Katalog

CUMHURİYET/14 DIŞ HABERLER / AĞUSTOS 1990 BULGARİSTAN Jivkov: Hatalıyım, ama suçsuzumBulgaristan'ın eski devlet başkanı parlamentoya gönderdiği mektupta, yargı önüne çıkmadan parlamentoda konuşmak istemediğini söyledi. Jivkov, "Siyasi grupların elinde oyuncak haline gelmek istemiyorum" dedi. SOFYA (AA) — Bulgaristan'da, 10 ka- sımda görevinden uzaklaştırılan, Türk aan- hğa karşı baskı ve eritme politikalarınm mi- marı, eski KP liderı ve Devlet Başkanı To- dor Jivkov, "Hata, yaptım, ancak suç işlemedim" dedi. Jivkov, yargı önüne çık- madan, parlamentoda konuşmak istemedi- ğini de bildirdi. Hakkında soruşturma surdürülen ve ay- lardır gorevini kotüye kullandığı suçlama- sıyla evinde göz hapsinde tutulan 78 yaşın- dakı Todor Jivkov'un parlamentoya yolla- dığı mektup, Başkan Yardımcısı Ivan Gluş- kov tarafından parlamenterlere okundu. Mektubunda, "Yargı önune çıkmadan, si- yasi gruplann elinde bir oyuncak halin*gel- mek istemivorum" ıfadesıni kullanan Jiv- kov şunları kaydetti: "Eski devlel ve parti lideri olarak, iyi ya da kölu, Bulgaristan'da onlarca yıldır olan- ların en buyuk sorumlulugunu taşıyorum... Hata vaptım, ancak suç işlemedim. Yargı onune çıkmadan once parlamentoda konuş- mak istemiyorum." Todor Jivkov'un parlamentonun televiz- yondan naklen yayımlanacak oturumunda konuşması konusu, geçen hafta parlamen- toda şiddetli tartışmalara ve Sofya sokak- lannda da buyük gösterilere yol açmış, tçiş- leri Bakanı Ataııas Semerciyev de istifa et- mişti. Muhalefettekı Demokratik Guçler Birlı- ği'nin (UDF) Sozcüsü Stoyan Ganev, Jiv- kov'un mektubunun okunmasından sonra yaptığı açıklamad?, "Jivkov, şimdi paria- mentodaki konusmasına koşullar getiriyor" dıye konuştu. Bu arada, istifa eden Devlet başkanı Pe- tar Mladenov'un yerine geçecek kişiyi be- lirlemek amacıyla, öncekı gun Büyük Mil- let Meclısi'nde yapılan 5. tur oylamadan da sonuç ahnamamasının ardından açıklama- da bulunan, çoğunluktakı Sosyalist Parti (eski KP) lideri Alecander Lilov, kendi adaylan olan Çavdar KynraDOv'u çektikle- rini söyledi. Devlet Başkanı olacak adayın, parljmentonun uçte ikisinin oyunu alması gerekiyor. Sofya'daki SSCB Büyükelçiliği Müsteşan Vladımir tvanisov, Bulgaristan'daki "Sov- yet karşıtı" havadan yakındı. tvanisov, Sovyetler'in Bulgaristan'a yol- ladığı petrolü azaltması sonucu ulkedeki si- yasi bunalımın arttığı yolunda basında yer alan haber ve yorumlara yanıt vermek için bir basın toplantısı duzenledi. Musteşar Vladimir tvanisov, Moskova- nın yolladığı petrol mıktarındakı düşüşun, "ne bir siyasi yapünm ne de bir Lüvanya sendromu" olduğunu vurgulayarak, "Sov- yet karşıtı bir hava var" diye konuştu. Sovyet yetkilı, "Bana öyle görünüyor ki ber şey bir aşınlıktan digerine kayıyor. Bul- garistan'da, bizim için ölçülemez bir övgü- den, bizi tamamen reddetmeye giden bir si- yasi degişim söz konusu" ifadesini kullan- dı. Başkanlık seçimi bugtin öte yandan Bulgaristan'da pariamento, beş başansız girişimden sonra altına tur oy- lamayı bugün yapacak. Bulgaristan'da siyasal krize yol açan dev- let başkanı seçiminin bugün yapılacak al- tıncı tur oylamasına muhalefetin adayı Jd- yn Jdev tek aday olarak katılacak. Parlamentoda yapılacak altıncı tur oy- lamada, Jelev'in seçilmesine kesin gözüyle bakıüyor, böylece Bulgaristan'da devlet başkanlığı krizi sona erauş olacak. MOGOLISTAN KP koalisyon hükümeti