Katalog

8 EYLÜL 1990 EKONOMI CUMHURİYET/13 8 ayda 45 bin ithal oto • Ekonotni Servisi — Yılın ilk 8 ayında 45 bin 300 ithal otomobil satıldı, 103 bin 210 yerli otomobil üreüldi. 8 ayda en çok satan marka 7800 adetle Lada oldu. Onu Skoda ve Toyota izledi. Geçen yılın ilk 8 ayında yuzde 4.2 olan ithal otomobil pazar payı, bu yıl yüzde 29.6'ya ulaştı. Ağustos ayında satışı gerçekleştirilen ithal otomobil sayısı ise 7450 oldu. SSCB'de eczane zinciri • Ekonomi Servisi — Eczacıbaşı'nın SSCB'ye ilaç ve serum ihracatı 1 eylül itibanyla 36 milyon doları buldu. Yıl sonunda rakamın 60 milyon dolara ulaşması bekleniyor. Eczacıbaşı, SSCB'de eczaneler zinciri açmak için de hazırlıklannı sürdürüyor. Konfeksiyona egitim destegi • Ekonomi Servisi — Milli Eğitim Bakanlığı, konfeksiyon meslek dalının çıraklık ve meslek eğitimi uygulama kapsamına alınmasını kararlaştırdı. Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Hasan Arat, bu konuda Milli Eğitim BakanhğYna ilettikleri isteğin yerine getirilmesini, devlet-sanayi işbirliğinde önemli bir adım olarak gördüklerini belirtti. Emlakbank'ta yeniatama • ANKARA(AA) — Türkiye Emlak Kredi Bankası'nda açık bulunan Genel Müdür Yardımcılığı'na, banka müşavirlerinden Ahmet Paşaoğlu atandı. Resmi Gazete'de yayımlanan atama kararlanyla Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkan Yardımcılığı'na Gazi Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü öğretim üyesi Yardımcı Doçent Kâzım Ceylan getirildi. KÖRFEZ KK İZİ...KORFEZ KRİZİ... K Sehze-meyve ortada kaldıKörfez ülkelerine yapılan yaş sebze- meyve ihracatının durması, 50 milyon dolarlık bir pazarın kaybolmasına yol açtı. Kriz en çok Ortadoğu'ya yapılan ihracatın büyük bölümünü gerçekleştiren Mersin'i etkiledi. Ancak ihracatın duraklaması, fiyatları ucuzlattı. ESER ATtLLA HAKAN KARA ÎSTANBUL/İZMİR — Kriz, Türkiye'nin yaş sebze - meyve ih- racatını felce urattı. 2 ağustos sa- bahı Irak'ın Kuveyt'i işgaliyle başlayan Körfez krizi, Körfez ul- kelerine yönelik sebze - meyve ih- racatını tamamen durdururken yaş sebze - meyvede 50 milyon do- lara ulasan bir pazar kaybının or- tayaçıktığı belirtiliyor. thracatın yaklaşık yuzde 40'run Ortadoğu ülkelerine yapıldığını belirten yet- kililer, krizin ihracatın en çok ya- pıldığı ağustos - eylül aylanna rastlamasıyla da büyük bir darbo- ğaza girdiklerini vurguluyorlar. Ihracat kapılarının kapanmasıy- la yurtiçinde duşen sebze-meyve fiyatlannın manavlara tam olarak yanstmadığı, hallerde fıyat duşuş- lerinin daha fazla olduğu söyleni- yor. Ortadoğu kapısının tamamen kapanmasının yaru sıra Avrupa ülkelerine yapılan ihracatm da azalması piyasada sebze-meyve fi- yatlarını düşürdü. Istanbul Tica- ret Odası Yaş ve Kuru Meyve ve Sebze thracatçılan Meslek Komi- tesi Başkaru Yasar Ünal, Türkı- ye'den Ortadoğu'ya her türlü seb- ze - meyve ihracatı yapıldığjnı an- cak son bir aydır bu ülkelere ya- pılan ihracatın durmasıyla bir