Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMÎ 8 EYLÜL 1990 DOVIZ KURLARI Dövmn Cınsı 1 ABODolan 1 BAlmanMarkı 1 Avustralya Dotif 1 Avusturya Şdra 1 Betçika Frangı 1 Danımarka Kronu 1 RnMarkkası 1 Fransız Frangı 1 Hoüanda Ftorini 1 Isvaç Kronu 1 isviçı» Frangı 100 halyaı Liraf 1 JaponYeni 1 Norveç Kronu ISterih 1 S.Arabıstan FtryaM 00Vİ2 Altş 2699.59 1725 53 2217 45 246.09 83.93 451.81 732.59 514.75 1531.25 468.92 2067.86 231.01 19.21 445.85 5095.48 720.03 DÛVTZ Sattş 2705 00 1728 99 2221.89 246.58 8410 452 72 734 06 515 78 1534 32 469 rf 2072 00 231 47 19 25 446.74 5105.69 721.47 ALTIN 6ÛMÜŞ Cumhuriyet Reşat 24ayaraltm 22 ayar bileak 900 ayar gümûs Vakıfbank Arbnı Ziraat Altını M Banlosı 1 Ons S TL Imertankı Ort BORSADA AkaiTaooı Mtmk MÇ0MID Aksa AlartcoHoöng AıadokıCam M s m Awu A M V BWl BmaOmmo Bıia C.KabQmMD Çtfl Hlllt ÇhTIM C. BWtn* DtmKtt* OralCan Dlvt HGUH Ooftsın Mkt* E.B^ı Ytfmı EBI fffyfi EpEndfctri EgeGDbre EmttSlgortı EnkaHaUn« Ereiyas frac*k EraJSDÇ fhjnstank eenb«(BÛ) Sood-Yuı GODnFab Odniy SncMc Hrttoş fctntf ttmara İ M m tanrrDC İucam Kartonnı Kav b p a EkUrft KoçHoUlng KoçYıtnm Knds» KonııraTır KAylaş ftbHnıTttm Msrdn Çtmsnto tteret Mv MartıOtd Men Santnl MeBS tasaş Nrtank NrtHotdhj OanTekst» Mmuksa pus*ı PEG Profiio PBtlorn PrarSdt Prar Entegrg Et PmaıSu ftnar Un PoMBR R t t * Sttnh YıymcıMt Svıml Hohling Svtuysan Sıbş S*sa(BÛ) TımSıgom Tdsttank Teteüş Tezsan TSmntlB TI»Bmk.<B) T Iş Banfc. (A) TlşBınk.TOTopnkKJtt t.Skm TSutCam T.SmaK.B»nk TO OMûm TTutwj Tûtuncûler Ban vuwYMf Y^ı IC Bteflk. Yünsa AJ.Ş 22S.000 27O.000 33.700 30 400 468 186.000 189 500 384 85 Satş 230 000 280.000 33 800 33 400 495 188 000 191000 389 35 FaB (*) = 53 59 İŞLEMLER önceMse- arskapn IjMiaftftK * >Wtl< 1 122S0 4600 33000 280Û0 2150 175000 6800 20000 4200 3 9 » 10500 14000 9500 6600 «200 sm 6200 25000 9100 4750 8700 9300 13250 33500 60000 27000 »400 2150 3000 3M> 25500 10250 6800 5600 9200 6300 1550 9300 6700 2150 31500 1650 24000 5200 13750 14250 42500 19500 5200 10250 2750 10500 47000 2300 3600 10250 77S 2100 2800 3750 1350 3650 23000 6500 2550 4750 700 1850 5700 6000 5700 5900 4400 38000 35500 11250 11000 4600 6800 16000 8600 4750 26500 9100 7600 42500 17250 3900 97» 4500 6000 132» 2300 7700 41(10 Bugünkü aıdCş* S400 12OK 4400 33500 26000 6600 20000 4150 36500 14000 9500 6600 6800 6300 25500 9000 9000 9600 13250 34000 61000 27000 9400 2050 3750 10250 6800 5900 9400 1500 9900 6700 2150 31000 1550 23000 5300 14000 14250 41000 18750 5100 10250 2750 10000 2200 3450 10250 775 2000 2900 3600 1250 3550 23000 8600 2500 4850 700 1900 5800 6300 5900 4100 40500 35500 11250 10500 4400 16000 4550 25500 8900 7500 43500 17250 41M 9900 6000 2200 7600 4250 Bugunkû en yCks» 5500 12250 4700 34500 29000 7100 21000 4150 36500 14500 9900 6600 6900 6500 26000 9300 9100 9600 13750 35000 62000 28000 9500 2150 3750 10500 6800 5900 9600 1600 9900 6900 2200 32500 1650 25000 5500 14250 15000 44500 20250 5300 10500 2650 11000 2400 3450 10750 800 2000 2900 3700 1300 3800 24000 8900 2550 4850 700 1900 5900 6300 6000 4150 40500 37000 11750 10500 4600 16750 4900 27500 9400 7500 44500 17500 4100 10200 6000 2200 8000 4300 M7.5M.5 «72.51 Ü İ * * : 4SJM71 YATIRIM FONLARI Efektrf Alıs »96 89 723 80 '179.75 245.84 82.50 447 29 720 14 614.24 1529.72 464 23 İ065.79 227 08 19 02 44139 M90 38 707.79 Efettf Sat>ş< 2713.12 1734.18 2228.56 247.32 84.35 454.08 736.26 517.33 1538.92 471.27 2078.22 23216 