Katalog

BEISI BANK24 Fenerbahçelıler! Gonül Uyesı Kartı'ni2 Pamukbank ta! MMUKBANK Cumhuriyet67. Yıl; Sayı: 23840 Kurucusu: Yunus Nadi 1000 TL(KDV*W3 Ocak 1991 Perşembe Taraftara selam: İştem tamam! 1.5-2 milyon işçi 1 günlük işe gitmeme eylemi yapıyor. Kentlerde ulaşım felç olacak büyük uyarısıEylem dün gece başladı. lstanbul Atatürk Havalimanı'nda THY ve Çelebi şirketinin yer hizmetleri ile HAVAŞ'ta gece vardiyasından itibaren iş bırakıldı. Izmir'de büyükşehir belediyesi şoförleri ve HAVAŞ işçileri vardiyaya gelmedi. Soma'da 2 bin 600 işçi ocaklara inmedi. Haber Merkezi — Türk-İş'in öncülüğü, Hak~İş ve bağımsız sendikalara üye işçi- lerin de desteği ile gündeme gelen "1 gün işe gitmeme" şeklindeki genel eylem, dün geceden itibaren uygulanmaya başlandı. lstanbul, Ankara ve fzmir başta olmak üzere birçok ilde işçiler gece vardiyasında çalışmadılar. Soma'da kömür işletmelerin- de çalışan 2 bin 600 işçi dün gece ocakla- ra inmedi. Atatürk Havalimanı'nın kargo bölütnünde işçilerin gece işi bırakmalan üzerine 01.15'te Ankara'ya hareket edecek THY ucagına kargolar, işletme müdıirü ve bazı büro memurları tarafından vüklene- bildi. Bu sabahtan itibaren de eyleme bü- tün işkollannda Türk-lş, Hak-tş ve bağun- sız sendikalara üye yaklaşık 1.5-2 milyon işçinin katılması bekleniyor. Türk-lş'ten dün yapılan açıklamada, "Demokratik haklumız, tiim karşı güçierin çabaianna rağmen, kullamlacaktır" dendi. Ankara 6. tş Mahkemesi'nin 3 ocak eylemine ilişkin ihtiyati tedbir karan Türk-lş ve Hak-lş'e dün tebliğ edildi. Türk-lş Başkanı Şevket Yılmaz, karara şimdilik itiraz etmeyecek- lerini söyledi. Yılmaz'ın, Türk-İş'e bağlı örgütlere, "Evteme katdımı yüzde WID al- tına düsonııeyin" talimatı verdigi bildiril- di. Genel eylem nedeniyle, birçok işyerin- de üretimin düşmesi ya da durması, özel- likle kent içi ulaşımında büyük aksama- lann olması bekleniyor. Türk-lş'in genel eylemi, dün geceden iti- baren birçok işletmede uygulanmaya baş- landı. Soma'da kattıu ve özel sektöre ait linyit işletmelerinde çalışan 2 bin 600 iş- çi, servis otobüslerüıe binmeyerek 24.00*te başlayan vardiyaya gitmediler. İşçilerin ey- lemi nedeniyle Hüstaş Madencilik, Şahin Madencilik ile Soma Kömür İşletmeleri- nde 24.00-08.00 arasında ocaklarda üre- tim yapılamadı. Soma'da emniyet ve jan- darma güçlerinin geniş önlemler aldıkla- n bildirildi. Istanbul'da dün gece başta Ataturk Ha- valimanı'nda THY, HAVAŞ ve Çelebi yer hizmetleri şirketlerinde çalışanlar ol- mak üzere, genel eyleme ilk katılımlar ger- çekleşti. THY ve Çelebi yer hizmetleri ça- lışanlarının 23.00'ten, HAVAŞ çalışanla- nnın ise 24.00'ten itibaren işi bırakmala- n nedeniyle Atatürk Havalimanı'nda kar- gaşa yaşandı. 