ay- da yaklaşık 40-50 milyon dolar- hk bir kaybın söz konusu olduğu- nu belirtti. "Krizin ihracat sezo- nuna rastlaraası ihracatçılan da- ha zor duroma duşürdii. Bu gir- dişle vatandaş bu yıl çok ucuza sebze - meyve yivecek ama bizler ne olacagız?" diye soran Ünal, sebze - meyve fiyatlanndaki dü- şüşün enflasyonu geriye çekme- sinden dolayı hükümetin fıyat dü- şüşlerinden memnun olduğunu Kriz nedeni>le ihracatın durması piyasadaki sebze-meyve fîyatlannı dıişürdu. savundu. Türkiye'nin toplam ih- racatınm yüzde 50-55'ini ve Orta- doğu'ya yapılan ihracatın büyük bir kısmını gerçekleştiren Mersin'- de daha büyük bir sancı yaşanı- yor. Mersin'deki ihracatçılardan Mabir Tnran krizden en çok Mer- sin'deki ihracatçılann etkilendiği- ni belirterek, her gün Ortadoğu'- ya bu şehirden 30-50 TIR gideren şimdi hiç gitmenıesinin kendilerini büyük bir darboğaza soktuğunu söyledi. Körfez krizinden olumsuz etki- lenen ihracatçılannm yeni pazar arayışına girdikleri de gözleniyor. Mersin thracatçüar Birliği Yone- tim Kurulu Başkaru İsa Öner, Or- tadoğu'ya satılan ürünlerin Avru- pa'ya satılmasının güç olduğunu dile getirdi. öner, farklıhğın ürün turünün yanı sıra ünınlerdeki standartlardan ve ambalajdan da kaynaklandığını söyledi. Ege Yaş Sebze - Meyve İhracatçılan Birli- ği Başkanı tzzet Ürünca ise Av- rupa'ya pazarlanabilir nitelikteki ürünlerin bu pazara yönelmesiy- le yoğun bir rekabetin gündeme gelebileceğini belirterek "Bu du- rurada fiyat dıişiişü gerçekleşebi- lir. O zaman da Avrupa Toplu- lugu üyesi ülkelere yapılacak ih- racatta fark giderici vergi gunde- me gelebilir. Körfez krizi bir yan- dan Türkiye'nin Ortadoğu ulke- Sebze ve meyvede durum Manav Üria Sebze Domates Sivribiber Kabak Patlıcan Oolmaiık biber Taze fastılye Salatahk Meyve Uzûm Erik Arnnut Şeftalı Incir Kavun Karpuz liyatlan 31.7.19» 7.9.1998 (fatatnlK*) 2000 3000 2500 2000 3000 4000 2000 2000 2000 3000 2500 2000 2000 1500 1000 2000 2500 2000 1500 3000 1500 2000 1500 2500 2500 2000 1500 800 Hal Ürû. Sebze Domates Sıvnbiber Kabak Patlıcan Dolmatık bıber Taze fasulye Salatahk Mey«e Uzüm Erık Armut Şeftali Incır Kavun Karpuz fiyattarı 7.9.19M Aıtatya 250- 600 300- 800 350-1000 300- 800 300- 800 500-2000 200-1000 800-1000 400 700 1000 1500 200-750 100- 250 btutal 500 1000 700- 900 900 700- 900 1000 900 1000 500 1000 1500 1500 700- 900 300- 500 lerioe yaş sebze - meyve ihracatı- na darbe indirirken Avrupa ülke- lerine yapılacak ihracatta da çok olumsuz etkUere yol açabilir" di- ye konuştu. [hracatın azaiması yurtiçinde fiyatlan düşürdü. Hallerde ve çiftçinin elindeki sebze-meyve fi- yatlannın çok düştüğunü belirten yetkililer, bu düşüşün manavlara tam olarak yansımadığını ileri sü- rüyorlar. lstanbul manavlarında ağustos başı ve dünkü sebze - meyve fiyatlan arasında ortalama yuzde 30'luk düşüş olduğu dikkat çekerken bazı sebze - meyve fiyat- lannda ise değişiklik olmadığı gözleniyor. Manavlar bazı