Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 15 EYLÜL 1990 KÖRFEZ KRİZİ ...KÖRFEZ KRİZİ... KÖRFEZ KRİZİ...KÖ Alüminyum, boru ve saca DÖVİZ KURLARI 15EYI6L1H0 Mvian Cina 1 ABDDolan 1 BAlmaı Mvta 1 Avustralyi Dotan 1 Avusturya ŞiM 1 Befcjia Frangı 1 Dammarta Kronu 1 RnMartesı 1 FransB Ffingı 1 Holianaa Rorini 1 bveç Kronu 1 Isvtçre frangı 100 kalyan Ursti 1 Japon Y«ni 1 NorveçKromı 1 Stertm 1 S Arabistm nyaU OMz 2714.56 1732.33 2241.96 246.74 84.36 454.55 736.6S 517 94 1539.73 472 67 2091.50 232.61 19.86 448 32 5126.45 723.92 Dftvu Satış 2720 00 1735 80 2246 45 24723 84 53 455 46 738.13 518.96 1542 82 473 62 2095 69 233 08 19 90 449 22 5136.72 725 37 Etaktrf Alıs 271185 1730 60 2203 85 246 49 82 92 450 00 724 13 517.42 153819 467 94 2089 41 228 66 19.66 443 84 5121.32 71161 Efektrt C A P t u m 272816 1741 01 225319 247 97 84 78 456 83 740 34 520 54 1547 45 475.04 2101.98 233 78 19.96 450.57 5152.13 727.55 } 1.5670 Aknan Markı t 5.2410 Ff.Frangı 11.7630 Ho< Ftatn t1.2979 bv. Fran«) $1166.96 haJ üretı İ 136.70 Japon Yenı t 3.7498 S Arab Rıyalı £ 1.8885$ ALTIN Cumhuriyet 24ayar aitm 22ayaıt*u* 9 o o a a Vakribank « t m ZraatNtm M.Bjntae 1 On» » Tt h*rt«f*ı Ort Alış 236.000 270 000 33 850 30 500 465 187.000 187.500 384.55 Satış 230 000 280 000 33.950 33 500 490 189 000 189 000 387 50 56 39 SEMEST PİYASADA DÖVİZ ABDDolan Bat Alman Marta bviçr» Frangı Hoüand) fiomi Frınsız Frangı 100ha|yanLnti SA.Riya> 2718 1731 2080 1530 5120 515 228 708 Satış 2723 1735 2085 1535 5170 520 231 715 2720 BORSADA IŞtEMLER UETLÛ119N NalTtfati MvtoHoMng AMMUCMI DmMCMi DraHoMng DoOusjn Egtbtftetn EgtGübn n EMaHoMng ErcmsBnc* EreJHDÇ ,() Good-Yor 6ortwılji GObnhb. kfc*F. «HMi htou trrtrO.Ç Ktfman Krtbek UoUyı K E M f t e Kot Vfflnm Korta KonmaTır MakuTakmi Mw M*tlCM Men Sannal Ntaş Mte* OkjnTstot» OMuksi Ousan PE6Pn>fk> PımrSM Pırar Entegn Et PmrSu PMrtM SıMiYa«mc*k SsMHoMng S*J>(BÛ) 1wS(o<tı TAtbnk Tı Tı Tı TGOTnUB T h a ( 8 Topnknoıı T.SralK.fcnk. T.D. Mttm T.Trtaj TMOncOlvSan YapcK Yûnsa Ûnokse- srek^an. 5500 12250 4150 33500 29000 M5O 175000 700D 22500 4200 42000 10500 167S0 11250 6(00 8200 7000 6600 31500 9400 4500 9700 10250 14000 3M00 71(00 29600 11500 2050 2750 »00 25500 12000 7000 7000 9600 7800 1500 10250 «400 2200 37500 1500 13500 5700 15000 9900 17750 46600 21000 5100 11250 2900 11000 47000 2300 3000 10500 800 2250 2550 3450 MOO 3950 28500 7000 2550 5000 725 200C 5800 6100 5900 6300 4500 47500 39000 13250 11000 4500 5700 6800 18500 8600 4950 28500 500000 9700 7700 46000 18250 4100 10000 4500 6000 13250 2300 8100 5000 Bugüntt aıdüalt 5600 12000 4750 32500 28000 22000 4100 46500 17500 11750 6600 6500 32500 9100 »400 10500 13500 37000 72000 29000 10750 2050 3050 12000 6900 7200 9500 1500 10250 6400 2100 39500 1450 13000 5600 14750 9900 18000 47000 20500 5100 11250 2750 10500 2400 10500 •00 2250 2500 3250 1450 3900 265O0 6700 2500 4900 700 2000 5800 6100 6300 4700 49000 38000 13750 11750 4300 6600 18750 4900 28000 9600 7500 46500 18000 4100 9700 6000 13000 2350 7800 5000 «yOtak 5800, 12500 4850 33500 29500 22500 4200 46500 17750 11750 (700 7700 6800 33000 9400 9800 10750 14000 38000 74000 30000 11750 2100 3050 12500 S9O0 7400 9800 1600 10250 6700 2150 39500 1500 13500 5800 15000 9900 18500 48500 21500 5200 11750 2900 11000 2400 10750 850 2350 2550 3250 1500 4000 27000 7100 2550 5100 725 2000 5800 6300 6500 4700 49500 39000 