Katalog

13 MA YIS 1990 CUMHURÎYET/Î5 HAVA DURUMU TURKIYE DE BUGUN lwleteorolo|i Genel Mudurluğu n den alınan bılgıye gore yurdun do- pu kesımlen parçalı bulutlu Doğu Karadenız ne Doğu Anadolıı nun do- ğusu yağmur ve yer yer sağanak ya- ğışlı dığer yerler az bulutlu ve açık geçecek HAVA SICAKLIĞI Yağış alan yerlerde değışmeyecek Ötekı yerlerde artacak RUZGAR Yurdun kuzey tesımlerınde kuzeyı ve batı güney kesımlennde guney ve batı yöntaden hafif aa sıra oria kuvvette esecek Oenızlerde ruzgâr Karade nız ve Marmarada gunbatısı ve lo dos dığer denızlenmızde gunbatısı Mana Adapaan Adiyaman Afyon Afln Ankara Artakya AnUya Artvm Aydm A 25° 12° Dıyartalor A 22° 9°&*rne A 25° 10° Erancan A 19° 4°Eraırum Y 16° «"Estoşehr A 23° 7°Gaaanttp A 24° 15° Gıresun Brieak ve karayelden 3-5 yer yer 6 kuvvetınde saatte 10-21 yer yer 27 denız mılı hızla esecek Van golunde hava çok bulutlu ve sağanak yağışlı geçecek Ruzgar kuzey ve batı yönlerden hafıf ara sıra orta kuvvette esecek Gol kuçuk dalgalı olacak Goruş uzaHıfiı 10 km dolayında bulunacak A 28° 14° Gomuşhane V Y 17» 5°HaWtân A 28° 11° Isparta A. 26° 8°ls&rK)ul A 20° 8° tonır B 18° 6°Kaıs Bofcı Bursa Çanattale Çonım Oenızlı Y 17° 6° Kasömonu A A 20° 4°Kays«ı A 24° 8° K relareiı A 24° 12° Kanya B 19° 12° Kuttfya A 24° 10° Malatya 24° 10 Manısa 24° 9°KMafilş 20° 8°M«rsm 18° 3°Muüta 21° 5°Muş 24° 9°Nıjde 20° 11° Ortu 18° 6°Fte 19» 8°Samsun 19° 5°Sırt 22° 8°Smop 26°WSiv3s 15° 4°lekırflaS 19° 6°Trata>n 18° 8°Tımcelı 22° 8°Uşak 20° 6° Van 21° 3°taoat 21° 12° Zonguldak A 27° 11° A 23° 12° A 25° 15° A 26° 12° Y 16° 5° A 21° 7° Y 21° 12° Y 19° 10° B 19° 12° A 23° 9° A 17° 11° A 21° 4° A 20° 9° Y 20° 12° B 18° 8° A 21° 5° Y 19° 6° A 19° 8° A 18° 10° O- ^ M * / J karlı A aç* B-Dukılkı G guneşk K kariı S s slı V-yaOmurkı & /7 * & Lenıngraa _ ^ Mcskova Katiıre < DUNYADA BUGUN Amsterdsm Amman Atna Bafctat Barcetona Bast* Mgrad Bertn Bonn Brüksel Budaoeste Ctnevre CtOf! CH* Dubi Franıcfurt Gıme Kalve Kopenfıag Köln lüftoşa Y 18° A 32° A 23° A 30° A 26° A 23° A 24° A 24° Y 17° Y 18° A 24° A22° A 27° A 34° A 39° Y 18° A 26° A 21° A 29° A 22° Y 18° A 25° Londra Madnd Mıbno Morareal Mostora Murih Oslo Pans Prao ?>•*Roma Sofya Sam •fel Avro Imus Venedık Vıyana A 16° 8 18° A 24° A 26° A 25° B 13° Y 17» A 20° A 24° A 26° Y 20° A 37» Y 22° A 23° A 28° A 29° A 28° Y 25° Y 24° A 22° Masiııngton A 25° Zuntı A 23° BULMACA SOLDAN SAĞA: 1/ Güney Amenka'da yunu ıçın yetıştırılen evcıl alpaka turu Ortaoyununda çoğu kez aptal uşak rolunu oynayan komık 2/ Halk edebıyatında uyağa verılen ad Kapalı ve dört teker- leklı bır at arabası 3/ Gemı safrası Hay vanlara vurulan dam ga 4/ Paye. Dıngıl 5/ Kara batmamak ıçın ayağa takılan bır çeşıt örgulu ayaklık 6/ Kışüıklerın bırbınne karşı olan ıl gısı Ünsuzle bıten bır sozcuğurı un- luyle başlayan bır sözcuğe bağlanarak okunması 7/ ttalva'da bır ırmak Dağlalesi de denılen ve mor renklı çı- çeklen olan bır bıtkı 8/ Mardın'ın bır ıiçesı En gelışmış konuşma yeteneğı- ne sahıp papağan cmsı 9/ Islamlıktan öncekı Türk edebıyatında ağıt anla- raında kullanılan sozcük Duyuru YUKARIDAN AŞAClYA 1/ Hamurun fırına verılmeden önce dınlenmesı ıçın üzennde bek- letıldığı tahta Eskı Mısırlılann kutsal saydıklan öküz 2/ Anka- ra'run bır ıiçesı Düzgun sanlmış halat yumağı 3/ Doğaüstu var- Iıklarla ılışkı kurma sanatı Yun eğırmeye yarayan araç. 4/ Keres- tesı mobılyacılıkta kullanılan bır Afnka ağacı Eskı dılde enk 5/ Çamaşırcı ayı da denılen ve Amenka'da yaşayan bır kurk hayvanı 6/ Yapma, etme. Sevecen ve huzunlu bır konu ışleyen kuçuk hrık şıır 7/ Bır gösterme sıfatı Kapıtal 8/ Bır dokuma maddesı Çok kokulu bır kahve turu 9/ Talıh.. Selüiozık örtu boyalarının ıncel tılmesınde kullanılan entıcı sıvı. 60 YIL ÖNCE Cumhur.yet Hindistan'da durum 13 MAYIS 1930 Gandı'mn tevkıfi üzenne Hindistan'da başlayan heyecan el'an sükun bulmamıştır Bazı yerlerde numayışler yapılmakta ve ahalı ıle hukumet kuvvetlen arasında arbedeler vuku bulmaktadır Gandı'mn tevkıfi dolayısıle ılan olunan mateme Şalapur'da bulunan ıkı ıphkhane amelesı ıştırak etmek ıstemedığınden mateme ıştırak eden amele ıle aralarında bır arbede vuku bulmuştur Amele ıplıkhaneyı ateşe vermek ıstemıştır Halk polısı tasa tutmuş ve Müslüman polısı dın dın yakılmıştır Tas ajansının verdığı bır habere göre Hındıstan ulema cemıyetı, müslumanlan mıllı mücadeleye ıştırake davete karar vermış veıcraatprogramı hazırlamak ıçın bır heyet teşkıl etmıştır 30 YBL ÖNCE Cumhur.yel Yeni tebliğler Fahn Ozdılek 13 MAYIS 1960 tstanbul Orfı Idare Kumandanlığı'nın 28 numaralı teblığı şudur 1- 28 ve 29 Nısan 1960 günlerınde Örfı Idare bölgelerınde, kanunk, nızama ve bunları korumakla vazıfelı olan devlet kuvvetlenne karşı, muayyen merkezlerden tertıp ve yıne buralardan se\ k ve ıdare edıldığı tespıt olunan kanun dışı hareketlere tevessul etmış bulunanlar hakkında Örfı îdare makamlannca takıbat ve tahkıkata gırışıldığı ve luzumlu önleyıcı tedbırlenn alındığı halkımızın malûmudur 2- Vatandaş emnıyet ve huzurunu selbedıcı, halkı kanunlara karşı ayaklanmaya şıddetle teşvık edıcı beyannarnelerı ele geçıren vatandaşların, bunu bır suç delılı olmak uzere ılgılı zabıta mercılerıne derhal teslım etmelennı, yapılacak aramalarda ustlerınde bunları taşıdıkları veya meskenlerınde sakladıkları sabıt olanlar hakkında Örfı tdare Kanun ve hükumlennın tatbık olunacağının bılınmesını muhterem halkımızdan rıca ederım Tahkikat Encümeni "1- Tahkıkatın selametle cereyanını temın maksadı ıle tahkıkate mevzu teşkıl eden maddelerle, encıimenımızın vazıfe ve salahıyetlerıne ve bılımum karar, tedbır ve faahvetlerıne müteallık 3 sayılı, 2- 29 Nısan 1960 tanhmde Ankara'da vuku bulan hadıselerle, ıkı vılayetımızde tatbıkına geçılen Örfi Idare kararırun tasdıkına mutedaır Turkıve Buvuk Mıllet Meclısı muzakerelerı hakkında 12 sayılı, 3- 1 Mayıs 1960 tarıhlı, CHP Genel Başkanı ımzalı ve 2 Mayıs 1960 tanhlı, CHP Genel Sekreterı ımzalı beyannamelerle, 2 Mayıs 1960 tarıhlı CHP Genel Başkanının beyanatına aıt teksır edılmış varakalarm toplattırümasına müteallık 16 sayılı, kararlanmıza rağmen son gunlerde bu beyanname ve varakalann çeşıtlı vasıtalarla çoğahılarak elden ele dağıtılmakta olduğu muşahede ve tesbıt edılraıştır Bunlarla bırlıkte, badema, yurdun her tarafında kanun ve nızamlara karşı vuku bulacak ve tahkıkatın selametle cereyan ve ıntacına nıanı olacak her turlu hadıselere daır haberlerı muhtevı varakalarm, her ne suretle olursa olsun, çoğaltılarak dağıtılması, bulundurulması, taşınması \e başkalarına duyurmak maksadı ıle okunması ve elden ele geçmesını sağlayacak saır hareketlerde bulunulması 7468 saynlı kanunun 2'ncı maddesı gereğınce yasak edılmıştırî' Turkıye Buyuk Mıllet Meclısı Tahkikat Encumenı Reısı Denızlı Mebusu Ahmet Hamdı Sancar GEÇEN YIL BUGİJN Cumhuriyet 'Çek gif 13 MAYIS 1989 DYP Genel Başkanı Suleyman Demırel, uç gün stirecek tJİan Bursa ve ılçelen gezısınde ıktıdarı sandık başına çağırdı "Çek gıt" mıtınglerını dun ılk olarak Bursa'nın înegöl ılçesınde baslatan DYP lıderı, 