Katalog

CUMHURÎYET/12 EKONOMİ 20EYLÜL 1990 DÖVİ2 KURLARI ZtEYIÜLinO Dovıai 1 ASOMan IBJUmanMarto 1 AvusMya Dolan 1 AvusturyaŞSnı çv 1 Dnimarta Kronu 1 FhltoMası t FranBS Franp fcrt H1 HofcHrtl o iiswçKronu H s M t n F m g ı 1inİWyanUraf 1 JaponYeni 1 NnvaçKnmu 1 StNfcı 1 S.Arabtstan Rryalı O Ö V K 2714.56 1742.90 2254.17 247.85 84.78 457.53 737.85 520.23 1545.43 473.91 209700 232.99 19.76 449.88 5144.91 723.86 Dova Satş 2720.00 1746.39 2258.69 248.35 84.95 458.45 739.33 521.27 1548.53 474 86 2101 20 233.46 19.80 450.78 5155 22 725.31 Efektrt 2711.85 1741 16 2215 85 247.60 83.34 452.95 725 31 519 71 1543 88 46917 2094 90 229.03 19.56 445.38 5139 77 71155 Efaktrt Sahş gtmum 2728.16 175163 2265 47 24910 85 20 459 83 74155 522 83 155318 476 28 2107 50 23416 19.86 452.13 5170.69 727 49 $ 1.5574 Alman Marta $ 5 2180 Fr Frangı İ 1 7565 Hol Ftonra 11.2944 kv. Frangı J 1165 08 l a . üreti $ 137 40 Japon Yeı» t 3 7501 S Arab.Rıysfi t 1.8953$ YOTIRIM Iş Vibnnvl lşifeonm-2 iş Vaınm-3 İş\ttnnv4 js VUmnv6 lrrtefton-1 interton-2 lmerton-3 lnterten-4 Ikfisal Yat-1 IkSsat YSrt-2 Iknsst Nfcft-3 IktBafrtM iklisat Mfeni Fon OmmmmA GaranS Yrtmnv! Garanti VMnnv3 Garanti Yttnm-4 Esbank Fon-1 Esbank Fon-2 Esbank Fon-3 YKBYat Fomı YKBStflörfon YKBHisseFon YKBKamufbn YKBükrtFon YKB Karma fofi YKBDoveFon YKB Kapital F. YKBAkSf F. Vatof Fbn-1 Vakrf Fon-2 Vakrf Fon-3 Vakrt Hisse Vatat Oünya Fon Valof Fon-6 RNİLARI 13.CP37 14Oİ89 031089 1701.90 04.0650 mo9ffir 141257 2702.89 oroe»iaoas7 1O02J8 0&02J9 2002,89 11.1239 22.1087 KUBÜ9 12.02.90 30X630 16.1187 31.1089 11.0730 021187 070358 07X088 07X088 07X088 07X088 02.0139 19X690 19.0690 09X688 24.0459 18.1089 220190 2603.90 14.0690 Dışbank Mavi Fon 2&0638 Dtşbank Beyaz OışbankPembe Tûton Fon Mitsui Fon-1 Mitsuı Fon-2 finans Fon-1 Finans Fon-2 Finans Fon-3 Finans Fon-4 Ziraat Fon-1 ZJraat Fon-2 Ziraat Başak Fon Ziraat Fon-4 Hafc Fon-1 H * Fon-2 PsmrtFon PamrtHisss Emfafc Fon-1 Emfak Fon-2 fmpes( Fon-1 Impet Hisse Töbankfbn Sümer Fon Dene Fon Ege Fon KaUantna Fon-1 Demir Fon Tans Fon Orlak Fon TürkbankFon 1O0439 28X690 04:0788 150788 201089 20.0189 200789 181259 200390 09.1089 14X230 MXG90 200650 01.1149 080130 020130 2&0650 22X150 110730 02.0250 04X690 28X090 120230 16.0430 04X650 08X650 07X690 11X690 27X650 000990 1O800 2O0O0 10000 loooo 1O000 10661 9560 9559 ir.2oo a764 9806 9596 0890 10000 9576 a?3i 10437 9536 10319 10000 10000 10477 9.785 4713 9795 9.693 9Ü28 a294 10000 9542 1O000 4a279 10444 9594 9L874 1O0O0 10057 20558 1O011 11.021 4O000 10.000 9546 9556 10428 9558 10.100 1O000 1O000 1O000 11397 10357 10724 10469 1O000 1O000 10086 9562 1O000 10405 10808 10000 10.000 10006 10.000 1O0O0 10000 •Mt * * < 58XB7 38510 15373 13.192 11-335 44390 38.187 19596 1&276 36476 29544 14168 14 273 12J833 44.465 21.610 14063 12.040 45211 15.112 10788 42.479 31438 59573 32B18 28569 33144 15698 10978 8580 33253 85797 15671 11.664 11 £40 11167 30X65 »736 10599 32.221 119.296 14580 19507 17.055 14379 11430 17533 12576 13192 11564 16892 13572 17448 11585 13866 10845 13179 10294 12X67 13588 13643 11.704 11571 11.456 11304 10234 • 10182 19EVLÛL itftrt 58.222 • 38.775 15392 13207 11344 44.441 38232 2O019 18.298 36545 29587 14 213 14326 12596 44518 21580 14.035 12 056 45.265 15120 10784 42.482 33474 56697 32554 28.602 33086 15720 10985 8595 33290 85590 15.687 11 £16 11504 11.226 30X83 39.778 11X06 32.259 119.434 14593 19530 17.076 14395 11411 17652 12589 13208 11582 16513 