istiyorSeçimlerde ezici bir zafer kazanan Komünist Partisi lideri Oşirbat, koalisyon hükümeti kurulması için muhalefete görüşme önerdi. ULAN BATOR (Ajanslar) — Moğolis- tan Devrimci Halk Partisı (PPRM-Komü- nist) Genel Sekreten Gombojaviyn Oşirbat, iki turlu seçimlerde partisinin büyük bir za- fer kazandıgını söyledi ve bir koalisyon hü- kümeti kurulması için muhalefete görüşme önerdi. Tahminlere dayanan seçim sonuçlanna göre, başkent UlanBator'un 12. seçim böl- gesinde seçimi kıl payı kazanan Oşirbat, dün düzenlediği basın toplantısında, insan haklanmn ve özellikle basın özgurlüğünün tam olarak garanti altına alınması için ik- tidarlanmn yeni anayasal reformlara giri- şeceğini söyledi. 430 seçim bölgesinden 400'üyle ilgili so- nuçlan veren Genel Sekreter Oşirbat, par- tisinin "Büyıik UraTdaki (Halk Mechsi) 430 sandalyenin en az yüzde 70'ini garan- tilediğini, 53 üyeli "Kaçük UraTda da (Alt Meclis) yuzde 50 uydik kazandıgını kaydet- ti. PPRM Genel Sekreten, 22 ve 29 temmuz- da yapılan iki turlu seçimlerin sonucunun çeşitli sebeplerle geçerli olmadığı 27-28 böl- gede seçimlerin yenilenmesinden sonra mu- halefetle görüşmelerin baslayacağını bdir- terek, "Hiçbir Urih belirienmedi, ama biz diyaloga hazınz" dedi. Yeni kurulan partilerle işbirliği yapmak için çaba sarf edeceklerini ve PPRM için- de de reforrn yaparak "Süüinci yontemleri" terk edeceklerini belirten Gombojaviyn Oşirbat, Komünist Parti'ye seçim kampan- yası sırasında ayncalık tarundığım yalanla- dı. Oşirbat, halen kültür bakanhğı tarafın- dan kullanılan bir binaya, genel merkezle- rini taşunalan için muhalefet partilerine ve- receklerini ve yeni binalannın inşaatınm bi- timine kadar PPRM'nin de "Idrasını ödeye- rek" hükümet merkezi olan "Gri Ev'VJe ça- lışmalanna devam edeceğini kaydetti. Gözlemciler, Büyük Ural'da 50 cıvarın- da üyelik kazanacaklannı tahmin eden bü- tün muhalefet partilerinin birlik hüküme- tine katılmaya istekli olduklannı, ancak bu- nun için bazı şartlar öne süreceklerini be- lirtiyorlar. Komünist Parti'nin 69 yülık yönetimi al- tında yaşayan Moğolistan'da yapılan bu ilk serbest seçimlerin kesin sonuçlannın 3 ağus- tosta alınması bekleniyor. Mıüıalefet, seçimleri kaybetmeleTİnin ne- deninin, parlamentodaki her koltuk için aday gösterecek zaman bulamayışlan oldu- ğunu ileri sürüyor. POLONYA Jaruzelski'nin istifası istendi Dayanışma Sendikası'mn lideri Lech Walesa yanlılanmn kurduğu Merkez fttifak, Devlet Başkanı Wojciech Jaruzelski'nin istifasını istedi. VARŞOVA (AA) — Polonya'da, Daya- nışma Sendikası lideri Lech VV'alesa yanhsı siyasi örgüt Merkez tttifak'a bağh 100'den fazla parlamenter, Devlet Başkanı VVojci- ech Jaruzebki'yi istifaya çağırdı. Walesa ile Başbakan Tadeusz Mazowi- edd arasında siyasi anlaşmazlıkların pat- lak vermesiyle 2 a> önce kurulan ve Daya- nışma'nın Nobel ödüllü liderini destekleyen Merkez tttifak örgütü, Jaruzelski'ye, gö- reve başladığı tarih olan temmuz 1989'dan bu yana "koşullann değiştigini kabu) ede- rek devlet başkanlıgı gorevini bırakmaa". cağnsında bulundu. Jaruzelski'ye yollanan ve 100'den fazla milletvekilinin imza koyduğu mektupta, "Göreve geldiginiz gttnden bu yana yaptak- bnuzı takdirie karşıhyonız. Ancak yeni bir döıefflde >eni ve tarihsel güçluklerle karşı kvşıva oldugumuzu da duşunerek anlayış göstermenizi ve devlet baskanlıgını bırak- •unızı istiyornz" ifadesi kullanıldı. Wojciech