Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 16 HAZİRAN 1990 DÜVIZ KURLARI 16 HAZİRAN Oövcin Cınsi 1 ABD Doları 1 B.AIman Mario 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilmi 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florinı 1 İsveç Kronu 1 isyiçre Frangı 100 İtalyan Lıreti 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Oinan 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Dövlz Alış 2636.72 1552.38 2045.30 221.25 75.62 407.46 661.66 461.37 1378.68 430.49 1829.14 211.62 17.06 9009.79 4492 18 703.10 Dövtz Satış 2642.00 1555.49 2049.40 221.69 75.77 408.28 662.99 462.29 1381.44 431.35 1832.81 212.04 17.10 9027.85 4501 18 704.51 Efektıf Alış 2634.08 1550.83 2010.53 221.03 74.33 403.39 650.41 460.91 1377.30 426.19 1827.31 208.02 16.89 8856.62 4487.69 691.15 Efektıf Satış 2649.93 1560.16 2055.55 222.36 75.99 409.50 664.98 463.68 1385.58 432.64 1838.31 212.68 17.15 9054.93 4514.68 706.42 ÇAPBAZ KURLAR $ 1 6985 B.AIman Maha $ 5.7150 Fransız Frangı $ 1.9124 Hollanda Flonni $ 1.4415 Isvıçre Frangı S 1245.99 İtalyan Lıreti $ 154.55 Japon Yenı $ 3.7501 S. Arabistan Rıyalı £ 1.7037 $ ALTIN SÜMÛŞ Cumhuriyet Reşat 24 ayar altın 22 ayar bıleak 18 ayar altm 900 ayar gümûş Vatafbank Altını Zkaat Altını M.Bankas 1 Ons $ Altş 195 000 235 000 29 650 26 250 22 235 460 171000 170 500 Satış 198 000 245 000 29 750 29 000 22 315 480 172 000 172 000 346.7 347.5 TL Intobankı Ort Faa (%) = 6 2 - 8 6 SERBEST PİYASADA DÖVİZ A80 Dolan Bat Alman Markı Isviçre Frangı Hollanda Fiorini ngıiiz Sterltnı : ransız Frangı AŞİIİnı 100 rtaJyan Lırets S.A.Rıyalı Alış 2638 1554 1834 1373 4510 461 219 210 700 Satış 2643 1558 1838 1378 4560 464 222 212 705 BORSADA IŞLEMLER 15 HAZİRAN 1990 AUTefcsM Alçimnto Attfko HOWJO Anadolu Cam Arçelık Bagfaş BoHı Çımento Bnsa C Kale Çını Çelık Halat Çımsa C Elektnk Denclı Cam Deva Hokling Oogusan Dfiktaş E Başı Yatırm Ege BıracıliK EgeGûbre EmekSigorta EnkaHakling EreflSD.C Rnansbank Genias Good-Year Gorbon l$ıl Gübre Fafc. Güney Bıraalık Hektas Ik.Rnan K Intema tzmır DC tzocam Kartonsan Kav Kepez Elektrik KoçHokJing Koç Yatıron Konlsa Konjma Taf .Köylaş Malgna Takıffl Maret 'Mar Martı Otet Men Santral Metaş NetHoMing Okan Tekstil CHmuksa Otasan PEG Profilo Pınar Sût Pınar Enteg.Et Pınar Su PmarUn Pıntaş Ratatc Sabah Yayın Santral Hol Sartnıysan Sıfaş Sötea Tam Sıgorta Teksiilbank TGaran&e T iş Ban. (B) TlşBan ( 0 T. Sıemens T. StseCun Yasaş(BÖ) Yapı K Bank Yünsa Ûncrt» aslapaı 5800 4750 31000 12500 15250 14250 13500 6400 9000 8100 8400 25500 5700 32500 17000 19000 49000 23000 6600 4500 9000 11250 7000 13000 13000 8600 2750 12250 13000 2150 21000 2100 22000 6000 27500 17750 49000 11000 6200 12000 27500 26000 5900 4700 7600 1500 3250 2900 5600 1850 5600 18250 12750 7400 1000 2100 7500 5600 7600 5400 235O0 32000 16750 18500 8600 7000 18000 4550 18500 4600 36500 9700 5700 5700 5200 Bugûnkû J 5900 4700 34000 12500 •15000 14000 13250 6200 8400 7900 8100 25000 5700 32000 15750 17750 46000 22500 6500 4400 8500 10500 6700 12500 12250 8700 2650 12000 12500 2100 19500 2050 22000 5900 28000 16750 485O0 11000 6200 11250 26500 25500 5700 4300 7100 1450 3150 2900 5600 1800 5500 18000 12500 7400 950 2100 7200 5800 7100 5100 23500 32000 16250 17500 8400 6700 18000 4500 18000 4600 35500 9500 5300 5700 5000 Bugûntt en yCfcsa 6100 4800 34000 12750 