Katalog

Annelere Saygı. CumhuriyeC Annelere Sevgi. 60* PAMUKRANK iyi bankadı r 67. Yıl; Sayı: 23608 Kurucusu: Yunus Nadi 800 T\..<KDV dahi» 13 Mayıs 1990 Pazar Bir dönem Türkiye'nin kaderini elinde tutanların kaderini çizen olaylar . . • . İküdardan idama Menderes 50 YI.LIN ÂRDINDAN DP IKTIDARI 14 Mayıs'a nasıl gelindi? 'Milli v-t •-. t elal Ba>ar bırhkteyürüdükleri vıllarda. 14 Mayıs 1950'de ilk özgür seçimler yapıldı. 27 yıllık CHP iktidan sona erdi. Seçimlerden 4 yıl önce korku egemendi. DP'yi kuranların ruhsal durumunu, 1946'nın başında Bayar şöyle açıkhyordu: 'İki jandarma eri gönderebilirler ve partiyi kapatabilirlerdi, memlekette hiçbir şey olmazdı'. Ama Bayar, 'İnönü'nün partiyi kapatmayı arzulamadığı'ndan emindi. Gerçekten de özgürlüklerin ağır bastığı dünyayı gözleyen İnönü, 'iki jandarma' formülüne yanaşmadı, elini ateşe sokmadı. CÜNEYT ARCAYÜREK yazdı 6. Sayfada Yıl 1960. 26 mayısı 27 mayısa bağlayan gece. Sabahın dördünde Eskişehir Şeker Fabrikası Misafirhanesi'ndeki telefon çaldı. Başbakanlık özel kalem nöbetçisi telaşlı bir sesle şöyle diyordu: Beyefendi her taraftan silah sesleri geliyor. Başbakanlık işgaledildi. Hemen Maliye Bakanı Polatkan'ı uyandırdım.Çok telaşlandı. Beraber Başbakan'ın odasına gittik. Menderes seçim konuşmasında. Menderes haberi duydu. Herhangi bir telaş belirtisi göstermedi.Giyinmeye başladı. Benden içişleri, milli savunma bakanları, genelkurmay başkanı ve sıkıyönetim komutanını bulup kendisinebağlamamıistedi. Bütün merak ettiği husus, hareketin kısıtlı mı, yoksa bütün Silahlı Kuvvetler'i içine alan bir şekilde mi olduğuydu. Telefonlar bağlanmıyordu. ADNA_N MENDERES'in Özel Kalem Müdürü ERCÜMENT YAVUZALP yazdı 6. Sayfada TARTTŞMA ALEVIL rieden tavşan eti yenmiyor? Sevgi insanhğa hem mabitaptır- Sevgi insanlığa hem dört kıtaptır. Hasan Gülşan: Alevı-Bektaşi sosyal ve ekonomik düzeni yüzyıllar boyu bozulmadan korunabilmıştir. Ihsan İlknur: Meşru zeminlerde mücadele görevıAlevı aydınlara olduğu kadar Sünni aydınlara da düşmektedir. Süleyman Cem: Her iki kesim birbirini doğru olarak tanırsa bütün sorunlar hallolur. "Günümüzde Aleviler Tartışması'' bugünden başlayarak is. Sayfada BORSANIN ALFABESİ Bzr 'borsa çaylağı' nasıl bir 'borsa kurdu 'na dönüşür? Dorsaya nasılgirilır, hissesenedi nasıl alınır, nasılsatılır? ri.cemılik döneminde kaybetme riskini azaltmanın yolları nelerdır? rlisse senedifıyatlannı hangıfaktörler etkıler? A dan Z'ye borsa sözlüğü: 'Açığa mal satma\ 'ayı eğilımi', 'boğa eğılimi', ınsıder trading' ne anlama gelirf latınmalann haklan, sorumlulukları, karşılaştıkları rıskler, borsada kazanmanın püfnoktalan. ABDURRAHMAN YILDIRIM'ın araştırması yarın Cumhuriyet'te ABD'nin Ankara Büyükelçisi Washington'da Türkiye'yi uyardı