Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
5 NÎSAN 1990
Türk sınırma
ytirüyecekler
• LEFKOŞA (AA) —
Yunanistan'ın Selanik
kentinde Rum gençleri,
cuma günü Türkiye sınırına
yürüyecekler. Yürüyüş,
Glafkos Klerides'in lideri
bulunduğu Rum
Demokratik Birlik
Partisi'nin (DtSl) gençlik
kollarına üye öğrenciler
tarafından düzenlenecek.
Yürüyüşe, Selanik'teki
"Protoporia" adlı Yunanlı
öğrenci grubu öncülük
edecek.
D.Almanya'da
koalisyon
• D.BERLİN
(Cumhurtyet) —
Demokratik Almanya
hükümeti gelecek hafta
kunılacak. 'Büyük
koalisyona, Muhafazakâr
Almanya İttifakı'na dahil
olan üç parti, Sosyal
Demokrat Parti ve liberaller
katılıyor. Büyük koalisyona
katılan partiter, D.
Almanya'da en yuksek
makam olan Devlet
Konseyi'nin ortadan
kaldınlmasını ve yerine,
devlet başkanlığı
makamının tesis edilmesini
kararlaştırdılar.
Şevardnadze
Wasliiıı^toıvda
• Dış Haberler Servisi —
Sovyetler Birliği Dışişleri
Bakanı Eduard A.
Şevardnadze, dün akşam
ABD Dışişleri Bakanı
James Baker ile
Washington'da görüştü.
ABD-Sovyet ilişkileri,
Litvanya, Angola'daki
durum ve silahsızlanma
konulannda ABD'li üst
düzey yöneticileriyle
temaslarda bulunmak üzere
VV'ashington'da bulunan
Şevardnadze, gazetecilere
yaptığı açıklamada, ABD-
Sovyet ilişkilerinin, istenen
biçimde geliştiğıni söyledi.
SSCB model
arıyor
• MOSKOVA (AA) —
SSCB hükümetinin hızlı
reform yanlısı Başbakan
Yardımcısı Leonid Abalkin,
ülkede nasıl bir piyasa
ekonomisi
uygulanabileceğini
belirlemek amacıyla tkinci
Dünya Savaşı sonrasında F.
Almanya ve Japonya'da
uygulanan modellerle Çin
Halk Cumhuriyeti ve
Polonya'da uygulanan
"plandan piyasaya geçiş"
deneylerini incelemekte
olduklannı söyledi.
Belçika kralı
ve kürtaj
• BRÜKSEL (AA) —
Belçika Kralı 1. Baudouin,
kürtajı serbest bırakan
yasayı onaylamalc için
"geçici olarak" krallığı
bıraktı. Brüksel'de yapılan
resmi açıklamaya göre Kral
Baudouin, parlamentoya
"kürtaja kesinlikle karşı
olduğu için kürtajı serbest
bırakan ve toplumda
hararetli tartışmalara da yol
açmış bulunan Kürtaj
Yasası'nı onaylamayı
vicdanen kabul
edemediğini" bildirdi.
Bunun üzerine parlamento
ile Baudouin, yasanın,
kralın onayı olmadan
yürürlüğe girmesini
sağlayabilmek için
anayasadaki krallık
yetkilerinin "geçici olarak"
bırakılması konusunda
anlaştılac
Soğuk füzyonda
yeni yöntem
• POCATELLO (AA) —
ABD'nin, Idaho
Üniversitesi'nden iki fîzikçi,
soğuk füzyonu farklı bir
element (titanyum)
kullanarak gerçekleştirdi.
Profesör Kenneth Faler,
fizikçi arkadaşı Stanley
Vegors ile 13 martta
gerçekleştirdikleri soğuk
füzyon deneyini,
Pocatello'da yaptığı bir
basın toplantısmda anlattı.
Bir tüp içinde bulunan, eksi
184 derecede soğutulmuş
döteryum gazına titanyum
elektrot yerleştirerek
nötronun açığa çıkmasını
sağladıklarını belirten Faler,
iki deteronun (döteryum
atomu) birleşmesiyle
"henüz ne olduğu
belirlenemeyen ürünler"
elde ettiklerini kaydetti.
DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3
Saddam'ın tehdidinden sonra IsraiVde halka gaz maskesi dağıtılması önerildi
Ortadoğu'da füze kâbusuIrak'ın başkenti Bağdat'ta
Saddam Hüseyin'i
desteklemek için büyük bir
göstçri düzenlendi. Arafat
ve Kral Hüseyin, Saddam'ı
desteklediklerini
bildirdiler. İsrail'in bu
aşamada Irak'a saldırmayı
düşünmediği bildirildi.
Dış Haberler Servisi — Irak
Devlet Başkanı Saddam Hiise-
ym'in, "Israil'in yansını kimya-
sal silahlarla yok edebHecekieri"
yolundaki tehdidinin yol açtığı
tepkiler sürüyor. Saddam'ın teh-
didi, "fize deposn" durumunda
olan Ortadoğu'da, yeni bir çatış-
manın kısa süre içinde föze sava-
şı'na dönüşeceğine ilişkin kaygı-
lan arttırdı. Israil'de Başbakan
lzak Şmmir'in bir yardımcısı, Sad-
dam'ın tehdidinden sonra halka
derhal gaz maskeleri dağıtılması-
nı önerirken Irak'ın başkenti Bağ-
dat'ta Saddam'ı desteklemek için
büyük bir gösteri düzenlendi.
FKÖ lideri Yaser Arafat ise Sad-
dam'ı. tumüyle desteklediklerini
söyledi.
AP'nin haberine göre Irak yet-
kileri Saddam'ın açıklamasının,
tsrail'e karşı bir saldın tehdidi an-
lamına gelmediğini, Irak Devlet
Başkanı'nın sadece bir Israil sal-
dınsını caydırmak amacını güttü-
ğünü söyledıler. Başkent Bağdat-
ta ise önceki gün düzenlenen bü-
yük gösteride tsrail kınandı. Gös-
tericiler, "Irak'a saldınrsa, tsraili
yaaguı yerine çrviririz", "Irak'ın
kendini savanmaya hakkı vardır"
yazılı afişler taşıdılar. Devlet or-
gam El Cumburtye gazetesinde çı-
SADDAM'A DESTEK — Irak'ın başkenti Bağdat'ta önceki gün düzenlenen Saddam'a destek gösteri-
sinde binlerce kişi tsrail ve ABD aleyhinde sfoganlar attı. (Fotoğraf: Reuter)
kan bir yazıda ise "Atom bomba-
ana gereksinmemiz yok, kimyasal
sflahlanmız var" dendi.
Batılı gözlemciler, Saddam Hü-
seyin'in tehdidinin en çarpıcı yan-
lanndan birinin, Irak Devlet Baş-
kanı'nın ilk kez gelişmiş kimyasal
silahlara sahip bulunduğunu ka-
bul etmesi olduğunu bclirtiyorlar.
Filistin Devlet Başkanı Yaser
Arafat Tunus'ta verdiği demeçte,
T n m kalbimizle kardeşimiz Sad-
dam Hüsevin'i deslekliyonız. Tan-
n ono konısan" dedi.
Ürdün Kralı Hüseyin ise Petra
haber ajansına verdiği demeçte
Irak'ın gelişmiş kimyasal silahla-
ra sahip bulunmasının, bu ülke-
nin meşru müdafaa hakkırun kap-
samına girdiğini söyledi.
AP ajansı, Saddam'ın tehdidi-
nin Israil'i kaygılandırdığını, an-
cak Tel Aviv'in bu aşamada Irak'a
saldırmayı düşünmediğini bildir-
di. AP'ye göre İsrail, bu aşama-
da. 1981'de yaptığı gibi Irak'ın
nükleer tesisini bombalamayı dü-
şünmüyor. lsrail'li askeri yetkili-
ler bugün böyle bir saldın düzen-
lemenin 1981'den daha zor olaca-
ğını, çünkü Irak'ın elinde İsraiPi
vurabilecek uçak ve füze bulundu-
ğunu belirttiler. Israilli uzmanlar
Irak'ın 3-5 yıl içinde nukleer silah
yapabileceğini tahmin ediyorlar.