01.15'te Atatürk Havalima- (Arkaa Sa. 17, Sü. 2'de) AKBULUT: KATILMAYIN 4. Sayfada Muhalefet işçinin yanında SHP, DYP, HEP ve SBP; 3 ocak eylemi ile 4 ocak madenci yürüyüşünü desteklediklerini açıkladılar. SHP MYK bildirisinde 'Bu, haklı bir eylemdir' denilirken Demirel eyleme sıcak baktığını söyledi. 4. Sayfada Özel sektör ılımlı TİSK Başkanı Baydur, "Işçiye karşı sert eylerrılerden yana degilim" dedi. özel sektör işe gelmeyenin yevmiyesini kesecek. Ekononn Şsrvisi — özel sektör, Turk-fş'in bugünkü •eylemi karşısında "yumuşak tutum" aldı. Kamu kesimi- nin "işten atma" tehdıdinin aksine özel sektör, bugün işe gelmeyenlerin "yevmiyeleri- Di kesecek." Türkiye Işveren Sendika- lan Konfederasyonu (TİSK) Başkanı Refik Baydur, eyle- min yasalara aykırı olduğu- nu, ama "endiıstri ilişkJle- rinde sosyal olaylann özel- liği bakımından katı hukuk kurallannın uygulanmasın- dan yana olmadıguu" söyle- di. Baydur, "Sert tedbirierin alınmasından yana değilim" dedi. Cumhuriyet'in sorulannı (Arkaa Sa. 17, Sü. l'de) Madenci yürüyüşe hazır Genel Maden-tş Sendikası Başkanı Denizer, Akbulut'un yanıltıldığıru belirterek "Başbakan'ın veriyoruz dediği para gerçekten verilse önemli bir adım atılacaktır" dedi. ŞÜKRAN KETENCİ ZONGULDAK — 48 bin maden işçisinin grevi 34. gü- nünu doldururken Zongul- dak dün de grevcilerin gös- terilerine sahne oldu. Genel Maden-İş Sendikası Başka- nı Şema Denizer TTK ve MTA'da 48 bin madenciyi kapsayan toplusözleşme uyuşmazlığı konusunda Başbakan Yıidınm Akbu- lut'a sürekli yanlış bilgi ve- rildiğıni belirterek, "Sayın Başbakan'ın bazı insanlan ciddi olarak sorgulaması, batta 'Bana nasıl yanlış şey- ler söylersiniz' diye azaria- ması lazımdır" dedi. Genel Maden-lş Başkanı (Arkaa Sa. 17, Sü. 3'de) 42 uçaktan oluşan hava filosu 6-10 ocak tarihleri arasında Türkiye'de olacak VATO Çevik Kuvveti geliyorÇevik Kuvvet'in Türkiye'ye "caydırıcılık ve savunmaya katkıda bulunmak" amacıyla gönderildiği, olası bir saldın durumunda savaşa katılmalarının kendi hükümetlerinin alacakları karara bağlı olduğu bildirildi. Ankara karardan memnun. Dış Haberier Servisi — NA- TO Savunma Planlama Komite- si dün Belçika'mn başkenti Bruksel'de yaptığı toplantıda, Ankara'nın Çevik Kuvvet'e bağlı hava birliklerinin Türkiye'de ko- nuşlandınlması isteğini kabul et- ti. Almanya, Belçika ve İtalya1 dan gönderilecek toplam 42 uçakhk filo, 6-10 ocak tarihle- rinde Türkiye'de olacak ve Di- yarbakır'da konuşlandınlacak. NATO Çevik Kuvvet filosunun Türkiye'ye "caydıncriık ve sa- vunraaya katkıda bulnnmak" amacıyla gönderildiği, olası bir saldırı durumunda aktif rol al- malannın ise ancak kendi hükü- metlerinin alacakları karara bağlı olacağı bildirildi. NATO, komitenin aldığı bu kararla Kör- fez krizinde ilk kez 'doğrudan ve fiilen' devreye giriyor. Ajanslann bildirdiğine göre, Savunma Planlama Komitesi'- nin karan doğrultusunda Irak' tan gelebilecek bir saldınya karşı Türkiye'ye gönderilecek Çevik Kuvvet filosuna Belçika 18 adet Mirage, Almanya 18 adet Alfa Jet, ftalya da 6 adet F-104 tipi (Arkaa Sa. 17, Sü. S'de) SADDAM 750 BİN ASKER YIĞDI 10. 