3 partıden ıktıdar olamavacağını vurguladı Demırel, mılletın hakkını aradıklarını belırterek, "Vatandaş sana çek gıt dedı Bu ırade değıl de nedır1 Son söz mılletın Çek gıt, ne duruyorsun Gelın pılınızı pırtınızı toplayıp gıdın" dıye konuştu Mılletın onünde kımsenın duramayacağma ışaret eden DYP lıden, ıktıdarın 6 yıldır her söyledığının yalan olduğunu savundu TARTIŞMA ALJEVILER SUNUŞ 6-12 mayıs tarıhlen arasında gazeıemızde yayımlanan "Gumunuzde Alevılık"dızısu okurlarımız, ozellıkle Alevıyurttaşlarımız tarafmdan ılgı ıle karsılanmış, sözlu ya dayazîh olarak çeşıtlı tepkıler, eleştırüer dıle gettrılmıştır Sozu edılen tepkı ve eleştınlere bakmca Alevı yurttaşlann kendılerı ıle ılgılı olarak ılerı surulen goruşler uzermde çok duyarlı oldukları söy lenebılmektedır örneğın gazetemıze lelefon eden ve Alevı olduğunu belırten bır bayan, yazıları, Atevılere karşı onyargıh ve yanıltıa bulduğunu ılerısurerekşıddetle eleştırmıştır Bu okurumuza göre yazılarda uçuncu halıfe ömer'ın camıde namaz kılarken öldurulmesınden soz edılırken Ali'nın sadece suıkaste kurban gıttığının yazüması, onun da camıde namaz kılarken öldûrulduğunün açıkça ıfade edılmemesı "sinsı" bıryanıltma gırışımı olmuşıur Bu örnek, konu ıle ılgılı duyarlılığın ulaştığı boyutlar hakkında bırfıkır verebılmektedır Böylesıne yoğun bır duyarlılık ıle karşılaşma, dızımızyazarları ıçın de bır tur surpnz olmuşıur Dızıde sureklı vurgulandığı gıbı laıklığm, dın ve vıcdan özgurluğünun temelı, ınsanların hıçbırsıkıntı söz konusu olmaksızın ıstedıklerı gıbı ınanabılmelerı, dınlerını ıstedıklert gıbı yorumlayabdmelendır Başka bırdeyışle bellı bır dınm farklı bıçımlerdeyorumlanmasını ongoren mezheplen arasında "Bu daha lyidır - Bu daha kotudur"ya da "Bu doğrudur - Bu yanlıstır" turunden değerlendırmeya da karşılaştırmaların çağdaş bır toplumda hoşgörulmesı mtimkun değıidır Sıyasal goruşler, bılımsel önermeya da kuramlar, tartışma konusu yapılabılır, bunların yanlışlığı-doğruluğu ya da lyılığı-kötüluğu ılerı surulebılır Ancak ınanç ve ıman bılımsel kuram ya da önerme değıidır, tnançlar bırbırlerı ıle karşılaştırılıp "Doğrudur-Yanlıstır"yargdamasma tabı tutulamaz. Çağdaş, laık, ınsan hak ve özgurluklerıne dayalı bır toplumda bu temel davranış, ılke olmalıdır îşte bu temel ılkeyı hıçbır bıçımde gozden uzak tutmamak koşulu ıle "GunumuzdeAlevılık"dızısındedeğmılen konular, tartışmaya açılmakla, okurlarımızm dızı ıle ılgılı değerlendırme ve eleştırılenne yer vermek kararlaştırılmış bulunmaktadır Neden Tavşan Eti Yenmîy©r? tstanbul'dan yazan bır okurumuz "Alevılenn neden tavşan etı yemedığı" konusuna bır açıklama getırmek ıstıyor Okurumuzun bu konudakı goruşlerı şöyle. Kuran ı Kenm'ın Maıde Suresı 3 ayetınde "Olu (havvan), kan, dorouz etı, Allah'tan baş- kası anılarak kesılen, bogulmuş. \urulmuş, duşup yuvarlanmış, başka bır vırtıcı hayvan tarafmdan susulmuş (bovnuzlanmış), vırtıcı hayvanlar tarafmdan >enmış" hayvanlann ha ram olduğu beurtılmıştır Tavşanın vucudu da pıhtılaşmış kandır Tavşanı suyun veya karın ıçıne koyun, kısa bır sure sonra gerıde sadece ıskeletı kalır Butün etı kan olur Kan da Ku- ran'a göre haramdır Ayrıca tavşan toplumda yenılmesı hoş görıilmeyen bırçok hayvandan Cumhuriyet Gazete^i'ne Ben, aslen Malatya'nın Doğanşehır kazası nın Topraktepe koyünden, halk ozanı, saz şaın Esrarı Baba Asıl adım Mehmet Şahan olup, 1958 Ha- tay doğumluyum Şımdı Iskenderun'da otur- maktayım 06 05 1990 gunu başlamış olduğunuz, "Gü- numuzde Alevılık" yazı dızısını yayımladığı- nız