Katalog

CUMHURİYET/10 EKONOMİ 7 TEMMUZ 1990 Tekel'den Izmir sigarası • tstanbul Haber Servisi — Tekel yüzde 100 Türk tütünlü Izmir adlı yeni bir sigara çıkanyor. Yalova Atatürk Bahçe Ürünleri Enstitüsıi'nde dün bir basın toplantısı düzenleyen Maliye ve Gümrük Bakanı Adnan Kahveci, yüksek taban fiyatlan nedeniyle ekim sahalarında yüzde 12-15'lik bir artış olduğunu ve tütün üreticisini korumak, emeğini değerlendirmek amacıyla yabancı sigara kalitesinde Ege ve Akdeniz tütiinü kullanarak Izmir sigarasını çıkaracaklarını söyledi. "Bu sigara öldürülmek istenen Türk tütününUn yaşam ümididir" diyen Kahveci, sigaranın çıkanlmasıyla birlikte yabancı sigara hâkimiyetine son vermek istediklerini ve Tekel'in üretmekte olduğu 2000 sigarasında yerli tütün oranı yüzde 20 iken, Izmir sigarasının yerli tütün oranının yüzde 100 olduğunu açıkladı. Üretim miktarının talebe göre saptanacağını söyleyen Adnan Kahveci, yeni sigaranın fiyatının yabancı sigara fıyatı ayannda olacağını bildirdi. Zorunlu tasarruf • ANKARA (AA) — Çalışanlann tasarruf hesaplarında biriken paralann üçte birlik nema ödemeleri, Yüksek Planlama Kurulu'nun (YPK) nema oranını onaylamasından sonra başlayacak. Kamu Ortaklığı tdaresi'nden (KOl) edinilen bilgiye göre 4.5 milyon çalışanın tasarruf hesaplarında toplam 3.2 trilyon lira birikmiş bulunuyor. Bu paranın iki yıllık nema oranı konusunda ise son karar YPK'da verilecek. ödemeler belirlenen bu nema üzerinden yapılacak. KOl uzmanlan tarafından yapılan hesaplamalara göre yüzde 7 civannda bir nema oranının onaylanması bekleniyor. önceki hafta yayımlanan tebliğe göre nemaların üçte birlik kısmının ödemeleri pazartesi gününden itibaren başlayacağı için YPK'nın gelecek hafta içinde nema oranını onaylaması bekleniyor. Giresıurda direniş • GtRESUN (Cumhuriyet) — Giresun Belediyesi ile Belediye Iş Sendikası arasında mayıs ayında imzalanan toplu iş sözleşmesinden doğan 425 milyon lira tutarındaki alacaklann ödenmemesi üzerine işçiler pazartesi günü pasif direnişe geçecek. Belediye İş Sendikası da borçlarını ödemediği gerekçesiyle belediyeyi mahkemeye verecek. Giresun Belediyesi'nde çalışan 310 işçi, bayramdan bir gün önce ikramiye ve ikramiye farklarını almadılar. Sendika Başkanı Osman Taş, "lkinci defa aldatılıyoruz. Oysa bize şeref sözü vermişlerdi. Bu sözlerini tutmadılar. lşçilerimizin alacaklarını bayramdan önce vereceklerdi ama vermediler. Bu nedenle belediye aleyhine pazartesi günü dava açmaya karar verdik" dedi. D. Almanya'da özelleştirme • Ekonomi Servisi — Doğu Alman şirketlerinin özelleştirmesini bir Batı Alman sanayici yürütecek. Batı Alman demir çelik üreticisi ve mühendislik şirketi Hoesch şirketinin başkanı Detlev Rohwedder, 8 bini aşkın Doğu Alman şirketinin özelleştirme işini gerçekleştirecek olan Treuhandenstalt adlı kurumun başına getirildi. Birleşik Almanya'nın en kilit noktalanndan birinin başına Rovvhedder'in getirilmesi gözleriııi Doğu Alman şirketlerine diken Batılı sanayici ve yatırımcılar arasında memnunlukla karşılandı. Daha önce Batı Alman Ekonomi Bakanlığı'nda önemli görevlerde