'IRAK TÜRKİYE İLE HESAPLAŞACAK' 10. Sayfada ANKARA: SICAK SAVAŞTA 'ÇEVİK KUVVET' BELİRSİZLİĞ1 10. Sayfada { DişiM)rtakallar%ayrampaş$'da tlukspor'un bayanları Hollandalı 'Dişî Poîtakallar'a 3-0 yenildiler, ama /aman zaman başabaş mücadele edip bir de penaltı kaçırdılar. Ücretsiz tribiinlerdeki 5 bin seyirci de macı biraz hayranlık biraz da şa^kınlıkla i/ledi. Dostlukspor ile 'DişiPortakallar' yarın saaı 14.00'te Gaziosmanpaşa Stadı'nda rovanş ıçin sahaya v'ikacaklar. (Fotoğraf: I.evenı YuceTman) Sporda 'Enflasyon yüzde 30' dedi, 53 çıktı Taner 23puan yanıldıANKAJU (CuiMburJyel Börosv) — Yiizde 301uk enflasyon hedefıni nıtturamayan ekono- miden sorumlu Devlet Bakanı Giineş Taner ya- nn istifa edecek. Taner'in istifasuıın kabul edil- meyeceği ve görevini sürdürmesinin isteneceği bildiriliyor. Devlet Istatistik Enstitüsü'nün enf- lasyon hesaplamalannın da son aşamaya gel- ^ ^ _ _ > _ ^ _ ^ . ^ _ _ diği belirtildi. 1990 yılı ortalama enflasyon oranı- 1990 enflasyonunun yüzde 53 olması bekleniyor. Yüzde 30'luk enflasyon tahminini tutturamayan Devlet Bakanı Güneş Taner, yarın istifa edecek. Başbakan Akbulut'un Taner'in istifasını kabul etmeyeceği bildiriliyor. demeci de '4 oca- ^~™"~" ğa hazıriık' olarak yorumlandı. Adının acıklanmasını istemeyen bir ANAP grup yöneticisi Çelebi'nin demecini yonımlarken, "Işın Bey'in sdantısı befli Bu tür çıluşlaria Comburbaşkau'na yakınlaşmaya ve böyteiikle de Güneş Taner'den boşalacak yere oynamaya çalışıyor" dedi. ANAP parti ve Mec- lis grup yöneticıleri arasında dün yoğun bir te- (Arkaa Sa. 13, Sü. Tde) nnda gerçekteştiği öğreniidi. 4 ocak istifa edece- a y I a r ö n c e G ü n e ş Taner'in istifası yaklaşukça eko- nomi yönetiminde etkınlık mücadele- s i d e h ı z l a n d l - Devlet Bakanı Işın Çelebi'nin TBMM faşkanı Kaya Er- ÖzaPa 'başkaıılık'otobüsü Hidroliksistemli kurşun geçirmez çelik kürsü ve uydu vericisi bulunan otobüs, Japon Mitsubishi firması tarafından3.5 milyarlirayayapılacak TUNCAY ÖZKAN ALİ DOĞAN ANKARA — Cumhurbaşkanı Türgut Özal'ın "yurl içi gezilerin- de" kullanmak üzere Japon Mitsu- bishi firmasına 3.5 milyar lira de- ğerinde bir "secim olobüsii" ısmar- ladığı oğrenildi. Özal'ın aynca pro- paganda amacıyla bir reklam fir- masına da Özal-ANAP temalannın işlendiği şarkılı, türkülü kasetler hazırlattığı bildirildi. Japonya'dan ısmarlanan "özel otobiisiin" Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın bir anayasa değişikliği iie başkanlık sistemine geçiş için yü- rüttuğu