ve ınsanlan bu konuda aydınlattığınız ıçın sız tüm Cumhunyet gazetesı personehne can- dan ve yürekten teşekkür edenm Gerçekten bu buyuk ve kutsal görev sız de- ğerlı, bılınçlı yazarlarımıza ve bız ozanlara duşmektedır Sızler kutsal kalerruruzle, bızlerse sazımız ve sözumüzle duygularımızı, mıllı kul- türûmüzu ıcra edıp, gerçeklerı su yuzüne çı- kartıp ınsanlık tanhıne yön vermelıyız Bır deyışımde, Aşkla muhabbetle, sevgıyle dolan, Gönulden gönüle göçelım dılber Ledunı ılmını sevgıde bulan, Sevgı deryasından ıçelım dılber ışaretler taşır Kafasıyla kopeğe, kulaklarıyla eşeğe, ayaklanyla kedıye, burnuyla fareye, kuy- ruğuyla da domuza benzer Bu hayvanlann da hıçbırı bılındığı gıbı yenmez Bır başka nokta da kı bu bılımsel olarak ka- nıtlanmıştır, tavşanlar regl olurlar îşte butun bu nedenlerden öturu Alevıler tavşan etı yemezler Sözum butun ınsanhğa hıtaptır, Sevgı ınsanlığa hem mahıtaptır, Sevgı ınsanlığa hem dört kıtaptır, Vanp kapısım açalım dılber Esrarı kısadan bır nefes estım, tnsan bırlığıdır emelım kastım, Dünya servetınden ılgımı kestım, Sevgıyı ekelım, bıçelım dılber dıyorum Saygılarımla Alevilerîıı Ekononıik ve Kültürel Yaşamı Alevılık-Bektaşılıkle ılgılı araştırmalar yapan ve bu konuda "Her Yo- nuyle: Topsuz, Tufeksiz GonulUr ve Ulkeler Fa- tihı Pir Hacı Bektas Ve- ti ve Alevı-Bektasiliğın Esaslan"adlı bır de kı- tabı yayımlanan Avukat Hasan Gulşan'ın "Alevı- Bektasüıkte Ekonomık Yapı ve Yaşantı" konu- lu bır makalesım yayım- hyoruz. Cumhunyet dönemıne değın Alevılenn ge nellıkle "disiplinli, toplumcu" bır ekonomık yapı ve yaşantıyı surdurduğu bıhnmektedır Bu nedenle bır AJevı-Bektaşı ko>Tinde bır mal kılo ıle satılmazdı, "pa> >e ok" ıle satıhrdı Ok "ktıra" demektır Bazı mallar da değış tokuş ve öz tuketım bıçımınde alınıp satıhrdı Ör- neğın bır köyde et satılacağı zaman etın çe şıtlı parçaları ıçın ok atılır, yanı kura çekıhr- dı Buna "noku" denılır Her ıhtıyaç sahıbı talıhıne duşen parçaya raza olurdu Parası bol olan dıledığı etı, parçayı alamaz, toplumun takdır ettığı talıhe, kurala katlanmak zorun- dadır Bu bır sosyal adalet ve eşıtlık prensıbı gereğıdır Yıne bır Alevı dıledığı zaman ko- yun kesıp tek başına yıvemezdı Bu ısraf sa- yılırdı Kuraya ağa da dede de dahıldı Bu su- retle başka cemaatlere muhtaç olunmadan, yardımlaşarak geçımlennı temın ederlerdı. "Bunlar benim-senin malın, benim-senin mul- kun" denmez, "Her şe> canlar ıçındır" denır- dı Yıne eskıden Alevı-Bektaşı koylennde ku mes hayvanlan toplumun muşterek malıydı Genellıkle herkes bır "aşev»jden" yemeğını alırdı (Bu durum Bektaşı dergâhlarında ku- raldı) Yıne Alevılıktekı musahıblık (yol kar- deşlığı) kurumuyla kışıler bırbınne mutesel- sıl bır kefaletle bağlıydılar Bu tutum ve dav raruş, maddı yönde zayıf olanlann yardırru na koşmak nitelığını taşımaktaydı Bu ekonomık yapı ve yaşantı gösterıyor kı AleM-Bektaşılıkte kesınlıkle kışısel çıkar ve bı reyahk yoktu Sosyaldemokrat bır ya$antı sür- mekteydıler Aralarında çok zengın olmadığı gıbı çok fakır de yoktu Zıra bu durumda olanlara derhal ış bulunur ve maddı açıdan da yardım edılırdı Aralarında zengın-yoksul aynmı olmadığı ıçın de suufsu bır toplum ola- rak yaşayagelmektedırler \le\ ı Bektaşı hukukuna göre "Yol erenle- nnden yardım ve dayanışmayı esırgemek suç- lur." Bu ve dığer yasalara uymayanlar "Duş- kunler Meydanı" denılen toplantılarda ceza- landırılırlardı Bu kurum yanı "Duşkunler Me>dam" adaletı ve sosyal duzenı yerıne ge- tıren bır ıcra kuvvetme sahıptı tşte bu hukuk arüayışı