bulunan Detlev Rohwedder yaptığı bir açıklamada, özelleştirme işini yürütecek olan kurumun 17 kişilik yönetim kurulunun bazı uyelikleri için Alman olmayan insanlar aradığını söyledi. Rohwedder yaptığı açıklamada, kurumun tek görevinin özelleştirme olmadığını, ilk planda kurumun sahibi olduğu 8 bini aşkın şirketin parasal problemlerini çözmek için özel bankalardan büyük miktarlarda kredi alınacağını söyledi. Rohwedder, serbest piyasa koşullarına uygun kararların süratle alınacağını ve Doğu Alman halkıyla Batılı yatırımcılara gereken güvencenin sağlanacağını söyledi. tki yıl içinde bu 8 bin şirketin büyük bir kısmına yeni sahipler bulunacağını ümit ettiğini söyleyen Rohwedder, "Yaptığımız işin alternatifı yok" dedi. Almanya'da Türk patronlar • ANKARA (AA) — Federal Almanya'da Türk patronların yıllık hasılatı 3.7 trilyon liraya (23.4 milyar Alman Markı'na) ulaştı. Türklerin Almanya'da 810 milyar liralık yatırım gerçekleştirdiği biidirildi. Merkezi Bonn'da bulunan Türkiye Araştırmaları Merkezi'nden yapılan açıklamaya göre 1985 yılında Türklere ait işletme sayısı 22 bin iken geçen yıl bu sayı 30 bine yükseldi. Üç yıl içinde ise 35'e çıkması tahmin ediliyor. Yapılan araştırmaya göre Federal Almanya'daki Türk işadamları halen 105 bin kişilik istihdam yaratmış bulunuyorlar. Almanya'da işçilikten patronluğa geçen Türklerin kurdukları işletme, atölye ve küçük üretim merkezleri için toplam 810 milyar 900 milyon liralık (5.1 milyar Alman Markı) yatırım yaptıkları açıklanırken, Türklerin bu işletmelerden bir yıl içinde 3 trilyon 720 milyar 600 milyon lira (23.4 milyar mark) hasılat sağladıkları belirtildi. lşletmelerinin yüzde 10'unu Türk kadınlarının kurduğu belirtilen araşurmada, her üç yatırımcıdan birisinin 35 yaşın altında ve ikinci kuşak Türk nüfusundan oluştuğu ifade ediliyor. ABD'nin borcıı artıyor • WASHINGTON (AA) — Dünya ekonomisinin süper güçlerinden ABD'nin net dış borçlan toplamı, geçen yıl yüzde 25 artışla 663.7 milyar dolara çıktı. ABD Ticaret Bakanlığı'nın dış borçlara ilişkin yıllık raporuna göre ABD'nin yabancı ülkelerdeki mal varhkları, 1989 yılı sonu itibanyla 1 trilyon 412 milyar dolarda kalırken, yabancıların ABD'deki mal varhkları toplamı 2 trilyon 76 milyar dolara çıktı. ABD'de en fazla yatınm yapan ülkelerin başında Ingiltere ve Japonya geldi. Yabancıların ABD'deki doğrudan yatınmlan da 1988-1989 döneminde yüzde 22 artışla 400.8 milyar dolara çıkarken, ABD'nin dış ülkelerdeki doğrudan yatırımlanndaki artış, aynı dönemde yüzde 12'de kaldı ve 373.4 milyar dolar oldu. ABD'nin dış borçlan, ABD'nin dış ülkelerdeki mal varlıkları toplamı ile yabancıların ABD'deki mal varhkları arasındaki fark olarak hesaplanıyor. ABD'nin net dış borçlan toplamı olarak hesaplanan bu fark, 1988'de 531.1 milyar dolar idi. Zenginler büyüyor • BİRLEŞMİŞ MtLLETLER (AA) — Birleşmiş Milletler'in hesaplamalanna göre dünya ekonomisinin büyüme hızı genel olarak yavaşlarken Batıh sanayileşmiş zengin ülkeler zenginliklerine zenginlik katmaya devam ediyor. BM Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Işler