13750 11750 4550 6800 19250 5000 29000 9900 7600 48000 18250 4200 10000 6000 13250 2350 8000 5100 5800 12500 4750 30000 29000 22000 4200 46500 17750 11750 6700 6M0 6500 33000 9400 9500 10750 13500 37000 74000 29500 11000 2100 3050 12250 6900 7400 9700 -.500 10250 6700 2150 39500 1500 13250 5600 15000 9900 18500 4(500 20500 5200 11750 2750 10750 2400 10750 825 2250 2500 3250 1450 3900 27000 7000 2500 5100 700 2000 5800 6300 6500 4700 49500 38500 13750 11750 4300 6800 19250 4900 28000 9700 7600 47500 18250 4200 9700 6000 13250 2350 7900 5100 ıriktm 43400 121200 82003 14800 55700 83335 ıooeoo 400 380450 86260 42900 85050 14700 332472 10600 83100 10500 122475 309562 24090 46700 32100 15325 1397010 400 19700 9150 207540 18000 29700 S4800 16850 22150 11700 76770 15300 2900 62110 180600 85550 59919 31060 106100 44300 10350 35200 478700 1250(0 S8H n«go 12806 10MO 321» 66400 978150 9200 50500 1500 2200 17*15 43400 15800 14640 34950 10900 1000 6700 28200 65870 59400 19050 111240 8000 13200 18900 38600 1496400 230120 53775 434300 28200 Ençdısta. 5800 12250 33000 29000 22000 41S0 46500 17750 11750 6700 6500 33000 9200 9500 10750 13750 37500 74000 29500 11000 2060 3050 12250 6900 7400 9700 1550 10250 6600 2150 3(500 1500 13250 S700 15000 9900 18SOO 48000 21000 M00 11250 2800 10500 2400 10750 825 2300 2550 3250 1450 3900 27000 7000 2500 5000 700 2000 5800 1100 6400 4700 49500 38500 13750 11750 4550 8800 19250 4900 28500 9900 7500 47500 18250 4100 9800 6000 13000 2350 8000 5050 Atyrttlı ortfiy 5778 12144 4797 32979 22197 4155 48500 17696 11750 7015 6508 32786 9232 9535 10685 13731 37606 73588 29533 10963 2072 3050 12296 6900 7343 1549 10250 8583 2148 395OC 1494 13209 5684 14927 9900 18382 «'19 20997 5181 11400 2819 10639 2400 10677 614 2298 2544 3250 1472 3920 26993 6946 2500 5023 706 2000 5800 6140 6438 4700 49492 38632 13750 11750 4495 6610 19093 4928 28473 9755 7505 47431 18247 4122 9614 6000 13001 2350 7959 5056 _in-tn YATIRIM FONLARI 14EYIA.1M0 b Yatınm-1 İş Yatnm-2 jş Yat>nm-3 iş Yabnm-4 iş YStınm-6 inteffon-1 İnJerfon-2 lnterfon-3 İnterton-4 iküsat Yat-I İkhsat Yat-2 ikiisat Yat-3 ikttsaf VaM İküsat Attm Fon GaranC Yaînm-1 GaranS Ya0nnv2 Garanti vaınm-3 GaranS Yaünm-4 EsbankFon-1 Esbank fon-2 EsbartcFon-3 YKBYaLFonu YKB SeMor Fsn YKBHisseFon YKB Kamu Fon YKBUat Fon YK8K»maFofi YKBDMzFon YKBKapiÖF. VKBAJtftYF. Mrtıf fon-1 Valuf Fon-2 V&d Fon-3 Vakrf Hsse Vakrf Dûnya Fon Vakrt Fon-6 Dçbank Uavi Fon OçbankBeyaz nstankPMnbe Tûtûn Fon Mtsuı Fon-1 Mitsm Fon-2 ' Fınans Fon-1 Fınans Fon-2 Fınans Fon-3 Fınans Fon-4 Ziraat Fon-1 Zraat Fon-2 Ziraat Başak Fon 2raat fon-4 Halk Fon-1 Haltt Fon-2 Pamuk Fon Pamuk Hisse Emlak Fon-1 Emlak Fbn-2 Impec Fon-1 Impec Hsse TöbankFon Sumer Fon OenizFon Ege Fon Kalkmma Fon-1 Den*- fon TanşFon Ortak Fon Tûrltbank Fon iaOZB7 14İO89 09.1039 17JM-50 04.0690 19DSB7 M.1237 27.02S9 07İ&B9 moaa? 100239 06.02S9 2&B2JB9 1 1 . 1 2 » 22.KUV 12J02J90 3O0&90 31.10B9 11U7S0 02.11 S 07.0188 07.0338 07XG88 070388 02.01 J89 19J0S90 19.0690 09.05B8 24Û4S9 18.10889 "22B3J90 260350 140690 28.0688 10.0439 28.0690 04.0738 15.0738 201039 200189 200739 »1239 2O0350 09.1039 14.0250 14.0250 20D690 011139 oaoido 02.0190 2&0690 22JJ130 18.0790 02İE90 04.0550 28,0350 12D250 160450 04.0550 08.0550 070550 11X1690 27XE90 mmao 10300 2O000 iaooo 1O000 1O00O 10661 9560 9359 11.200 9.784 9306 9396 9390 10.000 9576 9.731 10437 9S36 10319 10.000 10.000 10477 9.785 9.713 9.795 9u693 9328 57502 38.458 15.244 10000 9542 10.000 48.279 1Q444 9394 9374 1OO00 10JB7 20558 10011 11B21 40000 10000 9946 9356 10428 9358 10.100 1O000 10000 11.249 44.137 37960 19378 18168 36.281 29.782 14X165 14.204 12305 44.199 21335 13332 11332 44333 14385 1Û703 41386 33.257 58555 32539 28409 33.126 15592 10513 a770 33Ü68 85330 15588 11355 11567 11.034 1138? 