Katalog

CUMHURÎYET/12 EKONOMİ 7 MAYIS 1990 Toyota başkanı geliyor • TOKYO (AA) — Toyota otomobi! fabrikalan Yönetim Kurulu Başkanı Eiji Toyoda, 9 mayıs çarşamba günü Türkiye'ye gelecek. Toyota otomobillerinin Türkiye'de üretilmesi konusunda bir süre önce Sabancı Holding ile anlaşma imzalayacak, "Toyota-Sa"yı kuran Eiji Toyoda, Türkiye ziyareti sırasında, Sabancı Holding tarafından tespit edilen birkaç fabrika arsası üzerinde incelemede bulunacak. Toyoda, tesisin kurulu; yeri konusundaki görüşünü bildirecek. tstanbul'dan sonra temaslarını Ankara'da sürdürecek olan Eiji Toyoda, Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Başbakan Yıldırım Akbulut tarafından kabul edilecek, Devlet Bakanı Işın Çelebi ve Yabancı Sermaye Dairesi Başkanı tbrahim Çakır'ı da ziyaret edecek. Toyota-Sa'nın Türkiye'de üreteceği otomobiller konusunda 12 mayısta tstanbul'da Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sakıp Sabancı, Toyota Genel Müdürü Akine Yokoi, Mitsui Başkanı Yanai ile biriikte bir basın toplantısı düzenleyecek. Gittiği ülkelerde 3 günden fazla kalmayan 73 yaşındaki Eiji Toyoda, 6 günlük ziyareti sırasında, çeşitli tarih ve turistik yerlerin yanı sıra Izmit'te kurulu Kent-Sa ve çevresindeki Sabancı Holding tesislerinde de incelemelerde bulunacak. Toyoda, 15 mayısta Türkiye'den ayrılacak. Koç, FıatJıpo ithal ediyor • ANKARA (AA) — ltalyan Fiat otomobillerinin Türkiye temsilcisi olan Koç Holding'e bağlı Ormak AŞ (arafından, ilk partisi haziran ve temmuz aylarında getirilmek üzere toplam 1.500 Fiat-Tipo marka otomobi] ithal edileceği bildirildi. 1989 yılında Avrupa Topluluğu ülkelerinde en çok satan otomobi1 olduğu bildirilen Tipo'ların motor ve karbüratörlerinin hem kurşunlu hem de kurşunsuz benzine göre düzenlendiği, ön paneldeki bütün göstergelerinin dijital olduğu belirtildi. Ormak tarafından ithal edilecek Fiat-Tipo otomobillerinin Türkiye'de satış fiyatı henüz belirlenmedi. halya'da 33 milyon liraya satılan (16 milyon liret) ve haziran ayında piyasaya sflrüleceği bildirilen Tipo'nun teknik özellikleri şöyle sıralanıyor: "Motor hacmi 1500 cc, toplam ağırlığı 935 kilo, 97 beygir gücünde, 5 kişilik, önden çekişli, 5 vitesli, saatteki azami hızı 172 km., tam dijital panelli, gösterge tablolu, 90 km. hızla 100 km'de 5 litre benzin yakıyor, otomatik ön cam sistemlü' \fergi derdinin devası 'kâğıtlar'ABDURRAHMAN YILDIRIM Bugünlerde Meclis'e sunulması bekle- nen vergi paketi konusunda vergi uzman- lannın ve muhalefet partilerinin sorula- rını yanıtlayan Maliye Bakanı Adnan Kabveci, halen vergi sisteminin yükünü taşıyan ücretli kesime "vaat yağdırdı". Ücretlilerin "beyanname sistemine" geçi- rilmesiyle yüzde 25 olan vergi oranının yüzde 5'e kadar düşürüleceğini savunan Kahveci, aynı sistemle asgari ücretlinin vergi ödemeyeceğini, tam