fiyat- lann değişmemesini nakliyenin pahalanmasıyla açıklarken güney- deki sebze meyveciler manavlann fiyatlan şişirdiğini ileri sürüyor- lar. Mersin thracatçüar Birliği'nden aldığımız rakamlara göre geçen yıl ağustos ayında 8 milyon 548 bin dolarlık yaş meyve - sebze ih- racatı gerçekleştiren birlik üyele- ri krizin başladığı bu yılın ağus- tos ayında 5 milyon 885 bin do- larlık yaş sebze - meyve ihraç et- ti. Mersin'de geçen yıla oranla bu yılın ağustos ayında dolar bazın- da yaklaşık yüzde 31 'lik bir ka- yıp soz konusuyken, lstanbul îh- racatçılar Birliği'nden aldığımız rakamlar, tstanbul'daki birliğe üye olan ihracatçılann aynı dö- nemde dolar bazında daha fazla ihracat gerçekleştirdiğini ortaya koyuyor. Borsa'da tarafsız, doğru bilgi Borsa'da yatırımcıya sağladığı benzersiz avantaj budur. Çünkü TEB'in borsaya kayıtlı hiçbir şirkette ortaklığı yoktur. Bankamız Borsa'da müşterilerimizle menfaat çatışması yaratacak hiçbir işlem yapmaz. TEB'in Borsa uzmanları sadece sizin için çalışır, size tarafsız ve doğru bilgilerle her türlü Borsa hizmetini eksiksiz sunarlar. Hisse senetlerinizin alım satımı konusunda size tarafsız yol gösterirler. İsterseniz, sizin adınıza bu kararları alırlar. Hisse senetlerinizi muhafaza ederler. Bedelli, bedelsiz sermaye artırımlarına katılırlar. İsterseniz temettü tahsilini sizin için gerçekleştirirler. Menkul kıymetler piyasasında "TEB avantajrnı görenlerin hızla artışı sonucu, yılın ilk altı ayında işlem hacmimiz 2.1 trilyonu buldu. Tarafsız, doğru bilginin ve profesyonel hizmetin Borsa'da size ne kazandıracağını öğrenmek için Menkul Kıymetler Müdürümüz Haydar Serezli'yi hemen arayabilirsiniz. (1) 151 21 21 TÜRK EKONOMİ BANKASI Genel MBdttrlük Meclısı Mebusan Cad. 35 Fmdıklı 80040 lstanbul Telefon. (1) 151 21 21 Faks (1) 149 65 68 Teleks 25 358 tebu tr EKONOMDE KULIS MERALTAMER Çimento Çukurova'ya emanet Çukurova Grubu'nun sahibi bulunduğu Çanakkale Çimento, çimento sektöründe yüzde 20 paya sahip en büyük kuruluş. Sabancı Grnbu'nun sahibi bu- lunduğu Ak Çimento ve Çimsa^ nin payları ise yuzde 17. Lafın kısası Sabancı'lar ve Çukurova bu alanda iddialı 2 büyük rakip. Çitosan'a bağlı 5 fabrika Fransızlara satıldığında Saban- cı'lardan tepkisel sesler yüksel- miş, Kamu Ortaklığı Idaresi'n- den de bu tepkiler üzerine "yok pahasına almak istediier" yollu bilgiler sızmıştı. Çukurova'nın patronu Meh- met Emin Karamehmet o gün- lerde sessiz kaldı. Ancak daha sonraki bir operasyonla Fransız Ciments Français'in Türkiye'de- ki işlerinin sorumlusu olma yo- lunda adımlar attı. Kulislere ba- kılırsa Çanakkale Çimento'nun Genel Müdüru Recep Güler, ya- kında Fransızların Türkiye'deki perasyonlannın başına geliyor. Yani görevinden ayrılan Yves Marie Laouenan'un koltuğuna, Mehmet Emin Karamehmet daha da geniş yetkileTİe otura- cak. Karamehmet Fransızlarla il- ginç bir anlaşma yapmış. Bu an- laşmaya gore Çanakkale Çimen- to'nun yüzde 