19 31 448 06 5121 01 723 63 9 EYLÜL yınuunm 1990 $ 1 5644 Alrren Markı t 5 2444 Fr Frangı $ 1 7659 Hol.Florinı $ 1.3055 Isv S 1168 61 Ital Frangı Lıreh i 140.50 Japon Yeni S 3 7492 S.Arab.Rıyalı C 1.8875$ SERBEST PİYASADA DÖVİZ ABODolan Batı Aloan Markı Isviçre Frangı Hotanda Rorini Ingıiiz Sterhni Fransız Frangı 100 Italyan Liretı SARıyali Ooviz int ($) = 7EYÜH 1190 Buçûnku Kapanış 5500 12250 4700 34500 29000 7100 20500 4150 36500 14500 9900 6700 6900 6500 26000 9300 9100 9600 13750 35000 62000 28000 9500 2050 3750 10500 6800 5900 9600 1600 9900 6700 2150 32500 1650 25000 5500 14000 15050 44000 20250 5200 10250 2660 11000 2300 3450 10750 800 2000 2900 3650 1300 3800 24000 »900 2550 4650 700 1900 5900 6300 6000 4100 40500 37000 11750 10600 «400 16750 4900 27500 9300 7500 44500 17500 4100 10200 6000 2200 8000 4300 ışlem mık&n 15600 5100 116121 14400 19308 4900 106620 49050 8400 76890 16225 47600 98200 7720 66675 4000 64475 18650 1900 64150 111050 14250 18700 13750 900 3S55B0 14400 3400 3800 79610 3200 14450 3000 13075 27400 16884 77750 9000 19500 78660 49525 B4SO0 42900 141600 44900 8000 2400 44215 180300 112300 400 23100 5000 8000 6200 78200 459500 2200 25300 8400 3600 5600 19600 3000 1900 27200 10» 200 3650 3450 97750 28040 99480 2350 2400 23600 10200 37380 472900 26800 323910 56200 «1$ 2710 1732 2075 1533 5200 515 230 Işlem yok Satış 2715 1737 2080 1538 5250 520 233 Iştem yok 2705 M Ençoksfe yjpılanfly 5400 12000 4660 34000 29000 7000 2O500 4150 36500 14J00 9900 6700 6800 6500 26000 9000 91» 96» 13750 35000 62000 28000 9500 2050 3750 10500 6800 59» 95» 1550 99» 66» 2200 32500 16» 250» 55» 14000 150» 44500 20000 5200 10250 2850 110» 2300 3450 105» 8» 20» 29» 3650 1300 3800 240» 88» 25» 4850 7» 19» 58» 6300 60» 4150 40600 370» 11750 105» 44» 16750 49» 270» 93» 75» 44500 175» 41» 10000 6000 2200 7800 4300 BH» Mftl 7EYLÛL Agtrlıkk Oftfly. 5448 12042 4627 34041 28752 6954 20507 4150 365» 14443 9793 6695 6776 6486 25652 9050 9093 9600 13513 34860 61696 27U2 9462 2074 3750 10495 68» 59» 9494 1558 99» 6794 2175 32007 1601 24640 5468 14053 14952 44286 20305 5211 10272 2837 10757 2297 3450 10503 794 20» 29» 3634 1292 3751 23967 8841 2S00 4850 7» 19» 5844 6300 5996 4133 405» 36702 11550 10500 4457 16545 4782 27021 9241 75» 44250 17 450 41» 10085 60» 2200 7869 4299 L4M8.7M »If 1990 VBIŞJVH •0B flM HVJHı lOJjOJIf MŞJV) w*f tsYabnm-1 lşYaonm-2 iş Yatmm-3 İşYatmrM lşYatmn>6 interton-1 İmerton-2 intertan-3 inttrtaM İktısat Yat-1 iktısat Yat-2 İktısat Yat-3 İktısat YaM İktısat ADiım Fon Garant Yatınm-1 Garant Yatırm-2 Garant Yatınm-3 Garantı Yatınm-4 Esbank Fon-1 Esbaık Fon-2 EsbMfc Fon-3 YKBYat Fonu YKB SekBr Fon YKB Hisse Fon YKBKamuFbn YKB L M Fon YKB KarrraFon YKBDövizFon YKBKapraf YKB Aküf F V*ıf Fon-1 VSkrf Fon-2 Vakrt Fon-3 Vakrt Hisse Vakrf Dünya Fon Vakrt Fon-6 ftsbank Mavı Fon Dtşbank Beyaz Oısbank Pembe Tûtûn Fon Mtsuı Fon-1 Mtsuı Fon-2 Rnans Fon-1 Rnans Fon-2 Rnans Fon-3 Rnans Fon-4 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Basak Fon Ziraat Fon-4 Haik Fon-1 Halk Fon-2 PamtiK Fon Pamuk Hisse Emlak Fon-1 Emlak Fon-2 Impen Fon-1 lmpex Hisse TöbankFon Sümer Fon Demz Fon Ege Fon Kataıma Fon-1 Derrir Fon Tarişfco Ortak Fon Tûrkbank Fon 13JV57 14.0189 i 05.1089 1701.90 04.0&90 190947 14.12.87 2702.89 070839 1&09S7 10.02.89 08.0259 28.0259 11.1239 22.1087 100359 12JÛ230 3O.0S.90 16,1187 31.1089 11.0730 02.1157 070388 07.0358 070358 07.0358 070358 02.0189 