15250 14500 13500 6600 9000 8100 8200 25500 5700 325O0 16500 18000 48000 23000 6700 4500 8800 11250 7000 13000 12750 8700 2700 12250 12750 2150 20000 2100 23000 6100 28000 17500 49000 11250 6400 11500 27500 26000 6000 4700 7500 1550 3350 2900 5700 2000 5700 18250 13000 7400 1000 2100 7500 5900 7500 5500 24000 32000 16750 18000 8600 6600 18000 4550 18500 4700 36000 9900 5500 5900 5100 Bugûnkû kapanış 6100 4750 34000 12750 15000 14500 13250 6500 8400 8000 8200 25000 5700 32000 16250 18000 46000 23000 6600 4500 8600 10500 6700 13000 12250 8700 2650 12000 12750 2150 20000 2100 22500 6100 28000 17500 49000 11000 6400 11500 27000 25500 6000 4300 7500 1450 3250 2900 5600 2000 5700 18250 13000 7400 950 2100 7200 5900 7500 5500 24000 32000 16250 17500 8600 6800 18000 4550 18000 4600 36000 9600 5500 5900 5100 Işiem miktan 201» 92190 1041 6800 53309 92300 6100 52240 13540 40879 11100 50650 2200 10500 36400 5200 7100 9300 24350 14900 2000 347015 7700 27600 2800 400 72200 16000 3200 82000 2450 41100 2400 115190 4740 20500 6825 58400 61939 39700 19760 13800 9400 10800 28000 818000 66263 4800 18000 7800 10400 11040 49975 2900 117200 8300 2100 6214 63650 1O3O0 6660 26740 5200 6400 6000 16400 8641 687800 8210 22040 1900 96400 19000 170450 30800 En çokste yapılan fiy 6000 4750 34000 12750 15000 14250 13250 6500 8800 7900 8100 25000 5700 32500 16000 17750 46000 23000 6600 4450 8600 10750 6900 12750 12500 8700 2700 12000 12500 2150 20000 2100 22500 6000 28000 17000 48500 11000 6300 11500 27000 25000 5900 4300 7300 1450 3250 2900 5700 1850 5500 18000 12750 7400 975 2100 7200 5900 7300 5400 24000 32000 16500 17500 8500 6700 18000 4550 18000 4600 35500 9800 5400 5800 5100 Agrlıklı ort fiy. 5990 4736 34000 12639 15063 14305 13310 6369 8791 7921 8131 25004 5700 32323 16104 17790 46235 22926 6589 4430 8640 10853 6835 12738 12482 8700 2695 12062 12515 2143 19916 2081 22409 5961 28000 16997 48635 11000 6321 11493 26894 25297 5850 4366 7280 1470 3247 2900 5666 1851 5554 18111 12749 7400 967 2100 7288 5875 7284 5406 23830 32000 16461 17562 8507 6720 18000 4539 18118 4602 35684 9691 5368 5820 5083 i*a Bftbn 1.K2.4TI bta kaori: .».M1.IZ3.7M İHB mıfcli: 3M2.15 (Dûnki: 3147.74) Sfcfejm saym: 23M YATIRIM FONLARI 15 HAZİRAN 1990 (** DMri Is Vamm-1 iş Yatnm-2 İşftbnm-3 İş Vktırım-4 İş Yatırmv6 lnterton-1 lnterton-2 İnterton-3 interlbn-4 Ikttsat Yat-1 lktisatYat-2 kfcat Dotar Fon k f e * Mark fon Mbsst A&ten Fon Garanti Yatınm-1 Garanti Vahnm-2 Garanti Yabnn>3 Garanti Yataım-4 Esbank Fon-1 Esbank Fon-2 YKBYat Fonu YKB Sekttr Fon YKB Hisse Fon YKB Kamu fion YKB L M Fon YKB Karma Fon YKBDöveFon Vttrf fon-1 Vakrt Fon-2 \Mof Fon-3 Vafcf Hısse Fon Vafcrf DCnya Fon Vafcıf Fon-6 Dişbafik Mavi Fon Oışbank Beyaz Fon Tutun Fon Mfeuf Fon-1 13X757 14.0359 091089 17.0150 04.0690 14.12.87 2702 J» 07O&89 1002.88 08.02.89 28.0239 11.12.89 22.1087 100189 12.0250 300550 31.1089 0211B7 07.0088 070088 070388 070X88 07.0188 Fınans Fon-1 Finans Fon-2 ' finans Fon-3 Finans Fon-4 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Fon-3 Hak Fon-1 Halk Fon-2 Pamuk Fon EmlakRjn lmpex Fon-1 Impet Fon-2 TööankFon Sûmer Fon Deniz Fon Ege Fon Katanma fon-1 Oen* Fon Târiş Fon 09-Û5Ü8 2404.89 »1089 22X090 260190 14.0650 2aO6ı88 10.0489 04.0738 15.0788 20.1059 200189 200319 181289 20.0350 091059 140250 14.02SO 01.1159 08.0190 