Jaruzelski'nin görevi, haziran 1995'te resmen sona eriyor. Ancak Janı- ztlski, daha önce birkaç kez görev süresi doimadan devlet başkanlığım bırakmayı toündüğünü ifade etmiş ve yeni parlamen- to gundemıne eylül ayında gelmesini iste- dıfını bıldirmişü. CEZAYÎR Haziran ayındaki yerd seçimlerde büyük bir zafer kazanan îslamcüar, şimdi 1991 yüında yapüacak genel seçimlerdcn iktidar olarak pknuyı •edefliyoriar. (Fotofraf: Reuter) tslamcılarınseçim sevinciİslami Selamet Cephesi lideri Abbasi Madani, erken genel seçim kararını sevinçle karşıladıklarını belirtti. Madani, kadınlann serbestçe oy kullanmaları yönünde değişiklik yapılmasına karşı çıktı. Cezayir'de erkekler, kadınlar yerine oy kullanabiliyor. Madani, "Kadınlara oy hakkı veren yasanın liberalleştirilmesi, İslami yâsalara tecavüz niteliği taşır" dedi. Cezayir'deki laik partiler, Madani'nin bu açıklamasına tepki gösterdiler. KİMLİK KARTI Nüfusu: 25.063.000 Yuzölçıimn: 2.381.741 kilometrekare Yonetim biçimi: Tek meclisli sosyalist cumhuriyet Başkent: Cezayir Resmi dili: Arapça Resmi dini: tslam Ekonomi: Petrol, tekstil, demir çelik. Dış Haberler Seryisi — Cezayir'de Dev- let Başkanı Şadli Bencedid'in 1991 yılında erken genel seçüne gıdileceğini açıklaması, İslamcüann iktidar urnutlarını arttırdı. An- cak haziran ayındaki yerel seçimlerde bü- yük başan kazanan tslami Selamet Cephesi (FIS), kadınlann serbestçe oy kullanmala- nna karşı olduğunu açıkladı. Cezayir ya- saları uyannca, bir aile içinde erkekler, ka- dınlar yerine oy kullanabiliyor. Bencedid'in erken seçim müjdesini ver- mesinden sonra bir açıklama yapan FIS li- deri Abbasi Madani, açıklamanın, kendi- lerini memnun ettiğini belirtti. "Cumhur- başkam'nı verdigi karardan dolayı kutla- nm. Daha erken seçim tarihine çok olma- sına karşın kendisini >ine de kutlarım" di- yen Madani, seçimlenn demokratik bir or- tamda geçmesini dilediğinı söyledi. Îslamcüar, yerel seçimlerdeki zaferlerin- den sonra sürekli erken genel seçim talebin- de bulunmuşlar, Devlet Başkanı Şadli Ben- cedid de 1991 yılının ilk yansında genel se- çimlerin yapılacağmı açıklamıştı. tslami Se- lamet Cephesi, yerel seçimlerdeki oy ora- nını goz önunde tutarak genel seçimlerde iktidara gelmeyi hesaplıyor. FIS lideri Abbasi Madani, genel seçim- lere ilişkın açıklamasında, kadınlann oy hakkına da değindi. Madani, 1986 yılında kabul edilen "Aile Yasası"nda kadınlann oy kullanmalarının duzenlendiğini belirte- rek "Bundan başka degişiklige gitmek, ts- lami yâsalara tecavuz anlamına gelir" de- di. "Aik Yasası" uyannca aile reısi erkek, kadınlar yerine oy kullanabiliyor. Cezayir'- de 23 Şubat 1990 tarihinde yürürlüğe giren yeni anayasa, kadınlara eşit oy hakkı ver- mesine karşın Aile Yasası degiştirilmedi. Cezayir'de haziran ayında yapılan yerel se- çimlerde, Aile Yasası uyannca kadınlara oy kullandırılmıştı. Madani, kadınlara şeriatın çeşitli haklar verdiğinı kaydetti ve "Kadınlara saygılıyız. Şeriat, kadına verilen haklar konusunda ye- terince açıknr" şekhnde konuştu. Cezayir'- de yerel yonetimleri ele geçıren Islamcılar, "Kadınlarla erkeklerin ayn ayn verlerden denize girmeleri", "Kadınlann şort giymemesi" ve "Oknllarda kadınlarla er- keklerin aynı sıralarda otnrtulmaması" gibi kadınlara yonelik bir dızı karar almışlar- dı. Cezayir'de iktidar hesaplaf ı yapan FIS'- nin lideri Madani'nin açıklamasına laik partiler sert