10357 10724 10469 10.000 10.000 10.086 9362 10.000 1O405 10806 10JM0 1O000 1ÛÛ06 1O000 mooo 10.000 39516 10333 32.029 118*46 14524 19793 16354 14301 11.487 17373 12341 13109 11.471 16.797 U479 17324 11359 13.786 10775 iam 10.174 11391 13515 13564 11337 11.796 11396 11.233 10178 10.111 57.711 38508 15.290 13.132 11.278 44.187 38005 19301 18.190 36J16 29355 14.101 14.219 12310 44.259 21446 14.004 11379 44587 15016 10.731 41365 33.293 59.480 32574 28,441 33.201 15504 10328 8.705 33,105 85.423 15504 11.483 11536 11.077 29331 39560 10347 32Ü67 14538 19816 16374 14317 11.470 17384 12379 13.126 11490 16320 13S19 17359 11389 13302 10.789 13126 10250 12X106 13530 13581 11550 11313 11.408 11.247 10189 10.139 036 0.13 030 OM 026 011 Q12 012 012 010 025 011 on O04 ÛM 052 052 039 012 021 026 019 0.11 158 011 on 023 O08 014 (016) 011 011 O10 1.13 060 039 011 Q11 013 0.12 011 O10 012 012 011 (015) 006 030 013 017 014 030 020 025 012 013 011 075 013 011 013 011 013 011 012 011 028 Körfez yardımı kargaşası Krizden zarar gören ülkelere yapılacak yardım henüz kesinlik kazanmadı. Yalnızca Japonya, vereceği 2 milyarlık kredinin koşullarını açıkladı. 10 yılı ödemesiz 30 yıl vadeli Japon kredisinin faizi yüzde 1. Ancak yardımın Mısır, Ürdün ve Türkiye arasında nasıl paylaştırılacağı henüz belli değil. Ekonomi Servisi — Krizden za- rar gören ülkelere AT ve OECD ülkelerinden yapılacak yardımlar benüz taun netlik kazanmadı. Ja- ponya; Türkiye, Mısır ve Ürdün'e yapılacak 2 milyar dolarlık yar- dım konusuna açıkhk getirdi. AT'nin yapacağı yaraımın biçimi pazartesi günü Brüksel'de yapıla- cak AT Ehşişleri Bakanlan Kon- sey Toplantısı'nda kesinleşecek. AT Komisyonu Başkanı Jacqu- es Delors, komisyonun ulusal ge- lir hesabına dayanarak yaptığı he- saplamaJara göre Türkiye'nin kaybının yüıde 4, Mısır'ınkinin ytlzde 6, Urdün'ünkinin ise yüz- de 30 olduğıuıu söyledi. TopluJuk kaynaklan, AT ülkelerinin mali yardımının bu kriter esas alınarak dağıtüacağı görüşündeler. AT'nin yapacağı 1.950 milyar dolarlık yardımın yüzde 50'sinin AT büt- çesinden, yüzde 50'sinin ise 12 ül- kenin ulusal bütçderinden karşı- lanacağı belirtiliyor. Diyarbakır muhabiriraizin bildirdiğine göre, önceki gün Cumhurbaşkanı Tur- gnt Özal ile Bangladeş Devlet Baş- kanı Mnhammed Erşad'la birlikte Silopi'deki çadırkenti gezen AT Ankara Temsilcisi Jan Van Rlj, Topluluğun Türkiye, Mısır ve Ür- dün'e acil oiarak 50 milyon do- larlık bir yardım yapmayı öngör- düğünü belirtti. Japonya Maliye Bakanı RyuU- ro Haşimolo; Türkiye, Mısır ve Ürdün'e yapılacak 2 milyar dolar- lık yardırnın 600 milyonunun hu- bubat ve diğer gıda maddesi alı- mında kullanılması için mal kre- disi şeklinde acilen verileceğini bildirdi. Geriye kalan 1.4 milyar doların nasıl kullanılacağına Uluslararası Para Fonu ve Dün- ya Bankası'na danışıldıktan son- ra karar vereceklerini de belirten Hasimoto, 2 milyar dolarlık kre- dinin 10 yıb fidemesiz 30 yıl va- deli ve yüzde 1 faizli olacağanı açıkladı. Yardımdan