ve meydanlarda alınan eğıtım bılın cıyledır kı yüzyıllar boyu Alevı-Bektaşı sos- yal ve ekonomık duzem bozulmadan koruna- bümıştır Kultur yaşamlarına gelınce Türk dıl ve kulturu Islamıyetm katı, kuru, şe- rıatçı ınanışının etkısıvle Selçuklu-Osmanlı sa- ray, medrese ve sanat kurumlarından kovulmuştu Yennı devnn üstünluk arz eden Fars-Arapdılvekulturu almıştı Kıtaplarbudıl- lerle yazıldığından ve y asalar bu dıllerle ferman edıldığındenhalkhıçbırşeyanlamıyorvebılgı- sız kalıyordu Îşte Haa Bektaş veOcaklan Is- lamıyetı ulusal kulturumuzu kokünden ve bırdendeğıştırmeyekalkmayan. yaJınhalkdı- lını ulusal bırdıl halınegetırmeyı, Turkdılınıya- şatmayı, ıbadet dılını Turkçeleştırmeyı amaç ve görev edınmışlerdı Pır Hacı Bektaş'ın yaşan- tısı veemırlen uyanncaTürk kadınının veTürk aılesının kotu durumlara duşmesıne karşı çık' mıştı Kadının kafes arkasında ve çarşaf ıcınde değıl, toplum ıçınde kalarak kutsal analık gö- revımyapmasınısağlamıştır Nıtekım "Kadı- nını okutmajan uluslar yukselemezler" vecızesını de bunun ıçın söylemıştır Dımn şe- kılcılığını, kabuğunu kırarak özûnü, ıçını açı- ğaçıkarmıştır Dınınvarlıknedemnıahlaklıve halk hızmetınde olmak dıye savunmuştur Osmanlıyı üç kıtaya hiıkumran kılıp akınla- rıyla yüzyıllar boyu Osmanlı-Türk varlığını ko- ruyan Yenıçenlığın zafen, Pır Hacı Bektaş'ın manevı pırlığı sayesındedır Zaman zaman ya bancı soydan olanlann elınedusen devletı Turk- leştırmek veTurk neslını kurutmayı amaçlayan dönmelere karşı durup kılıcının yanı sıra kale- mı, hıcvı, mızrabı, tok sözu ıle Osmanlı devle tını hukumran kılmak ıçın kavga verenler Pır Hacı Bektaş Velı ve onun ızındeyuruyen Alevı- Bektaşıler olmuştur Eğer Osmanlı Imparatorluğu'nun Osmanlı adım verdığı ummet anlayışı ortadan kalktık tan sonraonadabırTurk veTurkıyegerçeğı ka- labılmışse bunda Pır Hacı Bektaş ve ocaklanrun katkısı pek buyuktur Edebıyatımızadamgasını basan her bırı bır deha olan Yunus, Pır Sultan, Harabi, Karacaoglan, Kul Hımmet. Yah)a Ke- mal, Âşık V eysel, Şe> h Bedrettın ve daha nıce- len Haa Bektaş v e ocaklarından ılham ve feyz alrnışlardır Asırlar boyu, bılıncsız gafillerce, bılgısız ve ılgısız bırakılmaya çalışılan, ancak cumhunyet yönetımınm değerını anladığı bu zumrenın tek amacı vatana hızmet, Turk bırhğıne ve töresı- ne sadakat, çağdaş ve ınsanca yaşamaktır Sünni A> dınlara Düşen Görev 12 Eylul 1980 sonrasında ınanç özgurluğu ve Ataturkçu duşuncenın en başta gelen ılke- lennden laıklığm devlet elıyle tahrıp edılmesı Türkıye'de yaşayan 20 mılyon Alevı'yı sesle- nnı yukseltmeye zorlamıştır Alevılenn artık yuksek sesle hak talebınde bulunmaları ve Sunnılere sunulan olanaklar- dan yararlanmak ıstemelen yalmzca şerıatçı demokrası ıçın tehdıt oluşturmalarına bağla namaz kuşkusuz Dunyada duvarlann yıkıl- dığı, ulkemızde ıse bazı tabulann verle bır ol duğu donemde yaşıyoruz Böyle bır donem de 20 mılyon Alevı'nın ınanç ozgurluğunden ve devlet olanaklanndan yoksun btrakılma sı, demokrası ve ınsan hakları adına yuz kı- zartıcı bır durumdur Bana göre bu durum Türlyye Cumhurıyetrmn yanında Sunnı a>- dınların da bır ayıbıdır Türkıye'de laıklığın ve demokrasırun temı- natı, emnıyet supabı olan AJevılerın hakları- mn verılmesı ıçm meşru zemınlerde mucade- le gorevı Alevı avdınlara olduğu kadar Sun- nı aydınlara da duşmektedır Hatta hukumet uyelerı, parlamento, sıyası partıler ve demok- raük orgutler ve burokratlar da bu gorevı ust- lenmelıdır Aksı takdırde bırılerı bu hak ta- lebını ıstısmar edıp başka amaçla kullanma