020190 220190 02.0290 04.0590 28A350 12.0250 160490 040590 08.0550 07.0550 11.0650 10500 20X00 10X00 10X00 10X00 10661 9560 9559 11200 9.764 9506 9596 9590 10.000 9.976 a731 10437 9536 10319 10X00 10477 9.785 9.713 9.795 9.693 9 294 iaooo 4d 279 10.444 9.994 9574 10000 10057 20558 11.021 40.000 1O000 9946 9556 10428 9958 10.100 10X00 10X00 11397 10357 10.724 10X00 10X86 9562 10X00 10405 10508 10X00 10489 10X06 10.000 51.708 35533 11702 11824 10112 39751 34045 17759 16.259 31676 28330 11363 12996 12321 39762 19057 12.263 10039 40.257 11263 38.096 30099 57134 29500 25599 29986 14120 29562 77.264 13592 10553 10504 10X00 27X35 35J65 28.701 107560 11223 17812 15170 12900 10.731 14985 11.410 11.658 15.372 12 220 15.437 12.128 11794 10088 10847 12.178 11996 10489 10497 10389 10.037 51750 35.497 11718 11536 .10124 39.796 34X86 17.781 16.278 33711 28360 13375 11006 12322 39787 iaO73 12 245 10X20 40306 11259 38.138 30133 56544 29534 25.629 30021 14.141 29.699 77347 14009 10.744 10964 9974 27.042 35383 28.736 107783 11243 17533 15188 12515 10662 14531 11412 115» 15369 12197 15.452 12136 11.808 10.080 10557 12.196 12019 10501 008 10396 10.049 0.08 -0.10 0.12 0.10 012 an 0.12 0.12 0.12 aio an 0.09 007 aoi 006 0.06 -015 019 0.12 -0X3 011 0.11 -056 012 Q12 0.12 0.15 012 011 0.12 -1X0 055 -026 0X3 0X5 0.12 011 0.15 0.12 Q12 0.12 -064 -036 0.02 014 -ao2 -019 0.10 0X7 012 -008 009 0.15 Q19 011 007 012 Buğdayda kuynık işkencesi Çukurova'nın "san sıcağT'nda buğdayını, günlüğü 100 bin liradan tuttuğu kamyona yükleyen çiftçi, Toprak Mahsulleri Ofısi'nin alım merkezlerine götürüyor. Dört gün kuyrukta bekliyor. Sonunda bir çek alıyor. Köyüne dönüyor. Ertesi gün bu kez para kuyruğunagiriyor, bir gün bekleyip kavga-dövüş parasınj alıyor. Kuyruk cefasını çekmeye gücü yetmeyenler buğdaylarını TMO'nun uyguladığı destekleme fiyatından çok daha ucuza tüccara veriyorlar. TMO kuyruğunda bekleyen Ümmet Acemoğlu, İcamyoncuya verdiği İOO bin lira kirayla, eline geçecek paranın tüccar fiyatı düzeyine ineceğini, geri kalan buğdayı doğrudan tüccara satacağını söylüyor. MEHMET YAPICI ADANA — tmamoğlu çıkışın- daki Toprak Mahsulleri Ofisi alım merkezinin Demirkapı giri- şındeki kantanndan başlayan buğday yuklü kamyon ve traktör kuynığu, gözalabildiğine Kozan'a doğru uzayıp gidiyor. Bir uçtan diğer ucu çıplak gozle görmenin olanağı yok. Yaşar Kemal'in romanlarında anlattığı, uçan kuşların nefesini kesip patır patır döktüren Çuku- rova'mn o "san sıcak'Marından biri daha yakıp kavuruyor orta- lığı. Buğday frezleri ve asfalt yol, uzaktan alev aJev yanıyor gibi. Alevin dalgalan arasında asfalt yolda dizilmiş uzaktaki kamyon ve traktorler dalgalı denizde bir o yana bir bu yana sailarup duruyor görüntüsü veriyorlar. tnsanlar, bu sıcaklardan korun- mak için araçların gölgelerine sı- ğınraış. Kimi üç gün uç gecedır burada, kimi ise kuyruğun en so- nuna yeni yerleşiyor. Gelenler, ya- takları dahil en az uç gunlük ge- reksınmelerini de beraberinde ge- tiriyor buraya. Çünku hasat baş- ladığından beri üç gün kuyrukia beklemeden ofise buğday satana henuz rastlayan olmamış. Adana Seyhan Ziraat Odası Başkanı Muhsin Kanuüi ve lma- moğlu Ziraat Odası Başkanı Ali Tut ile birlikte TMO'nun tma- moğlu ilçesindeki alım merkezine buğday satmak için günlerdir sı- rada bekleyen üreticilerle söyleşi- yoruz. Bize, sorma fırsatı