yararlana- cak ülkelere, bu parayla Japon malı alma zorunluluğu geti- rilmiyor. Bu arada Japonya Maliye Ba- kanı, ülkesinın, bölgedekı çoku- luslu askeri güce daha önce taah- hüt ettiği yardjmı iki katına çıka- rarak, ek olarak 1 milyar dolar tu- tannda lojistik destek sağlayaca- ğını da söyledi. Irak ve Kuveyt'ten gelerek Türkiye'ye sığınan Asyalılann kendi ûlketerine dönüşünü kolay- lastırmak için 11 milyon 400 bin dolarlık yardım paketi oluşturul- du. Diyarbakır muhabirimizin bildirdiğine göre Birleşmiş Millet- ler Uluslararası Göç örgütü ve Avrupa Topluluğu Komisyonu'- nun katkılanyla oluşturulan bu paket kapsamında toplam 17 bin Bangladeşlinin Diyarbakır'dan Dakka'ya götürülmesi için Türk Hava Yolları ile anlasma sağlan- dı. Cumhurbaşkanı Turgut özal ve Bangladeş Devlet Başkanı Mu- hammed Ersad ile birlikte Silopi'- deki çadırkenti gezen AT Türki- ye Temsilcisi Jan Van Rij bura- da düzenlediği basın toplantısın- da, Türkiye'de bulunan Asyalıla- nn ülkelerine hızla dönüşünü ger- çekleştirmek üzere ilk aşamada 4 milyon 400 bin dolarlık yardım yapmayı öngördüklerini söyledi. yerîne tekstîl kotası| zamtSTANBUL (AA) — İstanbuU da inşaat malzemeleri ile temel sa- nayi urünlerinin islem gördüğü Salıpazan ile Perşanbepazan'nda işlenı gören alüminvıım, galvanizli boru, dikissiz boru ve levha sac fi- yatlanna yüzde 8.2 ile yüzde 16.3 arasında değişen oranlarda zam yapıldı. Edinilen bilgiye göre son artıs- larla alüminyum fıyatları yüzde S.2 ile 12.1 arasında artarken, en ucuz alüminyum levhanın fîyatı 8.270 liradan 9.270 liraya, en pa- halı renkli eloksaüı alüminyumun fıyatı da 12.190 liradan 13.190 li- raya yükseldi. Galvanizli boru fıyatları yüzde 14.8 ile yüzde 16.3 arasında artar- ken dikissiz sıyah boruda artışlar yüzde 15.8 ile 16.0 arasında oldu. Siyah sac levha fîyatlanndaki ar- tış da yüzde 13.4 ile 14.3 arasında gerçekleşti. ^ •Mo Rytf Ekonomi Servisi — Cumhur- başkanı Turgut özal'ın, Körfez krizi dolayısıyla Türkiye'nin uğra- dıgı zararlan karşıiamak üzere Batı'ya ilettiği "yardım yerine ti- caret" biçimindeki mesaj, tekstil sektöründe umut yarattı. ABD Dısişleri Bakanı James Baker'ın ABD Temsiiciler Meclisi Başkanı Tbomas Fotey'e yoüadığı mektup, Meclis'te görüsülecek olan tekstil kotalan yasa tasansırun Türkiye lehine değişmesi için bir umut ışığı yaraürken, Avrupa Topluluğu'nun da 19-25 ekim tarihleri arasında Türkiye ile başlatacağı kota görüş- meleri, tekstilcileri harekete gecir- di. Tekstil ihracatçılan, ABD ve ATnin Türk tekstili konusunda lasıtlayıa tutumundan vazgeçmesi durumunda ihracatm 1-1.5 milyar dolar artacağını öngörüyor. Temmuz ayında ABD Senato- su'ndan gecen ve Temsilciler Mec- lisi'nde görüsülecek olan yasa ta- sansı, ABD'nin yılbk tekstil itha- latırun yalnızca yüzde 1 artması- nı ve geri kalan bütün ürünlere kota uygulanmasını öngörüyor. Bu tasarı, Amerikan tekstil flreti- cilerinin yoğun baskısıyla hazır- lanmıştı. Beyaz Saray, beş yıldır bu konuda meclisten çıkan kısıt- layıcı yasa tasanlanyla mücadele ediyor. Ancak Körfez krizi ve özal'ın "yanhm yerine ticaret" bi- çimindeki mesajı, ABD yönetimi- nin bu konuda daha da yoğun bir çaba içine girmesini sağladı. Ja- mes Baker, Meclis Başkanı'na yazdığı mektupta, Türkiye ile Mı- sır'ın Körfez krizinden dolayı uğ- radığı zararlan hatırlatarak tekstil konusunda bu iki ülkeye kolaylık sağlanmasını istiyor. Bu arada Avrupa Topluluğu ile