19.0630 1 190650 0500 İO.000 aooo aooo aooo0661 9360 9359 1200 9.764 9506 9396 9890 aooo 9376 9731 0437 9336 10319 aooo aooo 0477 9.785 9.713 9.795 9693 9528 9.294 aooo9542 09.0588 10000 240459 48.279 1&1O89 1 22Ü390 26.0190 14.0690 1 28.0658 0444 9394 9574 aooo0057 10.0459 20558 28.0630 04.0758 0011 1.021 15.0788 4O000 201059 10000 200359 200759 iai259 1 200330 09.1059 9346 9356 0428 9358 O100 14.0230 iaooo 14.0290 10.000 2O06S0 1OO00 01.1159 1397 08.0130 10357 02.0190 10724 2&0630 1Û469 22.0190 10000 18.0790 10000 020230 1O0B6 04.0530 9362 28.0330 1O0O0 12 0290 10405 16.0430 10508 04.0530 10000 06.0530 10000 (Bi&aa iaoo6 11JK30 1O0O0 27X690 1O0O0 oao93o mooo 57.069 38125 15.108 11009 11.160 43785 37645 19.714 «.018 36.024 29576 14.003 14.076 12602 41826 21.005 13703 11696 44556 14519 10579 41543 31003 57.090 32390 28.185 32544 15504 10525 1709 32506 84.680 15481 10370 1141» 10556 29.671 39.162 10548 31.762 117507 14386 19635 16513 14.193 11397 17.135 12.665 11000 11345 16600 13.278 17111 11665 13B75 10680 11012 9329 11593 13411 11472 11549 11686 11314 11135 10103 10.000 57.101 38.125 15125 11021 11.172 43535 37690 19.737 18.039 36.056 29707 14.006 14.081 12555 43562 20366 11635 11606 44610 14526 10567 41579 31039 55343 32.425 28.217 32549 15528 10533 8.648 32543 84.773 15.488 10829 11.461 10795 29684 39.184 10856 31500 117529 14.426 19657 16533 14.208 11317 17.017 12658 11015 11363 16579 11246 17.071 11595 13691 10693 13.026 9785 11304 11426 11487 11562 11695 11325 11149 10109 9394 ao7 QO0 an 009 an 011 012 0.12 009 010 001 004 -037 008 -019 -050 -0.75 012 006 •an ao9 0.11 -2.01 an an 002 007 -070 an an ao5 -1.29 043 -056 004 006 007 012 019 028 012 011 -070 -069 -006 012 016 •0.13 -024 -023 -060 012 012 an -145 009 011 an an 006 aio 013 006 -006 KÖRFEZ KRİZİ...KÖRFEZ KRİZİ... KÖRFEZ KRİZİ...KO Tiıriznıciler: Borçlar ertelensîn SERDAR KIZIK LZMJR (Cumhuriyet Ege Bürosn) — Körfez krizi nedeniyle bunalıma giren tu- rizmde sektör temsilcileri hükümetten bir dbri önlem istedi. TÜRSAB Baskanı Ba- hattin Yttcd, vergi, sigorta ve kredi borç- lannın ertelenmesini ısterken "Bunlan ödeyiniz demek 1991 îçin benüz karar verrae aşamasında oldugumuz, ama önü- muzıi goremediğimjz bu dönemde sektö- rii tasfiye etmekle eşanlamlıdır" dedi. Akdeniz ve Ege Turistik İşletmeler Der- nekleri yetkilileri de bucalımı aşmak için destek istediklerini belirttiler. Turizmde iptaller "hiikümete yttkTden sonra artmaya başladı. Bu yetkiden son- ra 1990 sezonundan umudu kesen turizm- ciler, gelecek dönemin hesaplannı yapar- ken hükümetten destek ve ekonomik ön- lem istiyorlar. Akdeniz Seyahat Acente- leri Derneği Sözcüsü ve TÜRSAB Bölge Yürütme Kurulu Uyesi Abdullah Tekin, sektörün girdiği bunaümı aşması için bazı sübvansiyonlara gereksinim olduğunu be- lirterek "Yabana ülke toprakUnna asker gönderilmesi karan savaşla eşanlamı. Bu karardan sonra turizmden söz etmck çok giiç. Böyle bir karan alanlar herhalde sektörün içine düşeceği dunımu da be- saba katmışlardır. KDV, elektrik, sigor- ta giderlerinin ödemelerinde kolaylık gerekiyor" dedi. Çelebi: Kriz bahane olamaz tZMİR (Curahnriyet Ege Bürosu) — Deviet Bakanı Işın Çelebi, turizmcile- rin Körfez krizi nedeniyle çeşitli istern- lerde bulunmaları konusunda "Krizin etkileri yeni yeni hissedilmeye başladı. Bundan sonra bu işten etkilenen sektör- ler için gereken yapılır. Ancak agustos- tan önceki birtakım yanlış uygulama- ,an Körfez kriziyle ortmeje ve kamuf- le etmeye de izin >ermemek lazım" de- di. Deviet Bakanı Işın Çelebi'nin, tu- rizmcilerin aldıkları kredi borçlarınm ertelenmesınin söz konusu olmadığını açıklaması turizmcileri tedirgin etti. Çe- lebi, turizmcilerin sadece kredi ertele- mesi değil, çeşitli konularda destek is- tekleri aktarıldığmda şunlan söyledi: "Körfez krizinin Türk ekonomisine etkOerinin detaylı biçimde analizini yap- tık. Ağustostan bu j'ana olan gelişme- ler konusunda sektor bazında elimizde sonuçlar \ar. tptallerin, ağustos sonun- dan itibaren etkisini buyük ölçiide gös- tereceğini sanmıyorum. Turizm iptalle- rinin etkisi eylül ayından itibaren, ey- lül sonundan itibaren gerçekleşebilir. Turizm rnevsirninin buyük ölçiide bit- tigi bir döneme rastlar. Etki olacaksa, 1991 yılı için olur. Firma ölçeginde ça- lışma yapük. Kredi öderaemeyi alışkan- lık haline getiren firmalan tespit ettik. Bunlarla ilgili hem yasal işlem >-apıla- cak hem de Maliye Bakanlığı'nın yar- dımını isteyeceğiz. Bu kesindir. Körfez krizinin etkileri daha yeni yeni görül- meye başlandı. Kredilerin geri ödenme- siyle ilgisi yok." Işın Çelebi, eylül ayından sonra Kör- fez krİTİnin etkilerinin aynca incelene- ceğini belirterek "Dogru ve gerekli olan çalısmayı yapıp sorun varsa, ki olan sek- törler var, örneğin dış müteahhitük; bu konuda yardıracı olmay-a çalışacağız" dedi. Akdeniz Turistik Otel lşletmeleri Der- neği Sözcüsü Turgay Alp de bugünlerde başlayan 1991 sezonu satışlannın bile çok düşuk oranda olduğunu belirterek "Sek- tör bunalımda. Bizler savaşa girme taraf- tarı olmadığımız gibi Türk hükümetinin olayın dışında kalmasını istiyonız. Ayn- ca ekonomik kayıplan bir anlaraıyla kar- şılamak için desteklere ihtiyacımız var. Kredilerin ertelenraesi yerinde olur" de- di. TÜRSAB Başkanı Bahattin Yücel, bu- nalımın Türk turizjmine ağır bir darbe vurduğunu anımsatarak bu durumdan kunulmak için hükümete yönelik bazı is- temleri olduğunu belirtti ve "Ancak ko- nu işletmeler bazında ele alınıp tek tek kurtarma ya da iyileştirme biçiminde ol- mamalıdır. Genel olarak, bir bütün ha- linde değerlendirilmelidir. Kesinlikle bir finansman yn da enjeksiyon yapılmasını isteraiyoruz. Çünkü burada objektif davranılmavabilinir" dedi. Yücel, istedikleri önlem paketi içinde değişik unsurlann yer aldığını, bunlar de- ğerlendirilırken bunalım öncesi ve son- rasının ayrı ayn görülmesi gerektiğini be- lirtti. Körfez krizinden önce kur makası nedeniyle değişik güçlükler çektiklerini belirten Yücel, "Bundan kurtuluşu pazar- lamanın teşviki yönunde görmuşttik. ama bu konuya DPT ve onun baglı bulondu- ğu bakanhk direndi ve teşvigi uygulana- rnaz hale geürdi" diye konuştu. Körfez krizinden sonra yaşanan bunalmımın ve etkilerinin herkesçe bilindiğini belirten Yücel, "Vadesi gelmiş pazarlama kredi- leri ertelenebilir, vergi ve sigorta borçla- n dondurulabilir. Şu anda işlerroelerin üs- tüne yüklenip kredilerinizi geri ödeyin, vergi ve sigorta borçlanrıızı ödeyin de- mek, 1991 için benüz karar venne aşa- masında oldugumuz, ama önümüzü gö- remediğimiz bu dönemde sektöriı tasfi- ye etmekle esanlamhdır" diye konuştu. Ege Turistik İşletmeler Derneği Başka- nı Haluk Nişüoğlu da sektörün destek ve yardım istediğini söyledi. TÜRSAB Baş- kanı Yücel, sektör adına istedikleri ön- lemleri şöyle sıraladı: • Vergi ve sosval sigortalar primJeri ce- zasız ve faizsiz dondurulabilir. • TKB kaynaklı pazarlama kredileri düşük faizle bunalımın sonnna ertelene- bilir. (Bunlann toplamının 10 milyon do- lan geçtiğini sanmıyorum.) • Işlermelerin kredileri ertelenebilir. • Habcrleşme giderlerine yizde 50 in- dirim uygalanabüir. • Konaklama işletmeleri açısından özellikle enerji ve altyapı giderleri belli bir süre için askıya alınabilir. Sektörün diğer temsilcilerinden Tekin, Alp ve Nişlioğlu da yeni kredi kolaylık- ları yaratılmasını, vurguladılar. Körfez krizi ynzünden bayilere kısıüı olarak yapılan motorin dağıtımı, Petrol Ofisi Mersin Bölge Müdürluğü dolum tesislerinde uzun kuyruklar olusmasına yol açıyor. Motorin stok]ama telası, Kınkkale ve Batman raf inerilerinin motorin satışını kesmeleri, akaryakıt bayileriyle sanayicileri depolannı doldurmayaitti. Ekonomi Servisi — Motorin sıkıntısımn savaş kaygılanyla başlayan stokçuluktan kaynaklandığı belirtiliyor. Batman ve Kı- nkkale rafinerilerinin motorin satışını azaltmalannın yanı sıra akaryakıt istasyon- larının ve sanayicilerin "yokluk" telaşına kapılarak motorin stoklamaya başladığı söyleniyor. Aynı telaş Avrupa ülkelerinde de yaşanıyor. Petrol Ürünleri tşveren Sendikası Genel Baskanı lsmail Aytemiz, motorin sıkıntı- sımn stokçuluktan kaynaklandığını belir- terek "Körfez krizi sürerse, kış başında fuel-oil sıkınbsı da başlayabilir" dedi. Ay- temiz sıkıntıya, Batman rafmerisinin dev- re dışı kalmasının yanı sıra stokçuluğun da neden olduğunu söyleyerek şöyle konuştu: "Ataş'ta kuyruklar başlayınca herkes stokçuluğa yöneldi. 1979'daki akaryakıt dariığından canı > < anaolar motorin stoklu- yor. Daha önce sadece tek deposunu dolu tutan istasyon sahipleri şimdi tüm yeraltı depolannı motorinle doldunıyorlar. Depo- ların yanı sıra tankerler de dolu tutuluyor. Sanayiciler de zor durumda kalmamak için tüm imkânlanyla motorin stokluyor. As- keri amaçlı alımlar da artınca darlık do- gal olarak başladı. Herkes tüm depolannı doldurduktan sonra sıkıntı bitecek. Bu de- fa rannerilerin önü boş kalacak." Güneydoğu illerindeki bayilerin Batman rafinerisinin yanı sıra sınır ticaretiyle de motorin sağladıklannı, ancak bu tip alış- verişin kesilmesiyle bölgedeki illerin tama- men Ataş'a muhtaç kaldıklarını söyleyen Aytemiz sözlerine şöyle devam etti: "Aslında Batman çok küçük ve çok es- ki teknolojiyle uretim yapan bir rafineri. Burada yapılan uretimin yüzde 50-60 ka- darı resmi dairelere ve orduya, kalanı da Siirt, Van, Muş, Bingöl ve Hakkâri'nin bir bölümune veriliyordu. Bu Uler Batman'ın yanı sıra sınır ticareti yoluyla da motorin saglıyortardı. tki kaynagın birden ortadan kalkması Ataş'ta darlığa yol açtı." Akaryakıt sıkıntısının sadece ham pet- rol ithalatımn durmasıyla ortaya çıkabile- ceğini söyleyen Aytemiz, Devle* Bakanı Mehmet Keçecüer'in duruma "hâkim" ol- duğunu ve akaryakıt yokluğunun yaşanma- yacağını söyledi. Batman'ın* devre dışı kalmasıyla uzun tanker kuyruklarına sahne olan Ataş rafı- nerisinde üretim normal olarak sürdürül- mesine rağmen kuyTuklar nedeniyle tan- kerlere kısıtlı olarak motorin verilebiliyor. Konuyla ilgili olarak Cumhuriyet Güney llleri Bürosu'nun sorulannı cevaplayan ra- fineri yetkili mudürü Ülkü Cankurtaran "sıkınnnın üretimden değil diğer bölgeler- deki bayilerin kendilerinden mal cekmesiy- le başladıgıru" söyledi. ENKA işçilerininIrak serüveniYurda dönen bir grup ENKA işçisi, Irak'ı terk aşamasında şirket yetkilileri ve Türk Konsolosluğu tarafından engellenmeye çalışıldıklarını ileri sürdüler. Denizhan ise iddiaları yalanladı. ls-Sendika Servisi / Ekonomi Servisi — Irak'ı terk ederek Türk- iye'ye dönen bir grup ENKA ça- lışanı, şantiyeden aynlmamaları için kendilerine baskı yapıldığını, işveren ve Irak'taki Türk makam- larınca zorluk çıkanldığmı, Türk- iye'ye geldikten sonra da hak edil- miş ücret ve sosyal haklannın ödbnmediğini öne sürdüler. EN- KA yetkilileri ise yurda dönen iş- çilerden hiçbir şikâyet gelmediği- ni, aksine çekilen teşekkür telgraf- larının yanı sıra bazı işçilerin biz- zat şirket merkezine gelerek "el öptügünü" söylediler. Körfez krizi öncesinde Irak'ta- ki Bekme Barajı şantiyesinde ça- lışan 2 bin 500 ENKA çalışanm- dan bir bölumü, Irak'ın terk edil- mesi aşamasında, Sank Tara adı- na işyerinde yapılan bir yazılı du- yuruda, kendilennden dedikodu- lara kapılmamalan, şantiye şefı- ne bağlı kalmaları ve işyerindeki gelişmelerin beklenmesinin isten- diğini iddia ettiler. Bir grup EN- KA çalışanı, Türkiye'ye dönüş is- teklerinin işveren yetküilerince en- gellenmeye çalışüdığım, Türk Konsolosluğu tarafından da "vi- ze verilmiyor" cevabıyla defalar- ca geri çevrildiklerini belirttiler. Yapılan itirazlan dinlemeyerek bü- yük zorluklarla Irak'tan çıkabil- diklerini anlatan ENKA işçileri, kendilerinden sonra şantiyede ka- ian 500 civanndaki işçiye, maki- nelerin korunması için orada kal- malan gerektiği yolunda baskı ya- pıldığını ileri sürdüler. Türkiye'ye döndükten sonra banka hesaplarında 5-7 ve 8. ay- larla ilgili hak edilmiş ücretlerini ve sözleşmelerden doğan bir kısım sosyal haklannı ve kıdem tazmi- natlannı bulamadıklannı söyleyen işçiler, çok mağdur durumda kal- dıklannı belirttiler. ENKA İnşaat lcra Komitesi üyesi Eşref Denizhan , kriz ön- cesinde şantiyede 2 bin 500 Türk ve 2 bin 500 Yugoslav işçinin bu- lunduğunu belirterek 12 ağustos- tan bu yana sürdürülen tahliye iş- lemiyle 2 binden fazla Türk işçi- sinin "bunınlan bile kanamadan" yurda getirildığini söyledi. Geride kalan 424 işçiyi de "sağ salim" Türkiye'ye getirebilmek için gece gündüz çalıştıklannı vurgulayan Denizhan sözlerini şöyle sürdür- dü: "12 ağustostan bu yana 80-100 kişilik gruplar halinde işçi tahli- yesini sürdüriıyoruz. Bugün (dun) Irak'ta resmi tatil olduğu için işçi gelmeyecek. ENKA, şantiyedeki işçilere orada kalmalan yolunda hiçbir baskı yapmadı. Ancak kri- zin ilk günlerinde 5 bin işçi birden 'Geri dönmek istiyoruz' diye ka- zan kaldınnea, sakin olmalan yo- lunda telkinter yapıldı. 'Huzursuz- luk çıkartmayın. Olağanüstü bir durum yok. Endişe etmeyin* de- dik. Birkaç giın sonra da vize iş- lemlerine başladık. Şu ana kadar 2 binden fazla ENKA işçisi yur- da döndü. Hem de burunlan bile kanamadan. Dısişleri personel servisimiz gece eündiız bu iş için çalışıyor. Sınr kapısında saglık ekipleri bile kurduk. Geri dönen işçilere sabahlara kadar kahveler- de maaş ödedik. Bu gerçekten çok büyük bir başarıdır. Şirndiye dek isçilerden şikâyet degil teşekkür aldık. Gelip elimia öpenler oldu. işçinin patrona teşekkür elüği ne- rede görülmüş?" ENKA İnşaat tcraat Komitesi üyesi Eşref Denizhan, ENKA iş- çilerinin hak ettikleri paraları ala- madıkları yolundaki iddiaları m da şöyle yanıtladı: "Şantiyedeki işçiler loptan istifa ettiler. İstifa mektuplan burada. Bu nedenie kıdem tazminatı hak- lan yok. Aynca işi agustos ayı ba- şında bıraktıklan için bu ava ait maaş haklan da yok. Sadece biz- den mayıs \e temmuz aylanna ait maaş alacaklan var. Bunu da onu- müzdeki birkaç gün içinde ödeye- ceğiz." Petrol yukarı, dolar aşağı Uluslararası borsalarda 32 dolara doğru yükselen ham petrol fiyatlan, son 7 yılın en yüksek düzeyine ulaşmak üzere. Ekonomi Servisi — Ulusla- rarası borsalarda 31 doları aşan ham petrol fiyatlan son 7 yılın en yüksek düzeyini zor- lamaya başladı. New York Ticaret Borsası'nın dünkü iş- lemlerinde, Batı Teksas türü hara petrolün varil fiyatı 31.43 dolara kadar yükseldi. Aynı borsada Kuzey Denizi türü ham petrol de 31.60 do- lardan işlem gördü. Dünkü serbest piyasa işlemlerinden sonra ham petrol fiyatlan iki haftadan bu yana ilk defa 31 dolar sınınnı aşmış oldu. 23 ağustos günü New York Ticaret Borsası'nda 31.93 do- lara yükselen ham petrol fi- yatlan dün 7 yüın en yüksek düzeyine ulaşmıştı. Ham pet- rolün varil fiyatı mayıs ayın- da 14 dolar, Irak'ın Kuveyt'i işgal ettiği 2 ağustos günü ise 21 dolar düzeyinde bulunu- yordu. Körfez krizi tedirginliğinin Tokyo borsaanda yarattığı çalkantı süruyor. Tokyo bor- sasının dünkü işlemlerinde bir ara 23 bin 405 puanla bu yı- hn en düşük düzeyine inen Nikkei endeksi, seansın öğle- den sonraki bölümünde to- parlanarak 23 bin 962 puan- dan kapandı. 1989 sonunda- ki rekor düzeyine göre yüzde 38.4 oramnda kaybı bulunan endeksin sadece bu haftalık kaybı yüzde 7.4'ü buldu. Öte yandan doların sürek- li düşüşü döviz piyasalannda- ki hareketliliği arttırdı. Önce- ki gün New York'ta 140.70 yenden kapanan dolar dün 140.25 yene geriledi. Dolann Alman Markı karşısındaki değeri ise 1.5598 mark olarak gerçekleşti. Altın fiyatlannda ise bir önceki güne göre küçük dü- şüşler kaydedildi. Öncki gün 390.65 dolardan işlem gören bir ons altın dunku işlemler sonunda 389.55 dolara gerile- di. BM toplantısmda Ozal'a eleştiri BM kalkınmaprogramıyöneticisiDroper: Temel unsur insanayapılan yatınmdır FARUK BtLDtRİCİ ALİ DOĞAN ANTALYA — Birleşmiş Milletler Ku resel Kalkınma Sonınları Yuvarlak Ma sa Toplantısı, Antalya'da başladı. BM Kalkınma Programı Yöneticisi William Draper, Cumhurbaşkaru Tnrgut Ozal'dan sonra yaptığı konuşmada, Özal'ı eleştir- di ve ekonomide temel unsurun insana yapılacak >'atınmlar olduğunu söyledi. Dünyadaki değişimlerin insanlığın eko- nomik, siyasal, kültürel ve teknolojik gc lişimine etkilerinin değerlendirildiği top- lanünın açıhş oturumunda konuşan Cumhurbaşkanı Turgut özal, konuşma- sının büyük bölümünü son 10 yılda uy- gulanan ekonomik politikalara ayırdı. özal, Türkiye deneyinin gelişmekte olan birçok ülkeye örnek olabileceği görüşü- nü savundu. Yuvarlak masa toplantısının, günümüz politikacılannın 10 yü önceki politikacı- îardan çok farklı sorunlarla karşılaştığı bir zaman kesitinde yapıldığını vurgula- yan Cumhurbaşkanı özal, şöyle dedi: "Sosyal, ekonomik ve politik alanlar- da yeni konular, gündeme geldi ve hem teori hem de pratik degişti. Bütün bun- lar, dikkat edilmesi gereken degişiklikler- dir. Son zamanlara kadar iki temel ne- den uluslararası Uişkileri biçimledi. Birin- cisi, Dogu ik Baü arasındaki Uişkileri be- lirieyen kesin bölunmeydi. tkincisi ise gü- ney ve kuzey arasındaki kutuplaşma idi. bk olarak bu sonınlann birbirieri ile olan 1 . ' l i l l i i i ; ; ı V i ı ı Cumhurbaşkanı Özal, "Küresel Kalkınma Sorunlan" toplantısmda Türkiye'nin son 10 yılını anlattı. yakın Uişkileri dikkate «lınmalıdır. Eko- nomik ve politik degişiklikler karşılıklı güçlendirme çerçevesi içinde biriikte yü- rütülmelidir. Örneğin, temel insan hak- lannı ve temel özgürhıkleri uygulamadan ve çogulcu demokrasiyi