AP'ye göre tsrailli politikacılar,
Saddam'ın tehdidinden sonra ül-
kenin savaş hazırlığını hızlandır-
masını istediler.
İSRAtL l'YDUSU — Saddam'-
ın tehdidinden bir gün sonra İs-
rail "Ofek-2" uydusunu uza>a
fırlattı. Ofek-2'nin casus uydusu
olduğu sanılıyor.
Saddam'ın kimyasal tehdidinin Türkiye ile ilgisi olmadığı bildirildi
Aııkara: Irakla iliskimiz ıvıANKARA (Cumhuriyet Bnrosu) —
Irak'ın elindeki kimyasal silahlan kullana-
bileceğini bildirmesi Ankara'da "no« edi-
Hrken". Dışişleri Bakanlığı dün Türkiye ile
Irak arasında dostiuk ve iyi komşuluk iliş-
kileri oldugunu anımsattı. Irak'ın Anka-
ra Büyekelçisi Tank Abdulcabbar Cevad
da Irak Devlet Başkanı Saddam HnseyiıT-
in, gerekirse eilerindeki kımyasal silahlarla
İsrail'in yarısını yok edebilecekleri yolun-
daki açıklamasının Türkiye ile ilgisi olma-
dığını söyledi. Bu arada Başbakan Yıldı-
nra Akbulut'un 5-7 mayıs tarihleri arasın-
da Irak'ı resmen ziyaret edeceği açıklan-
dı. Türk ve Irak askeri yetkililerin "sıcak
takip" dahil olmak üzere sınır güvenliği
konusundaki görüşmelerini Diyarbakır'da
sürdürüyorlar.
Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı
Ferhat Ataman, Saddam Hüseyin'in pa-
zartesi günü Irak radyosunda yaptığı açık-
lamasına ilişkin bir soruyu dün yanıtlar-
ken Türkiye ile Irak arasında dostiuk ve
iyi komşuluk ilişkileri bulunduğunu anım-
sattı. Ataman, "BeUi tehdit degerlendir-
meleri bir iilke tarafından her zaman ya-
pılır. Fakat lehdidin iki unsuru vardır. Bir
tanesi maddidir, bir taaesi de niyet nnsu-
rndur. Niyeti bu çeryevede ek aldığımız za-
man Irak'la iliskilerimiz iyidir.
Dostanedir" dedi.
Cumhuriyet'in konuya ilişkin sorulan-
nı dün yanıtlayan Irak'ın Ankara Büyü-
kelçisı Tank Abdulcabbar Cevad, Saddam
Huseyin'ın açıklamasının Türkiye ile bir
ilgisi olmadığını söyledi.
Soz konusu açıklamanın ülkesini tehdit
eden lsrail'e yöneiik oldugunu bildiren Bü-
yükelçi, konunun "ulusal güvenlikleri ile
ilgili oldugunu" belirtti.
Türkiye ile çok iyi iiişkiler içinde olduk-
lannı ve birçok stratejik ortak proje bu-
lunduğunu kaydeden Cevad, "İyi komşu
olarak kalacağız ve her alanda işbiriiğımizi
surdurecegiz" dedi.
Bu arada Başbakan Akbulut'un 5-7 Ma-
\ıs 1990 tarihleri arasında Irak'ı resmen zi-
yaret edeceği açıklandı. Akbulut'un bu zi-
yareti sırasında ikılı ilişkilerin her yönüy-
İe ele alınacağı belirtiliyor.
Öte yafhdan Türk ve Irak askeri yetkili-
lerinin sımr güvenliği konusunu göruşmek
uzere birkaç gündur Diyarbakır'da toplan-
dıklan öğrenildi.
Bu toplantıda sıcak takip konusunun da
ele alındığını belirtiliyor.
Litvanya heyeti, Moskova'da Politbüro üyesi Yakovlev'le bir araya geldi
Kremliırde 'gayrî resmP görüşme
Litvanya heyetinin üyeleri, Alexander
Yakpvlev'le yaptıkları görüşmenin "cesaret
verici" oldugunu belirttiler.