Türkiye arasındaki tekstil kotala- nyla ilgili görüşmeler de 19-25 ekim tarihleri arasmda yapılacak. Bu konuda Cumhuriyet Ege Bü- rosu'ndan Banş Kudar'ın sorula- nnı yanıtlayan Ege ihracatçılan Birliği Başkanı Mustafa özmen, kota görüşmelerinden olumlu so- nuç alınması durumunda, Türki- ye ihracatının yüzde 35'ini karşı- layan tekstil sektörunon 1-1.5 mil- yar dolarlık fazla ihracat yapabi- leceğini belirtti. Tekstil ihracatçılan, AT'den, hassas ürünlerde, yeni talebin faz- la olduğu tişört, pantolon, bluz, erkek gömleği gibi ürünlerde kı- sıtlamalann hafifletilerek kotala- nn arttınlmasını istiyorlar. Ege Hazır Giyim ve Konfeksiyon th- racatçılan Birliği Başkanı Hftda- yi Kart, bu konuda şunlan söylü- yor "Ana kakmlerde kota aygula- ması kaidınlır ya da kotalar art- bnhra, rahaı nefes alacagız. Ba$- langıçta ibracat artısımız 1 milyar dolan gcçer. Bu da bir rahaflık saglar." Imk» «ac: 19M 05 nvn. 06 mm. 016 mm. 020 mm. (WM(Atf feftK 1/2 pamak 3/4parmak 5.ÛV0 parmak 60/0 parmak ı«W m (kg) M) (kg) (Kg) (mt) (mt) (mt) (mt) DUstiz * t p * bMV. 1/2 parmak 3/4 parmak 5.0/0 parmak 6.0/0 parmak Pres. alüminyum Nat eloks aUm. Ftenk. elok analog Alüminyum levha (mt) (mt) (mt) (mfj %D) (kg) (W (kg) 1100 1.100 1.200 ,1.250 3470 4500 45300 53000 2.235 2300 27350 32570 11.070 12395 13.190 9270 13.4 114 143 135 153 163 143 143 153 150 16X1 %0 93 83 8^ 12.1 Maden işçileri ocağa indiTürkiye Taşkömürü Kurumu işyerlerinde çalışan yaklaşık 30 bin maden işçisinin önceki gün başlattıkları direniş, sendikanın girişimiyle dün sona erdi. /»NGULDAK (Cumhoriyet) — Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) işyerlerinde çalışan yak- , laşık 30 bin maden işçisinin avans istemlerinin reddedilme- si üzerine önceki gün başlattık- lan "ocaga inmeme" eylemi dün saat 24.00 vardiyasında so- na erdi. Maden işçileri, sendika yöneticilerinin yoğun girişimle- ri sonunda avans istemlerinden vazgeçerek eylemlerini noktala- dılar ve ocaklara inmeye başla- dılar. Havzada dün eyleme son ve- rilene kadarki gelişmeler söyley- di: Dün vardiya saatlerine göre iş- yerlerine gelen işçiler, iş elbisele- rini giymeden topluca bekleyerek "eylemlerini bir sonraki vardiyaya devrettikten sonra" aynldılar. Dün ayrıca maaş günü olmasına karşın işcilerin büyük çoğunluğu- nun aylıklannı alamadıkları gö- rüldil. Bu arada, guvenJJk gilçle- rince kömür ocaklannın çevresin- de önlemler abndığı dikkatj. çekti. TTK Genel Müdürü Zekai Ak- can, işcilerin direnişinin "yasadı- şı" olduğunu savunarak "GerekH tflemlerin yapüması için valilige, EYLEME SON — Avans istekleri kabul ediimevince ocaklara inmeyen madendler dün gece eykme sonverdiler. (Hayri Ünittrark) savahğa ve bölge çaüşma mâdör- lügune başvurduk" dedi. işçileri "işbaşı yapmaya" çağıran Akcan, "Son geli$meler bizi oldnkça üz- dii. Sünnekte olan topinsöziesme görusmelerinin bir an önce so- nuçlandınlması en doğrn çözüm yolu olacakbr" diye konuştu. TTK'da işçi direnişinin yol aç- tığı üretim kaybının şkndiden 5 mi'yar liraya ulaştığı öne sürülür- re ofanaana karşın toplosözleşme göriişınelerioin uzamasının" önemli rol oynadığı bildirildi. Kış ihtiyaçlan ile çocuklannın okul masraflannı karşılayabilmek için birer milyon liraİık avansa umut bağiayan işçiler, bu isteklerinin TTK işvereni ve Kamusen tara- fından reddedilmesi ile büyük düş kırıklığına uğradılar. 