Abramo\vitz'den sert çıkışKıbrıs Türk Amerikan Dernekleri Yıllık Asamblesi'nde konuşan Morton Abramowitz, Kıbns sorununa ilişkin sert ifadeler kullanarak ilgili tüm tarafların retoriği (gereksiz laf kalabalığı) kısmalarını önerdi. Abramovvitz, "Taraflar bu yolla adadaki iklimin ve iki toplum arasındaki ilişkilerin iyileşmesine dikkat sarf etmelidir" görüşünü ileri sürdü. Ekonomi ABD'li yatırımcıları çekmenin Türkiye'nin elinde olduğunu belirten ABD Büyükelçisi, yatırımcıların yabancılara düşmanlık besleyen bürokratik ve hukuki işlemlerden hoşlanmadığını vurguladı, Türkiye'nin, oyunu kurallara göre oynaması gerektiğini söyleyerek sanat eserleri konusunda çeşitli uygulamalardan yakındı. t n s a n h a k l a r ı Konuşmasında insan haklarına da değinen Abramovvitz, "Türkiye, bu konuda savladığı idealleri yaşama geçirmelidir. Eğer Türkiye, Batı'daki imajından ve rolünden kaygılıysa, insan haklan konusu giderek daha önemli hale gelecektir. Türkiye'nin değişen dünyadaki rolü demokrasiden soyutlanamaz" diye konuştu. UFUK GÜLDEMİR'in haberi 3. Sayfada Cumhuriyet D E R G İ Tatilin tapulusu: Devre-mıdk sıstemi ıçın tatılciler ne düşünüyor, yönetıaler ne diyorf Âtıf Tuna: Kırk yılın ardından "Tekel ressamı", Babıâli anılannı aktarıyor... Mektuplardan: "Anneler Günü"nde Antome de Saint-Exupery annesıne yazıyor... Doğada Yaşam: Kaş'ta günübırhk vadi yürüyüşü... Bugün ve her pazar Cumhuriyet'le Sözcü Toperi 'Özal yaıdış anlaşıldr ANKARA (AA) — Cumhur- başkanhğı Sözcüsü Büyükelçi Ka- y» Toperi, Cumhurbaşkanı Tar- gut özal'ın Dünya Ekonomik Fo- rumu'nda "Tiirkiye'de yeni bir güç dengesi oluştugunu ve biriıt- ci sırada yer alan ordunun üçiin- cii saraya düştügünii" söylediği yolundaki haberin gerçeği yansıt- madığını söyledi. Toperi'nin açıklaması şöyle: "Sayın Cumhorbaşkaın'nın Dünya Ekonomik Forumu'ada dün yaptığı konuşmada, 'Turki- ye'de yeni bir güç dengesi oluştu- ğunu ve birinci sırada yer alan or- dunun üçüncü sıraya düştüğünü* söylediği yoiunda yer alan ve yau- (Arkası Sa. 14, Sü. 6'da) Dalan'a göre bunalımın nedeni: Türkiye tek adaıııla yönetilîyor İstanbul Haber Scrvisi — De- mokrat Merkez Parti kurucusu ve eski istanbul Anakent Belediye Başkanı Bedrettin Dalan, 424 sa- yılı kanun hükmündeki kararna- menin Türkiye'nin tek adamla yö- netildiğini gösterdiğini, bunun da ulkedeki bunabmı antırdığını söy- ledi. Dalan. "Bir adama bütün kaderimizi bağlamak, o adam iyiyse iyi, kötüyse kotü olmak alışkaniığından kurtulmalıvız" dı- (Arkası Sa. 9, Sü. 7'de) CUNEYT ARCAYÜREK yazıyor 50'li Yıllar 50lerde olduğu gibi bugün siyaset giderek gerginleşiyorsa kaynağı herhalde ANAP ve TÖ dışındaki partiler değildir. Olanların, olacakların tek sorumlusu yine ANAP iktidarı ve TÖ'dür. 9. Sayfada 30 YIL SONRA — Beşiktaşlı taraflarlar, 30 yıl sonra İstanbul'da şampiyonluğu kutladılar. (Fotograf: Fuat Kozluklu). Fenerbahçe'yi 3-1 yenerek İnönü Stadı'nda tur attı Beşiktoş şampiyon Türkiye Birinci Ligi'nin bitimine 1 hafta kala en yakın takipçisi Fenerbahçe'yi, 3-1 yenerek arasındaki puan farkım 6'ya çıkaran Beşiktaş şampiyonluğunu ilan etti. Önceki gece stadın etrafında bekleyen taraftarların kavgasında taş, sopa ve molotof kokteyli kullanıldı. Çatışmalarda 20 kişi yaralandı. . TC JMILLET MECLİSİ TÖ AttF MECLİSI Beşiktaş taraftarlarımn, hakemin bitiş düdüğüyle başlattıkları sevgi gösterileri, caddelerde devam etti. İnönü Stadı'ndan Taksim, Beşiktaş, Maçka ve Fındıklı'ya giden yollarda Siyah-Beyaz renklerle şampiyonluğu kutlayan Beşiktaşlı taraftarların coşkusu gece geç saatlere kadar sürdü. Sporda IZMİR'den HİKMET ÇETİNKAYA Sus, Konuşma İZMİR — Kavgalı bakanlar, kavgalı ANAP'lılar bölge toplan- tısında... Toplantıya katılacak olan il. il- çe başkanlarına, yöneticilerine, delegelere önceden uyarı yapıl- mış: — Sakın ola ki eleştiri yapma- yın. Muhalefetın ve basının tûm gözleri bizim üzerimizde, susun, (Arkası Sa. 14, Sü. 4'de) Palermo'dan Baba-3 yolda NİLGÜN CERRAHOĞLU Coppola, Al Pacino'nun kendini yere atışını beğenmiyor. Baba-3 filminin çekimlerinde profesyonel sabırla bir kez dajıa atıyor kendini merdivenlere Al Pacino. Londradan Dakikada 10 bin yanlış İSMET BERKAN Londra'mn telefon kodu değişti. Ingiliz telefon idaresi nerelerin 71, nerelerin 81 olduğunu anlatmak için 10 milyon sterlin harcadı. Ama geçen pazartesi günü, dakikada 10 bin yanlış arama yapıldı. Madrid'den Katalan fatihi MİNE G. SAULNIER Ispanya Kralı Juan Carlos'un oğlu 22 yaşmdaki Prens Felipe (III. Borbon) Katalonya'ya yaptığı gezide Katalanca konuşarak Katalanların kimliklerine ve kültürlerine sahip çıkmasını isteyince, ayrılıkçılann eli böğürlerinde kaldı. Zurih'ten 'Dikkat kınlır* DOĞAN ABALIOĞLU Görsel sanat doçenti Lutz, 15 yıldan bu yana paketleme sanayiinde kullanılan işaretleri bir araya toplaymca "modern hiyeroglif koleksiyonu ortaya çıktı. Stockholmden Okuma tutkusu VAVUZ BAYDAR tsveçliler neredeyse 'gazete bağımhsı' denebilecek türden okumaya gerçekten tutkun bir ulus. Atina'dan Oto faresi faaliyette STELYO BERBERAKİS Yunanistan'da oto hırsızlığı salgın haline geldi. Bunlar başlıca iki gruba aynlıyor: Profesyoneller ve fareler. Otomobilin her aksamını iyi bilen profiler ustaca çalışıyor. New York'tan Militan anneler ŞEBNEM ATİYAS ABD'de Devlet Başkanı Bush'un eşi Barbara, kolejin mezuniyet konuşması için seçilince öğrenciler protestoya başladı. Bu kez 'militan anneler' kendini kocasına ve çocuklanna adayan Bayan Bush'u kahramanca savundular. 