Bölümü'nce hazırlanan rapora göre 1988'de yüzde 4.4 olan dünya ekonomisinin büyüme hızı, geçen yıl yüzde 3.1'e düştü. Buna karşıhk Batılı sanayileşmiş ülkelerin ekonomik büyüme hızı ortalaması, geçen yıl dünya ortalaması olan yüzde 3.1'in üzerinde, yüzde 3.5 olarak gerçekleşti. Bununla birlikte zengin Ülkelerin ekonomik büyüme hızı 1989'da 1988'e göre biraz yavaşladı ve yüzde 4.3'ten yüzde 3.5'e geriledi. SSCB ve D. Avrupa ekonomilerinin büyüme hızı ortalaması ise yüzde 4.2'den yüzde l.2'ye indi. Dünya ticaret hacmi, önceki dört yılda olduğu gibi geçen yıl da önemli ölçüde arttı. Dünya ticaret hacmindeki büyüme geçen yıl yüzde 6.7 olarak kaydedildi. Ücretli vergide AT şampiyonu/Türkiye İşveren Sendikalan Konfederasyonu'nun (TİSK) /araştırmasına göre AT ülkeleri arasında oransal olarak en ^/yüksek gelir vergisi ödeyen ücretliler Türkiye'de. Türkiye'de T her yüz liralık ücretin 19.9 lirası gelir vergisi olarak devlete gidiyor. Bu oran İtalya'da yüzde 16.1, Portekiz'de yüzde 4, Yunanistan'da yüzde 2.5. 'Türkiye'de brüt ücretin ancak yüzde 61.7'si çalısanın eline ^geçebiliyor.Bu rakam yılsonunadoğru yüzde 53.7'ye kadarr düşüyor. Türkiye'de yüzde 38.3 olan kesintiler toplamı, ' sosyal hizmetleri son derece gelişkin ülkelerden Danimarka'da yüzde 37.7, Hollanda'da yüzde 34.6, Belçika'da yüzde 27.6, F. Almanya'da yüzde 25.7. ANKARA (Cumnuriyet Büro- sa) — Türkiye İşveren Sendikalan Konfederasyonu (TİSK) tarafın- dan yapılan bir araştırma, Türki- ye'nin, gelir vergisi kesintisi açısın- dan AT üyelerinin tümünden da- ha önde olduğunu ortaya koydu. Türkiye'de brüt ücret olarak ödenen her 100 liradan 79.8 lira- run gelir vergisi kesintisine matrah olduğu vurgulanan TtSK araştır- masında, Türkiye'nin, ttalya, Da- nimarka ve lspanya'dan sonra AT ülkeleri arasında brüt ücretin yüz- desi olarak en yüksek vergi mat- rahı bulunan ülice durumunda ol- duğu belirtildi. Brüt ücretin tümü- nün matrah kabul edildiği Italya- da bile Türkjye'dekinden az vergi kesildiği kaydedilen araştırmada, AT ve Türkiye"deki ücretler üze- rindeki vergi yükü konusunda şu saptarnalara yer verildL "— Ülkemizde brüt her 100 U- m tntanndaki iicret parçasının 19.9 lirası gelir vergisi olarak ke- silmektedir. Yani iilkemizde bıüt ücretin yüzde 19.9'u gelir vergisi olarak devlete giünekledir. AT iiyesi üJkelerde ise bu oran, lrian- da'da yüzde 17.8, tngfltere'de yüz- de 1&6, İtalya'da yüzde 16.1, Bel- çika ve Danimarka'da yüzde 14.6, Portekiz'de yüzde 4, Yunanistani da yüzde 15, Lüksemburg'da yüz- de l'dir. Türkiye, gelir vergisi ke- sintisi açıdından AT üyelerinin hepsinden daha öndedir. — Türkiye'de brüt 100 liranın ancak 61.7 liras çalısanın eline net olarak gecmektedir. Fakat bu oran yıl sonuna dogru yüzde 53.7'ye kadar düşmektedir. SSK tavan ra- kamı olan 1 milyon 632 bin lira brüt iicret baz almarak yapılan be- saplama sonucuuda Türkiye'de «cretten yapılan tüm kesintiler yüzde 38J'lük payı isgal etmek- ledir. Ülkemizi, yüzde 37.7'Iik payla Danimarka, onn da HoUan- Avrupa'da ucret kesintileri Türiave Irtanda Ingiltere Italya Belçita