13575 17484 12Xfl1 13882 10858 13193 1Û220 12.070 13603 13658 11.718 11585 11.468 11318 10245 10190 1990 m 032 043 012 011 008 011 012 Q12 012 019 0.M 032 037 049 012 -014 -020 0.13 0.12 O05 -Û04 001 011 -2.13 Û11 012 -017 014 006 017 011 011 010 -041 -031 053 009 011 006 012 012 009 012 012 011 -017 068 010 012 016 012 002 021 022 012 012 011 -072 011 011 011 012 012 010 012 0.11 008 Iş yaşamında sıcak sonbaharKamu ve özel sektörde yüz binlerce işçinin toplusözleşmesi eylül sonunda uyuşmazlıga gidiyor. Türk-İş, aralık ayında grev aşamasına gelinmesini istiyor. İşçi kesiminin ücret önerileri yüzde 500 ile yüzde 200 arasında değişiyor. İşveren kesimi ise bu önerileri çok yüksek buluyor, idari maddelere de karşı çıkıyor. ISDtKANSU ALTMGÜMÛŞ Cumhunyet Resat 24ayarartm 900 ayar gûmüs VaMbank Altıra Ziraat A I M M.Brtas 1 Ors S Tl Intertanta Oıt BORSADA AJaJ Tılatii AMuı* tttimnu Uat AMnHoting AaMıCani ftçrtk AMkw •rtıÇtMMo 8riB CniMlCInanto Çaftfett Ç. B*** Omrta* OnUCn OMHoUng Oduan EAsı Ytfnn EEIMINP faç EBI Bncüı EftEnJtot EfiGOkf. EımkSgoıti ENaHaMm Eıciyts Hncpk Efipl O.Ç. ftambnk GMtaf (BU) Good-YMr Softnn tfâ GMM Ftfı Gâmy BotMİdt HrtBJ taaF aan Ijıtvna tentfr D Ç. İ2DCSn Kanaısan KJV KjMttUoMyı Kıptz EMdrik KoçHoUtag Koç Yatran KO4SI KanımTar. Kfrjtt IMnMn MnSn ÇfciMilo M M HamnsM OM Men Sjntrai ums ££L NHtUdhg Okan Ttlstt Mmuksa Otosan PEGPraflo PHMm PırarSul PınvEtnegnEI PnarS» PHna» RriMfc Sabatı Yıymc*k Saom HoMhg Sjrtuyan Söş SMsalBU) TanSlgGfta TD^bMik TdoHbvfc TttetJS T(B» TGnmiB TkB**.(B) Tj»Bwk.(A) T.isBınt(C) ToonkMfrt !AmT.Ş^t Cıın T.MMML JB.Omm T. Tttog TûlûflbHk vtsaı Yıss Yıpı K Bank. Yüna Akş 22S.000 270.000 33.850 460 187.000 190 500 385.80 Sadş 229.000 280 000 33 950 33.500 486 189.000 192 000 338.90 Faız (*) = 58 37 İŞLEMLER ûnc* » ans lepan 6400 12500 4650 33000 29000 7100 22OB0 4200 46500 16570 13000 6400 8200 175000 6900 6400 31508 9600 4000 9100 11250 14000 35500 69000 29500 10250 1850 2750 3450 25500 11250 6800 7700 7000 8000 1500 10300 6500 2200 44000 1500 11750 5400 14750 9800 17750 51000 21500 5000 11250 2800 0 10500 47000 2300 3000 11250 825 2150 2500 3000 1400 4000 28500 6400 2550 4900 750 1950 «806 8200 6200 7000 5200 55000 38500 14250 13000 4200 6900 6800 7200 8800 4800 29000 500000 9500 7600 51000 20250 4000 I00OD 4500 6000 13250 2350 7300 4700 4KJO, •88J7P Bugünkü endûak 6200 12000 4600 32500 28500 7000 21500 4100 16250 13750 6200 6800 6200 30500 3500 3800 9000 10750 13750 34500 86000 28500 9900 1750 3850 11000 6500 7700 7400 8400 1450 10500 6600 2200 46500 1450 11750 53O0 14250 9900 17250 50000 21000 5000 10750 2700 10600 2250 3150 11500 800 2100" 2350 3100 1450 3900 29000 6100 2500 4900 750 1900 S700 6300 6200 7300 5400 55000 38500 13500 12000 4000 6800 4650 28500 9300 7500 54000 21500 3950 9900 5900 13000 2350 7100 4600 k 9 8 * Bugunlû Bi/üeek 6400 12500 4700 33000 30000 7300 21500 4200 16750 13750 6400 6900 6400 30500 9600 3800 9200 11250 14500 35500 68000 29000 10000 1850 3650 11750 6600 8200 7400 8400 1550 11000 6800 2250 46500 1500 12250 5500 14750 9900 18000 54000 21500 5100 1t250 2850 11250 2300 3150 11750 825 2150 2450 3150 1450 3900 30000 6500 2550 5050 800 1900 6060 6500 6300 7400 5600 58000 39000 13750 12000 4300 8900 4860 30000 9500 7500 54000 21500 4O50 1O300 6300 13250 2400 7600 4700 4J8) SERBEST PtYASADA DÖVİZ A B O M a n Balı Abnan Mariu Isvıçre UıtMuuİL Ff S!