SOVYET SAVCIYI PROTESTO — Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta Sovyet aleyhian gösteriler sürii-
yor. Bir binanın balkonuna çıkan gençler. cumhuriyele yeni alanan Sovyet Savcısı Vasiliev'i. 1940'ta Stalin
tarafından atanan savcıya benzeten bir poster astılar. (Fotoğraf: Reuler)
MOSKOVA (Ajanslar) — Sov-
yetler Birliği yonetimi ile geçen ay
bu ulkeden bağımsızlığını ilan
eden Litvanya Cumhuriyeti'nin
temsilcileri arasında önceki gün
başlatılan "gayri resmi" görüş-
meler dün de devam etti. Litvan-
ya Cumhurbaşkanı Vitiutas
Landsbergis bağımsızlık kararını
geri dönülmez olarak niteledi.
Litvanya Başbakan Yardımcı-
sı RomaaMas Ozobs başkanlığın-
daki Litvanya Parlamento Heye-
ti, önceki gece Başkan Gorbacov'-
un 'en yakın adanu' olarak bili-
nen, Başkanlık Konseyi ve Polit-
büro üyesi AJexander Yakovlev'le
bir araya geldi.
Litvanya Parlamento Heyeti'-
ne eşlik eden yetkililer, birliklerm-
den kaçan Sovyet askerlerinin du-
rumunu ele almak amacıyla gö-
rüşmek istedikleri Savunma Ba-
kanı Dmitri Yazov'un, bu görüş-
me talebini reddetmesinden üzıin-
tü duyduklarjnı, ancak Yakov-
lev'le yaptıkları görüşmenin 'ce-
saret verici' oldugunu belirttiler.
Litvanyalı yetkililer, taraflar ara-
sında bir göruş alışverişi kanalı-
nın oluşmasının bile gerginliğin
hızla giderilmesi için umut yarat-
tığını bildirdiler.
Alexander Yakovlev, 'resmi sı-
fatıyla değil', 'goıüş alışverişi'
amacıyla Litvanya heyetini kabul
etmişti.
Vitiutas Landsbergis, Fransız
Liberation gazetesine verdiği de-
meçte, "Biz bagunsızız ve bundan
geri dönmeyiz" dedi. Ancak
"Moskova'yla diyalogdan" söz
etti.
Bazı cesaret verici işaretler bu-
lunduğunu söyleyen Landsbergis,
"Samyorum ki bir diyalog baş-
lanıpcındayız. Sovyetler, şimdiye
dek Batılı hükümetlerin tutumla-
nııı.etkUeıneyi başardı, ancak son
sözü sövleyecek olan
Washington'dur" şeklinde konuş-
lu. Bağımsızlık kararı konusunda
halkoylaması yapmayı düşünme-
diklerini belirten Landsbergis,
"Pariamentonun aldığı karariar,
hiçbir şekilde halko>lamasına ko-
na yapümamalı" dedi.
Landsbergis, Moskova'nın Lit-
vanyalılarla konuşmak istemesi
halinde, buna itiraz etmeyecekle-
rıni de belirtti
Öte yandan Estonya'nın Halk
Cepheii yeni Başbakanı Edgar Sa-
visaar, bu göreve seçildikten son-
ra duzenlediği ilk basın toplantı-
smda, hukümetin öncelikli ama-
eının, tüm Estonya topraklarını
hükumetin kontrolu altına alabil-
mek oldugunu bildirdi.
Ülkede radikalekonomik reformlargerçekleştirilecek
Bulgaristarfda hızlı değişimKomünist Parti'nin adı değişti. Parlamento ilk kez
serbest seçim yapılmasını onayladı. Leva devalüe
edildi. Serbest seçimlerde işbaşına gelecek Kurucu
Meclis, 18 ay içinde yeni bir anayasa hazırlayacak.
