda tüm uluslararası dengeleri değiştireceğini hissediyor. Avrupa'daki imparatorluğunu yitinniş olan Sovyetler, böylece tamamen ikinci sınıf bir güç durumuna indirgenmiş oluyorlar. ABD Dışişleri Bakanhğı da "Çöl Fırtınası"ndan uzaklaşan Sovyetler'i bu fırsatı Araplar arasında güç kazanmak için kullanmakla suçluyor. Geçmiş deneyimler bize ABD-Sovyetler arasındaki askeri anlaşmalardaki tüm körduğümlerin, siyasi iradenin var olduğu hallerde, bir şekiide çözüme ulaştınldığını gösteriyor. Ama bu kez böyle bir siyasi irade yok. O irade de Körfez savaşının kurbanı oldu çünkü. (29Ocak) Bonn, yerden havaya Hawk ve Rolandfüzeleri gönderiyor Almanyadan Türkiye'ye yeni füzeYerden havaya atılan Hawk ve Roland füzeleri ile birlikte bunları kullanmak üzere 600 Alman askeri de Türkiye'ye geliyor. Türkiye'ye 9 tane Hawk, 8 tane de Roland sistemi gönderileceği açıklandı. DtLEK ZAPTÇIOĞLU BONN — Alman hükümeti Türkiye'ye "Roland" ve "Hawk" tipi uçaksavar silah- lan göndermeyi kararlaştırdı. "Roland" ve "Hawk" füzeleri önumüzdeki günlerde bun- ları kullanacak olan 600 Alman askeriyle be- raber Türkiye'ye gelecek. Böylece Almanya- nm Türkiye*deki kuvvetlerinin sayısı 800*ü ge- çecek. Doğu Akdeniz'deki mayın tarama ge- mileri ve destroyerlerdeki askerlerle beraber Almanya'nın yöredeki kuvvetlerinin sayısı ise toplam 1400 askere çıkıyor. Türkiye'ye 9 Hawk ve 8 Roland sisteminin gönderileceği, bunlann Erhaç ve Diyarbakır'ı koruyacağı bildirildi. Hükümet sözcüsü Vogel'in dün sabahki açıklamasına göre Türkiye'ye gönderilecek yeni silahlar "NATO ortağı TürkiyeŞle da- yanışmanın kanıtı ve sadece savunmaya yö- ndik." Hükümet aynca bu savunma silahla- rıyla Türkiye*deki Çevik Kuvvet birliklerini güvenceye almak amacında olduğunu açık- ladı. Almanya, böylece Türkiye'ye NATO des- tegi konusundaki tartışmayı siyasal açıdan noktalandırdıktan sonra askeri bir jestle ak- tif dayamşmasuu ve iyi niyetini kanıtlamış oluyor. Dün sabah Bonn'da toplanan hükümetın gündemindeki asıl madde, Almanya'nın ls- rail'e yapacağı silah yardımıydı. Önceki ak- şam Bonn'a gelen yüksek rütbeli bir İsrail de- legasyonu Kudüs'ün Almanya'dan istekleri- ni lıste halinde Başbakan Helmut Kohl'e sun- du. Resmi açıklamaya göre Almanya, Israil'e kimyasal, biyolojik ve nükleer silahlardan ko- runma techizatının yanı sıra 'Parriot' ve 'Hawk' tipi uçak ve füzesavar ile 'Fuchs' ('Tilki') tipi ABD silahlan, keşif panzerleri yollayacak. Füzelerin teknik özellikleri HAWK Amerika Birleşik Devletleri'nin kısaca "SAM" olarak adlandınlan "Snrface to Air Missile" (Yerden Havaya Füze) progcamı içinde 1960'larda geliştirildi. "HAWK" uçaksavar füzeleri 1960'ların ortasından itibaren ABD'nin Avrupa ve Güney Kore'deki yerden çıkışlı hava savunmasının belkemiğini oluşturdu. Israil, ABDden aldığı "HAWK" füzelerini alçaktan uçan düşman uçaklarına karşı yüksek isabet oranıyla kullandı. 1985'den itibaren daha uzun menzilli Patriol füzeleri "HAWK" füzeierinin yerini almaya başladı. MOLAND "Surface to Air Missile" (SAM-Yerden Havaya Füze) sistemi daha İkinci Dünya Savaşı bitmeden önce Almanlar tarafından geliştirilmeye başlanmıştı. Almanlar füzelerini savaşın bitimine yetiştiremediler. tkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ilk kez Sovyetler Birliği yerden havaya SAM füzeleri geliştirdi. Bunun üzerine önce 1950 ve 60'larda ABD, İngiltere ve Fransa, daha sonra Federal Almanya SAM uaçksavar füzeleri yapmaya başladı. "Roland" Alman imalatı olup Sovyetler Birliği'nin SA-8 uçaksavar füzesine tekabül ediyor. Fransa Savunma Bakanı, Mitterrand'ın savaşpolitikasınıprotesto amacıyla istifa etti Paris'te ilksavaşkaybı:ChevenementPÖRTR&J&Kft PIERRE CHEVENEMENT Cezayirsavaşma katıldı Fransa-lsviçre sınınndaki köçük 'Bdfort' kentirıde doğan Chevenement, *taik' Franssz geîeneğine sahip bir öğretmen aileDin çocuğu, 52 yaşmdaki eski Savunma Bakanı üst duzeyde devlet memuru vetiştiren *Ecole Nationale Stiperteore' mezunu. Cezayir savaşına katıldıktan sonra çok genç yaşta şimdiki Sosyalisî Parti'DÜî ausı Qİan SFIO'ya üye olan Chev«oemeat, 1971'de Fraaçofe Mitterrand'ın, Fransız sosyalist hareketinin lideri olmasında kendisine büyük destek oldu. 1975'te Mitterrand'a karşı tavır aldı ve arkadaşlanyla birükte kurdugu 'CERES' adlı (Sosyabst Araştırma Merkezi) kanadın lideri oldu. 1972—73 yıUannda Sosyalist Parti ile Komünist Parti arasında imzalanan 'ortak program'ın yazarlarından olan Chevenement, 1975'ten itibaren partinin 'sol' kanadı olarak anılmaya başladı. ;_ 1981'de kurulan Pierre Mauroy hükumeünde 'Bilimsel Arastırma' Bakanı olan Chevenement. 