tersine "nega- tif vergmin gerçekleşerek" üstüne para bi- le alacağını açıkladı. Kahveci, Kurumlar Vergisi istisnaları- nın devlete maliyetinin sanıldığı kadar büyük olmadığmı, 2.2 trilyon lira oldu- ğunu savundu. Kahveci'nin Kurumlar Vergisi istisnalannın 1989 yın için 11 tril- yon lira olduğunu açıklaması, Maliye Ba- kanlığı'nın daha önceki rakamlarıyla çe- lişiyor. Eski Maliye Bakanı Ekrem Pak- demirli tarafından açıklanan istisna top- lamı 1988 yılı için 5 trilyon lira idi. Aynı istisnaların devam ettiğinden hareketle Gelirler Genel Müdürluğü, 1989 yılı için istisna toplamını 9 trilyon lira dolayında tahmin etmişti. Maliye Bakanı Adnan Kahveci, vergi uzmanlarının ve muhalefetin yeni paketle ilgili sorulannı şu başlıklar altında top- layarak yanıtladı: • Ücretlinin vergi yükii düşecek mi? Bi- zim bu paketi uygulamaya koyduğumuz- da ücretliler için yüzde 25 olan ilk vergi dilimini yüzde 5'e kadar indirme hedefi- miz vardır. Biz Türk-tş'le de oturup ko- nuştuk. Dediler ki birer puan indirim bi- ze bir yarar sağlamaz, çok daha fazla in- dirim istiyoruz. Biz de pakette değişiklik yaparak her yıl birer puan olmak üzere toplam 5 puanlık vergi indirimi yerine, 15-20 puana varan indirim imkânı geti- riyoruz. Nedir bu imkân? Bu imkân, üc- retliyi Avrupa'daki beyanname sistemine geçirmektir. Yıllardır ücretliler, serbest meslek sahiplerinin masraflarını vergiden düşmelerine karşılık kendilerinin düşeme- melerinden şikâyetçiydiler. Şimdi ücret- liyi de aynı sisteme oturtursak ücretlinin vergi oranının da çok büyük ölçüde duş- mesi mümkün. Bu hem asgari ücretli için hem de ücretliler için geçerli. Ama tabii ki ücretlinin de vergide belge düzenini oturtmamız için bütün masraflarını bel- gelemesi laamdır. Eğer otomasyon siste- mini daha erken kurabilirsek bu beyan- name sistemine 1992'de bile geçebiliriz. kân tanıyoruz, vergi ödemediği gibi üze- rine artı bir geliri bile olacak. • Paket faturayı kime çıkartacak? Pake- tin en önemli hedefi ücretlilerdir. Ücret- linin vergisini çok büyük ölçüde indirir- ken, öbür taraftan yakalayamadığımız kayıp ve kaçakları "beyanname" yoluy- Ja yakalayacağız. Bu beyanname sisi'îmi ile belge düzeni, belge düzeni ile de sis- teme otokontrol geliyor. Bu çok etkili ola- cak. Pakette hiçbir ek vergi yok. Bütün amaç belge düzenini oturtmak, yani vergi vermeyen kesimleri düzenin içine sok- mak. Vergi vermeyen veya çok az veren ğın ne olduğunu göreceğiz. • Pakctin para programı ile ilişkisi ne? Bütün vergi paketlerinin amacı zaten bu- dur. Merkez Bankası, Hazine, Maliye çok büyük uyum içinde gitmek mecburiyetin- dedir, sorumluluğundadır. Uyumdan ka- sıt denk bütçeyse tabii ki vergi politika- larının amacı vergi kaçağmı yakalamak ve denk bütçeyi sağiamaktır. • Vergi yükü adil dağıtılacak rnı? Bızim adil ve yaygııı bir vergi sisteminden an- ladığımız şey herkesin vergi verebilmesi- dir. Burada da bütün sır belge düzeninin oturtulmasındadır. Belge düzenini otur- ADNAN KAHVECt NtN SİHtRLt KÂĞITLARI: 1-1993'te beyanname sistemine geçince ücretlinin yüzde 25 olan vergisi, 5'e kadar gerileyecek. 