verme- den "Nedir bu halimiz" diye öf- keyle atılıyorlar. Ceremli köyün- den uretici Ümmet Ademogln, buğday ureticisinin içerisinde bu- lunduğu durumu iki kelime ile açıklıyor: "Perişan haldeyiz." Bir traktör römorku dolusu buğdayı ofise vermek için üç gundur bek- leyen Sağgeçit köyunden Salim Derin, "Devlet, vatandaşına boy- le bir cefayı reva görmemeiidir" diyor. Ayvalı köyunden Ünal Koca ve diğerlerinin anlatımma göre ofi- se buğday getirenler, getirmeyen- lerin ancak onda ve hatta yirmi- de biri. Oysa tuccar yok pahası- na buğday alıyor. Devletin 490 li- ra destekleme fiyatı ilan ettiği buğdaya, tuccann verdiği en yük- sek fıyat, 410 lira. 370 liraya ka- dar alanlar var. TMO ile tüccar arasındaki kiloda fiyat farkı, ki- mi buğdaylarda 110-120 liraya ka- dar çıkabiliyor. Tüccann bu denli' fiyat düşürmesi ise TMO'nun uy- guladığı politika ile doğrudan ba- lantılı. Adana Seyhan Ziraat Oda- sı Başkanı Muhsin Karaali'ye go- re TMO bilerek boyle bir yolu iz- liyor. Karaali, "Ofis, geçen >il ya- şanan kuraklık sonrası hesapsız kitapsız büyük ölçüde buğday it- hal etti. Trakya'daki, İç Anado- lu'daki ve Çukurova'daki bütün depolan ağzına kadar ithal buğ- dayla doln. Şimdi buğdayın tüc- cara gitmesi için işi vavaştan alı- yor. Yani açık açık 'Ben almayacağım' di>emiyor, ama isi böyle yokuşa süriıyor" derken di- |erleri de bu göruşe katılıyorlar. Ümmet Ademoğlu, kamyoncuya verdiği gunlük 100 bin lira kira ücretiyle ve gunlerce beklemesiy- le eline geçecek paranın tüccar fi- yatı düzeyine ineceğini anlatırken "Bir kez gelip kuyruga girmiş ol- dum. Bunu ofise verdiklen sonra. KUYRUKTA ÜÇ GÜN — Üreüci, kilometrelerce uzayan kuynıklarda üç gün üç gece sıra bekledikten sonra buğdayını ancak TMO'ya verebilmektedir. Kimi alım merkezleri önlerindeki kuynıklann uzun- lııgu 10 kilometreyi buluyor. (Fotoğraf: Mehmet Yapıcı) kö>e gidip kalanı tüccara satacağım" diyor. Üreticinin ürünunu yok paha- sına tüccara satmasına yol açan uygulamalardan biri de TMO'nun ödeme biçimi. Kimi alım merkez- lerinde dört güne varan bir bek- lemeden sonra alınan ürün için TMO ertesi gün çek veriyor. Üre- tici bu çekle Ziraat Bankası şube- sine gidiyor ve ne kadar ürün sat- tığını belirten "saöş fişi" ile nü- fus cüzdamnı ilgili memura ver- dikten sonra köyüne dönüyor ve bir gün sonra gelip para kuyru- ğunda bekliyor. Buradaki bekle- me de tam bir gün sürüyor. Para kuyruğunda zaman zaman isten- meyen olaylar ve kavgalar da gö- rüluyor. Bu yuzden banka şube- (eri sıkı korumaya alındı. Birkaç gun once Kozan ilçesi Ziraat Ban- kası şubesinde memurların sert davranması yuzünden üreticiler yürüyüş ve oturma eylemi yaptı- lar. TMO'daki olumsuz koşullar- dan yararlanıp fiyatı düşurmekle suçlanan tüccar, kendini savunu- yor. Adana'nın en çok alım yapan tüccarlarından Ahmel Akarsu, şunları söylüyor: "Fıyab, biz düşürmüyonız. Fi- yatı. un ve makarna fabrikalan- na ucuz ithal bugday satan Top- rak Mahsulleri Ofisi duşürüyor. Ofis, bugun fabrikalara 460 lira- dan bugday satmaktadır. Oysa uyguJadığı taban fiyat 490 lira se- viyesinde. Bu durumda fabrika- lar bizden duşük fiyatla buğday aimaktadır. Devlet, fabrikalara buğday satısını durdurmadıkça uretici üriioünü yok pahasına elinden çıkaracakbr." Yazarkasa, esııafı şaşırttıMaliye Bakanlığı'nca yazarkasa kullanmak zorunda olan mükelleflere her ay "mali