° l ,nDBlM rmmN IngizSkMM Franso 100ta) Fran» nnUcfi SAFSytf Dovizlnt. (t) = Bugünte kapanış 6200 12500 4700 32500 29000 7300 21500 4200 16750 13750 6200 8900 6300 30500 9800 3800 9100 11250 14500 36000 67000 29000 10000 1750 3650 11750 8600 8200 7400 8400 1550 11080 8700 2250 46500 1500 12250 5400 14750 9900 18000 51000 21500 5100 11250 2750 11000 2300 3150 11750 825 2100 2350 3150 1450 3900 30000 6100 2550 5050 750 1900 6000 6500 6300 7400 5500 58000 39000 13500 12000 4300 6900 4850 30000 9500 7500 54000 21500 4000 10000 6300 13250 2400 7600 4700 AkS 2725 1745 2100 5150 520 230 715 Satış 2720 1IETIÛL 19M laem mktarı 28100 82400 108885 13200 34000 27820 65235 116400 197000 80360 59035 71000 14800 124420 37MB 888 73315 23000 30)82 58070 155950 10746 4500 7800 5415 785880 6700 40300 2400 14100 117804 28225 32806 87S00 3700 35884 10885 113800 NSH 3000 62460 268009 69548 45600 10450 81900 56000 9200 1200 80150 285550 45500 15000 46250 1300 4100 88550 20700 1022350 3200 129700 3200 2200 15100 1800 76423 14800 31082 30007 4400 200 25200 5700 7500 70200 38700 25 59760 8150 14450 23716 25200 62298 17400 222110 106850 496200 14400 l i En çok söz yjpılan fty 6200 12250 4650 32500 29000 720C 21500 4150 16500 13750 8200 MOfl OOfl 30501 9000 3800 9100 11000 14500 35000 67000 28500 9BO0 1750 3650 11500 6500 8100 7400 8400 1500 11000 6700 . 2200 46500 1500 12000 5400 14500 9900 18000 51000 21000 5000 11000 2800 10750 2300 3150 11750 800 2100 2450 3100 1450 3900 30000 6400 2500 5060 750 1900 5700 6300 6300 7400 5500 58000 38500 13750 12000 4200 6800 4750 29000 9400 7500 54000 21500 4000 10300 6000 13000 2350 7300 4700 2730 1750 2105 1550 5200 523 233 720 Ajınıktı ortfiy 6236 12239 4657 32553 29061 7151 21500 4150 16510 13750 6252 6861 6292 30500 9587 3800 9107 10971 14236 34965 66995 28741 9911 1764 3650 11432 6506 8080 7400 8400 1490 10755 6716 2202 46500 1493 12046 5420 14502 9900 17829 51280 21051 5002 11068 2782 10638 2289 3150 11699 807 2106 2425 3117 1450 3900 29917 6400 2500 5000 755 1900 5760 6341 8262 7394 5495 57414 38690 13727 12000 4146 6832 4735 29138 9408 7500 54000 21500 4016 10142 6026 13000 2351 7283 4680 * 80J01.67U0O 1 İ H 1 !•>•• »874 ANKARA — Kamu ve özel sektörde çalışan yüzbinlerce iş- çinin toplusözleşmeleri uyuş- mazlık aşamasına gidiyot. İşçi kesiminin ücret önerileri yüzde 500 ile yüzde 200 arasında de- ğişiyor. İşveren kesimi, yeni ida- ri maddelere karşı olduğunu açıklıyor ve sendikalann ücret önerilerini çok yüksek buluyor. Türk-lş, kamu ye özel kesim toplusözleşmelerînin, en geç aralık ayı başında grev aşama- sına gelmesi gerektiğini bağlı ör- gütlerine duyurdu. Birçok söz- leşme, eylül ayı sonunda ya da ekim ayı başında uyuşmazlık aşamasına gelecek. Cumhuriyet'in yaptığı sapta- malara göre gerek kamu, gerek- se özel sektörde sürdürülen çe- şitli ışkollanndaki toplupazarlık görüşmelerinde durum şöyle: Maden işkolu Genel Maden-Iş Sendikası, Eğitim-İş mahkeme önünde ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosn) — 12 Eylül dönemi son- rası ük kurulan memur sendika- sı olan Eğitim-lş ile ilgili dava- ya bugün Ankara 2. Iş Mahke- mesi'nde bakılacak. Eğitim-İş Sendikası Genel Başkanı Niyazi Altunya, Eğitim-lş Sendikası'nın lcurulu- şundan sonra Ankara Valiliği'- nin, memurlann sendika kura- mayacaklanna ilişkin Ankara Cumhuriyet SavcuığVna suç du- yunısunda bulunduğunu, An- kara Cumhuriyet SavcınğVnın bu istem üzerine takipsizlik ka- ran verdiğini anımsattı. Cum- huriyet SavcıhğVnın, konunun sendikalar