gınşunınde bulunabılır Olayın boyutu bır an da değışebılır O nedenle bundan bo>le açık lık polıtıkası ızleyerek kurumlaşmak ısteven Alevı duşüncesıne sahıp çıkılmalı, destek olunmalıdır Baskıcı tutumlar ya da Alevılere karşı şe- rıatçı akımlan kullanma gıbı amaçların gu- dulebıleceğı ıhtımalını duşünmek dahı ıstemı- yorum Zıra tarıhte zaman zaman katlıamla- ra, surgunlere, tutsaklığa, ıftıralara ve eko- nomık ambargolara maruz kalan Alevı duşun- cesı, yuzlerce yıl yok edılemedığıne gore bun- dan sonra ızlenecek bu turden polıtıkalann da ıflası kaçınılmazdır Bu tartışmalardan ılerıcı, demokrat ve la- Çözüm: Demokrasi Suleyman Cem, 1961'den ben Almanya'da yaşayan Tuncelı-Göreşanlı bır Alevı dedesı Almanya Alevıler Bırlığı kurucusu ve Genel Başkanı olan Suleyman Cem'm göruşti şoyle Atevıler ve Alevılık konusunda son gunler de gazete ve dergılerde çeşıtlı vazılara, ropor tajlara yer verılmesı bızım açımızdan son de rece sevındırıcı Gerçeklerın gun yuzune çık ması, >anlış bılınen ya da ozellıkle çarpıtıla rak aktarılan bılgılerın yenne doğruların ın- sanlara verılmesı bızlerı çok mutlu ettı An cak Alevılıği ıstısmar edenler çıkabılır dıye korkuyorum Bızler hıçbır zaman ulusal bır- hk ve butunluğumuzu bozacak, ulkeyı demok rasıden uzaklaştıracak bır yaklaşım ve davra- nış ıçınde olmadık Bızler Turk vatandaşları yız, bu nedenle de hıçbır zaman ayrı bır dev- let ısteğınde olmadık Bızler ulusal bırlık ve bOtunluğumuz bozulmadan kulturel özgurluk ıstıyoruz ozellıkle bır dergıde çıkan "Snsma- yacağız" başhğı beru çok rahatsız ettı Bütün Alevıler bu vazıyı dıkkatlı okumalı O başlık sankı Alevılen bır ısyana çağuıyor gıbıvdı Bu- nun kımseye faydası vok Kaldı kı bız Alevı- lenn bıraz önce de değındığımız gıbı boylesı- ne bır ayrılık ısteğı yok Bız Almanya'da yıllardır bır dernek çatısı altında kulturumuzu yaşatıyoruz Haftada bır Cem'ımızı yapıyoruz Alevı-Bektaşı kulturu nu tanıtan, anlatan paneller, sempozyumlar, toplantılar duzerdıyoruz Almanlar çok olum lu yaklaşıyorlar Hınstıyanından Katolığıne, Protestanından Ateıstme kadar hepsı gelıyor, onlar bızım fıkırlenmızı bız onlaunkını dın- lıyoruz Alevı-Bektaşı felsefesını çok beğenı yorlar Hatta aralarında kendısıne Alevı dıyen ler bıle var Bız Alevılığın kan bağıyla geçtı ğını soyleyınce de "Sıze ne, ben bu felsefeje inamyonım, sız bem atamazsınız" dıyor Bız kendı ulkemızde bu hoşgörulu, demokratık ortamı ruye bulamayahm'' Hindistan'da ıne- ık Sunnı aydınlann endışelenmedığını bılıyo- ruz Bırkaç gunden berı Alevılere ve Alevıle rın seslenne kulak veren aydınlarla basın or- ganlanna kufumameler döşeyen Zaman ga- zetesınm telaşını da anhyoruz Ancak ıyı bı- lınmehdır kı bugune kadar ulusuna, kulturu- ne, demokrasıye ve Ataturk ılkelerıne gonul den bağlı Alevı yurttaşlann bu özellıklen bun- dan sonra da sflrecektır tnsan hakları ve de- mokrası adına hak talebınde bulunan Alevı- ler bugune kadar olduğu gıbı bundan böyle de demokrasının, laıklığın, ülke bütünluğu- nun ve ınsan haklarının guvencesı olacaklar- dır Alevılık düşuncesı yaşam bıçımının gıde rek toplumda benımsenmesı ve yaygınlaşması bazı kesımien urkutse de bu konudakı tartış- malar onümuzdekı gunlerde daha da yoğun- luk kazanacaktır İHSAN tLKNUR Istanbul ğe tapanlar bıle hoşgörüyle karşılanurken Alı1 yı sevmek mye bu kadar hor gorulsun 9 Bızım ınancımız, felsefemız sevgıye, hoşgöruye, eşıt- lığe, barışa, ınsan haklarına saygıva dayalıdır Alevılık Türkıye'de mayınh tarla olmaktan çı kanlmalıdır Bunu sağlamak da öyle çok