Katalog

3 HAZİRAN 1990 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Nobel Bareş Ödtilti • VARŞOVA (AA) — Polonya Dayanışma Sendikası lideri Lech Walesa, Letonya, Estonya ve Litvanya'yı, bağımsızlık için banşçı bir yol izlemelerinden dolayı 1990 Nobel Barış ödulü'ne aday olarak önerdi. Walesa,Norveç Nobel Komitesi'ne mektupla yaptığı önensinde şunlan yaidı: "Bağımsızlık yolunda ilerleyen Litvanya, Letonya ve Estonya'nın uçü de dunyanın pasif tutumuna karşın bu ülkeler gözüpek bir yol benimseyerek özgürlük ve ulusların kendi kaderlerini tayin haklarının var olduğu düşüncesini dile getirdiler, tüm demokratik ülkelerin anayasalannda var olan duşunceleri savundular." Fransa nükleer deneme yaptı • PAPEETE (AA) — Fransa, Guney Pasifik'teki Mururoa Takımadası'nda dün bir çekırdeksel deneme yaptığını açıkladı. Fransa, çekirdeksel deneme yaptığını ilk kez resmen açıklıyor. Patlama sırasında, 15 kilotonun altında bir enerjinin açığa çıktığı belirtildi. Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand, geçen ay, çekirdeksel denemelerin Fransa tarafından açıklanacağını söylemişti. Fransızların denemelerini, şimdiye dek Yeni Zelanda açıklıyordu. Çernohil kapatıhyor • MOSKOVA (AA) — Tarihin en buyük nükleer kazasına sahne olan SSCB'nin Ukrayna Cumhuriyeti'ndeki Çernobil Nükleer Santralı kapatıhyor. Interfaks Ajansı'nın, 'yoğun kamuoyu baskısı' sonucu alındığını bildirdiği karara göre Ukrayna Bakanlar Kurulu bünyesinde oluşturulan bir komisyon, santralm kapatılması için yapılacak işlemlerin hangi aşamalardan geçeceğini belirleyen bir rapor hazırlamakla görevlendirildi. iGalvin'den mesaj i • BRÜKSEL (AA) — ;Avrupa'daki NATO :Kuwetleri Başkomutanı Orgeneral John Galvin, bir bunalım zamanında Türkiye'nin dışardan jgelecek desteğe ihtiyacr olacağını, bu konuda da kara kuvvetinden çok hava desteğinin önem taşıdığını söyledi. Turkiye'nin ;Sovyetler Birliği ile iyi ;ilişkiler geliştirmesinin diğer ;NATO üyelerinin izlediği •politikaya uygun olduğunu belirten NATO Genel Sekreteri Manfred Worner '.ise tüm ittifalun bu yönde içaba harcadığına dikkat Içekti. ! B.Rusya'dan j ^paket e ret ; • Dış Habertcr Servisi — 'SSCB'nin Beyaz Rusya Cumhuriyeti Parlamentosu, ; Başkan Mihail Gorbaçov'un • ekonomik reform programını kabul • etmeyeceğini bildirdi. Beyaz • ! Rusya Parlamentosu i tarafından alınan karara göre, SSCB Yuksek Sovyeti, Başbakan Nikolay Rijkov tarafından sunulan 'ekonomik reform paketini ; kabul etse bile, bu durum jcumhuriyetin toprakları j içinde geçerlı olmayacak. Liberya'da içsavaş ] • Dış Haberier Servisi — •Afrika ülkelerinden Liberya'da Krahn kabilesi üyesi Devlet Başkanı Samuel Doe ile Charles Taylor liderliğindeki Gio ve Mano kabilelerinin arasında yaklaşık altı aydır suren çatışmaların şiddetlenmesi üzerine Ingiliz ve ABD donanmalarımn ülkeye yakın uluslararası sularda beklemeye başladığı bildirildi. Andromeda