1988'deki toplusözieşme görüş- ken Genel Müdür Akcan, "Ke- meleri sırasuıda avans ödenmesi- sinUkle bu kadar kayıp söz konn- ne karşın bu dönern boyle bir uy- sn defUdir" dedi. İşcilerin avans gulama yapılmaması işcilerin tep- isteklerinin karşılanması için kisinin daha da büyümesine yol TTK'nın 38 milyar liraük bir kay- açtı. nağa gereksinimi olduğu bildiril- ~~ di. "Avans eylemT'nde "lusın yak^ taşması ve oknUann «yıh"«it üze- İşçiler yeniden ocakta Madencilerin gün boyu sür- dürdUkleri ocağa inmeme eyle- mi sendika yöneticilerinin giri- şimleri sonucu geç saatlerde so- na erdi ve işçiler 24.00 vardiya- sından itibaren ocaklara inerek üretime yeniden başladılar. Sendika yöneticilerinin görüş- meler sırasında işçilere toplu sözleşme konusunda haklı talep- lerin elde edilebilmesi için her türlü mücadeleyi venne karann- da olduklannı aktardıklan bil- dirildi. Toplu sözleşme için ya- sal sürenin bitimine 1 hafta kal- dığmı, daha sonra resmi arabu- lucunun devreye gireceğini belir- ten sendika yöneticilerinin işçi- lere "maden işcilerinin insanca yaşama düzeyine ulaşmalan için mücadeleden kaçınmayacağız. Ocaga inmeyerek maden işçisi- nin güçlü olduğunu göslerdik. Södeşmede hak edilen zam abn- mazsa greve de gidilir" dedik- leri kaydedildi. 24.00 vardiyasında direnişin ilk başladığı Gelikli havzasından başlayarak avans istemlerinden vazgeçen işcilerin ocağa inmele- riyle madenlerde normal üreti- me dönülmüş oldu. Türk-lş Genel Başkanı Şevket Yılmaz ve Genel Sekreter Orhan Balta dün Maliye ve Gümrük Ba- kanı Adnan Kahveci ile görüştü- ler. Görüşmede Türk-lş yönetici- leri, maden işçilerine avans veril- mesi gerektiğini vurguladılar. Kahveci de konuyla ilgileneceğini bildirdi. \ZLENIMLER Direniş kendiliğinden yayıldıYAVUZ ŞİMŞEK ZONGULDAK — Zonguldak, ak umutlannı kara kömure bağiayan insan- lann kenti. Biırada kömür, yerin yüzlerce metre altından kentin ekonomik ve sos- yal yaşamına damgasını vurur. Burada yaşam için kömure kazma sallayanlar he- men yanı başlarında bir göçüğün ya da grizu patlamasının ardından ölümün pu- su kurduğunu bilirler. Bu yuzden de kö- mür ocağından çıkana "geçmiş olson" girene de "hayıriı olsnn" denir. Ancak Zonguldak'ta iki gündür "geçmiş ol- sun", "hayıriı olsun" denmiyor. Ocak- lann çevresinde kömür karasının bir kıs- mını yuzünde bir kısmını akciğerinde ta- şıyan, başı baretli, rengi solmuş, koyu mavi iş elbiseleri giymiş insanlara rast- lanmıyor. Son derece sakin, ama karar- lı, ne yaptıklannın bilincinde olduklan- nı her fırsatta ortaya koyan bir tutum içindeki işçi kalabahklanna rastlamyor. Türk maden işçileri tarihlerindeki böy- lesine büyük katılımla gerçekleştirilen ve tüm havzayı kapsayan sayılı eylemlerin- den birıni daha yapıyorlar. Zonguldak'taki direnişin en temel özelliği kendiliğinden başlayıp yayılma- sı. İşçiler vardiya saatlerine göre işyer- lerinde bulunup, bir sonraki vardiya için gelen arkadaşlarını karşıladıktan sonra 5'er, 10'ar kişiljk gruplar haünde kendi aralannda görüşerek eylemin sürekliliğini sağlıyorlar. tşçiler "neden eylem yaptıklannı" açıklarken hemen bordro- lanna başvumyorlar. Bu agrr ve tehlıkeli işte yülardır çalışmaiarına karşın aldık- lan maaşlan açıklıyorlar. Sonra maaş ra- kamlan ile kaç çocuklan olduğu, nere- ye ne kadar borçlan bulunduğu bu ay- lıkla ne kadar süre geçineceklerini orta- ya koyan rakamlar yan yana konuyor ve soruyu sorana soruluyor: "Bizim yeri- mizde sen olsan ne yaparsın?" Bu