bellek" raporu verme zorunluluğu, piyasayı telaşa boğdu. Yazarkasanın nasıl kullanılacağını bilmeyen ya da öğrenmek için yüksek bir ücret ödemek zorunda kalan esnaf "Soyuluyoruz'' diyor. Ekonomi Servisi — Maliye Bakanlığı'n- ca yazarkasa kullanmak zorunda olan mü- kelleflere her ay "mali bellek" raporu ver- me zorunluluğu getirilmesi piyasayı tela- şa boğdu. Nasıl kullanılacağını bilmeyen ya da öğrenmek için yazarkasa bakım ona- nm servisine başvurarak 30 bin lira öde-, mek zorunda kaİan esnaf "soyuluyoruz" diye gazetemize telefon edip buna bir ça- re olup olmadığını sorarken Maliye Bakan- lığı ve tstanbul Defterdarlığı'ndan görüş- tüğümuz yetkililer, yazarkasarun kullanım kılavuzlarında bu raporu alma tarifinin bulunduğunu açıkladılar ve yazarkasa ba- kım onarım servislerinin bu iş için ayrı bir ücret almamaları gerektiğini belirttiler. Maliye Bakanlığı'ndan bir yetkili, mayıs ayından itibaren alınması gereken rapo- run, gunlük " Z " raporundan farklı olma- dığını belirterek çıkan sorunlann, yazar- kasanın markalara göre değişiklik göster- mesinden kaynaklandığını söyledi. 5 Haziran 1990 tarihinde Resmi Gaze- te'de yayımlanarak yürürlüğe giren tebli- ğe göre yazarkasa kullanmak zorunda ka- lan mükellefler, kasalann mali hafızalann- dan her ay alacakları aylık raporları, o aya ait Katma Değer Vergisi beyannamelerine eklemek zorundalar. Mükellefler, mayıs 1990 dönemıne ilişküı olarak mali hafıza- dan alacaklan aylık raporu 25 hazirana ka- dar verilecek katma değer vergisi beyan- namesine ekleyecekler. Bu raporlann na- sıl alınması gerektiği konusunda göruşle- rine başvurduğumuz Maliye Bakanlığı'n- dan bir yetkili ise yazarkasaların bir bilgi- sayar gibi çalıştığını ve gunlük raporları alındıktan sonra gunlük işlemin sıfırlanıp, mali hafızaya geçirildiğini belirtti. Bunla- rın mali hafızada silinmez ve değiştirilmez olduğunu söyleyen yetkili, bu hafızanın dökümünü almanın mümkün olduğunu belirtti. Geçmişe yonelik tum raporlann bu bellekten alınabileceğini vurgulayan yetki- li, istenilen raporlann başlangıç ve son fa- tura numaralarını verip yazarkasarun mar- kasına göre değişen belirlı kodlamalarla bu raporları almanın mümkün olduğunu söy- leyerek, kodlamalarla ilgili bılgilerin de, yazarkasa kullanım kılavuzlarında bulun- duğunu belirtti. Yazarkasa satıcılarının üretic; firmalar tarafından eğitilmeleri ge- rektiğini de belirten yetkili, "Bu raporla- nn şiradiye dek denetçi elemanlanmız ta- rafından alınması lazımdı. Oysa piyasada- ki bu kanşıklıktan alınmadığı anlaşılıyor" dedi. Esnaf: "Soyuluyoruz" Gazetemize gelen şikâyet telefonlarının çoğu da yazarkasa bakım onarım servis- lerinin bir iki saniyelik bir işlem için çok fazla para aldıklannı söylüyordu. "Soyu- luyoruz. Kime basvuralım?" diyen esna- fa Maliye Bakanlığı'ndan gorüştüğümüz yetkili, "Bunun için para alınmaması ge- rekir. Ancak mükellefe giden servis gorev- lisi yol parasını karşılanmasını isteyetıilir" yanıtını verirken, İstanbul Defterdar Yar- dımcısı Musa Pişkin de bu raporları alma- nın çok basit bir işlem olduğunu soyledi. Pişkin, "Bu bilgiler kataloglarda belirtil- miştir. Mukelleflerin servislere başvurma zorunluluğu yoktur. Ancak bu kadar şi- kâyet varsa, bir an once yazarkasa servis- lerinin yetkilileriyle görüşüp vatandaşın is- teklerini suratle ve sıhhatle yerine getirme- lerini isteyeceğiz" dedi. Olivetti