isimli bir İngiliz firkateyni ile Tidespring isimli bir tngiliz tankerinin 220 İngiliz vatandaşını kurtarmak uzere Lıberya açıklarında olduğu kaydedildi. Süperzirveden Bush ile Gorbaçov'un ilettikleri tarihi mesaj Daha az silahlı bir dtinyaWashington'da önceki akşam imzalanan anlaşmalar arasında en önemlileri stratejik silahlarm indirimine (START) ilişkin ön anlaşma ile kimyasal silah üretimine son veren anlaşma idi. İki liderin imzaladığı ticaret anlaşması Kongre'ye gönderilmek için Moskova'nın serbest göc yasasını çıkartmasını bekleyecek. ABD, Sovyetler'e ticarette en fazla kayrılan ülke statüsünü de tanımadı. Dış Haberier Servisi — Başkan ı'la Sovyet liden Mihail Gor- bacov geçen yü Malta'da yaptık- lan zirvede soğuk savaşı sona er- dirmişlerdi. İki lider Washington .zirvesinde ise 'nükleer kâbus'u hafiflettiler. Bush'la Gorbaçov önceki ak- şam iki tarihi anlaşma imzaladı- lar. Stratejik silahlarm indirimi ile (START) ilgili olarak imzalanan "ön anlaşma" bu konuda iki sü- per gücün 8 yıldır imzaladığı ilk anlaşma oluyor. Bush'la Gorba- çov nükleer ön aataşmadaa baş- ka iki süper gücün kimyasal silah üretimine son veren ve 5 bin to- nun üzerinde tüm kimyasal silah stoklarını imha etmelerini öngö- ren anlaşmayı imzaladılar. Geor- ge Bush'la Mihail Gorbaçov, an- laşmalann imza töreninden son- ra dün sabah Washington'dan Camp David'e giderek görüşme- lerini orada sürdürdüler. Anlaşmalar önceki akşam imzalanan anlaş- malar arasında Sovyetler Birliği açısından önemlı olan diğer bir anlaşma da ticaret anlaşması. An- cak ABD, Sovyetler Birliği'ne en çok kayrılan ülke statüsünü tanı- madı. Stratejik (uzun menzilli) silah- larm Vt 30 indirimi (START), ile ilgili olarak imzalanan ön anlaş- ma gözlemciler tarafından tarihi olarak niteleniyor. Boylece ABD ile Sovyetler Birliği arasında 8 yıl- dır ilk kez stratejik nükleer silah- larla ilgili bir anlaşma imzalanmış oluyor. ön anlaşma ile bu yılın sonlanna doğru imzalanması bek- lenen START anlaşmasımn da yolu açıldı. ön anlaşmada önceki akşam bazı görüş aynlıklan çıkınca im- za törenine yetişıp yetişmeyeceği konusunda tereddütler belirdi. Ancak Dışışlerı bakanları James Baker ile Eduard Şevardoadze yo- ğun çaba harcayarak puruzlen gi- derdiler. İmza töreni ise bu nedeu- le yarım saat geç başladı. Önceki akşam anlaşmaların ım- zalanmasının ardından Gorba- çovlar, Sovyet Elçiliği'nde, Bush ve eşi Barbara onuruna bir akşam yemeği verdi. Yemeğin mönüsün- de kızarmış ordek, süt domuzu ve elmalı pasta bulunduğu öğrenildi. AA'ya göre Gorbacovlar'ın Bush- lar onuruna ülkelerinin meşhur şaraplarını sunduğu yemekte, Bush'un şerefine kadeh kaldıran Gorbaçov, imzalanan anlaşmala- ra değinerek, "Gerçekleştirdigi- miz ilerlemeleri ka>da geçirdik. ABD-SSCB Uişkileri gemisinin girdiği rotada yolona devam ede- cegini umuvorum" derken Bush, "Gcrçck banşın silahlann indiril- mesini