ra- kamlara bakıp işçilere "haksızsınız" di- yebilen kimse olmamış. Zonguldak maden işcilerinin eylemiyle "deniz mavisinin" de yakın ilgisi var. "Nasıl olur" derseniz, şöyle oluyor. Bi- lindiği gibi bu yıl ilkokul öfrencilerinin önlük renkleri deniz mavisi olarak belir- lendi. Bu yüzden ailenın yeni okul a baş- layan ya da alt sınıfta okuyan çocuğu, kendinden öncekinin siyah önlüğünü gi- yerek durumu idare edemeyecek. işçi ba- balannın kendilerine yeni deniz mavisi önlük alması gerekiyor. Maşallah işcile- rin çoğunda, okula giden en az 2 ya da 3 çocuk var. Bir önlük fiyatı ise 40-80 bin lira arasında değişiyor. Maaşlâr da orta- da. Bu maaşlarla deniz mavisi renkli ön- lük masrafını karşıiamak mümkün değil. İşte istenen avansın en önemli nedenj. Ancak gece maden işçileri, sendikacı- lann "ikna" çabaiarının sonucunda "ocağa inmeme" eylemini noktaladılar. Güçlerini böyle bir eylemle gösteren iş- çiler, toplu iş sözleşmesinde de gerekir- se "greve" gidileceği mesajını açıkiıkla verdiler. Sonuçta eylem sona erince avans da aiınmayınca işçi çocuklannın mavi önlükle okula grtmeleri 'şimdilik' ertelen- miş oldu. Avans yokANKARA (Cumhnrryet Bfiro- sa) — Zonguldak Türkiye Taş Kömürü Işletmeleri'nde çalışan işcilerin, 1 milyon lira avans is- temlerinin kabul görmemesi üze- rine başlattıkları "ocafa inmeme" eylemi, Devlet Bakanı Ceaul Çiçek tarafından "kaamo- H I iş" oiarak nitelendirildi. Ka- mu kesimi toplusözlesmelerinden sorumlu Devlet Bakanı Çiçek, "Avans verme imkâu yok" dedi. Türk-tş Genel Başkanı Şerket Yılmaz da hükümet üyelerinin "Avans venne usulümüz yok" ya- nıtını verdiklerini belirtti. Devlet Bakanı Cemil Çiçek, Zonguldak'taki ocağa inmeme eylemine üişkin görüşlerini Com- buriyet'e açıklarken şunları söy- ledi: "Avuıs venne imkinı yok. Çankfi netke (tJbanyla, işçi 0e ig- veren arasıadaki gcret meselcle» rini düzenleyen betgc tophuözkş- medir. Toplıuözleşmcde bir sey yoksa, bunu talep etmek d o | n bir hadise degUdir. Yani yasal bir talep değil bo. Evrela böyle bir talebin hnknki yönünde bir sa- kaüık var." Çiçek, işcilerin işe gitrnemek- le "kanunsuz iş yapnkiarmT sa- vunarak "Bcnün bildigiffl de, bölge çahsma müdnriükleri tes- pitlerini yapıyor. Avans verme- dfler diye, işe gilmemek, işi yavaş- laimak diye bir hakkın yok ki" dedi. Türk-lş Genel Başkanı Şarket Yıimaz da konuyla ilgili olarak hükümet üyeleri ile görüşmeler yaptığmı kaydederek şu bilgiyi verdi: "Httknmet üyekri, 'Anus nso- ittmnz yoktur. Iknuüyeler 4e 4 ekİMJde ödencceklir. Şn anda biz, yüzde 80 faizle aldıgtmız paray- la TTKİ işcilerinin ncretieriııi ödemeye ancak çahşıyoruz. Avans venne şansmuz yok' dtyor- lar. Işçinin tabti bn sıktnfjb amn- da avansın verilmesinden bra de yanayım, ama şn anda zaman U- raz yanhş seçilmiş gibi. Geaâ Maden-lş SendJkası Baskaaı Şemsi Denizer basa, işçflcrle gö- rnjöp, onbui madcne mdİRceğui söyledi." Madenci: Son on yılın en mağdur işçisi 198O'li yıllarda madencilik sektörünün ihmal edilmesi, en yüksek ücretin alınması gereken bu kesimde ücretlerin genel ortalamalann da altına düşmesine yol açtı. Yer- altmda çalışan bir işçinin eline net 500-520 bin lira geçiyor. ŞÜKRAN KETENCİ İşcilerin 1980'li yıllarda enflasyon al- tında kalan ücret artışlan ile sürckli yok- sullaşmalan olgusu içinde, maden işçi- leri daha da ağır mağdur edilmiş dunım- da. Siyasi iktidar politikalannda maden- cilik sektörünün ihmal edilmesi, toplu pazarhk masalannda daha düşük oranlı ücret artışlan, en ağu- işçilik ve gend ola- rak en yüksek ücretin alınması gereken madencilik sektöründe, ücretlerin genei ortalamalann da altına düşmesi sonu- cunu getirmiş bulunuyor. Türkiye Taş Kömürü tşletmeleri, ma- dencilik işkolunda sözümona en yüksek ücret aJan işçi grubunu oluşturuyor. 