tepki gösterdiler. Haziran ayın- daki yerel seçimlen boykot ederek katılma- yan iki laik partiden Sosyalist Güçler Cep- hesi, tslamcıların, kadınlann gerçek anlam- da oy kullanmaraalan nedeniyle yerel se- çimlerde başan kazandıgını belirtti. Cezayir'de şımdi Devlet Başkanı Şadli Bencedid'in ve iktidardaki Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (FLN) erken genel seçimlerde kadınlann oy hakkı konusunda yeni düzen- lemeye gidip gitmeyeceği tartışılıyor. An- cak, İslamcüann tüm karşı çtkışlaruıa kar- şın genel seçimlerde bu kez anayasa kural- larının ustün gelmesi bekleniyor. Cezayir Ulusal Halk Meclisi'nde dün ah- nan bir kararla da iktidardaki FLN, yeni- den "presrjj" sağlamak amacında olduğu- nu gösterdi. AA'nın AFP kaynakh habe- rine göre Cezayir Ulusal Halk Meclisi, ana- yasanın 23 Şubat 1989'da yürürlüğe girme- sinden önce işlenen siyasi nitelikli suçlann affedilmesini öngören yasa tasansını kabul etti. Guvenilir kaynaklar, yasanın "yeni ana- yasanın kabul tdilmesinden önce devletia otoritesine karşı gelmek amaayla yıkıcı ha- reketlere katıldıklan için mahkûm edilen, kovuşturmaya uğrayan ya da mahkûm edi- lebilecekierin affedilmesini öngördüğünü" belirttiler. Kabul edilen yeni yasa uyannca eski Dev- let Başkanı Ahmed Bin Bella'nın ülkeye ser- bestçe dönmesi konusundaki tanışmalara da son verilmiş oldu. Bin Bella, yasa uya- nnca Cezayir'e geri dönebilecek. Siyasi gözlemciler, Cezayir Devlet Baş- kanı Bencedid ve FLN'nin, bu tür karar- larla prestij sağlamaya çalıştıklanm ve 1991 yılında yapılacak seçimler öncesinde oy po- tansiyellerini arttırmayı planladıklanm be- lirtiyorlar. YUMUŞAMA Moskova ile Tiran arasında baharSSCB Dışişleri Bakanı Eduard Şevardnadze, Arnavutluk'la Sovyetler arasında 29 yıl sonra ilişki kurulması ile yeni bir dönemin baslayacağını söyledi. MOSKOVA (Ajanslar) — Arnavutluk ile Sovyetler Birlıği arasında diplomatik iliş- kilerin önccki gun yeniden kurulmasının ka- rarlaştınlması uzerine, Sovyetler Birlıği Dı- şişleri Bakanı Eduard Şevardnadze, Arna- vutluk Dışişleri Bakanı Rlis Malile'ye sıcak bir kutlama mesajı gönderdi. Arnavutluk Resmi Haber Ajansı ATA'nın verdiği ha- bere göre Şevardnadze mesaunda, 29 yüık kesintiden sonra atılan bu adımın, yeni bir dönemin de habercisi olduğunu belirtti. ATA ajansının haberinde, "Diger alanlar- daki ilişkiterin de normalleştirilmesi dilegini içeren mesajda ulkelerimiz arasında yeni bir dosdnk ve işbirligi doneminin kurulması ge- ıckHUgİM de isaret ediyor" denildi. Sovyetler Birliği resmi haber ajansı TASS'ın haberine göre 29-30 haziranda Sofya'da, pazartesi günü de Tiran'da ya- püan görüşmelerle Avrupa'da komünızmin son kalesi olan Arnavutluk güttuğü yalnız- lık politikasım değiştirerek, dünyaya açü- ma kararı aldı. TASS, Arnavutluk ve Sov- yetler Birligi'nin birbirlerinin içişlerine ka- rışmama koşuluyla politik, ekonomik, bi- limsel ve kultürel alanlarda ilişki kuracak- larını açıkladı. , Arnavutluk ve Sovyetler Birliği arasmda- ki ilişkiler, 1%1 yılında Sovyetler Bırliği'- nin Çin karşıtı politikası nedeniyle kesünüş- ti. Enver Hoca'nın tüm ilişkileri kesraesiy- le Çin, Arnavutluk'un tek dostu haline gelmişti. Arnavutluk, 1968 yüında da Sov- yetler Birligi'nin Çekoslovakya'yı işgal et- mesini eleştirerek Varşova Paktı'ndan ay- rılmıştı. 