2- Asgari ücretli beyanname düzeni ile' 'negatif vergi"ye . geçecek. Üste para alacak. 3- Belge düzeni vergi vermeyeni düzene sokacak 4- Belge düzeni güçlenince faiz ve rant da vergüendirilecek. 5- Adil ve yaygın vergi, herkesin vergi vermesidir. Bunun sırrı belge düzenindedir. Ama biz garanti olsun diye 1993 yılı di- yoruz. • Asgari ücretin vergi dışı kalması: Şu an- da vergi iadesi, konut edindirme yardı- mı, tasarrufu leşvik hesabı ile öze indi- rimi de koyarak yapılan hesaplama, as- gari ücretin gerçek vergilendirme oranı- mn yüzde 9.4 olduğunu gösteriyor. Eğer paketi Meclis'ten çıkartabilirsek, beyan- nameye geçilmesiyle biriikte, asgari üc- retli zaten vergi ödemeyecek. Tam tersi- ne, negatif dedigimiz vergi gerçekleşecek kesimleri bu paketle yakalamak amaç. • Pakel kime avanlaj sağlayacak? Bu pa- ketin getirdiği en büyük yenilik yıllarca ihmal edilen küçük müteşebbisin korun- masıdır. Yıllardır bu ülkede teşvikler, kre- diler hep büyüklere verildi, sağ iktidar- lar bile küçük müteşebbisi koruyamadı. Sol iktidarlar da geldiğinde kredileri yi- ne büyüklere verdiler. ilk defa bu paket- te küçük müteşebbise yatınm indirimi ge- tiriliyor. • Vergi gelirleri artacak mı? Ben atmas- ve üstüne para bile alacak. Yani asgari üc- voncu değilim, sevmem. Ama belge dü- retliye vergi üıdiriminin ötesinde bir im- zenini oturttuğumuz zaman gerçek kaça- tabildiğiniz oranda vergi kaçağmı azalta- biliyorsunuz. Sadece denetimle vergi ala- mazsınız. Sistemin yüzde 9O'ı otokontrol, yüzde lffu denetimdir. Buna faturalı vergi iadesini gösterebilirim. Eğer bu sistem ol- masaydı bugün sadece vergi denetira ele- manlarıyla bu kadar fış ve fatura düzen- lettirebilir miydik? Bu paketin en büyük özelliği her ne pahasına olursa olsun bel- ge düzenini kurmaktır. • Falz ve rantın vergisi artacak mı? Bel- ge düzenini güçlendirdiğiniz zaman faiz ve rantı da vergilendiriyorsunuz. Belge düzeni, ne gelir olursa olsun harcama AGF GARANTİ SİGORTA İLK ADIM... İLK PERFORMANS! AKTİF AGF GARANTİ SİGORTA A.Ş. 31 AEALIK 1989 TAEİHLİ BİLANÇOSU (TL) PAStF KASA VE BANKALAR - KASA - BANKALAR HİSSE 8ENETLERİ VE TAHVtLLER • DEVLET TAHVİLLERİ BORÇLU HESAPLAR - StGOKTAULAR - tSTtHSAL ORGANLARI - SİG.REAS SİRKETLERt C/H - SEDAN R.SEDAN DEPOLARI - KURULUŞ GİDERLERİ - DlÛER BORÇLU HESAPLAR 8ABİT KIYMETLER - DEMtRBAŞLAR - GAYRtMENKULLER 12.724,437 4,803,724,143 3,371,900,000 30,945,441 2,079,280,211 51,328.468 0 9.798,474 221,265,006 667,029,800 4,500,000,000 4,816,448,580 3,371,900,000 2,392,617,599 5,167,029,800 SERMAYE