42 bin işçinin çalıştığı işletmede yer üstü iş- cilerinin halen ayda net 390-400 bin lira eline geçiyor. Yer altında çalışan işçi için vergi bağışıklığı olduğu için ayda net eli- ne geçen ücret 500-520 bin ürayı bulu 1 - yor. Ancak yer altında çalışan işçi bir ay ocakta çaüşıp bir ay köyüne dönüyor. Bunun sonucu olarak da aylık geliri ya- n yanya düşmüş oluyor. Sonuç olarak bugünkü ücretleri ile madenciler için emekli olmak daha yüksek ücretle çalış- madan >-aşamak gibi çok çarpık bir so- nucu getirmiş bulunuyor. Yıllar içinde toplusözlejmelerin hak getirmek yerine hak götürmesi, işçiyi yoksullaştırması, yaşanamaz konuma düşürmesi olgusu karşısında, insan sağ- Enflasyon ve madenci r*ar 1980 1981 1982 1983 . 1984 1985 1986 1987 1988 M27 5.1S SerçeUeşM nftssyoa (H)TİSi 110.2 36.2 30.8 31.4 48.4 45 34.6 38.9 75.4 W M M ( t t | 75 21.2 23.82 24.05 36 23 38 23 74(x) I88 tanhinde gr«v yasajımız kafkmıştır. hğı, ölümü için bu en tehlikeli ve en ağır işçilikte, işcilerin kendilerini erken ölü- me itmeleri anlamına gelen surekli ça- lışmayı seçmeleri sonucunu getirmiş. Yer altında çalışan işcilerin çok önemli bir grubu yaşayabilmek için gönüllü bir ay dinlenmeden aralıksız ocağa inerek ça- lışmayı seçmiş bulunuyor. TTK, kalifî- ye işçi ve genel işçi açığını kapatmak ve daha ucuza işçi çalıştırmak için, işçi için çok tehlikeli olan aralıksız çalışmayi ka- bul ediyor. Aralıksız ocağa inen işçilere sadece ek çalışuklan aylann ücretleri ödenip aynca ek ikramive ve sosyal hak- lar ödenmediğinden, bu işçilerin sağlı- ğı, canlan pahasına arahksız çalıştınl- malan işletme yaranna görülüyor. So- nuçta maden işcilerinin büyük çogunlu- ğu ayda net 500 bin lira para kazanma adına, yıllarca aralıksız her gün ocağa iniyorlar. Genel Maden-lş Sendikası 1 temmuz- dan gecerli olacak yeni dönem toplusöz- ieşme masasına otururken üye işçilerin durumunu istatistiklerle anlatan çeşitli raporlar hazırladı. 'Biz Haklıyız' başlı- ğı ile hazırlanan Genel Maden-lş'in çok yönlü istatistik ve gelişmeleri içeren ra- porundan bazı saptamalar şöyle: "Zonguldak maden işçileri 1980'den bu yana 420 şehit vennij. Aynı süre için- de 77.431 işçi yaralanmıştır. Bu ortâla- ma yılda 38 kisinin can vermesi demek- tir. Cenaze törenlerinde yapılan sıradan konuşmalarda adedi kamksanan ölüm- lü iş kazalannda, işveren gerekli önlem- leri almakta henüz başarüı olmamıştır. • Maden işçileri on yıl boyunca can- lan pahasına çalıştıklan halde yüksek enflasyon altında ücret alınması nede- niyle hızla yoksullaşmıştır. Sendikamı- zın yaptığı araştırma> r a göre 1982 yüı 100 kabul edildiginde TTK işçileTİnin reel üc- reti 1988 yıhnda 60'a inmiştir. • 1980 sonrası olumsuz gelişmelerden madencilik sektörü özel pay ahnıştır. Sa- bit sermaye yatınmlanndan madencili- ğe aynlan pay her sene azalarak sürmek- tedir. 4. beş yülık plan döneminde *hS35 olan pay, 6. beş yülık plan döneminde %3.40'a düşürülmüştür. • Bir yandan da madencilikte satış ha- sılatı içindeki işçilik payları düşmekte- dir. 1982'de % 4 5 ^ olan oran 1988'de %13.1'e inmiştir.