70-75 gibi buyük bir hissesi Set Çimento'ya satı- lacak. Ancak Çukurova'ya bu hisselerin karşıhğı olan paranın tümunu ödemek yerine, Ci- ments Français'in Fransa ve tspanya'daki fabrikalarından hisse verilecek. Yani Çukurova da Ciments Français'e ortak ol- muş olacak. Çukurova ısterse bu hisseleri tutacak, istemezse dış borsalarda satıp paraya çevirebi- lecek. Çanakkale Çimento'nun tümü için biçilen değerin 250 milyon dolar civannda olduğu ve hesaplann bu miktar üzerin- den şirketin 50 milyon dolar do- laylanndaki borcu düşüldükten sonra yapılacağı belirtiliyor. Bu arada Set Çimento'nun Genel Müdüru Yves Marie La- ouenan'ın görevinden ayrılması da Çukurova ile Ciments Fran- çais'in vardığı anlaşmaya bagla- nıyor. lstanbul Konsolosluğu'n- da ticaret ataşesi olduğu dönem- de Çitosan'ın Fransızlara satışı operasyonunda aktif rol oynadı- ğı belirtilen, daha sonra da tica- ret ataşeliğinden aynlarak Set Çimento'nun başına gelen Lao- uenan'ın görevinden kırgın oU- rak ayrıldığı belirtiliyor. Gerçi Ciments Français, Laouenan'ın yeni kurduğu damşmanlık şirke- tine yuzde 10 gibi küçük bir pay- la ortak oldu, ama bu ortaklık "zevahir-i kurtannak" olarak değerlendiriliyor. Erdemir'in tekeli kırılıyorBorusan Holding, yassı de- mirde Erdemir'in 25 yılhk teke- lini kınyor. Hem de Erdemir'le birlikte... Yıllardır Erdemir'le iş yapan Borusan Holding'in sahibi Asm Kocabıyık, Erdemir'i de yanına alarak 100 milyon dolarlık (yak- laşık 270 milyar lira) yatınmla yılda 400 bin ton kapasiteli Bor- çeb'k'i kuruyor. Borçelık'in 2 ya- bancı ortağı da var. Biri Fransa- nın bellıbaşlı demir-çelik üreti- dlerinden devlet kuruluşu Usi-, nor SaciloT, diğeri ttalya'nın en büyük devlet holdingi IRI'nın yüzde 100 hissesine sahip oldu- ğu ILVA. Borçelik'te Borusan yuzde 34, Erdemir 17, yabancı ortaklann payı yüzde 24,5'ar. Borusan'ın Gemlik'teki tesis- lerinin bitişiğinde 400 bin met- rekare kapalı alan üzennde ku- rulacak olan fabrikada >ılda 400 bin ton yassı demir üretilecek. Yassı demirde Türkiye'nin yıl- Asun Kocabıyık lık ihtiyacı 3,5-4 milyon ton do- laylannda. Buna karşılık tekel durumundaki Erdemir'in 1989^ da üretebildiği miktar 1.9 milyon ton. Geri kalan bölüm ithalatla karşılanıyor. Dolayısıyla Boru- san, istikbal vaat eden ve iddia- lı bir alana girmiş oluyor. Çukurova Grubu patronu Mehmet Emin Karamehmet'in de yassı demire girme projesi var. Hatta bu proje, uzun demir- de ara mah ureten Çukurova Çe- lik tesislerinin altyapısından ya- rarlanarak yine 250-300 milyar lıralık büyük bir yatınmla yassı demir üretimini öngörüyor. Ama anlaşılan Kocabıyık elini daha çabuk tutmuş. Borçeük te- sislerinin temeli gelecek cumar- tesi şünü Curahurbaşkanı lur- gut Özal tarafından alılıyor. Tesis 30 ayda tamamlanacak ve işletmeye açıldığında otono- tiv, beyaz eşya, galvaniz boru ve diğer madeni eşya sanayüerine rulo sac üretecek. Piyasaya yeni girecek Toyotalann, Peuğeotia- nn kaportalan