saglamadan öte, elleri de birbirine kavusturacagıu" ifade etti. Gorbaçovlar'ın yemeğine davet- li Amerikalılar arasında, ABD Se- natosu'ndakı Cumhuriyetçiler'in lideri Bob Dole, Demokratlar'ın lideri George MitcbeD, "Kızıl Milyarder" Armand Hammer vardı. önceki akşam imzalanan çok önernli diğer bir anlaşma da kim- yasal silahlann Vo 80 oranında azaltılmasına ilişkin anlaşma idi. Washington'da açıklanan an- laşma metnine göre Amerikan Kongresi tarafından da onaylan- ması gereken anlaşmanın yürür- lüğe girmesi tarihinden itibaren Moskova ve Washington, kimya- sal silah uretiminin durdurulma- sı konusunda da anlaşma sağla- dılar. Amerikan hukumet kaynakla- n, SSCB'nin ilan edilen kimyasal silah stoklarının 50.000 ton civa- nnda tahmin edildiğini, ABD'nin stoklannın da 30.000 ton cıvann- da olduğunu belirtiyorlar. Anlaşma metnı, kimyasal silah stoklarının 2000 yıhnda yüzde 50 oraranda azaltümış olmasını ve denetleme yöntemlerini kolaylaş- tırmak için kimyasal stok düzey- lerine ilişkin olarak her yü bilgi ahşverişinde bulunulmasını da ön- görüyor. Denetleme yöntemleri- nin aynntılan, 31 Aralık 1990'a kadar belirlenecek. Kimyasal si- lah stoklannın tam bir güvenlik içinde ve çevreye zarar vermeye- cek şekilde imha edilmesi için iki ülke arasında işbirliği yapılacak. Anlaşma metninde, ABD ve SSCB'nin, 2002 yıhnda iki ulke- nin stoklanmn 5.000'er tona in- dirilebilecek şekilde kimyasal si- lah stoklannın imhasını hizlandır- ma konusunda görüş birliği için- de olduklanna dikkat çekiliyor. önceki akşam imzalanan tica- ret anlaşması ise Başkan Gorba- çov için daha fazla siyasal ve psi- kolojik önem taşıyor. Ticaret an- laşması, Sovyetler Birliği göç ya- sasını çıkartıncaya kadar onaylan- mak için Kongre'ye gönderilme- >ecek. Ayrıca ABD, Sovyetler'e ticarette en çok kayırüan ülke sta- tüsunu de tanımadı. Bunun için Moskova'nın serbest göç yasası- nı çıkarması beklenıyor. Bush, Beyaz Saray'da duzenle- nen imza torenınde, "Bugün im- zaladığımız anlaşma ve imzalaya- cağımız anlaşmalar banş davası- nı guçlendirecektir" diyerek Gor- baçov'la aralık ayında yaptıklan Malta zirvesinden sonra geçen 6 ay içinde ve son iki gunde "bti- yük ilerleme sagladıklanm" söy- ledi. Bush, aynca iki ülkenin uzun süreli bir tahıl anlaşması imzala- ması konusunda da mutabakata vardıklarıru kaydetti. Anlaşmazhklar Bush, Sovyetler'ın, ticarette en çok kayınlan ülke statusunu tanı- mak ıçın şart koştukları, serbest göç yasasını bir an önce çıkara- caklannı da umduğunu belirtti. îki lider arasında Almanya ve Litvanya konulannda ise görüş aynlıklan giderilmedi. Birleşik Almanya'mn askeri statusu, Dı- şışleri Bakanları James Baker ile Eduard Şevardnadze'ye bırakıldı. lkı Dışışleri Bakaru salı günü Ko- penghag'da, 22 haziranda da Ber- lin'de buluşarak sonına bir çözüm bulmaya çalışacaklar. Gorbaçov, zirvenin 1. günü olan perşembe günü Birleşik Almanya'mn