10-11. Sayfalarda OLAYLARIN ARDENDAKI GERCEK Önüne Gelen... ABD'nin Ankara Büyükelçi- si Morton Abramowıtz, Türk - Amerikan Dernekleri Asamble- si'nde yaptığı konuşmada ver- miş veriştirmiş. Bir bakıma hak- sız da sayılmaz' ülkemiz öyle bir noktaya sürüklendı ki önüne ge- len yükleniyor. Elbette Sayın Abramovvitz'i "önüne gelen" kapsamı içınde görmek istemeyiz: Sayın Büyü- kelçi görevi gereği Ankara'dadır, ülkemizı yakından izliyor; göz- lemlerinin bir ayrı değeri bulun- sa gerektir. Bu özel gözlemlerin yam stra Amerika'nın, Türkiye1 ye dönük genel yaklasımı da ko- nuşmamn uslubunu biçimlendi- riyor; gerek Kıbrıs konusunda, gerek insan hakları alamnda Abramov/itz'in değindiği nokta- larda yeni bir şey de yoktur. V'a- şington, Kıbrıs görüşmelerinde öteden beri Türkiye'den "özveri" ıster. tnsan haklannda da ikili bir siyaset güder: Hem askeri darbelerle gelen yönetim- leri destekler, hem insan hakla- rına özen gösterilmesini ıster Bu ikilem çoğu zaman şaşırtıcı da olsa, geleneksel Vaşington poli- tikasıdır. Buna karşılık, Sayın Büyukelçi'nm, konuşmasındaki Türkiye'dekı yabancı yatırımcı- ların durumlarına ilişkin uyarı- sının altı çizılmelidir. (Arkası Sa. 9. Sü. Vdt) • Denktaş yuhalandı Uluslararası Gırne Konferansı'nın açıhşında Cumhurbaşkanı Denktaş yuhalandı. 3. Sayfada. • Fransa'da ırkçılık ayıbı Yahudi mezarlığma yapılan vahşi saldırı için bugün protesto gösterileri düzenlenecek. 3. Sayfada • Baltık Konseyi kuruldu Letonya, Litvanya ve Estonya liderleri Baltık Konseyi'nin yeniden kurulmasına karar verdiler. 3. Sayfada • Bankalardan 'çanak kredisi' Imar Bankası, Pamukbank, tş Bankası ve Garanti Bankası çanak anten kredisi için ön çahşma yapıyor. 4. Sayfada • Zekâ, nükte ve düşgücü XTC'nm dokuzuncu albumü "Oranges and Lemons" geçen yılın ürünleri arasmda kaldı.5. Sayfada • Orman alanı yok oluyor İstanbul'da 250 hektarlık orman alanı kaçak yapılaşmanın tehdidi alıında 9. Savfada • Pazar konuğu Izmir Anakent Belediye Başkanı Yüksel Çakmur ile Izmir Temsilcimiz Hikmet Çetinkaya yerel yönetimler Ü7erine konuştu. 12. Sayfada • Toyoda Türkiye'den çok umutlu Sabancı Holding'le birlikte Türkiye'de otomobil fabrikası kuracak olan Eiji Toyoda Türkiye'den umutlu. Ekonomide • Soyluluğun imzası: Hermes Sevılen bir modacıya aksesuarlarda ulaşmanın mutluluğu, bir eşarp, bir kemer, bir tışûrt, bir çanta, bir kolye. Arka Sayfada GOZLEM UGUR MUMCU Yargıtay... Önceki gün Yargıtay Büyük Genel Kurulu ilginç bir konu- yu görüşmek üzere toplanmıştı. Toplantının konusu, Yargıtay'a üçü hukuk, biri de ceza da- iresi olarak dört daire eklenmesine ilişkin yasa tasarısıydı. 201 üyeden oluşan genel kurul toplantısına 110 üye katıl- dı. Yapılan konuşmalarda, yasa tasarısı eleştinldi ve Başkan İsmet Ocakcıoğlu'dan bu tasarıya karşı çıkılması istendi. (Arkası Sa. 14, Sü. 7'de)