zor değıl Yeter kı demokrasnun gereklerme uyul- sun Orneğm Alevılık ve Sunnılığın gerçekte neler oldukları bılımsel olarak tartışılmaiıdır Dunyadakı değışımı göz ardı edemeyız Dun- ya şeffaflaşırken bız hâlâ kalın perdeler arka- sından bırbınmız hakkında dedıkodular ure- tıyoruz Atevısı, Sunnısı demokrasıye, laıkhğe, çağ- daşlığa, Ataturk ılkelerıne ınanan ve Turkıye vatandaşı olmaktan gurur duyan herkesı bu aynmı gıdermeye, gerçeklen ortaya çıkarma- ya çağmyorum Her ıkı kesım bırbınnı doğ- ru olarak tarursa butun sorunlar hallolur ınan- andayım ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ Turgut Kazaıfın İsyanı... 4 mayıs cuma gunu, DGM'dekı duruşmada, Istanbul Barosu Başkanı savunman Turgut Kazan, TV filmlerınde gorulebılecek bır savunman tıpını canlandırıyor gıbıydı Dınleyıcıler, kulak ke- sılmış dınlıyorlardı Yabancı konuklar, yanlarındakı çevırmen- lerıne Turgut Kazan'ın neler soyledığını soruyorlardı Sanık yerınde oturan Haydar Kutlu'yla, Nıhat Sargın sessız ızlıyorlar- dı Kazan sankı kaynıyordu Şöyle dıyordu özetle — Ve devam edıyorum son sözü soylüyorum Anayasanın 141 maddesı sıze bır şey emredıyor bana değıl sıze emredı- yor' OKuyorum ' Davaların " (Başkan Vehbı Benlı, Turgut Ka- zan'ı uyarıyor ' heyecanlanmamasını" soylemeye çalışıyor) Efendım benım tarzım bu Sayın Başkanım ılk oturuma geldı- ğım gün, dedım kı ' Isyan etmeye geldım'" dedım Bunu açık soyledım Sunduğum dılekçenm bırıncı başlığı "Isyan edıyo- rum1 ' Isyan edıyorum Hatta bır benzetme yaptım ' Gumülcı- ne'de ısyan ettım, burada da ısyan etmezsem kendıme saygım kalmaz1 ' Gumulcıne cozuldü bır ay sonra Ama otuz aydır ben, bu ısyanımı şımdı dıle getırmek ıçın ne mümkünse, butun bıle- bıldığım, anlatabıldığım yöntemler ıçerısınde sıze anlatmak ıs- tıyorum Ama bakın tekrar edıyorum sızden bır şey beklemıyorum 'Bı-twın dıyorum Şımdı, eger ben mudafi (savunman), arkadaşlarım mudafı ola- rak bu kılıdı gormuşsek kı gördum, nasıl çıkabılırım'' Yar-gı-tay'a gıtmek ıstıyorum, Yar-gı-tay a gıtmek ıstıyorum1 141 ne dıyor"7 Sıze emredıyor bana değıl 'Davaların " (Başkan Vehbı Benlı, yıne araya gırmek ıstıyor ' heyecanınızı ") Efendım, haksızlık o kadar buyuk kı ısyanımı zaptedemıyorum dedım Isyanımı zap- tedemıyorumi 141 ne dıyor'' Sıze dıyor, bana değıl Hanı, bır TCK 141 var bır de Anayasa da 141 var, sıze dıyor 'Davala- rın ' (Başkan Vehbı Benlı, "Çok atfedersınız" dıyor, "tutana- ğa geçmek zorundayım ' Turgut Kazan devam edıyor) Bu, benım ıçın onurdur Devam edeceğım efendım (Vehbı Benlı tutanağa yazdırıyor ' mudafı, dıyaloğa ') Dıyalog, sızınle ara- mızda hıçbır dıyalog yoktur Bıraz öncekı oturumda gorduk Adı- mızı yazıyorsunuz (tutanak memurunun daktılosunun tıkırtıları) adımızı yazdığı ıçın de teşekkür edıyorum" (Daktılo tıkırtıları, Benlı yazdırıyor Bır ara o da bağırıyor Ben yazıyorum bunu, bu- nun sorumluluğu bana aıt1 ' Turgut Kazan'ın, ' Tabıı efendım buyurun1 ' dedığı duyuluyor Benlı 'Yargılama usulune uygun olmadığı gorulmuş, kendısıne bu bıçım hatırlatılmıştır'" Turgut Kazan, surduruyor) Bu bıçımı uygun saymıyorum, 27 yıllık bır avukat olarak uzuntumu ıfade edıyorum Derdımı anlatma ko- nusundakı gayretımı engelledığımızı var sayıyorum Ve devam etmek ıstıyorum (Vehbı Benlı yazdırıyor ' Mudafı aynı şeye de- vam etmek ıstedığını ') Aynı şeye devam etmek ıstemıyorum Dedım kı Bu,' uygun bıçımde" dedınız, bunu uygun bıçım say- mıyorum' ( Saymıyorum' dıyerek ) Ben, bıldığım yöntemle an- latmaya devam etmek hakkına sahıbım Ben sızı ıkna