Danimarka Poftekn Yunantstan Lûksemburg MrVMtftf knMW(%| 19.9 17.8 16.6 16.1 14.6 14.6 4.0 2.5 1.0 Tüfkiye Danimarka Hoflanda Belçika F.AImanya 38.3 37.7 34.6 27.6 25.7 parPortekiz Yunantstan Irtanda Fransa Türkiye 121.3 38.1 41.4 8.3 2.2 Not Brût ücretten Gelir Vergisi, Damga Vergisi tasarrutu tesvik kesintisi ve SSK prirni kesiliyor İşveren ise kendine dûşen SSK payı, tasamrfu tesvik payı ve konut edindırme yardımı ödüyor da (yüzde 34.6), Belçika (yüzde 27.6) ve Federal Almanya (yüzde 25.7) izlemekledir. Türkiye'nin toplam kesintiler açısından basta yer alması, doğal olarak ele geçen net ücret acısıa- dan en son sırada yer almasına ne- den olmaktadr. — Ülkemizde brüt 10 lira icre- tin, ancak yüzde 2.2 lirası en az gecim indirimi şekHnde vergiye ta- bi olmayan ücret parçasını olus- tnrmaktadır. Bu rakam, Porte- kiz'de yüzde 121.3, Yunanistaıt^ da yüzde 38.1, trianda'da yüzde 41.4 ve Fransa'da yüzde 8.3'tür." TtSK araştınnasında, milli ge- lirden az pay alan düşük gelir gruplannın vergi yükünün hafif- letilmesirun zorunlu hale gddiği, bir başlangıç olarak gelir vergisi ilk dilim oranımn düşürülmesinin en uygun yol olarak ortaya çıktı- ğı ifade edilerek, şu önerilere yer verildi: "Gelişmiş ekonomOerin pekço- ğunda başvnrulan ve başanlı so- nuçian da görülen vergi oranfauin- da indirim yapılması yoluna, ül- kemizde de bir an önce gidilmeü- dir. Bu yola basvuran ülkelerde, ekonominin fnianJıgı, doiayısıy- la vergi geürlerinde aröş sağlaa- dıgı göıülmektedir. Aynca, AT- ye üye ülkelerde okJufn gibi asgari ücret ile asgari geçim İMİirimi bir- birine paralel kale getirflerek, ül- kemizde de her çeşit gelirin asga- ri ücrete isabet eden kısmının ver- giden muaf hak gedrflmesi gerek- ttdir. Bu yönde yapriacak yasai de- ğişiklikten toplumnmuznn ücret ile geçinen büyük kesimi yararla- nacak ve daha fazla kullanılabi- lir gelir dde etme imkamna sahip olacakür." TlSK Yönetim Kurulu Başkan- vekili Nihat Yüksel de aynı dergi- de yer alan acıklamasında, brflt ücretten, gelir vergisi, damga ver- gisi, tasarrufu tesvik kesintisi ve SSK primi adı alündaki 4 kesin- tinin yanı sıra işverence SSK işve- ren hissesi, tasarrufu tesvik işve- ren katkısı ve konut edindirme yardımı adı altında 3 ödemenin yapıldığına dikkat çekti. Asgari ücret ile asgari gecim in- diriminin birbirine paralel tutul- mak suretiyle, asgari ücretin ver- gi dışı bırakılmasına olanak sağ- layacak yasal değişikliklere bir an önce gidilmesini öneren Nihat Yüksel, aynca vergi dilimlerinin de her yıl bir önceki yılın DtE tü- ketici fiyat endeksi oranında yük- seltihnesini istedi. Enflasyonda yaz rehaveti lasyon yüzde 33.6 idi. DlE'nin yeni ağır- hklandırmalan dikkate alarak yaptığı he- saplamalara göre de son 12 ayda toptan eşya fiyatlan yuzde 51.3 tüketici fiyatlan ise yuzde 62.6 oranında yükseldi. 