Dış Haberler Servisi — Doğu
Avrupa'da radikal karariar alarak
yönetim biçimlerini degiştiren, ye-
ni ekonomik uygulamalar başla-
tan ülkeler zincirine son olarak
Bulgaristan katıldı. Bulgaristan
Komünist Partisi Yüksek Konse-
yi'nde salı günu partinin adı Bul-
garistaa Sosyalist Partisi Olarak
değiştirildi. Aynı gün alınan diğer
bir kararla Petar Mladenov'un
Parti Başkanlığı ve Yüksek Kon-
sey Üyeliği görevleri düştü, Mla-
denov, geçici cambarbaşkanı se-
çildi. Parlamento, iktidarla muha-
lefet arasında gerçekleştirilen yu-
varlak masa görüşmelerinde ka-
bul edilen "Kurvcu Meclis Secim-
leri"nin 10 ve 17 haziran tarihle-
rinde yapılması kararını da
onayladı. Bu arada Bulgaristan
Komünist Partisi yayın organı Ra-
botaitchesko Ddo (Işci ilişkileri)
gazetesinin ismi de "Donma"
(Söz) olarak değiştirildi.
AA'nın bildirdiğine göre Bulga-
ristan parlamentosunda sal: günü
alınan kararlarla haziran secimle-
riyle oluşturulacak " K ı n ı c ı
Medb" 18 ay süre içinde yeni bir
anayasa hazırlayacak. Meclis, ay-
nca Bulgaristan'ı, "özd girişimd-
lige dayanan bir ekonomik siste-
mi beniraseyen demokratik hukuk
devleti" olarak tanımlayan anaya-
sa değişikliğini kabul etti. Yapılan
değişikliklerle anayasadan
"sosyaHst" ve "komünisl" ibare-
si çıkanldı.
Petar Mladenov'un cumhur-
başkanlığı, Ikinci Dünya Savaşı'n-
dan beri ilk kez haziran ayında ya-
pılacak serbest seçimlerle belirle-
necek Kurucu Meclis'in hazırlaya-
cağı anayasanın kabulüne kadar
geçerli olacak. Ancak Mladenov^
un yetkileri oldukça geniş. Değiş-
tirilen Bulgar Anayasası'na göre
Mladenov, ulusal birliği temsil
edecek, hükümeti atayacak, silahlı
kuvvetlerin başkomutanı olacak,
savaş ilan edebilecek ve uluslara-
rası platformda ülkesini temsil
edecek. Cumhurbaşkanı tarafın-
dan atanacak hükumetin listesinin
ve programınm parlamento tara-
fından onaylanması gerekiyor.
AP'nin haberine göre yeni ana-
yasa, yönetim biçimini, işievleri-
ni ve cumhurbaşkanının yetkileri-
ni tanımlıyor 400 kişilik Kurucu
Meclis'in 200 üyesi seçim bölge-
lerinde elde edilecek çoğunluk
oyuna göre diğerleri de parti lis-
telerindeki oranlara göre belirle-
necek.
Bulgaristan Merkez Bankası
Başkanı Vladimir Vladimirov, ön-
ceki gün, ülke parası levanın ka-
raborsayla mücadele edebilmek
için dolar karşısında devalüe edil-
diğini açıkladı. Buna göre bir do-
ların alış kuru 9.60 leva, satış ku-
ru ise 9.69 leva. Karaborsada bir
dolar 6 ile 10 leva arasında işlem
görüyor.
PORTRE PETAR MLADENOV
îhtiyatlı politikacı
Dış Haberier
Bulgaristan'da
önceki gün
geçici başkan
seçilen Petar
Mladeaov,
1936 yılında
Olkenin kuzej-doğusunda
doğdu. Ailesî çiftçiydi. Sofya
Üniversitesi'nde felsefe
okuduktan sonra Moskova'da
Uluslararası İiişkiler
Fakültesi'ni bitirdi. Bir yıl
KMira Komünist Parti'ye
katıldı.
1971 yılında Dışişleri Bakanı
olarak atandı
53 yaşında olan Petar
Mladenov, geçen kasım ayında
Bulgaristan'ı 34 yıl yönetmiş
olan Todor Jivkov'u devirdiği
için ülkeyi "Demokratik
çofaknluk yotnsa sokan kişl"
olarak biliniyor. Mihail
Gorbaçov ile aynı siyasi
kusaktan gelen Mladenov,
Bulgar toplumunun "banşcı
yoilardan transfonnasyonuaua
ganmtisi" olarak görülüyor.