VE KARŞTLIKLAR - SERMAYE - KANUNİ YEDEK AKÇELER - ÇEŞtTLt YEDEK AKÇELER - YENtDEN DEGERLEME FONU - SERBEST KARşrLIKLAR TEKNİK tHTtYATLAR (REASÜRÖRLER HtSSESl - CARİ MUHATARALAR tHTİYATLARI - RtYAZİ İHTİYATLAR - MUALUVK HASAR ÎHTİYATLARI ALACAKLI HESAPLAR - SİG. VE REAS. ŞİRKETLERt - REASURÖRLERİN DEPOLARI - DtCER ALACAKLI HESAPLAR AMORTtSMANLAR - DEMİRBAŞLAR - GAYRİMENKULLER KAR 10,000,000.000 0 0 0 150.000.000 HARtÇ) 297,895,975 0 100,273,762 1,596,489,889 638,976,514 974,760,183 335,474,595 180,000,000 \ 10,160,000,000 398469,737 3,210,215,586 515,474,595 1,474,136,061 TOPLAM NAZtM HESAPLAR BORÇ 16.747,996.979 3,001,735,087 AGF GARANTİ SİGORTA A.Ş. KÂR VE TOPLAM NAZIM HESAPLAR ZARAR HESABI (18.04.1989 - 31.12.1989) (TL) 15.747,995,979 3,001,735,087 ALACAK YANG1N: REASÜKÖRLERE DEVREDtLEN PRİMLER VERtLEN KOMİSYONLAR ÖDENEN TAZMtNAT MUALLAK HASARLAR İHTtYATT CARİ MUH.lHTtYATl CREASÜRÖR HİS-HARİÇ) SAtR NETfCELER NAKLİYAT: REASÜRÖRLERE DEVREDtLEN PRİMLER VERtLEN KOMİSYONLAR ÖDENEN TAZMtNAT MUALLAK HASARLAR tHTİYATT CARİ MUH.İHTİYATI CREASÜRÖR HİS.HARİÇ) SAİR NETİCELER , KAZA: REASÜRÖRLERE DEVREDtLEN PRİMLER VERİLEN KOMİSYONLAR ÖDENEN TAZMİNAT MUALLAK HASARLAR tHTÎYATI CARİ MUH.tHTtYATI CREASÜRÖR HİS.HARİÇ) SAİR NETİCELER MAKtNA /MONTAJr REASÜRÖRLERE DEVREDtLEN PRİMLER VERİLEN KOMİSYONLAR ÖDENEN TAZMİNAT MUALLAK HASARLAR tHTTYATI CARİ MUHİHTİYATI CREASÜRÖR HİS.HARİÇ) SAİR NETİCELER HAYAT: MÜDEVVER Rl İHT.REASÜRÖR HİSSESİ REASÜRÖRLERE DEVREDİLEN PRİMLER VERİLEN KOMİSYONLAR VEFAT VE MALULİYET TAZMİNATI VADE GELİM1 ÖDEMELERİ İŞTİRALAR - İRADLAR MUALLAK HASARLAR İHTtYATI RtYAZt İHTİYATLAR CKAR PAYI DAHİIJ SAİR NETİCELER İŞTÎRAYA ÖDENEN KAR PAYI MALJ NETİCELER: UMUMt MASRAFLAR AMORTİSMANLAR KARŞILIKLAR DIGER ZARARLAR D O N E M KARI: GENEL TOPLAM 677,711,510 203,896,634 2,435,500 16,793.201 40,056,133 2,299,954 311,738.783 153,052,490 43,875,182 90,740,974 92,199,368 2.006.260 1.371,446,271 217,561,766 130,423.481 121,817.323 162,428,594 5,544,758 1,547,058,182 201,688,081 13,603,672 15,550,000 3,211.880 4,681,384 0 138,995,295 4,210,533 110,000,000 0 0 0 0 531,185 0 1,302,251,235 515,474,595 150,000,000 712,670 943,192.932 693,612,057 2,009,222,193 1,786.693,199 253,737,013 1,968,438,500 1.474,136,061 9,128,031,955 YANGIN: MüDEVVER CARİ MUH.İHTİYATI (NET) MÜDEVVER MUALLAK HASAR İHTtYATI (NET) PRİM ALINAN KOMİSYONLAR ÖDENEN HASAR REASÜRÖRLER HİSSESİ 0 0 797,891,926 340,632,682 646.648 • MUALLAK HASAR fHTlYATINDA REASÜRÖR HİSSESİ 13,803,716 SAİR NETİCELER NAKLİYAT: MÜDEVVER CARİ MUHjHTtYATI CNET) MÜDEVVER MUALLAK HASAR İHTtYATI CNET) PRİM ALJNAN KOMİSYONLAR ÖDENEN HASAR REASÜRÖRLER HİSSESİ 1.838,535 • 0 0 680.536,257 133,645,929 36,012,823 MUALLAK HASAR İHTjYATINDA REASÜRÖR HİSSESİ 23,555,188 SAİR NETİCELER KAZA: MÜDEVVER CARİ MUHİHTİYATI CNET) MÜDEVVER