etmek ıstıyorum Burada, davayı bıtırmenız konusunda (Başkan Vehbı Benlı yazdırıyor Sözüne devam etmek ıstedığı anlaşıldığın- dan ' Turgut Kazan, surduruyor) Evet, dıyor kı 141, yanı sıze dıyor ' Davaların mumkün olan süratle sonuçlandırılması, yar- gının gorevıdır 'Işte bız savunma olarak bu Anayasal emre uy- manızı ve tekrar edıyorum Anayasa deyımıyle 'Mumkun olan suratle ' bu davayı sonuclandırmanızı ve (Haydar Kutlu'yla, Nı- hat Sargın'ı gostererek) şu ınsanlara bır an once sızden bır şey beklemedığımız ıçın parantez Yargıtay a gıtme yolunu açma- nızı ıstıyoruz Devam edıyorum, bıtıreceğım, sıze bu gorevı ha- tırlatmayı savunma gorevı sayıyorumi Yanı, Anayasa emrını hatırlatmayı savunma makamının bır gorevı sayıyorum Müda- fıler olarak anladık kı özgurlukler uzerıne vurulan kılıdı açabıl- menın yolu bu davayı bır an once Yargıtay'a goturebılmenın yollarını açmaktır Hayattan baska bır şey ıstemıyoruz' Sade- ce 'Anayasa'nın 141 maddesıne uyun ' dıyoruz Ve Anaya- sa ve Avrupa ınsan Hakları Sozleşmesı nın 6 maddesınde yer alan' makul sure ıçmde' yargılanma hakkımızt ıstıyoruz Kısa- cası, "kesıksızlık" ıstıyoruz, kesıksızlık ıstıyoruz, kesıksızlık ıs- tıyoruz kesıksızlık ıstıyoruz' 2445'ın 20/3 dışındakı fıkralarını ıstıyoruz 219'u ıstıyoruz, 221'ı ıstıyoruz, 222'yı ıstıyoruz Yanı, yasalara uygun bııyöntem uygulamanızı ıstıyoruz Takdır sızın, karar sızın tercıh sızındır ' Savunman Turgut Kazan konusmasını yazılı olarak da Baş- kan Benlı ye verdı Ankaralı savunmanlar o günku duruşmada salıverılme bek- lıyorlar mıydı' Kendı aralarında, yumuşak konuşalım'" 1 dıye düşunduler mı' Velı Devecıoğlu mu konuşacaktı? Ancak, Istan- bullular gelınce, Turgut Kazan'ın konuşmaya hazırlandığı gö- ruldu konuşma ona mı bırakıldı 7 ANAP ıktıdarı gerçekten güc durumdaydı, hazıranda yapıla- cak AGIK toplantısjnda Avrupalılar, Haydar Kutlu yla, Nıhat Sar- gın'ın haksız yere yıllardır cezaevlerınde tutulduklannı ılerı sureceklerdı Buna hıçbır zaman doyurucu bır yanıt verıleme- mıştı Hele Alı Bozer, bu konularda oldukça yayaydı' 141-142'nın kaldırılmasına karşı oluşu Bakanlar Kurulu'nda buna sahıp çık- mayışı gozlerden kaçmamıştı Adalet Bakanı Oltan Sungurlu, Haydar Kutlu-Nıhat Sargın ko- nusunda, DGM nın topu Bakanlığa attığını söyluyordu Satır ara- larını okumaya alışık olanlar anlarlardı Sungurlu nun ne demek ıstedığını Haydar Kutlu'yla, Nıhat Sargın özgurluklerıne kavuşmuşlar- dı ya Ismaıl Beşıkçı ıcerdeydı bu kez DGM ıse Çevre Sokak'- tan çıkıp yenı Adalet Sarayı"na taşınmaya hazırlanıyordu DGM cıler yenı yerlerınde de ' guvenlık onlemı' acısından, ça- lısmalar yaptırıyorlardı Yoksa Ataturk Bulvarı ndan da geçıle- meyecek mıydı' DGM Başsavcısı Nusret Demıral, Adlıye Sarayı na taşınmak ıstemıyor muydu? Çevre Sokak'takı eskı CHP genel merkezı, daha mı çok hoşuna gıdıyordu 9 DGM Başkanı Vehbı Benlı de Başsavcı Nusret Demıral da dışarıda' koruma' larla dolaşıyorlardı Ağır ceza mahkemesı başkanları koruma- sız Onlar korumalı En lyısı, Anayasayı degıstırıp DGM'lerı tümüyle kaldırmaktır Bu sadece yargılananlar, cezaevıne tıkı- lanlar acısından değıl, oralarda çalışanların erıncı acısından da zorunludur DGM'ler tarıhın sayfalarına gomülmelıdır DOĞAN ERDOĞAN (1944 13 Mayıs 1979) Selım Ovası'nda bahar... Senınle, sevgınleyız Elif Erdoğan - senem Erdoğan Eren (Erdoğan) Erdost DOĞAN ERDOĞAN Demokrasi mücadelesinde her zaman aramızda ve yureğimizdesin. Saygıyla anıyoruz. AİLESİ ADESA BURHAN ERDOĞAN ATAKOY 7-8'de 2 odalı sahıbınden Devir 574 35 45