1978 yılında tek dostu olan Çin'le de tüm ilişkilerini kesen Arnavutluk, ger- çek komünizmin uygulandığı tek ülke ol- makla gurur duyuyordu. ABD ile 1939'da bozulan ilişkilerini ma- vıs ayında, Çin ile 1%1'de bozulan ilişki- lerini mart 1989'da yeniden kuran Arna- vutluk, Sovyetler Birliği ile de ilişkilerini dü- zeherek dünyaya açüma yolunda önemli bir adım attı. MOSKOVA Bush-Gorbaçov doruğu bu yıl yapılacak MOSKOVA (AA) — Sovyetler Birliği Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleri Obukbov, ABD Başkanı George Bush ve SSCB Baş- kanı Mihail Gorbaçov arasındaki yeni do- ruk toplantısının bu yıl sonunda yapılaca- ğını açıkladı. TASS'ın haberine göre Obukhov, "Ye- ni Amerika-Sovyet doruğu, bu yüın sonan- da yapılmak üzere planlandı" dedi. Dışişleri Bakanlığı Sozcüsü Yury Gre- mitskykh de dün düzenlediği basın toplan- tısında yöneltilen bir sonı uzerine, Obuk- hov'un sözlerinı reddetmedi ve "Bir bakan yardımcısı ne soylediğini billr" dedi. Obukhov ve Gremitskykh, doruğun ne- rede yapılacağı konusunda ise herhangi bir açıklama yapmadılar. Washington'daki son doruğun ertesinde her iki başkanın da yeni donık için "1991 yılının ortiüannda yapılabilir" tahmininde bulunduklannı hatırlatan gözlemciler, bu- luşmamn erken gerçeklesmesinin, heı iki ta- rafın da, stratejik silahlann sınırlandınlma- sı ve bazı bölgesel sorunlann çözümü yo- lunda yeterli gelişmenin sağlandığı görüşun- de olduklanna işaret ettiğini belırtiyorlar. SOVYETLER BİRLİĞİ Gürcistan huzursuz Inlernational Herald Tribune'den MOSKOVA (Ajanslar) — Sovyet Gür- cistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı Givi Gutnbaridze, çok partEi seçimlerle ilgili çı- kan anlaşmazlıklann, cumhuriyet içinde anarşi ve kaos doğurabileceğini söyledi. 1 Gumbaridze yaptığı açıklamada, "Teh- 1 likeli bir yere geldik. Silahlı çanşraa ihti- mali ortadan kalkmış degildir. Bu da bizi anarşi, kaos ve şimdiden bilemeyecegimiz feci sonuçlara göturebilir" dedi. Gürcistan hükümeti tarafından önceki gün yapılan bir açıklamada da, cumhun- yet içinde düzenin yeniden kurulması çağ- nsında bulunuldu. Hukumet açıklamasında, "İnsanlann ha- yatlanna yonelik saldınlar, hırsızlık olay- lan ve diğer suçlarda artış göriılöyor. Suç- lular ve gençler çok miktarda silah ve pat- layıcı madde topladılar ve çeteler oluştur- maya ga> ret sarf ediyorlar. Silah ele geçir- mek amacıyla askeri ve sivil kuruluşlara sal- dınlar duzenlendi" denildi. Halk Cephesi liderlerinden AftandU Mi- nadze ise başkent Tiflis'te telefonla AFP'- ye yaptığı açıklamada, yerel yetkililerle ya- pılan görüşmeler sonunda, sonbaharda çok partili seçimler düzenlenmesi yolunda olumlu kararlar alındığını söyledi. Minadze, seçimlerin 28 ekımde yapılabi- lecegini ve yerel parlamentonun 17 ağustos- ta seçimlerin şekli konusunda bir toplantı yapacağını bildirdi. Minadze, görüşmelerin tamamlanmasın- dan sonra, cephe yanlüanna seslenerek, yaklaşık altı gündür devam eden ve 200 tre- nin engellenmesi ile sürduriilen Samtredia Merkez Gan'ndaki işgalin sona erdirilme- sini istedi. Ermenistan Cumhuriyeti'nde ise paria- mento önceki gün yaptığı toplantıda, Gor- baçov'un militanlann silahlanm bırakma- sı yolundaki çağrısını bir kez daha reddet- ti. Parlamentoda çoğunluk gecen cumartesi günka toplantıda Gorbaçov'un ültimato- muna karşı çıkmıştı. Sonucun pazartesi gü- nü parlamentoda bir kez daha ele alınması kararlaştırümıştı. Dün oylamada, Gorba- çov'un çağrısı reddedildı.