12 aylık dönemler itibanyla karşılastırmalı fiyat ar- tış oranı ise yüzde 64.1 oldu. Istanbul Ticaret Odası'nın hesaplanna göre de haziran ayında perakende fıyatlar yüzde 2.1, toptan eşya fiyatlan yuzde 1.8 arttı. iTO'ya göre haziran itibanyla yıllık artış perakende fıytlarda yüzde 71.6, top- tan eşyadrfüzde 63.9 olarak gerçekleşti. Mayıs ayında, DtE'ye göre tüketici fiyat- lan yüzde 3.1, toptan fıyatlar ise yüzde 2.3 artmıştı. Tüketici fiyatlan Yeni tüketici fiyatlan endeksine göre de haziran ayı enflasyonu yüzde 1.4, eski se- riye göre ise yüzde 3.0 oldu. Eski endeks Haziran ayında enflasyon oranı son üç yılın en düşük düzeyine inerek yüzde 1.4 olarak gerçekleşti. Devlet Istatistik Enstitüsü'nün yeni endeksine göre haziranda toptan ve tüketici fiyatlan yüzde 1.4 arttı. Fiyat artış hızının yavaşlamasında gıda ürünleri etkilı oldu. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — Fi- yat artışları haziran ayı ile birlikte genel yavaşlama eğilimine girdi. Son aylarda gı- da ve giyim eşyalanndaki fiyat durakiama- ları sonucu, yılın ilk altı ayındaki enflas- yon, toptan eşya fiyatlan endeksine göre yüzde 22.1'de, tüketici fiyatlan endeksi- ne göre de yuzde 27.3'te kaldı. DlE bu ay- dan itibaren ürün bazında fiyat artış oran- lannı da kamuoyuna açıklamaya başladı. Devlet tstatistik Enstitüsü'nden yapılan açıklamaya göre haziran 1990'da toptan düzeyde fiyat artış hızı yüzde 1.4'de ka- lırken tarım kesimindeki fiyat artış hızı da binde 2 oldu. tmalat sanayiinde yüzde 1.8 olarak belirlenen enflasyon hızı enerji için yüzde 1.7, madencilik kesimi için yüzde 2.1 düzeyinde gerçekleşti. Böylece yeni endeks serilerine göre altı aylık enflasyon yüzde 22.1'de kaldı. Eski seriye göre ise yıl so- nuna görefiyatartışı yuzde 22.5 oldu. 1989 yılmın aynı döneminde eski seriye göre enf- Tanmsal üretim iki katına çıkanlmalı' ADANA (Cumhuriyet Giaey Öleri Bürosu) — Çukurova Uni- versitesi Ziraat Fakültesi Dekanı ve Tanm Bakanlığı eski müstesan Prof. Dr. Osman Tekinei, Tür- kiye'nin tanmsal üretimini yakın bir gelecekte iki katına çıkarmak zorunda olduğunu söyledi. Türkiye nüfusunun hızla arttı- ğını, bu nüfusun beslenebilmesi için de başta hububat olmak üzere diğer tanmsal üretimin bugunkü- nOn çok üzerine çıkmasının gerek- tiğini vurgulayan Prof. Dr. Teki- nei, bunu sağlayacak altyapuun olusturulmasında geç kalınmama- sının zorunlu olduğunu söyledi. Tekinei, öncelikle birim alan- daki üretimi arttırmada başkoşul olan tarımda sulamanın geliştiril- mesi, kuru şartlarda tanm yapı- lan alanlann sulamaya açılması- nın şart olduğunu anlatırken Gü- neydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) "sekteye uğramaması", projenin amaana uygun olarak yürütülmesinin gerekliliğini dile getirdi. Tekinei "Tahminlere göre önttmnzdeki 10 vdbk dönem- de niifnsumuz yaUaşık 20 milyon daha artacak ve Türkiye 2000 yı- lına 75 milyon dolayında nüfasu banndıran bir ülke olarak gire- cektir. Bu nufus »rtı$ına ek ola- rak halkımızın gelir düzeyinde olabilecek yüksrime, tanmsal üre- rimimiTin en az iki kabaa çıkar- bimasuu zorunlu kılmaktadır." dedi. dikkate alındığında 1989 yılının aynı ayuı- daki fiyat artış hızı yüzde 5.2 idi. Eski se- riye göre altı aylık fiyat artış hızı yüzde 26.1 'den yuzde 23.8'e inerken yeni endekse göre 1990 yılının ilk yarısında fiyatlar yüz- de 27.3'de