için geçmiş bir yazımızda "Kaportalar Karamehmetten" demiştik, ama galıba yanılmışız. Kaportalar Kocabıyık'tan olacak. Banka kuyrukları azalacak Devlet Ba-1 kanı Gtineş Taner'in ban-1 ka kurabilmek j için gerekli as- gari sermaye düzeyinin 20 milyar liradan 75 milyar lira- ya çıkanlacağı y o l u n d a k i f^»* açıklaması, bankacılık çevrelc- rinde genellikle olumlu Varşüan- dı. Nedenleri şu noktalarda top- lanabilir: 1- 75 milyar lira bayağı büyük birtakam. Böylelikle bugüne kadar olduğu gibi her önüne ge- len banka kurmak için Hazine 1 nin önünde kuyruğa girmeyecek. Hatta sıra bekleyenlerin önemli bir bölümü de bu işten vazgeçe- cek. Yani sadece "ciddi" olanlar ve bu işi becerebilecek kadrola- German Style Federal Almanya, yıllardan beri en büyük ticari ortağımız. Ama ne Türk-Alman Ticarel Odası gibi ortak bir ticaret oda- mız, ne de son yıllarda ardı ar- dına kurulan iş konseyleri gibi Türk-Alman İş Konseyı var. Neden? Meğer Almanlar istemiyor- muş. Onların sisteminde böyle ortak ticaret odalarına, iş kon- seylerine falan yer yokmuş. Bu- na karşılık Fransa ile iş ilişki- lerimiz birkaç yıl oncesine de- ğin "soğuk** olduğu halde, ör- neğin 100 yülık geçmişi olan bir Fransız-Türk ortak ticaret der- neği var. Türk-Fransız İş Kon- seyi de birkaç yıl önce kuruldu. Almanlann ve Fransızların "yogurt yiyişi" zaten her alan- da farkh. Işadamlarımız, "Al- manlar muhafazakârdır" di- yorlar. Yülar boyu ticari ilişki- lerimizde açık farkla başta olan, Almanya'daki işçılerimiz nedeniyle özel "bagUnraız" bu- lunan Almanya'nın bankaları da bugune kadar aynı muhafa- zakârhk ölçüleri içinde davran- mıs. Örneğin dune kadar hiçbir Alman bankasının Türkiye*de şubesi yoktu. Buna karjılık son yıllarda Credit Lyonnais, Ban- que İndosuez, Banque Nationa- le de Paris, Societe Generale gi- bi 4 Fransız bankası, peşpeşe Türkiye'de şube açtılar. Bu da "French Style"mış. Ama Alman VVestdeutscbe Landesbank bu kuralı bozdu. lngiliz Standard Chartered'ı yurt dışında satın alan Alman bankası, Standard Chartered- ın Türkiye'deki 2 şubesine de sahip oldu. Fakat istemiyerek değil VVestdeutsche Landes- bank, lngiliz bankasıyla pazar- hk sırasında Türkiye'deki şube- leri özellikle istedi. Standard Chartered başlangıçta isteksiz olmasına rağmen isteğinde di- rendi ve sonunda başardı. VVestdeutsche Landesbank "German Style"a aykın davran- dı. Ama dunya hızla değişiyor. Belki bu bir başlangıç oluştu- rur ve ortak ticaret odaları ku- rulmasında da geleneksel "Ger- man Style" Alman üslubu terk- edilir. n oluşturabilecekler banka kur- maya talip oiacak. 