marka yazarkasaların ureticisi Profilo'nun Merkez Servis Müdürü Yıl- maz Gökırmak ise tüm servislere bildiri gonderdiklerini ve isteyen mükelleflere ra- porlann nasıl alınacağını telefonla tarif et- tiklerini söyledi. Raporlann nasıl alınaca- ğını gosiermek için 30 bin liralık servis üc- retinin de çok pahalı olduğunu sözlerine ekleyen Gökırmak, "Bu iş telefonla da haJ- ledilebilir. Ancak illa da gelip gösterme- raizi isteyen mıikellefier, yol ücreti de ve- rebilirim diyorsa, gidip gösteriyornz" de- di. Öte yandan Maliye ve Gümrük Bakan- lığı, yeni bir tebliğ çıkararak KDV mükel- leflerini mali hafıza raporlanna karşı uyar- dı. Tebliğde, her ay ödeme kaydedici ci- hazların hafıza raporu alırurken, mukel- leflerin cihaz mühürlerinin sökülmemesi- ne dikkat etmeleri istendi. Mukelleflerin program değişikliği yapmamalannın da is- tendiği tebliğde, "Mali hafıza raporlan be- yanda buiunulan aya ait olacaktır. Mükel- lefler, gerekli kod, rakam ve fonksiyon luşlanna basmak suretiyle, aytık mali ha- fıza raporlannı, mührii sökmeden kolay- lıkla almaları mümkündür" denildi. Son 6 ayda 2335 işçi atıldı. Türk-İş dava açmaya hazırlanıyor Bursada işten atılma korkıısııSon altı ayda Bursa'da 2335 işçi işten atıldı. özellikle tekstil sektöründe "iş hacminin daralması, pamuk ipliğine zam yapılması" gibi nederüerle işten atılan işçilerin sayısı arttı. Türk-tş, konuyla ilgili toptan dava açmaya hazırlanıyor. BURSA (Cumhuriyet Biirosu) — Bursa'da son 6 ayda işvereıı- lerin 1475 sayılı İş Yasası'run 24. maddesine dayanarak işten attık- lan toplarn 2 bin 335 işçi için Turk-İş tarafından toplu dava açı- Son üç ayda Bursa'da işsiz kalanlar ŞMut Menatılan İşçi sayısı Şlrket Istenatılaıı işçi sayısı R.E.Cenere Kauçuk 34 Ûzdi Tekstil 26 Sönmez Pamuklu 150 Şüperteks 464 Özdilek Havlu 176 Toros Kromları 204 Bastaş ipsan AŞ Sönmez ASF Şenipek Saray örme Ferdi Müracaat. ...18 .102 .330 ...21 .324 .152 Toflam: 2001 + (Ocafc ayında çdcanlan) 334=2335 İşçi lacak. Türk-İş 8. Bölge Temsilcisi Mehmet Kanca, 1475 sayılı İş Ya- sası'nın 16, I7ve24. maddeleri- njn işverenler tarafından yanlış uygulanarak "tenkisata kolaylık sağiandığı" gerekçesiyle İş Mah- kemesi'ne dava açacaklarını, so- runun bu maddelerin değişmesi ile çözümleneceğini öne sürdu. Özel- likle tekstil işkolunda işverenlerin "iş yok". "iş hacrai daraldı" ve "pamuk ipliğine zam yapıldı" gi- bi nedenlerle tenkisata girişmele- rinin, sürekli toplu iş sözleşmesi doneminde meydana geldiğini an- latan Mehmet Kanca, "Bu olay, ucuz işçi çalışbrmaya yöneliktir. tşverenler iş yok gerekçesiyle iş- çilerin işine son vermekte, ancak kalan işçileri fazla mesaiye zoria- maktadırlar. Anayasa ve yasalar- da işçilere verilen sendikalaşma \e toplu muzakeretere girme hakkı iş yasalan kullanılarak yok edilmek- tedir. tşten atılmalann nedeni. içerideki pahalı işçiyi dısan, dışa- ndaki ucuz işçiyi içeri alma poli- tikasıdır. Asgari ücret arttınlmaz- sa işten atılmalar sürecekrir" de- di. Türk-İş bünyesinde 1984 yılın- dan bu yana çalışan "Teşkilatlan- dırma Sorunlan Giderme Komis- yonu"nun işten çıkarmalarla ilgili olarak hazırladığı bir raporu Baş- bakan, Çalışma ve Sosyal Güven- lik Bakanlığı ile siyasi partilerin Bursa miUetvekillerine ileterek iş- ten çıkanlan işçilerin sorunlanna sahıp çıkılmasını isteyeceklerini bildıren Kanca, "Anayasanın 