MUALLAK HASAR IHTİYATI CNET) PRİM ALINAN KOMİSYONLAR ÖDENEN HASAR REASÜRÖRLER HİSSESİ 873,837 0 0 1,858,780,786 521,491,414 94,708.839 MUALLAK HASAR İHTİYATINDA REASÜRÖR HİSSESİ 91,884,393 SAİR NETİCELER MAKİNA/MONTAJ: MÜDEVVER CARİ MUH.lHTtYATl CNET) MÜDEVVER MUALLAK HASAR İHTİYATI CNET) PRİM ALINAN KOMİSYONLAR ÖDENEN HASAR REASÜRÖRLER HİSSESİ 8,552,664 0 0 1,556,694.786 512,196,099 13.590.067 MUALLAK HASAR tHTtYATINDA REASÜRÖR HİSSESİ 15,384,439 SAtR NETİCELER PAYAT: MÜDEVVER RİYAZİ İHTİYATLAR MÜDEVVER MUALLAK HASAR İHTtYATI CNET) PRİM ALINAN KOMİSYONLAR İKRAZ FAİZLERİ VEFAT VE MALULİYET TAZM.REASÜRÖR HtSSESl VADE GELİMİ REASÜRÖRLER HlSSESt IŞTtRA VE İRADLAR REASÜRÖRLER HİSSESİ RİYAZİ tHT.REASÜRÖR HİSSESÎ CKAR PAYI DAHİD 1,836.429 0 0 177,061,749 42,799,299 0 85,000,000 0 0 0 MUALLAK HASAR tHTtYATINDA REASÜRÖR HİSSESİ 0 SAİR NETİCELER CMUHTELİF GELtRLER) MALİ NETİCELER: DEVLET TAHVİLİ GELİRLERİ KUR FARKI GELİRLERİ BANKA FAİZLEKİ GENEL TOPLAM 14,166,567 1,481,296,121 554,084,600 69,066,263 1,154.813,507 874,624,034 2,675,417,996 2,099,701.819 319,027,615 2,104.446,984 9,128,031,955 SİGORTACILIKTA YENİ BİR GÜÇ... YENİ BİR GERÇEK yflGF GARANTİ SÎĞORTÂ aşamasında yakalayıp vergilendirme im- kânı tanıyor. Belge düzeni her tarafta ver- gi kaçağmı asgariye indiriyor. Faizi çok yüksek vergilendirirseniz kredi faizleri yükselir, ama rergisini arttırmazsan dü- şük tuttuğunuz vergiyi harcama aşama- sında yakalarsınız. Ben göstermelik yön- temlerie vergi kaçağının kapatılacağı inancında değilim. Bana Doğubank tş- hanı'na neden baskın yapmadığımı sorü- yorlar. Ben oraya baskın yapsam başka yere kaçırırlar. Ama ben oraya gümrük hattı dışı mağazalardan mal geldiğini bi- liyorum. Bu mağazalardaki vergi meka- nizmamı, foıılanmı ayarlarsam vergimi otomatikrnan almış olurum. Niyetimiz bu. • tstisnaJar kalkacak mı? 1989 yılında Kurumlar Vergisi'ndeki bütün istisnala- rın devlete maliyeti 2.2 trilyon civarında. Bu istisnaların en önemlileri ihracat ve yatınm indirimi istisnalarıdır. Bu istisna- ları devlet, dövize ihtiyaç duyduğu için, işsizine iş sağlamak için tanıyor. Bütün bu 18 ayn vergi istisnasının devlete olan maliyeti söylendiği kadar büyük değil. • Borsa işlemleri vergilendirilecek mi? Borsada ciddi bir işiem hacmi ancak GSMH'nin yarısına çıktığı zaman olur. Şu anki işlem hacmi bırakınız yüzde 50'yi, ancak yüzde 2-2.5 civannda. Çok küçük oranlarda. • Fonlar Fonlann şu an önemli bir kıs- mı zaten bütçeye aktarılmakta. Yani gflz- den kaçırılması söz konusu değil. Muha- lefet de bu konudaki tenkitlerini hemen hemen kaldırmış durumda. Ben devlet bakanı iken büyük tenkitler vardı, fon- ları basına ve muhalefete açtım. Bu şef- faflıktan sonra tenkitler azalmaya başladı. Burada sorun ilk başlarda gerek- siz yere kapalılığın olmasından