kaldı. Bu endekse göre son 12 aylık fiyat artışı yüzde 62.6, 12 aylık or- talama fiyat artışı ise yüzde 63.3 olarak gerçekleşti. Tanm ve sanayi Haziran ayında tüketici fıyatlanndaki artış hızının yavaşlamasında gıda ürünle- ri etkili oldu. Mayıs ayında yuzde 3.7 ar- tan tanmsal ürün fiyatlan haziranda bin- de 2 oranında yükseldi. Yılın altıncı ayın- da tanmsal ürünlerin toptan fiyatlarınüa- ki artış ise binde 2 olarak gerçekleşti. Yı- lın ilk altı ayında tanmsal ürünlerin fiyat- lan toptan düzeyde yuzde 33.0 oranında artarken, perakende fiyatlardaki artış da yüzde 36.8 oldu. Altı aylık karşılaştırmalarda ise imalat sanayi ürünlerindeki fiyat artış hızı genel enflasyonun altında kaldı. Özellikle kim- ya ve petrol ürünleri tekstil ile ana metal sanayindeki fiyat artış hızları enflasyonun gerisine düştü. Tüketici fiyatlan endeksine göre de gi- yim ve ayakkabı fiyatlarındaki artış hızı- nın yavaşlaması, enflasyonun bir önceki yılın gerisinde kalmasını sağladı. Mallara göre artışlar Öte yandan DtE bu aydan başlamak üzere genel enflasyon oranının üzerinde fı- yatı artan mallann listesi ve fiyat artış oranlannın açıklaması uygulamasını baş- lattı. DlE'nin belirlemelerine göre yılın ilk yansında toptan eşya fiyatlan endeksi he- saplamalanna giren ve günlük tüketim kapsamındaki urünler arasında en hızlı fi- yat artışı yüzde 117 oranıyla patateste gö- rüldü. Mevsimlik fîyatlardan en fazla et- kilenen ürünlerden portakalda bu dönem- deki artış ise yüzde 217.3 olarak belirlendi. Sanayi ürünleri arasında da meyve su- ları, bazı gübre türleri ve gözlük camı fi- yatı hızla artan mallar grubunda yer aldı. Yılın ilk yarısında tüketici endeksine gö- re fiyatı hızla artan bazı mal ve hizmetler ile artış oranları da şöyle belirlendi: Dana eti (yüzde 51.0), koyun eti (yüzde 40.0), maydanoz (yüzde 70.5,\ elma (yüz- de 250.1), çay (>ilzde 47.5), çocuk tişörtü (yüzde 84.8),videokasett kirası (yüzde 53.6), cam taktırma k ücreti (yüzde 55.3), mikser (yüzde ^ 52.1). BAYRAMDA GREV — Knrban Bayramrnı grevde geçirenler arasında, Sümerbank Yıldız Porselen işcileri de vardı. Grev çadırıııda bayramSümerbank Yıldız Porselen'de çalışan işçiler bayramı grevde geçirdiler. İşçilere destek olmak amacıyla kurban kesildi. fstanbul Haber Servisi — Sümerbank Yıldız Porselen'de çalışan işçiler Kurban Bayramı'nı grevde geçirdiler. Grevin 29. gününde, işçilere SHP Beşiktaş ilçe orgutu ve çeşitli demokratik kitle örgütlerince bir dayanışma kampanyası açıldı. Kurban Bayramı'nın ilk gününde Yıldız Porselen Fabrikası önünde grevci işçilere destek olmak amacıyla kurban kesilirken, çeşitli kuruluşlarca gönderilen yiyecek maddeleri de dağıtıldı. Bu arada Türkiye Çimse-İş Sendikası Istanbul Şubesi, grevde bulunan 294 üyesine 50 şer bin TL. sendika dayanışma aidatı ödedi. Çimse-tş tstanbul Şube Başkanı Ahmel Aras, işverenin bugünkü ücretleri 400 bin liraya yükseltmek, birinci 6 ay için yüzde 50 ve 120 bin TL. önerdiğini, oysa sendikanın, kamuya ait çimento kuruluşlannda verilen ücreti istediğini bildirdi. (Fotoğraf: Alaattin Çiftçi) Bilgisayarlıfişleme, çalışan memuriardan sonra görevine son verilen memurlar için gündemde Memura bilgisayarlı takip Nüfus cüzdaıumı kaybettim. Hükümsüzdür. tBİŞ VAROL Nüfus cüzdanımı, ehliyetimi kaybettim. Hükümsüzdür. DURSUN KOÇAK ANKARA (Cumhuriyet Büro- sv) — "Bügisayariaflşleme",ha- len çalışan memuriardan sonra görevlerine son verilen ya da iş- ten çıkarma cezası alan memur- lar için de uygulanmaya başlan- dı. Devlet Personel Başkanhğı, görevine son verilen ya da işten çı- karma cezası alan memurlann, yeniden memuriyete dönüp dön- mediklerinin kontrolü amaayla, kunımlardan, gönderdiği standart bilgi formlarını doldurarak gön- dermesini istedi. Devlet Personel BaşkanlığVnca bu amaçla hazırlanan tebliğ, Res- miGazete'nin 10 Haziran 1990 ta- rihli sayısında yayımlandı. Tebliğ- de, aday memurların yetiştirilme- sine dair genel yönetmeliğin 13 Nisan 1990 tarih ve 20491 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 90/205 sayılı yönetmelik ile degiş- tirilen 24. maddesi ile "Görevle- Devlet Personel Başkanhğı, görevine son verilen memurlann yeniden memuriyete dönüp dönmediklerinin kontrolü amacıyla bügisayaria denetim uygulamasına başladı. Hazırlanan bir tebliğle kurumların, görevlerine son verilen ya da işten çıkarma cezası alan memurlara ilişkin standart bilgi formlarını doldurarak Devlet Personel Başkanhğı'na göndermesi istendi. Bu arada, görevlerine son verilen ya da işten çıkarma cezası alan memurlara ilişkin bilgilerin Devlet Personel Başkanlığı'na bildirilmesine olanak sağlayan yönetmelik değişikliğinin, Güvenlik Soruşturması Yönetmeliği'nin yayımlandığı Resmi Gazete'de yer alması da dikkat çekti. rine son verilen aday memurlar, Devlet Personel Başkanlığı tara- fından tespit edilen form doldu- nılmak suretiyle ilgili kurum ve- ya kuruluş tarafından en geç bir ay içinde adı geçen başkanhfa biMirflir" hükmünün getirildiği ammsatıldı.'Tebliğde aynca, bu durumdaki memurlara ilişkin bil- giler için Türk Standartlan Ens- ritüsü tarafından hazırlanan "Gö- revine son verilen veya devlet me- muriugundan çıkanlan memurlar için düzenlenecek bildirim for- mn"nun kullanılması istendi. Tebliğle birlikte söz konusu for- ı.iun bir örneği de Resmi Gazete'- de yayımlandı. Devlet Personel Başkanhğı yet- kilileri, "Neden böylesi bir uygu- lamaya gertk duyuldu?" sorusu- na, "Bu bilgiler bize yıUardır bil- diriüyordu. Ancak standart form- lar kullamlmadığı için istenilen bagüerde eksikhkler oluyordu. Bi- ze ulaşan bilgileri bilgisayara ge- çirme\e başladık. Eksik formlan gecirmek ise mümkün olamıyor- dn. Bu nedenle bilgisayara geci- rilecek standart bilgileri elde et- mek için böyle bir uygulamaya gidildi" yanıtını verdiler. Bu arada, görevlerine son veri- len ya da işten çıkarma cezası alan memurlara ilişkin bilgilerin Dev- let Personel Başkanlığı'na bildi- rilmesine olanak sağlayan yönet- melik değişikliğinin, Güvenlik So- ruşturması Yönetmeliği'nin ya- yımlandığı Resmi Gazete'de yer alması da dikkat çekti. Devlet Personel Başkanhğı yetkilileri ise bunun tümüyle bir tesadüf oldu- ğunu savundular. Güvenlik Soruşturması