aske- ri statüsünun, ABD'nin doğrudan katılacağı Avrupa Güvenlik Konseyi" tarafından saptanması- nı önerdi. GORBİ — Sovyet lideri, halkı selamlıyor. Iki lider özellikle 'Yahudi göçü' ve 'Ortadoğu'üzerinde durdular Camp David'de dünya elden geçti Bush ve Gorbaçov, Camp David'de Afganistan, Kamboçya, Hindistan, Pakistan ve Küba konularını görüştüler. İki lider, Almanya konusundaki görüş ayrılığını ise gideremedi. Dış Haberier Senisi — SSCB ve ABD Başkanları, super zdrve- nin uçüncü gününde bolgesel so- runları konuştular. George Bush ve Mihail Gorbaçov, dün Camp David'de gerçekleştirdiklerı yak- laşık 9 saatlik göruşmede, özellik- le Yahudi goçu ve Ortadoğu üze- rinde durdular. tki liderin, Al- manya'mn geleceği konusunda bir anlaşmaya varamadıkları da Camp David'de ortaya çıktı. Bush ve Gorbaçov'un Litvanya somnunu görüşmedikleri de belir- tıldı. Bush ve Gorbaçov, dun bir he- hkopterle Camp David'e geçtiler. Camp David'de yanlannda sade- ce eşleri ve dışişleri bakanları ile birlikte gazetecilerden ve forma- litelerden uzak bir şekilde göru- şen iki liderin, bolgesel sorunlar- da da aralarındaki birçok göruş ayrılığını gideremedikleri haber verildi. Ajanslar, resmi oimamasına karşın her iki liderin de bırbirle- rine "sayın başkan" diye hitap et- tiğıru duyurdular. Saatler, TSİ 00.15'e yaklaşır- ken, Beyaz Saray Sozcusü Mar- lin Filzvrater, bir basın toplantısı düzenleyerek, iki liderin ele aldı- ğı konuları ozetledi ve gazetecıle- rin sorularmı yanıtladı. Fitzwater, Bush ve Gorbaçov'un, Afganis- tan, Kamboçya, Küba, Nikara- gua, Hindistan, Pakistan ve Or- tadoğu konusunu ele aldıklannı söyledi. Fıtzvvater, bu sözleriyle, Kıbrıs sorununun da ele alınaca- ğına ilişkin çıkan birçok haberi de yalanlamış oluyordu. Fitzvvater, CNN televizyonun- dan naklen yayınlanan basın top- lantısında ABD Başkanı Bush'un, Gorbaçov'dan Sovyet Yahudıle- rı ile ilgili bazı isteklerde bulun- duğunu söyledi. Başkan Bush'un, Sovyetler Birliği'ndeki liberalleş- me çabalannın ışığında Sovyet Yahudilerinin durumlannda iyi- ye doğru bir ilerleme görmek is- tediğini Gorbaçov 'a ilettigini kay- deden Fitzwater, şöyle konuştu: "Sayın Bush ve Sayın Gorba- çov, Sovyetler Birliği'nden son avlarda artan Yahudi göçu üze- rinde durdular. SSCB'de Yahudi alevhtarlığının tırmanmasını ve bu ulkeden İsrail'e direkt uçuşlar yapılması konulannı göruştuler. Başkan Bush, vılda 70 bin Yahu- di göçmen kabul edivor. Biz, bu A VRUPA GÜVENLİKKONSEYİ Türkiye öneriye sıcak bakmıyor sayının artmasını istiyornz. Bu konuda yeni duzenlemelerden ya- nayız." Beyaz Saray Sözcusu Fitzvvater, SSCB ve ABD Başkanlarının Or- tadoğu'da banşın sağlanması için birlikte çahşabileceklerıni bırbir- lerine söylediklerıni ve bu konu- da "hemfikir" olduklannı soyle- di. SSCB lideri Gorbaçov, daha önce ABD'li yetkililerin, FKÖ li- deri Yaser Arafat ile dıyalog kur- malannı istemışti. Bir