kaynak- landı. Horzumda kritik hafta TBMM'de 'Horzum için' oluştunılan komisyonda, baa bakanlar için belge getireceğini söyleyen eski Emlakbank Genel Müdürü Şemiler 10 mayısta yeniden dinlenecek. ANKARA (Cumburiyet Büro- su) — TBMM'de "Horznm oU- yı"m araştırmak üzere oluştunı- lan komisyon, Cumhurbaşkanlı- ğı Danışmanı ve eski Emlakbank Genel Müdürü Büient Şemiier'in iddialarına açıklık getirecek bel- geler getirmesini bekliyor. Komis-, yon Başkanı Ledin Barias, Şemi- ier'in bu hafta ikinci kez dinlen- mesinden sonra cezaevinde bulu- nan işadamı KemaJ Horzum'un ifadesinin alınması konusunda karar vereceklerini söyledi. Büient Şemiler gecen hafta Horzum komisyonunda iddiatan- nı anlatırken, isim vermemeye özen göstermiş ve iddialannı bel- gelememişti. Şemiier'in bazı ba- kanlar ve politikacılara ilişkin suç- lamalan konusunda belge getire- bileceğini söylemesi üzerine ko- misyon, eski genel müdürü bu hafta 10 mayıs perşembe günü ye- niden dinlemeye karar vermişti. Horzum komisyonu bugün Hortaş ile ilgili olarak Kızılay Derneği Genel Başkanı Kemal De- mir'i dinleyecek. Komisyon Başkanı Barias, Şe' miler'in "verecegini söyledigi belgeieri" beklediklerini belirte- rek, "Ba belgeieri inceledikten sonra bir karar vereceğiz. Ona gö- re Dışisleri Bakanlıgı'na yazı ya- zarak, tsviçre polisinden Horzum ile ilgili bilgi isteyecegiz" dedi. Barias, Cumhuriyet muhabirine, "Şemiler'i dinledikten sonra Ke- mal Horzum'un ifadesi konusunn da kararlaştıracagız. Buraya mı çağıracağız, yoksa biz mi cezaevi- ne gjdecegiz, onlan belirleyecegiz" biçiminde konuştu. Barias, SHP Izmir MiIIetvekili Erol Güngör'ün, Kemal Horzum- un cezaevinde "Kürt Ahmet" la- kabıyla tamnan Ahmet Targut ile göriişmesini sağlayan ANAP mil- letvekiline bir Mercedes marka araba hediye ettiği biçimindeki id- diayı da "ilk kez duyduklannı" söyledi. Barias, Güngör'ün Başba- kan Yıldırım Akbulut'a yöneltti- ği soru önergesindeki iddialann daha önceki komisyon çalışmalan sırasında hiç gündeme gelmediğini ifade etti. Buğdayda iyi rekolte beklentisi ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) — Üreticilerin 600 liralık fiyat beklentisine karşın buğday destek- leme alım fıyatınm "400 lirayı »n- cak geçeceği" öne sürüldü. Yağış- lann, "geçen yıllara göre çok el- verişli olduğunu" kaydeden uz- manlar, buğday rekoltesinin 20 milyon ton olarak gerçekleşmesi- nin beklendiğini, ürünün çok ol- ması nedeniyle fiyatlann da düşe- ceğini kaydettiler. Uzmanlara göre buğdayda gir- di fiyat artışlan dikkate abndığm- da destekleme alım fiyatının 500 lirayı aşması gerekiyor. Bu yıl buğ- day rekoltesinin beklenenin üstün- de gerçekleştiğini, bu durumda arz talep dengesinin dikkate alına- cağını belirten yetkililer, "Verimin yüksek olması nedeniyle alım fi- yatının 400 lirayı ancak gevebilecegini" söylediler.