2- Bu durumda yeni banka kurmak yerine mevcutlan satın almak daha cazip hale gelebilir. Çünkü iş 75 milyan yatırmakla da bitmiyor. Şube açmak, gerek- li bilgisayar donammı vs. için de azımsanmayacak yatırun gerek. Dolayısıyla bu açıklamada "Meab banka kuracağınıza once satü- mak istenen devlet bankalanna bakın" mesajı da veriliyor ola- bilir. ömeğin satılmak istenen Töbank'ın sermayesi 122 milyar lira. Devlet Bakam Güneş laaer, satmak istedikleri devlet banka- larım, bankacüıktan anlayan ciddi bir kuruluşa nominal de- ğeri üzerinden yüzde 25-30 his- se karşüığı yönetimiyle birlikte devredebileceklerini daha önce açıklamıştı. Bu durumda 30-35 milyar liraya şube ağı olan mev- cut bir bankaya -sorunlu da olsa— sahip olmak söz konusu olabilecek. 3- Mevcut bankalar karardan memnun. Çünkü büyük mevdu- at bankalannın sermayeleri za- ten 500 milyarlar, trüyonlar mer- tebesinde. Sermayesi 75 milyar- dan az olanlara ise 75 milyara çıkmak için 5 yıl süre tanınıyor. 5 yıl içinde zaten çoğu 75 mil- yara kendiliğinden ulaşabilir. 4- Yatınm bankalan da raem- nun. Çünkü bugüne kadar yatı- nm bankası olarak kurulmuş bankalann gerekli koşullan ta- mamlayarak ticari bankaya do- nüşme haklan yoktu. Şimdi ise sermayesini 75 milyar liraya çı- karan yatırun bankalanna, ticari banka olma izni verilecek. KJSA KISA • IBM tüm dünya ve Türkiye'de aynı anda System/390 ve ES/9O00 sistem birimi ailesinin duyurusunu yaptı. 100 mislinden daha fazla büyüme sağlayan 10'u hava, 8'i soğutmalı 18 yeni işlem biriminden oluşan ES/9000 sistem birimi ailesi 4 milyon bitlik yeni yongalarla toplam bellek miktarını 9 milyar bayta kadar büyütebiliyor. System/390 yapısı ile de Escon kanallar sayesinde klasik bilgi işlem odasındaki aygıtlann sistem birimlerine uzaklığı 70 katı yükseltilerek 9 km'ye kadar bağlanabilmesi sağlandı. • ZENTRUM TURİZM şirketi kuruldu. Birleşik Almanya'ya yönelik turizm hizmetleri verecek olan şirket, Federal Almanya'dan gelecek Alman politikacılanna da Turkiye'ye yönelik seminerler tertiplemeyi amaçhyor. • HALK SİGORTA'run bu yılın ilk altı ayındaki kârı 19 milyar lira olarak gerçekleşti. • PINAR SU, şişelerinde çizgi kod sistemi uygulamasıru başlattı. Şirketin 1990 yılı ihracatının 1.5 milyon doları aşması bekleniyor. • MERKEZ SİGORTA'mn Sigorta Hizmetleri Koordinatorlüğüne Derya Ilter atandı. Öğrenimini Amerika'da tamamlayan îlter, 20 yıldır sigorta sektörunde hizmet veriyor. • TAM SİGORTA'mn altı aylık kân 2 milyar 700 milyon lira olarak gerçekleşti. • YAPI KREDt minibüs, midibus ve kamyonet için otomobil kredisi vermeye başladı. Banka, ferdi kredi alt tabanını da 1 milyon liradan 1.5 milyon liraya yükseltti. • YADAŞ Yaşar Data ve Elektronik Sanayi ve Ticaret kuruldu. Kuruluş, Hyundai kişisel bilgisayarlan ve PC terminalleri ile Sharp Lap-Top bilgisayarlarımn Türkiye Genel Distributörlüğu'nu yapıyor. • TELEMECANIQUE şirketinin Türkiye şubesi son olarak Türkiye'de imal edilen kontaktörleri için TSE belgesi aldı. Şirket 2.5 yıldır Türkiye'd* faahyet gösteriyor. CanonFotokopi Makinesi BURO UMONELERI TICARET A S UEfiKEZ/BTANBUL TR. 151 58 20 (9 HAT) FAKS U 3 78 16 AOANAAJNK1.TD ŞTİ TEU 1376 19-137304 »MURA/BORMAŞAŞ TEL 167 2688 IZKtVKAYAAŞ TEL 1381^-255 850 TRABZOWKAF-MAK KOLL ŞTİ TEL 17 620-12 940