49. maddesinde berkese verilen çalış- ma hakkının korunması gerekir" diye konuştu. Demirel: Gençler yönetime geçmeli Ekonomi Servisi — DYP Genel Başkanı Süleyman De- mirel, gençleri politika yap- maya davet ederek, "Türkiye^ ye hizmet edecek gençlerimi anyorum. Ülkenin idaresine 25-40 kuşagının el koyması lazım" dedi. Genç Müteşebbisler Derne- ği'nin duzenlediği toplantıda konuşan Demirel, 1983 rejimi- nin Türk siyasetini "berbat" ettiğini belirterek, "Şimdi ben daraıadağınık olan siyaseti to- parlamaya ealışıyonım. Elbet yann elimize guç geçecektir. O zaman secilme yaşını 25'e dü- şüreceğim. flgi duyanlar siya- sete girmelidir. Heves edenlcr için bizim kapıianmız ve sine- miz açık. Tesvik ediyonırn, heves edin" dedi. Dernek üye- lerinin irtica, anarşi ve ekono- mi konusundaki sorularını ya- nıtlayan Demirel Türkiye'nin cumhuriyetin tadını aldıktan sonra Humeyni tipi bir rejime dönemeyeceğini savunarak şöyle konuştu: "İrtica var mı yok mu sorusunun cevabı ko- lay değil. Din ve vicdan hur- riyelini irtica ile kanştırma- mak lazım. Humeyni tipi re- jim Türkiye'de olmaz. Çünkü Türkiye cumhuriyetin tadını almıştır. Tek tük girişimler olur, kimse bunu büyutmesin, kim cumhuriyeti kaldırmaya çalışırsa karşısında halkı bu- lur." Suriye ile olan su sorununa da değinen DYP Genel Başka- nı eğitim konusundaki gö- rüşlerini de şöyle özetledi: "Paralı ögretime karşıyım. Ancak özel üniversiteleria devletin gözetimi altında ol- ması şartıyla yanındayım. YÖK çok eleştinldi. tktidara geldiğimizde YÖK'ü kaldınp yerine koordinasyon sağlaya- cak bir kurul koyacagız. İmara-hatip ukullanna gelin- ce de onlar ülkenin resmi sis- temine dahildir. Kusurlar bu okullann değil, okullan yone- tenlerindir. Muessese iyi değil- se duzeltilir, ama kapatılmaz." DYP personelinin ücret dramı ANKARA (ANKA) —e Doğru Yol Partisi'nin (DYP) genel merkez çahşaaları, yok- sulluk sınırımn altında ücret alıyorlar. Nisan ayı sonu iti- barıyla 489 bin lira olan yok- sulluk sınırı, DYP calışanla- nnın ücretlerinin oldukça üze- rinde bulunuyor. Ücret yöneticinin "insafı"na kalmış DYP genel merkezinde sek- reter, şoför ve hizmetli statü- sünde çalışan 40 kişi çok dü- şük ücret alıyor. 1990 yılı ocak ayında personelin 200-300 bin lira olan ücretlerine yuzde 20 dolayında zam yapılarak üc- retler 300-400 bin lira düzeyi- ne yükseltilmişti. DYP perso- neli, sendikalarının da olma- ması nedeniyle ücret artışlan- nın, yöneticilerin "insaf ve takdirine" kaldığını belirterek temmuz ayı içinde yapılacak yüzde 20'lik ücret zammmı beklediklerini söylediler. Türk-Iş Genel Eğitim Sek- reteri Mustafa Basoglu ise "İşveren ister parti ister baş- ka bir kuruluş olsun Ankara- da 300 bin lira ile geçinilebi- leceğini kimse iddia edemez" dedi. Başoğlu, 4 kişilik bir ai- lenin sadece mutfak tnasrafı- nın 400 bin lirayı geçtiğini ha- tırlatarak Türk-İş olarak tüm çalışanların sendikalı olması, sendikal haklardan yararlan- ması için mücadele ettikleri- ni ifade etti. Kapitalizm sonunda KübaVa da ıılaştı MİNE G. SAULNİER MADRİD — İspanya'nın "güneş" satıcıları, Amerikalılar başta olmak üzere tüm dünyanın yapamadığıru yaptılar ve Küba'yı yabancı sermayeye açtılar. KUba devletiyle yan yarıya ortak olarak kurulan ve ilk elde 658 odaiı iki otel ile 200 bungalovun yapımı ve işletmesini üstlenen İspanyol Sol Grubu, 408 odalı birinci otelini, 