hazırlıklann bir parçası ol- duğu belirtiliyor. Mitsubishi firması yetkilileri ve Köşk kaynaklanndan edinilen bil- gilere göre Japonya'ya sipariş edi- len otobüsün özellikleri şöyle: • Standart tipteki Mitsubishi otobüsünün kasası özallar'ın iste- ğine göre yeniden biçimlendiriliyor. Otobüs, meydanlarda konuşma yapmaya ve içine çeşitli cihazlar ko- nulmaya elverişli hale getiriliyor. • Otobüsün içine "hidrolik lift" sistemi ile yukan çıkabilen bir çe- lik "kurşun gecinnez" kursü monte edilecek. Kürsunün, sadece Özal'- ın beline kadar olan kısmı açık ka- lırken diğer kısımların tsviçre'nin Thyssen çelik firmasından ısmarla- nan 6 mm kalınlığında açilır- kapanır ozellikteki kanatlarla ko- runacağı öğreniidi. Edinilen bilgi- ye göre çelik kürsü M-16 ve Kalaş- nikof marka tüfeklerin NATO stan- dardındaki çelik uçlu kurşunlanna bile dayanıyor. Kanatlar bir tehli- ke anında otomatik olarak kapana- bilecek. Bu arada Cumhurbaşkanı Tur- gut Özal'ın, "kürsünün öniine kur- şun geçirmez cam takılması" öne- risine karşı çıkarak "Önümiın açık olmasını isriyonım" dediği oğrenil- di. • Otobüsün kurşun geçirmez camları da Türkiye'de üretilecek. Camlann Paşabahçe Cam Fabrika- sı'na ısmarlandığı kaydedildi. • Otobüsün üzerine takılacak yaklaşık 500 milyon lira değerinde- ki "taşıııabilir uydu vericisi" aracı- lığıyla, Özal istediği anda yer istas- (Arkası Sa. 17, Sü. 3'de) OLAYLARIN ARDENDAK1 GERÇEK GenelEylem Türkiye'de ilk fabrika 1835'le kuruldu. Fabrika kurulduğu gün kuşkusuz toplumsal çekir- değini de oluşturmuştu. Hem sanayüeşmek, hem de işçi konu- sunu ve çalışma hukukunu dış- lamak olanağı bulunmadığm- dan, Türkiye çağdaş dûnyanm sorunianna ucundan kıyısından bulaşıyordu. 184S'te ilk Polis Ni- zamnamesi çıkanldı; 1871'de Ameleperver Cemiyeti kuruldu; 1872'de Türkiye'de ilk grvv ola- yı yaşandı. 1946'da CHP döne- minde Çalışma Bakanlığı kurul- du; I947'de ilk Sendikalar Kanu- nu çıkanldı. Sendikalar oluştu; ama, toplusözleşme ve grev hak- kı yoktu. 1961A nayasası 'na gi- ren sendikal haklar için 1963'te çıkanlan yasayla grevli toplu- sözleşmeli çalışma yaşamı dü- zenlenmiştir. Görüldüğü gibiyüzyılı aşkın bir süreden beri Türkiye'de alın- teri hukukunun otuşumu sürü- yor. Batı'da bu tarih daha eski- dir, uzundur, kanlıdır; hiçbir ül- ke endüstri sürecinin dışında ka- latnaz; emekçi haklarından ken- disini soyutlayarak yaşayamaz. Bu bakımdan Türkiye'de bugün yaşanan olayı ele alırken konu- yu doğal saymak, hoşgörüyle soruna yaklaşmak, çözüm yol- larını banş içinde aramak gere- kir. • • • (Arkaa Sa. 17, Sû. l'de) • Kayıp peşmerge Iraklı Kürt sığınmacı Budak için BM'ye başvuruldu. 4. Sayfada B Magic Box harekettoncH TRT, Magic Box'la savaşımım yasal yollardan sürdürmeye özen gösteriyor. 