gazetecinin, "Almanya so- nınu konuşuldu mu" şeklındeki sorusuna da Fitzvvater, "bu ko- nu, geçtiğimiz gunlerde çok konu- şuldu. Şimdi iki dışişleri bakanı Kopenhag ve Vbaua'da bu konu- >u göruşecekler" yanıtını verdi. SEMİH tDİZ ANKARA — Washington zirvesi, resmi sonuçlan açısın- dan Ankara için "beklenraedik karariar" içermiyor. Buna rağ- men Sovyet lideri Gorbaçov ta- rafından ortaya atılan "Avrupa Güvenlik Konseyi" önerisinin Ankara tarafından farklı boyut- lanyla değerlendirilmesi gereke- ceği bildiriliyor. NATO'IMI birliganin korunmasına önem vermeye devam eden Ankara'- nın, bu öneriye şimdilik fazla "sıcak" bakmıyor. Ancak Türkiye'nin "yeni oluşumlara sırt çeviremeyecegi" de kabul ediliyor. Dışişleri yetkililerine göre Bush-Gorbaçov zirvesinde silah- sızlanma alanında atılan adım- ların zeminini, iki ülkenin Dışişleri Bakanları arasında son olarak Moskova'da yapılan gö- rüşmelerde büyük ölçüde zaten hazırlanmıştı. Almanya'mn birleşmesi ko- nusunun VVashington'da bir so- nuca bağlanamayacağına ilişkin "sİByaller" ise, zirve öncesinde mevcuttu. Dile getirilen temen- nilere karşı, taraflarca yapılan açıklamalar, birleşmiş bir Al- manya'mn hangi askeri hüviyete sahip olacağı üzerinde mutaba- ', katın henüz sağlanamadığıru J göstermeye yetiyordu. Buna rağmen ABD ve Sovyet Dışişleri Bakanlanmn Kopen- hag'da 5 Haziran Salı günü baş- layacak olan AGtK tnsani Boyut Konferansı sırasında ko- nuyu görüşmeye devam edecek olrnalan, iki ülkenin bu sorunun bir an önce çözümlenmesini is- tediğini gösteriyor. Ahnanya'- mn ilerideki askeri hüviyetinin belirlenememesi durumunda Avrupa'da aranan istikrann sağlanamayacağı biliniyor. öte yandan Gorbaçov'un VVashington'da ortaya attığı ve Almanya konusunu da ele ala- cak olan "Avrupa Giveatik Konseyi" fikrinin şu aşamada Ankara'da fazla "sıcak" karşı- lanmadığı gözleniyor. Ankara'run bu yaklaşımı, il- ke olarak ABD tarafından da desteklenirken, kıta Avrupası'- nın Gorbaçov'un bu yöndeki önerilerine tamamen kapalı ol- madığı belirtiliyor. Avrupa'da- ki oluşumların dışında kalmak istemeyen Washington'un da as- bnda sevmediği bu öneriyi açık- ça reddedemeyeceği de ifade ediliyor. Türkiye'nin öneriye temel iti- razı, halen canlı olarak gördü- ğü tehditlerin AGİK çerçevesindeki bu tüf oluşumlar- la giderilemeyeceği inancından kaynaklamyor. RAISA — Bayan Gorbaçov, Washington'da herkesle olduğu gibi çocuklarla da kavnaşlı NöTLAR ~~ Votkanın zaferi VVASH1NGTON (Ajandar) — Amerikan basının bir sayfası Su- per Zirve için bir araya gelen ABD Başkanı George Bush ile SSCB Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov'un görüşmelerine ayrı- lırken diğer sayfa Amerikan ve Sovyet votka üreticilerinin ver- dikleri tam sayfa ilanlarla kapla- nıyor. ABD'de imal edilen Smir- noff vottası için verilen ilan şöy- le; Üzerleri kırmızı bir X işareti ile çizilmiş savaş