"SSCB, Bulgaristaa ve
Avrnpa'daki geüşoıeler ne
otnrsa olsun Bntgaıiar daima
Rusya ile beraber olacakür"
diyen Mladenov, Bulgaristan'ın
SSCB politikasının süreceğini
belirtmişti.
Mladenov; Polonya,
Macaristan, Demokratik
Almanya ve
Çekoslovakya'daki
reformculara göre "daba
Ibtiyath" olarak niteleniyor.
POLJTIKADA
SORUMAR
ERGUN BALQ
Ortadoğu'da Yeni Denge
Ortadoğu'da Türkiye'in yanı başında denge köklü bicimde de-
ğişmektedir. Bundan birkaç yıl öncesine kadar bölgede "askeri
süper güç" olarak İsrail vardı. Günümüzde Irak'ın ikinci bir as-
keri süper güç olarak sahneye çıktığı görülüyor.
Körfez Savaşında deneyim kazanmış 1 milyonluk ordusu, mo-
dern silahlan ve 3 Dünya'da en gelişmiş kimyasal silah sanayii
ile Irak, bölgede en tehlikelı ülkelerden biri durumuna gelmiştir.
Batı Avrupalı uzmanlar, Irak'ın 5 yıla kadar nükleer silah yapa-
bileceğini tahmin ediyorlar. Pentagon (ABD Savunma Bakanlı-
ğı) ise Bağdat'ın daha kısa sürede nükleer silah sahıbi olabıle-
ceğinı öne sürüyor. Yine Batılı istıhbarat kaynaklanna göre isra-
il'in elinde halen en az 100 atom bombası ile bir düzıne kadar
nükleer başlık bulunuyor. Özetle ABD ile Sovyetler Birliği nük-
leer silahlarını azaltırken Ortadoğu'da Türkiye'nin hemen yanı
başında iki nükleer dev yakında boy ölçüşecektir.
1 nısan tarihli Irrternatıonal Herald Tribune gazetesinde önemli
bir haber vardı. Gazetenin Amerikan haber alma servıslerıne da-
yanarak bildirdiğine göre Irak, ilk kez Tel Aviv ve Şam'ın menzili
içinde bulunan füze rampaları inşa etmiştır. H-2 Havaalam'nda
ınşa edilen bu rampalardan atılacak füzeler kolayca ve ısabetli
bir şekilde Tel Aviv'le Şam'ı vurabılecekler.
Rampaları kimler mi inşa etmış?
Ingılizler. Anımsanacağı gibi Libya'nın kimyasal silah ürettiği
öne sürülen Rabta tesıslerıni de Almanlar ınşa etmişti. Irak'ın
Körfez Savaşı sırasında kimyasal silah üretmesıne ise Alman-
lar ve Fransızlar yardımcı olmuşlardı.
Gelelim konumuza. Irak'ın elinde kendi yaptığı orta menzilli
El Hüseyin ve El Abbas füzelerinin yanı sıra uzun menzilli Tam-
muz füzeleri var. Surıye ise Sovyet Scud ve SS-21 füzelenne sa-
hip. Bu füzeler, Irak'ınkiler kadar güçlü değıl. ama yıne de kim-
yasal başlık takıldığında son derece de tehlikelı ve öldürücü ola-
biliyorlar. Suudı Arabistan'da Çin yapımı fazla modern olmayan
füzeler var. İsrail'de 1500 krrı. menzilli Jericho-2 füzeleri bulu-
nuyor. Bu bitgılerı veren Nevvsvveek dergisi, Libya'ntn da füze yap-
maya çalıştığını belirtiyor
Batılı kaynaklara göre füze teknolojisi ve kimyasal silah ala-
nında iran'dan çok daha ileride olan Irak, Tahran'a ağır darbe
indirebilecek güçte. Bu olasılığı göz önünde tutan Iran hüküme-
tinin yakınlarda 2.5 milyar dolarlık sılahlanma programı başlat-
tığı bildırilıyor.