yasası açısından in- celenmesi amacıyla dosyayı An- kara 2. Iş Mahkemesi'ne gön- derdiğini beürten Altunya, şun- lan söyledi: "Biz konoyta hukukçulara in- celettik. Hukukçulara göre iş mahkemesinin, bu konuda da- va açılması karannın vererek dosyayı kaldırması gerekiyor. Egitim-İş Sendikası yöneticUe- ri olarak duruşmada, davanıo nsBİüne uygun açılmadığı iddi- ası ile dosyanm kaldınlması için dilekçe vereceğiz. Aynca Anka- ra 2. İş Mahkemesi'ne, boyle bir davaya iş mahkemesinin bakma yetkisi bulunmadıgı yolunda da başvuru yapacagız." NATO karargâhı uyuşmazlıkta ANKARA (Cumhuriyel Bü- rosn) — Türk Harb-lş Sendika- sı'nın yaklaşık 200 işçinin çalış- tığı NATO karargâhı sözleşme- sinde de uyuşmazlıga gidiliyor. Türk Harb-lş Genel Başkan Yardımcısı Mustaia Alpdündar, Amerikan işyerlerindeki grev er- teleme kararının iptali istemini reddeden Danıştay karan önce- si, dava ile ilgjü raponörün de- ğiştirildiğini açıkladı. Mustafa Alpdündar, NATO işyerleri ile ilgili toplusözleşme görüşmelerinde, işveren ile işçi tarafı arasında ücret zammında yaklaşık 500^00 bin liralık bir fark bulunduğunu belirterek, bugün büyük bir olasüıkla uyuş- mazhk zaptı tutulacağını belirt- ti. Alpdündar,"Dam»taylO. I>a- iresi karannı vermeden öoce, dosyayı iocelemekie görevli ra-' portör defiştirilmiş, yerinebaş ka raportör atanmıştır." dedi. Türkiye Taş Kömüru Işleünesi'- nde (TTKI) çalışan 42 bin, MTA'da çalışan 8 bin işçi için görüşmeleri sürdürüyor. MTA sözleşmesinde, kamu işveren sendikası Kamu-Sen, birinci alü ay için en alt ücret grubundaki 8 bin 500 liranın 17 bin liraya, en üst ücret grubundaki 17 bin üranın 34 bin liraya, ikinci altı ayda da en alt gruptaki ücretin 22 bin 500 liraya, en üst grup- taki ücretin de 45 bin liraya çı- kanlmasını önerdi. Genel Ma- den-Iş Sendikası, bu önerileri kabul etmedi, uyuşmazlıga gi- dildi. TTKl'de Genel Maden-lş Sendikası 15 bin ile 20 bin lira arasında değişen yevmiyelerin birinci altı ay için 85-90 bin, ikinci altı ay için de 125-130 bin lira dolaylanna yükseltilmesini önerdi. İşveren kesimi, masaya ücret önerisi getirmedi. Bu haf- ta sonunda büyük bir olasüıkla uyuşmazlıga gidilecek. Türkiye Maden-lş Sendikası ise 28 bin 500 işçinin çalıştığı Türkiye Kömür Işletmeleri Ku- rumu ile toplupazarüğa ğeçen hafta başladı. Türkiye Maden- lş Sendikası'nın ücret önerisir yüzde 500 dolaylannda bulunu- yor. Görüşmeler sürüyor. Petrol işkolu Petrol-İş, Aliağa ve Yarımca Petrol rafinerilerinde çalışan 7 bin işçi için önumüzdeki günler- de masaya oturacak. Ortalama çıplak briit ücretin 1 milyon 200 bin lira olduğu işyerleri için Petrol-lş, ücretin 3 milyon lira- ya çıkanlmasını istiyor. Tekstil ijikolu 100 bini aşkın işçiyi kapsayan özel sektör toplusözleşmesi, TEKSİF Ue Türkiye Tekstil Iş- verenleri Sendikası arasında ye- nilenecek. TEKSİF yöneticileri- ne göre 24 yıldır ilk kez işveren tarafı, özellikle idari maddeler konusunda farklı taslakla orta- ya çıktı. Tekstil işverenleri, iş- yerlerindeki sendikal faaliyetle- rin daraltüması, toplusözleşme- den yararlanan kapsam içi per- sonelin azalıılması yönünde is- tekleri gündeme getiriyor. Sen- dikanın yüzde 350-400 dolayla- nndaki ücret önerisi, işveren kanadınca çok yüksek bulunu- yor. Toplusözleşme görüşmeleri başladığuıdan bu yana işkolun- da işten çıkarüanlann sayısı 7-8 bini buldu. Ekim ayı başında toplusözleşme uyuşmazlık aşa- masına geliyor. TEKSİF, kamu sektöriinde. yaklaşık 27 bin işçiyi kapsayan Sümerbank