gemileri, deni- zaltılar, hehkopterler ve benzeri silahlann ardında yan yana dizil- miş votka şişeleri sıralanıyor. | Reklamın solganı ise şu sözcük- lerde gizlı: "Ben başanlı zirve di- ye bnna derim." Sovyetler Birliği'nden ithal edi- len ve ABD vokta pazannın ikin- ci büyük markası Stolichnaya voktasının ılanmda ise "bazen en iyi ilişkiler buziana ustünde başlar" denih'yor. Reklam afışin- de de yan yana duran iki bardak- ı ta buzlu votka görülüyor. Votka iki ulke ticaretinde önemli bir yer tutuyor. • ABD ve Sovyet liderleri so- ğuk savaş dönemine nokta koyar- ken imza attıklan anlaşma say- falan tarihi bir masamn üzerin- de bulunuyordu. Aynı masa 1898 tspanya-Amerika savaşının sona erdirümesine, 1977 yıhnda da Mı- sır ile tsrail arasında Camp Da- vid anlaşmasımn imzalanmasına tamklık etmişti. • Cuma günü gerçekleşen im- za töreni sırasında liderler duy- gusal yanlarını gizleyemediler. Gorbaçov konuşmasında ABD eski başkanlanndan Frankün Ro- osevelt'ın 1941 yıhnda savaş sıra- sında yaptığı "dört özgürlük" açıklamasına değinerek "dünya- yı korkudan kurtanrken yeni bir danyaya adım aüyoruz" sözleri- m gözlen dolu olarak sıraladı. Bush'un ise banş yolunda yeni ilerlemeler sağlayarak iki ülkeyi "taribe meydan okumaya" çağır- dığı sırada sesi titriyordu. ABD Başkam "Her konuda mutabık degjliz ama her konuda mutabık olmadığımız konusunda mutabıkız" diyerek sözlerini sür- durdu. • Cuma akşamı, Sovyeder Bir- liği Buyukelçiliği'nde bir araya gelen ABD ve Sovyet hderleri ile eşleri, çok sayıda unlü davetli ye- mek sonrası aldıklan kahveleri- ni opera sanatçısı Zurab Solkıla- va ile piyarust Mihail Pletnev'ın müzik ziyafeti sırasında yudum- ladı. özellikle Bayan Bush'un çok neşeli olduğu görüldü. SAYIN DOKTOR VE ECZACILARA Hipertansiyon ve kalp yetmezliği tedavisinde ACE* İnhibitörü LOPRIL12,5 mg tablet 25 mg tablet captopril 30 tabletlik ambalajlarda piyasaya verilmiştir. S0U1BB E.R. Squibb & Sons ilaçlar A.Ş. "ACE: Anjıotensın Oonüşturucü Enzım A B 0 N E Yuıtiq Yllık 40 000 TL AllıAyf* 20 000 TL Yurtdrşı Yiık 40 DM Altı Aylm 20 DM Annnka Vıll* 24 $ AltıAyl* 12 S ABONE VE DAYANIŞMA İÇİN Adnan SosıancıoJiuaOma AKBANK Tüıtoe şb Hs No 0007M1 7(»OW01 D«I2 HS No AKBANK Tgtoe Posıa ÇekJ Hs No 550004 Adres BASSAKAŞ Çatalçeşme Sok SOtt Cajaloilu ISTANBUL Tö S28 15 90 91 fu 528 62 32 POLİTİKA • EKONOMİ • ÇEVRE İNCELEME • TOPLUMSAL MUHALEFET KADIN • DÜNYA • KÜLTÜR • RÖPORTAJ Mehmet Tanju AKAD Ergın ATASU Tanıl BORA Adnan BOSTANCIOĞLU Memduh ÇAKARAN Murat ÇELIKKAN Mustafa DEMIRKANLI Ayşegul DEVECIOĞLU Zıya GÜL M Cengız GÜLEÇ Özcan GULENER Ragıp INCESAĞIR Arslan Baş_er KAFAOĞLU Ertuğru! KÜRKÇU Nadıre MATER Haldun OZEN Kaan ÖZSARAÇ Melıh PEKDEMIR Iskender SAVAŞIR Bulent S0MAY Alt ŞAHVERDİ Bulent TANIK Lutfu Doğan TILIÇ Çetın UYGUR Hasan UYSAL Mecıt UNAL Şukru YAVUZ Ahmet YILDIZ Levent YURDAKUL Can YUCEL Hakkı ZABCI Ragıp ZARAKOLU YENİDEN/ BAYİLERDE