geliştirmeden pa- zar ekonomisi, umut edilen meyvelerini vermez. Buna karşın, politik değişiklik- lerin başansı da ekonomik reformlann pekiştirilmesine bağlıdır. İkinci olarak tekrar hatırlatmayı isterim ki insan hak- lan ve demokrasinin modern biçimleri, geçmiştekinden farkhdır ve gelecekte de farklı olacakür. Üçüncü olarak. şu anda- ki degişiklikler, uluslararası toplumun ih- tiyacını karşılamak için yeterli degildir." Cumhurbaşkanı özal, Türkiye'nin uluslararası dayanışmayı geliştirmeyi amaçlayan bütün hareketlere aktif olarak katılma konusunda istekli olduğunu bil- dirdi. Doğu Avrupa deneyinin ağır sanayi karşısmda yüksek teknolojinin önemini ortaya çıkardığına işaret eden özal, TUr- kiye*deki gelişmeleri anlatırken şöyle dedi: "Bugün itbalatımız 19 milyar dolara, ihracatımız 11 milyar dolara dogru git- mektedir. Bnyüme hızımız yüzde 10 ola- caktır. Bunlann tümünü dış ödemeler dengesi açığını kapatarak yaptık aynı za- manda. Türk Lirası konvertibl hale geti- rflmiştir. Enflasyon düşüyor ve turizm ge- lirleri artıyor." BM Kalkınma Programı yöneticisi W0- üam Draper de konuşmasında, ekonomik gelişme konusunda ozal'dan farklı dü- şündüğü yönler bulunduğunu belirterek temel unsurun insana yapılacak yatırım- lar olduğunu söyledi. Draper, Körfez krizi nedeniyle Ürdün'ün, ülkesine gelen ya- bancılar yüzünden zor duruma düstüğü- nü anlattı. Bu ülkeye yardım yapılması- nı isteyen Draper, özal'a da "Sınırlan ka- patmadıgınız için size minnettanz" dedi. Başbakan Yıldınm Akbulut ve Dısiş- leri Bakanı Ali Bozer'in de oturum Bas- kanı özal ile kürsüde hazır bulunduğu açılış oturumunda BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar'ın mesajı okundu. Cu- ellar mesajmda, "Dünyada olumJu bir sü- red harekete geçirmek gerektiğini" belir- terek "Ne denli vahim olursa olsun Kör- fez bölgesindeki durum bu genel hedcfi etkilememeüdir" görüşüne yer verdi. Dısişleri Bakanı Ali Bozer de Türkiyet nin uluslararası işbirliğine katkıda bulun- mak için elinden geleni yapmaya hazır ol- duğunu belirtti. • Açıhş otunımuna veriien ara sırasında Cumhurbaşkanı Özal, bir süre Ürdün Prensesi Basma Bint Telal ile görüşerek kendisine Ürdün sınırının kapalı bulun- duğu iki gün içinde Türkiye'ye 5 bin ki- şinin geçtiğini anlattı. Aralannda deviet adamlan, profesör- ler, gazetecüer ve çeşitli kunıluş yöneti- cilerinin bulunduğu 140 kisinin çagrılı ol- duğu yuvarlak masa toplantısına katıl- ması beklenen Iraklı Abdel Jaber'in An- talya'ya gelmediği öğrerildi. Kuveyt Plan- lama Bakanı Abdolrahman Alavadi'nin yerine Evkaf Bakanı Muhammed Nasır El-Handan katıldı. Cumhurbaşkanı Özal'ın başkanlığını sürdürdügü ikinci oturumda konuşan Bulgaristan Başbaka- nı Andrei Lukanov, totaliter sosyalizmin iitopik sosyalizm olduğnnn beiirterek "Eskiden kapitaüst dünyaya knşku û> ba- kardık. Yeni StaUnizm de böyledir" de- di. Özal'ın kendisini 'TEski dostum" ola- rak tanıttığı Lukanov, Doğu Avrupa ül- keleri için "iiçüncü bir yol" olmadığını kaydetti. Başbakan Akbulut'un tngfliz- ce yapılan konuşmalan arkasında oturan bir çevinnen aracüığıyla izlediği görüldü. özal ile aym masada oturan Bozer, Dra- per ve UNDP Dış tlişküer Müdürü Üner Kırdar'ın konuşmalanndan sonra sıra Başbakan Akbulut'a geldiğinde otunîma ara verildi. Bunun üzerine salonda "Ak- bnlut'un Özal tarafından konuşrunümak istenmedigi'' yorumlan yapıldı. Üner Kır- dar gazetedlerin sonılarına, "Bu isin ar- kasında art niyet aramayın" yanıünı ver- di.