1983'te istifa etti. 1984'te Eğitim Bakanı, 1988'de de Mıllı Savunma Bakanhğı'na getirildi. Jean Pierre Chevenement dün Fransa Cumhurbaşkanlığı tarafından kamuoyuna duyurulan istifa mektubunda "savaş mantığının Fransa'yı BM'nin saptadığı hedeflerden her gün biraz daha uzaklaştıracağına" inandığını belirtti. SABETAY VAROL PARtS — Fransa Savunma Bakanı Jean Pierre Chevene- ment dün istifa etti. Körfez kri- zinin başından beri Devlet Baş- kanı François Mitlerrand'ın po- litikasıyla "uyum sağlamakta güçlük çeküği" bildirilen Sa- vunma Bakanı'nın istifası, Fransız kamuoyu tarafından olağan karşılandı. Ancak "sa- vaş karşıtı" fikirlerini gizleme- mekle birlikte eski Savunma Ba- kanı, bir iki gün öncesine kadar "görevinden aynlmayacağım" söylüyordu. Jean Pierre Chevenement'ın neden fikir değiştirdiği ve istifa etmeye karar verdiği konusun- da farklı görüşler ortaya atıh- yor. Fransa Cumhurbaşkanlığı, kısa bir açıklamayla Chevene- ment'ın istifasını dün sabah ka- muoyuna duyurdu. Bu açıkla- maya göre istifa eden Savunma Bakanı Chevenement, istifa mektubunda "savaş mantığı- nın, Fransa'yı BM'nin saptadı- ğı hedeflerden her gün biraz da- ha uzaklaştıracağına" inandığı- nı belirtiyor. Irak Resmi Ajansı INA'nın istifanın açıklanmasından yal- nızca birkaç dakika sonra bu haberi duyurması dikkat çekti. Fransız Savunma Bakanı Jean Pierre Chevenement'ın istifası. özellikle Fransa'nın "savaş amaçlarT'nı yeniden tartışma gündemine getirmesi açısından büyük önem taşıyor. Jean Pier- re Chevenement'a göre bu sa- vaş, BM Güvenlik Konseyi'nin saptadığı "Kuveyt'i kurtarma" hedefinih dışına taşarak Irak'- ın askeri potansiyelini yok etme eylemine dönüşmüş bulunuyor. Chevenement, bağımsız bir dev- let olarak Irak'ın savaş potan- siyelini yok etme eyleminin, "askeri zorunluluklar"dan kay- naklandığını kabul ediyor. Bu- nunla birlikte eski Savunma Ba- kanı, özellikle Amerikahların bölge dengelerini yeniden oluş- turma niyeti taşıdığından da kuşkulanıyor. öte yandan bir savunma ba- kanının ülkenin savaş halinde olduğu bir anda istifa etmesinin Fransa tarihinde ilk kez olduğu ifade ediliyor. Jean Pierre Che- venement'dan boşalan savunma bakanlığına Mitterrand'ın sadık bir adamı olarak tanınan îçişleri Bakanı Pierre Joxe atandı. "Fransa - Irak Dostluk Deroe- ği"nin kuruculan arasında yer alan eski Savunma Bakanı'nın, Irak'taki BAAS rejimine karşı bu savaşa karşı çıkan politikacı sayısı son derece az ve birbirini izleyen iki savunma bakanınm bu azınlığın içinde yer alışı rast- lantı sayılmıyor. Ancak Fransız ordusunun, geleneksel"sessiz"- liğini bu kez de koruması, bu konuda daha fazla spekülasyon yakınlıkduyduğusöyleniyordu. yapılmasını engelliyor. Bundan önceki sağ eğilimli Sosyalist Parti'de son büyük Jacqnes Chirac hükümetinin Savunma Bakanı Andre Gira- ud'nun da aynı şiddetle Fransa'- nın savaşa girmesine karşı tavır alışı, başkentte ilginç yorumla- ra neden oldu. Birçok yorumcu, Chevenement ve Giraud'nun ikisinin birden savaşa karşı oluşlannı anımsatarak bu çifte muhalefetin Fransız ordusunun üst kademesinin eğilimlerini yansıttığını öne sürdü. Mitter- rand, savaş yetkisini mecliste 42 aleyhte oya karşı 514 oyla almış- tı. Başka bir deyişle, Fransa'da kongre sonuçlanna göre taba- nın yuzde 10'unu temsil ettiği bilinen Chevenement ve arka- daşlan, "laik", "Jakobin" ve "yurtsever" yönleri ağır basan fıkirleriyle tanınıyor. 1973'te Fransız Sosyalist Partisi'yle Ko- münist Partisi arasında imzala- nan "Ortak ProgranT'ın başlı- ca yazarlarından olan Chevene- ment'ın, AT konusunda "so- guk", Amerika'ya "güvensu", öte yandan "Arap yanlısı" bir dış politik çizgiye yakın olduğu herkesçe biliniyor.