10 mayısta hizmete soktu. Küba usulü perestroykayı önce (ve belki de yalnızca) turizm ala- nından başlatmak, tümüyle Fidel Castro'ya ait bir fikir. "Kapitalizm" sözcuğünü "eğlenerek" söylediği belli olan Küba Devlet Başkanı, bu ilk de- neyle ilgili olarak şöyle konuşu- yor: "Devrim tarihinde ilk kez ko- münist ve kapitalist karması bir şirket kuruldu (Kuba Devrimi'ui kastediyor). Kapitalizmin kıvrak- lığından yararianmak ve işletme- cilik şemalannı öğrenmek istiyo- ruz." Karaip adalan, bütün dünya tu- rizmcilerinin ortak görüşü olarak potansiyel pazar açısından yeryü- zünün gelişmeye en açık turizm yöresi. Doğal güzelliğini kirlenme- den uzak tutmayı başarmış bu ta- kımadalar içerisinde Küba, eski- den beri "Karaiplerin incisi" ola- rak tanınıyor. Çünkü dünya turiz- minin en önemli kaynağı sayılan iki ulusun turizmini çekiyor: ABD ve Kanada. Küba'nın hâlâ "komünist" oluşu, uzmanlann göruşüne göre adanın çekici özel- yol "Sol" Grubu olarak bilinen dev holding ile <7o 30 da Kanarya Adaları'nda (İspanya) faaliyet gösteren bir turizm grubu arasın- da paylaşılmış durumda. Bütün bunlann dışında, işlet- menin 1» 20'lik ortağı Sol Gnı- bun yönetim kurulu başkanı ve en büyük hissedarı olanGabriel Es- carrer, Fidel Castro ile özel bir an- Ispanya'nın en büyük turizm gruplanndan biri olan ve Türkiye'de de yatırımları olan Sol Grubu, Küba'da ilk otelini işletmeye açtı. Fidel Castro, "Devrim tarihinde ilk kez komünist ve kapitalist karması bir şirket kuruldu. Kapitalizmin kıvraklığından yararianmak istiyoruz" dedi. likleri arasında yer alıyor. İspanya-Küba ortak yapımı tu- ristik tesislerin ilk oteli "Sol Pal- meras", Havana'dan 150 km. uzaklıktaki Varadero plajlannda işletmeye açılmış bulunuyor. Di- ğerlerinin yapımı hızla sürmekte. Tesislerin özel ve yabancı serma- yeye ait olan yarısı, % 20 lspan- laşma imzalayarak yalnız kendisi- rün ve Küba Devleti'nin ortak ol- duğu üç başka otelin yapımını da- ha ustlenmiş bulunuyor. Küba'daki bu ilk "karma ekonomi" denemesi, birinci otel- ler dizisi için 220 milyon dolarlık bir yabancı sermaye girişine yol açıyor. Gabriel Escarrer'in şahseYı ortak olacağı ikinci dilim turistik yatırım ise ilk hesaplara göre 300 milyon dolan bulacak. Gabriel Escarrer'in başında bu- lunduğu '"Sol" turizm işletmele- ri, 153 otel, 82.489 yatak ve 18 bin işçiyle İspanyol rankinginde birin- ci sırayı alıyor. Grubun işletmeci- si, ortağı ya da sahibi bulunduğu otellerin geri hizmetine yönelik şirketleri de bulunmakta. Bu dev holding, perestroyka sonrası Mos- kova'da Sovyetler'Ie yan yanya or- tak ilk oteli açan yabancı şirket ol- makla övünüyor. SSCB başken- tindeki Melia Sokolniki oteli, bu holdinge ait. Dünyadaki tüm Me- lia acenteleri ve turistik işletmeleri de Sol Grubu'nun. Bundan sonra açılacak tesisler arasında, Prag, Varşova ve Budapeşte gibi Doğu Avrupa başkentleri ilk planda yer alıyorlar. Holdingin yeni politika- sı, bir işletmenin yuzde yüzune sa- hip olup risk öğesini tek başına yüklenmektense, küçüklu buyüklü hisselerle ortaklıklar kurmak. Gabriel Escarrer, % 20'lik bir payla Türkiye'deki "Sol Kamelya Club"un de ortağı. İleriye donuk projeleri içinde yine Türkiye'de beş yeni otel aemak var. Küba lideri Fidel Castro ve Gabriel Escarrer, 300 milyon dolarlık gayrimenkul ve işletme ortakhğım fotografçılara sarmaş dolaş poz vererek kutladılar.