6. Sayfada • Christte öykülerinden Agatna Christie'nin öykülerinden TV'ye uyarlanan 'Suç Ortaklan' TV3'te20.20'deyayımlanıyor. I Başrolleri Francesca Annis\ ve James Wanvick paylaşıyorlar. 6. Sayfada • 'Gel krallçem, tacını gly' Utku Varlık 'm 'Gece Kaçışlan' resimleri Ortaköy Artisan'da sergileniyor. Varlık, resim çalışmalarını Paris'te sürdürüyor. 7. Sayfada • Somali'de büyük kargaşa Devlet Başkanı Barre'ye bağlı birlikler ve gerillalar arasında çatışmalar sürüyor. 11. Sayfada • Atina'da mülteci alarmı Son üç gün içinde Yunanistana kaçan Arnavut yurttaşlanmn sayısı 5 bine ulaştı. 11. Sayfada • Sigortaya hayat' öpücüğü Hayat sigortası, 1991 'de sigortacılık sektörünün cansimidi olarak görülüyor. Ekonomide • Akaryakıt vergisl arttı Petrol fiyatlan yükselınce, aşın zam yapmamak için düşürülen vergi ve fonlar yeniden arttmldı. Ekonomide • Baraja düsen, dalgaya kapılır Keban yüresinde oturan insanlarm ne elektriği ne suyu ne işi ne de umudu var. 14. Sayfada • 'Bale, yasamla dans' Estetiğin doruğuna giden yolda tutku vardır. Arka Sayfada 4 GUN 4 DERGI B U G Ü N Zeyyat Selımoğlu; Melville'ın "Moby Dıck', Hemingway'ın 'Katiller', Atılgan'ın 'Anayurt Oteli', Esendal'ın 'Ayajlı ve Kiracılan'nı sınemadaki uyarlamalarıyla karşılaştırdı. 'Yükseköğretimde Sorunlar ve Çözümler' öncelikle üniversite özerkliğinin önemıni vurguluyor. Y A R I N Onl T¥ letnolof penıuk Ent, n d p i TRT «c «UfK tm mm İMKİ jmmtt» Türkiye 1. Futbol Ligi'nin ikincı yansında da naklen maç yayınları sürecek. TRT ve Magic Box'ın spor sorumlularının yeni hedefi ne? Magic Box yılbaşı gecesinde izleyicilere 5 otomobil dağıttı. Ozel televizyonda promosyonun bu ilk adımı için ne dedıler? C U M A R T E S İ BÜTtKNII miytz? DenizyıJdızı, kopan uzuvlannı yenileyebıüyor, yengeçler, mafsallarını değiştirebiliyor. Pekı ya insan? Gökyüzünün en parlak olduğu bölge, yıldızların renkleri ve sıcaklıkları üzerine gerçek bir gökbilim dersı verıyof- Stres, bağışıklık, beslenme çcx:ukları saran, adına nörodermitis dedikleri bir alerjı halinde. P A Z AR Modada ilkbahar ve yaz hazırlıklan 1940'lara kadar uzanan nostaljik referansları bir bir gündeme getiriyor. Sting, üç yıllık bir aradan sonra yeni albümü 'Yürek Kafeslerı' ile yüreklerı yakıyor. Faruk Nafiz Çamlıbel, Hamdi Aksoy'a gönderdiği şiir-mektupta milietvekilliği hakkındaki düşüncelerini dile getirdi. Cumhuriyet'le GOZLEM UGURMUMCU . . .Hukuk ve Eylem Hukuk, zaman zaman toplumsal gelışmenin gerisinde ka- lır. Olay'an, hukukun biçimsel kurallarına sıkıştırmak topum- da yeni yeni sorunlar yaratır. Her yeni sorun, toplumsal ge- rilimlere ve ideolojik kutuplaşmalara yol açar. Bu aşamada yapılacak iş, ınatlaşma değil uzlaşmadır. Anayasasında "sosyal devlet" yazılı bir ülkede, hükümetle- (Arkosı Sa. 17, Sü. Tde)