Irak, füzeterini ve askeri gücünü, İsrail'e karşı zorlama ve tehdit
unsuru olarak kullanmaz. Hatırı sayılır bir nükleer silah depo-
suna sahip olan İsrail'in, füze ve konvansıyonel silah teknolojı-
sınde kendisinden daha ileride oldugunu iyi bılir Bu bakımdan
Bağdat'ın füzeterı bir İsrail saldırısına karşı caydırıcılık amacını
taşır. Ama silah sanayii ve füzeler konusunda üstun durumda
bulunduğu Surıye ve İran söz konusu olduğunda durum deği-
şebilır Irak, en az İsrail kadar nefret ettiği bu iki ülkeye karşı si-
lah üstünlüğünü, şantaj ve zorlama unsuru olarak kullanabilir.
Şam, Körfez Savaşı sırasında açıkça İran'ı desteklemış, Irak'ın
petrolünü Suriye'den geçen boru hattı ile Akdeniz'e gönderme-
sını engellemiştı. Körfez Savaşı'nın bıtimi ile Suriye'nin Araplar-
la iran arasında oynadığı anahtar rol de sona ermiştir Bir yan-
dan Lûbnan'da 40 bın kışılık ordu tutan, öte yandan İsrail sınırı-
nı sürekli kollamak zorunda olan Suriye'nin ekonomik durumu
da hiç iyi değildir. Suriye, yanı başında Irak'ın bir korkulu düş
gibi sahneye çıkması üzerine eski ABD Başkanı Jimmy Carter
aracılığı ile İsrail'e göz kırpmıştır.
İran ise Körfez Savaşı 'nda Irak'(an çok daha ağır yıkıma uğ-
ramış olup, yediğı darbeiarin etkısınden henuz kurtulamamıştır.
Ayrıca savaş sırasında Irak'ın Sovyetler ve Batılı ülkelerden sü-
rekli modern silahlar almasma karşılık, iran bu olanağı bulama-
mış, ^ilahlı kuvvetlerinı modernıze edememiştir.
Sonuç olarak Ortadoğu'daki yeni dengede ıkı askeri süper güç
(İsrail ve Irak) arasında sıkışmış Suriye ile telaş içinde silahlı kuv-
vetlerini modernleştirmeye çalışan iran göze çarpıyor. Artık Sov--
yetler Birliğı'nın otomatık desteğıne de güvenemeyen Suriye bü-
yük bir yainızlık ıçındedır.
Suriye şu anda ne israil ne de Irak'la savaşacak durumda de-
ğildir, ama Irak hem Suriye'yi hem de iran'ı zorlayabilecek güç-
tedır. İsrail'in ise Irak'ın nükleer tesıslerine karşın ABD'nin yar-
dımı ile bir saldın düzenlemesi olasılığını akıldan çıkarmamak
gerek.
Avrupa'da barış rüzgârları eserken Ortadoğu büyük bir belir-
sızlik ıçindedir.
TÜRK-BULGAR İLİŞKİLERİ ~
Diyalogdan henüz
somut sonuç yok
"Böliinmüş aileler sorununu
ele alırsak bu fiiliyatta eskisi gi-
bi acil bir durum arzetmiyor. Gi-
dip gelmeler oluyor. Vize alan-
lar Türkiye'ye geliyor. Birtakım
mekanizmalar var. Ancak biz is-
tiyonız ki bir araya gelinip bu
mekanizmalar biriikle duzenlen-
sin. Buna ise yanaşmıyorlar. Bu
konuda müşterek bir sonuca gi-
dilmek islenince bir tıkanma çı-
kıyor."
A VUSTURYA
Iran'a silah
satışı
skandalı
Dış Haberler Servisi — Avus-
lurya tarihindeki en büyük silah
skandalı davası dün başladı.
1985-86 yıllarında Avusturya'-
dan Iran'a 140 adet *Howitzer'
füzesi ile çok sayıda el bombası
ve silah parçalan gonderildiğinın
ortaya çıkması ile patlak veren
skandalla ilgili olarak füze üre-
ticisi firmanııı yöneticilerinin ya-
nı sıra dönemin başbakanı, içiş-
leri ve dışişleri bakanları da şüp-
helilcr arasında bulunuyor.