ve DMO'ya bağlı tekstil fabrikalarmda toplusöz- leşme yapabilmek için yetki ça- lışmalannı sürdürûyor. Havacılık işkolu Hava-lş Sendikası, HAVAŞ ve THY'de çalışan 6 bin 370 iş- çi için önumüzdeki günlerde toplusözleşme görüşmelerine başlayacak. Hava-lş Sendikası, ortalama ücretin 550 bin lira ol- duğu işyerlerinde, taban Ücretin 3 milyon, tavan ücretin de 11 milyon liraya çıkanlmasını öne- recek. Metal işkolu Türk Metal, Otomobil-lş, Çeük-lş ve Özdemir-Iş sendika- ları ile MESS arasında toplam 130 bin işçiyi kapsayan toplupa- zarlık görüşmeleri sürüyor. Ta- raflar, henüz idari maddeler üzerinde tartışma yapıyorlar. Sendikalann genel eğilimi, bu işkolundaki ücretlerin 1.5 mil- yon lira net olması yönünde. Ancak MESS, sendikalann öne sürdükleri zam oranJannın çok yüksek olduğunu, bu ücretler verilirse, işletmelerin iflas ede- bileceğini ileri sürilyor. Taraf- lar, eylül ayı sonlannda yeniden biraraya gelecekler. Eylül ayı sonunda yapılacak tdplantüar- da, MESS'in somut bir ücret önerisi getirebileceği beürtiliyor. MESS sözleşmelerinde uyuş- mazlık aşamasına ekim ayının ISKPde iş bırakma eylemiU-Sendika Servisi — İSKİ (Istanbul Su, Kanalizasyon 1da- resi) Genel Müdürlüğu'ne bağlı işyerlerinde çalışan 5 bin dola- yında işçi, toplusözleşme farkı, ikramiye ve bayram paralannın ödenmediğjni belirterek iş bırak- tüar. Feriköy ISKl'ye gelerek iş- çilerle göruşen İSKİ Genel Mü- dürü Ergun Göknel, işbaşı ya- pılmasını istedi. Kâğıthane, Eyüp ve Eminönü belediyelerin- de çalışan 2 bin 100 işçi, masraf- lannın ödenmemesi üzerine sa- bah 6 ile 9 saatleri arasında iş- başı yapmadılar. Tes-lş 4 No'lu Şube Başkanı Emin tşcan, 1 marttan geçerli olmak üzere 14 haziranda İSKİ Genel Müdürlüp'yle imzalanan toplusözleşmenin ardından işçi- lere toplusözleşme farklarının ödenmediğlni bildirdi. lşcan, ay- nca ikramiye ve bayram parası alacaklanyla birlikte bazı işçile- rin bu ayki maaşlannı da alama- dıklarını belirterek şöyle dedi: "İSKI isçilcrinin genel miidür- liikten 5 ile 9 milyon lira arasın- da alacagı bulunuyor. Toplusoz- leşmeye güvenerek borç yapan ve çocugunu okula gönderecek olan işçiler zor durumdalar. İS- Kİ yetkilDeri bize toplusözleşme tSKİ Genel Mıidiirü Ergun Göknel işcilerden işbaşı yapmalarını istedi. (Fotoğraf: Deniz Topaloğlu) farklarının 1 milyon 300 bin li- ralık bölümiiniin geçen pazartesi günii için ödeneceğini, ikrami- yelerin dörtte birinin de salı gii- nü ödenecegini söylediler. An- cak ödeme yapmadılar. Biz pa- ralanmızı alana kadar işbaşı yapmaj'Bcağız. Direniş yapmıyo- ruz, paralanmızı bekliyonız." İSKİ Genei Mudürü Ergun Göknel, Feriköy ISKl'ye gelerek bahçede bekleyen 2 bin işçiden işbaşı yapmalarını istedi. Gök- nel, işçilere hak verdiğini, ancak lSKİ'nin de belli bir gücü oldu- ğunu, paralann belli miktarlar- da Ödenmeye başlanacağını söy- ledi. Ergun Göknel bir günde ancak 1 milyar liralık ödeme ya- pabildiklerini belirtti. Tes-lş Şu- be Başkanı Emin tşcan bunun üzerine, paralan ödemeye başla- madan işbaşı yapmayacaklarını tekrarladı. Ergun Göknel, işye- rinden aynhrken, İSKİ işçileri de işbaşı yapmayarak paraları- nı beklemeye devam ettiler. Kâğıthane, Eminönü ve Eytip belediyelerinde çahşan toplam 2 bin 100 işçi bu ayki maaşlanmn ödenmemesi üzerine dün sabah 6 ile 9 saatleri arasında işbaşı yapmayarak, vezne önlerinde bekleme eylemi yaptılar. Saat 9'da maaşları ödenen Kâğıtha- «e ve Eminönü Belediyesi işçi- ilk haftasında gelinecek. Kâğıt işkolu ~ Selüloz-lş Sendikası, yaklaşık 10 bin işçinin çalıştığı SEKA sözleşmesi görüşmelerinde, 2; bin 450 lira olan saat ücretleri- nin birinci yıl için önce 5 bin 500 lira, daha sonra da 7 bin 500 li- ra dolaylanna çıkanlmasını önerdi. Selüloz-lş yöneticileri, SEKA'daki ücret zammı öneri- sinin yüzde 4O0'leri bulduğunu belirtiyorlar. Buna karşılık, ka- mu işveren sendikası Kamu-lş, herhangi bir ücret önerisi getir- mezken işçi sendikasuım işgü- vencesi, işçi saglığı ve sendikal' güvencelere ilişkin yeni idari madde önerilerine de karşı çıkı- yor. Sözleşme görüşmelerinde uyuşmazlık aşamasına ekim ayı başında gelinecek. Selüloz-lş Sendikası'nın 14 özel kâğıt işyerinde çalışan 3 bin işçi için yenUeyeceği toplusözleş- me için de hafta başında ilk top- lantı yapıldı. Toplupazarlık görüşmelerin- de gergin bir ortama girilirken Türk-lş 'te önumüzdeki günler-, de önem kazanan iki ayn top- Iantı yapılaca^. Türk-lş Kamu Sözleşmeleri Eşgüdüm Komisyonu, 21 eylül cuma günü bir araya gelecek. Bu toplantıda, sözleşme yapan sendikalar, öncelikle işçinin bu- günkü koşullarda geçinebilece- ği bir taban ücretin belirlenme- sini, bunun üzerine de ilke zam oranlarının eklenmesini önere- cekler. Ancak 21 eylülde yapı- lacak toplantıda, kimi sendika- lann toplupazarlık prosedürün-^ de istenilen aşamaya gelmeme- leri nedeniyle, bir ilkenin belir- lenmesi zor görünüyor. Türk-lş genel yönetimi, gerek ' kamu, gerek özel sektör toplu- sözleşmelerinin, aralık ayı ba- şında grev yapılabilecek aşama- ya gelmesini istiyor. Bu konu- ; da da ilgili sendikalara bir du-' yunı yapan Türk-lş yönetimi, - 1990'ın son aylarında yapılacak ' toplusözleşmelerin, 1991 yılın- da yenilenecek ve sayılan 700 b.ini bulan işçinin toplusözleş- melerini yakından etkileyeceği- ni vurguluyor. Türk-lş yöneticileri, 1990 yılı sonunda imzalanacak toplusözleşmelerle alınacak zamların, 1 milyon leri işbaşı yaparken, maaşlan lirayı aşması ve 1991 sözleşme;., ödenmeyen Eyüp Belediyesi iş- lerine iyi örnek olması gerekti- çileri eylemlerine devam ettiler. ğini savunuyorlar. işçiden ^argıtay'a telgraf yağmuru J _ _ ^ l | Tavukçnluk ve yumurtacılıkta Türkiye'nin önde gelen şir- U C I U 1 w»«ı»r,nH»n olan Köj-Tür Holding'in Samsun Kavak'taki KöNUK YAZAR TnvııL- kesimhanesi, soguk hava deposu ve rendering tesislerinde işçiler günde 18 saat çalışıp fazla mesai ücreti alamamaktan yakınıvor. Sendikalı olmaya "kalktıklannda", tşletme Müdürü Se- lim Cambaz'ın "kafanızı kıranm" biçiraindeki "uvarılarıyla" karşüaşan işçiler, bütün giin su içinde çalıstıklannı, dajanacak hallerinin kalmadığını söylüyor. Üç yıllık işçi Nezire Pakde- mir, kocasına ve 7 çocuğuna hasret kaldığını söylüyor. Halil Kuzduz adlı işçi ise "16-17 saat çalışmaktan dayanacak hal kalmadı. Servis arabalan bizi eve göturiiyor, sonra da alıp geri gö- türüyor. Ne iş yahu?" diyor... (Fotoğraf: Salim Sürmeli) ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Çelik-lş Sendikası'nın, yetki davası ile ilgili Yargıtay ka- rannın önumüzdeki günlerde çıkması bekleniyor. tskenderun ve Karabük'ten binlerce Çelik-lş üyesi işçi, Yargıtay 9. Hulcuk Dairesi'ne telgraf çekerek Çelik- İş Sendikası'ndan ayrılmamaya kararlı olduklannı bildiriyorlar. Çelik-lş, temmuz ayı istatis- tiklerinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanhğı'nca, sendi- kanın yüzde 10 işkolu barajının alüna düşürülmesi üzerine, İş Mahkemesi'ne dava açarak işko- lu barajının üstünde olduğunu bildirmişti. Ankara İş Mahke- mesi, sendikanın bu isteğini red- detmişti. Bunun üzerine Çelik- İş Sendikası, İş mahkemesi'nin kararının düzeltilmesi için Yar- gıtay'a başvurmuştu. Sendika- nın Yargıtay'a yaptığı başvuru- da, şu istekte bulunulmuştu: "Tarnşılmayacak yasal gerçek üzerine, taraflar arasında nizalı olmayan ve bilirkişi kunılunca saptannuş bulnnan 1.7.1989'dan sonra sendikamıza giren ve isti- fa edenler esas alınıp iiye sayı- - mızın 1.7.1990 taribli itibanyla 50 bin 579 oldugo ve bunun da yüzde 1139 oranında bnlundn-, gunun belirleDjnesi suretiyie da- • vamızuı sonuçlandınlması gere- kirken yazüı oldugu üzere, da-' vamızın reddine karar verilmesi. de kesin bükme aykınlık sebe- ** biyle de usul ve yasalara aykınj bulunmaktadır." -; Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'ne .• gelen dosyamn, şu anda Yargı- ; tay Tetkik Hâkimi'nin inceleme-- sinde olduğu ve karann bu haf- >l ta sonuna doğru sonuca bağla- ;^ nabileceği ifade ediliyor. A Iskenderun ve Karabük o Demir-Çelik Fabrikalan'nda ça- " lışan binlerce işçinin katüdığı imza kampanyası ile Yargıtay 9. " Hukuk Dairesi'ne "Yargıtay'ın, J siyasi iktidann baskılanna bo-r - yun bükmeden adil karar - h verecegi" yolunda telgraflar çe- n kildiği öğrenildi. Irak Gıda Pazarları ve Türkiye Irak ve Kuveyt pazarlarına ek olarak, Körfez bunalımının yarattığı teknik ve ekonomik sorunlar dolayısıyla Türkiye'nin diğer Ortadoğu ülkelerine yaptığı gıda ve tarım ürünleri ihracatı da darbe yemiştir. Bu dolaylı kaybm 100 milyon dolar olacağı düşünülürse, Türkiye'nin Körfez bunalımı nedeniyle bölgeye yaptığı gıda ve tarım ürünleri ihracatındaki yıllık kaybın 300-400 milyon dolar olacağı söylenebilir. Irak açısından bakarsak, beslenmesi % 70 dışa bağımlı bu ülkenin birkaç ayda açlıkla yüz yüze gelmesi kaçınılmazdır. Doç. Dr. AHMET ŞAHİNÖZ H.Ü. Iktisat Bölûmü Ûğretim ûyesi —2— Irak gıda pazarlanru bugüne kadar besleyen en önemli ülkelerden biri de Türkiye'dir. Ihra- catçı ülkeleri önemlerine göre sıralamak gerekir- se Türkiye ABD'den sonra ikinci sırayı almak- ta, Avustralya, Fransa, Ingiltere, F.Almanya gi- bi AT ülkeleri, Türkiye'yi izlemektedirler. Irak gıda pazarlannı elinde bulunduran yukandaki ülkeler, diğer Ortadoğu pazarlarının da büyük bir bölümünü kontrol etmektedirler. İlk petrol bunalımının yarattığı dış talep pat- lamasından yararlanamayan Türkiye, 1973-1980 döneminde tüm Ortadoğu bölgesine olduğu gi- bi Irak'ın yaptığı gıda ve tarım ürünleri ihraca- tında küçük artışlarla yetinmiştir. 1973-1975 dö- neminde 6 milyon dolar civarında bulunan Tür- kiye'nin Irak'a yıllık gıda ve tanm ürünleri ih- racatı, 1976 yılı ile birlikte, biraz da petrol itha- latı faturasındaki kabarmanın yarattığı baskı ile yavaş yavaş artmaya başlamış ve 1979-1980 dö- nemlerinde 60 milyon dolar düzeyine ulaşmışür. Türkiye'nin Irak'a yaptığı gıda ve tarım ürün- leri ihracatındaki asıl sıçrama 1981 yılında ger- çekleşmiş ve bu ülkeye 150 milyon dolar değe- rinde gıda ürünü satılmıştır. Aynı yıl Türkiye'- nin 15 Ortadoğu ülkesine gıda ve tanm ürünü ihracau da ani bir atılım ile 344 milyon dolar- dan 837 milyon dolara yükselmiştir. Irak'a ya- pılan ihracattaki sıçrama, hem bu dönemde Türkiye'nin uygulamaya koyduğu yeni teşvikli ihracat politikalannın hem de söz konusu ülke- nin savaş nedeniyle besin maddelerine duyduğu gereksinimin artrnasının bir sonucudur. Takip eden yıllarda artmaya devam eden ih- racat 1984 yılında 331 milyon doları aşmıştır. Bu rakam Türkiye'yi % 12'yi aşan bir pay ile Irak'm en önemli gıda kaynağı haline getirmiştir. Irak'a yapılan gıda ihracatının 4 yıl gibi kısa bir süre- de 5,5 katlık bir artış göstermesinde, yukarıda sözünü ettiğimiz iki temel nedenin dışında, sa- vaş nedeniyle kalite, standart ve süreklilik gibi unsurların bu ülke tarafından gözardı edilmesi- nin de çok büyük bir rolü ounuştur. 1985 yıhndan sonra 200 milyon dolar düzeyi- ne inen söz konusu ihracat, 1988 yılında 134 ve nihayet 1989 yılında 71 milyon dolara kadar ge- rilemiştir. Savaşın 1988 yılında sona ermesi ile Irak'ın ithalatı yeniden artışa geçerken, Türki- ye'nin ihracatındaki gerileme çeşitli nedenlere bağhdır. Bu nedenlerin başında Irak'ın dış öde- me güçlüğü gelmekte ise de bu ülkenin satın al- dığı gıda ürünlerinde kaliteyi yavaş yavaş ön pla- na çıkarması Türkiye'nin ihracatına darbe vur- muştur. Irak'ın Türkiye'ye olan borç ödemelerini son yıllarda aksatması ve devletin de ihracatpya öde- meyi taahhüt ettiği kredili ihracat alacaklarını ödemede güçlüğe düşmesi bu ülkeye ihracat ya- pan küçük firmaları zor duruma düşürmüştür. Hatta 1988 yılı sonlannda Irak'a ihracat, dev- let tarafından lisansa bağlanarak kısıtlanmıştır. 1990 yılı ilk döneminde bu ülkeye yapılan gı- da ve tanm ürünleri ihracatının ancak 38.5 mil- yon dolar olduğunu düşünürsek Türkiye'nin Irak'a ambargo dolayısıyla yıllık ihracat kaybı- nın en fazla 100 milyon dolar civannda olacağı düşünülebilir. Ancak Türkiye'nin Körfez buna- hmı nedeniyle gıda ve tanm ürünleri ihracat kay- bı bu miktarla sırurh kalmıyor. Türkiye, Irak gı- da pazarlarına ek olarak Irak'ın işgal ettiği Ku- veyt gıda pazarlanru da kaybetmiştir. Türkiye, petrol zengini bu küçük gıda pazar- 1 larını lysu'den sonra keşfetmiş ve yılhk 6-7 mil- ~ yon dolar civannda olan ihracatı önce 50 mil-' yon dolann, 4-5 yıldır da 100 milyon dolann üze- A rine çıkartmıştır. Son iki yıldır Türkiye'nin Or-^' tadoğu'da en önemli gıda pazan, S. Arabistan'-^ dan sonra Kuveyt'tir, Kuveyt'in işgali ve ambar-^* gonun, Türkiye açısından 150 milyon dolarlık ' bir gıda pazannm kaybı anlamına geldiğini söy- ' - leyebiliriz. -J- Irak ve Kuveyt pazarlanna ek olarak Körfez 1 £ bunalımırun yarattığı teknik ve ekonomik sorunr lar dolayısıyla Türkiye'nin diğer Ortadoğu ül- ^ kelerine yaptığı gıda ve tarun ürünleri ihracaü _ da darbe yemiştir. Bu dolaylı kaybın 100 mil- ? yon dolar olacağı düşünülürse Türkiye'nin Kör- fez bunalımı nedeniyle bölgeye yaptığı gıda ve ' tanm ürünleri ihracatındaki yülık kaybı 350-400 milyon dolar olacağı söylenebilir. İhracat kay- * bının en fazla etkileyeceği üretim alanlan ise, i başta yaş meyve-sebze olmak üzere, tahıl ürün- ^ leri, canlı hayvan ve et ürünleridir. ** Türkiye'nin toplam gıda ve tanm ürünleri ih- 'T racatımn % 10-12'sini oluşturan bu kaybı, kısa "J dönemde başka dış pazarlara yönelerek telafi et- -' mesi düşünülemez. Böyle bir şey teknik olarak «j da çok güçtür. . ?j Olaya Irak yönünden bakarsak bir ölüm-1; » kahm mücadelesi söz konusudur. Beslenmesi °k fi 70 oranında dışarıya bağımlı bu ülkenin, eğer*' ambargo bu şekliyle sürerse birkaç ay sonra aç- H lık tehlikesi ile yüz yüze gelmesi kaçınılmazdır. H Açlığın faturasım ise ilk önce sivil halkın, özel- ''o likle de bebeklerin ödeyeceği düşünülürse ilaç ve }\ gıda maddelerini kapsayan ambargonun kaldı- '- nlması yönünde Türkiye'nin uğraşıya girmesi, '•> ekonomik çıkarlardan önce insani bir görevdir *? kanısındayız. ''- BITTI