Yönet- meliği'nde de işe girecek ya da işinde yükselecek devlet memur- ları için güvenlik soruşturması ya da arşiv araştırmalanmn kiraler tarafından, nasıl yapüacağına iliş- kin hükümler yer alırken yönet- meliğe ek olarak da buna ilişkin standart form örneği yayımlan- mıştı. Ordu'da işsizlik korkusu ERDOĞAN ERtŞEN ORDU — Sagra Şirketler Grubu'na ait Ordu'daki fab- rikalarda hammadde yokluğu ve borçlar gerekçe gösterile- rek üretim süresiz olarak dur- duruldu. 15 gün önce sendi- kalı olan 1600 işçi de işsiz kal- dı. 1936 yılında Ordu milletve- killerinden Kahraman Sağra tarafından kurulan Tür- kiye'nin en büyük fındık ma- mülleri üreticisi olan SAGRA Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye bağlı fabrikalarda üretim durduruldu. SAG- RA'mn sürekli artan borc ve hammadde yokluğu nedeniyle pes ettiği biidirildi. 1600 işçi "Ya sendikadan vazgeçersiniz ya da fabrika- •11 kapısına kiliti vururuz" diyen Genel Müdur Ali Hik- met Yapariar'ı gözJerini kor^c kutmak için böyle konuştuğu- nu düşünürken fabrikalann kapatıldığı haberi ile şok ol- dular. SAGRA'da çalışan 1600 işçi arasında başlayan sendikalaşma hareketleri şir- ket yöneticileri tarafından bü- yük tepki görmüş ve bu kişi- lerden 236'sının işine bayram- dan bir gün önce çeşitli gerek- çder gösterilerek son verilmiş- ti. Tek Gıda tş Sendikası Or- du Şubesi'ne Uye olan 1600 iş- çi ise sendikah oluşlannın 15. gününde işsız kaldılar. SAG- RA Şirketler Topluluğu'nun yetkilileri üretimi hammadde yokluğu ve her geçen gün ar? - tan borçlar nedeniyle durdur- duklarını belirterek üretimin durmasımn işçilerin sendika- laşma harekeüyle bir ilgisi ol- madığını söylediler. öte yandan SAGRA'nın yurt çapında ürünlerinin satı- şını gerçekleştirmek için actı- ğı 150'ye yakın satış magaza- lannda SAGRA tarafından ithal edilecek Ürünlerin satıla- cağı biidirildi. 60 dönümlük arazi üzerinde kurulu fabrika- larda teknolojinin son yeni- hkleri kullanılırken yıllık üre- tim kapasitesi de 65 bin tonu bulmuştu. SAGRA'da üretimin dur- durulması üzerine işçiler de bayramı unutup Ordu- Giresun karayolu üzerindeki fabrikalann önünde bekleme- ye başladılar. SAGRA önün- de toplanan işçiler üretimin durdurulması karannın sendi- kalaşma korkusuyla alındığı- nı ileri sürduler. SASA, işçi çıkarmayı sürdürüyor UFUKTEKİN ADANA — Sabancı Hol- ding'in personel giderlerinde- ki aşırı artışı gerekçe göstere- rek başlattığı personel indiri- minde, toplu iş sözleşmesin- de kabul ettiği tenkisat kural- larına uymadığı öne sürüldü. Petrol-lş Sendikası Şube Baş- kanı Yssuf Doğan, SASA'da bir süre önce başlayan tenki- sat sırasında daha çok sendi- kal faaliyetlere katılan ve emekliliği gelmemiş işçilerin cıkartıldığını söyledi. Sabancı Holding'e bağlı SASA'da önceki hafta işyeri eski baştemsilcisi Nihat Ke- mik ile Petrol-lş eski başkan yardımcısı tsmail Düzgün'ün de aralannda bulundu|u ki- şilerin görevine son verihne- siyle başlayan tenkisat sürü- yor. Geçen hafta çıkanlanlar- İa sayısı 15'e ulaşan işçilerin hiçbirinin işten çıkma konu- sunda "gönülltt olmadıgı" ileri sürüldü.