Avusturya'mn 1985 ve 1986
yıllarında Iran'a 140 adet Hovvit-
zer fuzesi sattığının ortaya çık-
ması, ülkede büyuk tepkiye yol
açtı. Tarafsız bir ülke olan Avus-
turya'da, dünyanın savaş halin-
de bulunan bölgelerine silah sa-
tılması anayasayla yasaklanmış
durumda. Iran'a silah satışı
skandalının ortaya çıkmasının
ardından o sıralarda görevde bu-
lunan yaklaşık 6 politikacı Iran-
Irak savaşını körükleyerek "ül-
kenin tarafsızlıgıhı lenlikeye at-
mak'Ma suçlandı. Bu arada
1981-1983 yılları arasında Irak'a
100 Howitzer füzesinin satıldığı
yolunda iddialar bulunuyor.
Avuslurya'nın Linz kentinde
ıluıı başlanan davaııın iddiana-
nıcsindo, sanıkların işlediği su-
v-ıııı, ıllkcnin dı> politikasını doğ-
rıulan elkilcyecek siyasal bir suç
olar.ık değerlendirilmesi gerekliği
bclinılcrck allı ay ile beş yıl ara-
sında hapis cc/a.M isteııdi.
ANKARA (Comhuriyel Büro-
su) — Bulgaristan'ın eski Devlet
Başkanı Todor Jivkov'un kasım
ayında devrilmesinden sonra da-
ha "yumaşak" bir atmosfere gi-
ren Turk-Bulgar diyalog süreci
henuz somut sonuçlar vermedi.
Yetkililer, Sofya'nın Türk azın-
lığı sorununu kendi "ic işi" ola-
rak görme eğilimini sürdürdüğü-
nu belirtiyorlar. Reform arayışı
içinde olan Bulgaristan'da "ic si-
yasi larlışmaların halen
sürdıigüne" işaret eden yetkililer,
"Kendileri de bugünkü durumun
meseleyi banetmiş olmadığını,
bir noktaya varmak gerektigini
farketmiş göriinuyorlar" ifade-
sıni kullandılar.
Dışişleri Bakanjığı Musteşan
Büyükelçi Tugay Özçeri ile Bul-
garistan Dışişleri Bakan Birinci
Yardımcısı Slefan Staykov baş-
kanlığında 29-30 martta Anka-
ra'da yapılan heyetlerarası gö-
rüşmelere yakın yetkili kaynak-
lar, bu görüşmelerde Türk azın-
lığın durumu konusunda somut
sonuçların sağlanamadığını söy-
lediler. Birbuçuk günluk görüş-
melerde birçok konunun "karşt-
lik.li iyiniyet" içerisinde ele alın-
dığını ıfade eden aynı kaynaklar,
"Türk azrnhği" konusunun ise
halen "pürüdü" oldugunu söy-
lediler.
Yetkililer, bu konuda "eskiye
kıjasla daha ynmuşak bir atmos-
ferde gecmekle beraber goruşme-
lerde, pozisyonian acısından tat-
min edecek bir ilerleme olmadı-
ğını gördiik" diye konuştular.
Sorunun, Sofya'nın, Türk
azınlığı konusunu kendi "iç işi"
olarak görme eğilimini sürdür-
mesinden kaynaklandığını bildi-
ren bu kaynaklar, "tutumlan
'Ne yapılacağına, ne kadar yapı-
lacağına biz karar veririz. Başka-
larıyla müştereken ele alınacak
bir konu niteliğindı: değil bu' an-
lantına geliyor. Temayiıl Tiırki-
ye'yi dışlamak" diye cklediler.
Bulgaristan'da Türk a/ınlığı-
na yöneiik olarak birtakım olum
lu adımlar atıldığını, hcdcller
saptandığını vc açıklamalar ya-
pıldığını kaydeden bu kaynaklar,
yine de kurulmaya valı^ılaıı tek
yaıılı mckaııi/nıalann "sorunun
tıımünıi orladan kaldınımayaca-
gını" bıklircrck şıııı'ürı soyleıli
lcr: