Katalog

27 MART 1990 EKONOMİ CUMHURÎYET/J3 Altmda hızlı düştiş • Ekonomi Servisi — Altın dün Tahtakale'de parlaklığından bir parça yitirdi. Tahtakale'de geçen haftayı 31 bin 650 liradan kapayan 24 ayar külçe altın dün 1350 lira değer kaybederek 30 bin 300 liraya indi. Cumhuriyet Altını ise geçen haftaki kapanış fıyatina göre 7 bin lira birden kaybederek Tahtakale'de dün 205 bin liradan işlem gördü. Öte yandan ABD Dolan haftalardır süregelen çıkışını dün de devam ettirdi ve ilk kez 2 bin 500 liranın üzerine çıkarak 2 bin 502 liradan işlem gördü. Içerdeki gelişmelere paralel olarak, dışanda da dolann çıkışı ve altının değer kaybı sürüyor. Dolar dün öğle saatlerinde Londra Borsası'nda 155.98 yenden işlem görürken, Tokyo Borsası'nda günü 156.40 yenden kapattı. ÂPden ipüğe 8ora$turma • ADANA (Cumhnriyct Güney tlleri Bürosu) — Avnıpa Topluluğu (AT), Türk pamuk ipliğine antidamping soruşturması açtı. Türk pamuk ipliğinin "damping fıyatla girdiği AT ülkelerinde haksız rekabete yol açarak pazarlan bozduğu" yolundaki iddialan inceleyen Topluluk, aynı gerekçeyle Türkiye'nin yaru sıra Mısır, Brezilya, Hindistan ve Tayvan, pamuk iplikleri için de soruşturma başlattı. AT'nin 8 ay kadar önce blue jean kumaşı için 7 büyük firma hakkında başlattığı antidamping soruşturmasının ise takipsizlikle sonuçlandığı öğrenildi. w yabancı" fon. bir günde bitti • ANKARA (AA) — Portföyünde yabancı şirketlere ait hisse senedi ve tahviller bulunan 3 milyar liralık Vakıfbank 5'inci Yatınm Fonu katılım belgeleri, dün satışa sunulur sunulmaz tükendi. Vakıfbank Menkul Kıymetler Müdürlüğü, Türkiye'de ilk kez piyasaya çıkanlan ve yabancı hisse senetlerinden oluşan Vakıfbank 5'inci Yatınm Fonu'nun tahmin ettiklerinin üzerinde ilgi gördüğünü belirttiler. Vakıfbank Genel Müdürlüğü yetkilileri, yabancı hisse senedi ve tahvillerden oluşan yatırım fonlannı devam ettirmekten yana olduklannı" söylediler. Karabük'te tarihi zarar • KARABÜK (Cumhuriyet) — Türkiye Demir Çelik Işletmeleri 1989 yıh bilançosu 287 milyar zararla kapandı. Kunıluşun genel müdürlüğüne bağlı Karabük Demir Çelik Fabrikalan 92 milyar, Iskenderun Demir Çelik Fabrikalan 181 milyar, Divriği Demir Madenleri Müessesesi 12 milyar, genel müdürlük merkezi iki milyar lira zarar etti. Karslı son gongunu çalarak icraatını noktaladı Borsada bir dönem bittiMuharrem Karslı döneminde Borsa tarihinin kilometre taşları: Ağustos çöküşü, 89 canlanması, sahte senet skandalı, karşılıksız repo olayı, sistem değişikliği, bina sorunu. ABDURRAHMAN YILDIRIM TAYFUN DEVECİOĞLU Beş yılık görev süresini tamam- layan borsanın kurucu başkanı Muhamm Karslı, dün "gongm" son kez vurarak sermaye piyasa- sında bir dönemi kapattı. Bugün borsanın yeni başkanı Yaman Tö- rüner'in yine seansı başlatan gon- ga vurmasıyla piyasada yeni bir dönem açılacak. Borsanın kuruluşu nedeniyle geçen 5 yıllık dönem "fırtınalı ve sarsıntıiı" bir dönem oldu. Bina sorunundan sistem sorununa, bü- yük çöküşten büyük canlanmaya, 'özelleştirmeden sahte senede, kar- şılıksız repoya, portföy tartışma- lanna kadar bir dizi olay ve sorun- lar yaşandı. Bu sorunların bazısı Ankara'da kamu yönetiminin bor- sa başkanına destek vermemesi nedeniyle çözümlenemedi, ama bu dönemde piyasanın gelişmesin- de, borsanın kurulup çalışmasm- da önemli mesafeler de alındı. tş- lem haeminde 3 milyon liralık günlük miktarlardan 120 milyar li- raya kadar çıkıldı. Hisse senedi fi- yatları ortalama olarak 100'den bugünlerde 3500 dolayına yüksel- di. Hisse senedi alanlann sayısı da 100 binden yaklaşık bir milyonun üzerine çıktı. Muharrem Karslı, dün "gonga" vurarak hem seansı hem de kendi dönemini kapatırken aynı zaman- da borsa işlemlerinin bilgisayarla yapümasıru sağlayacak sistemi de hizmete soktu. Borsanın bu kuru- luş dönemindeki önemli olayları şöyle sıralamak mümkün: GONGA SON VURLŞ — Borsa'nın beş yıllık kunıcn başkanı borsa işlemlerinin sona erdiğini bil— diren godga son kez vurarak kendi dönemini kapattı. (Fotograf: Uğur Giinyöz) Eski başkana alkışlarla veda Borsa işlem salonundaki seansı kapatan gonga son kez vuran Muharrem Karslı, brokerlerin alkışlanyla uğurlandı. Bir dönemi kapatan bu gongtan sonra Karslı, "tnsanın evladından aynlması kolay değil" dedi. 1984 yıhnda borsanın kuriılacağı ve başarıya ulaşacağına dair çok az kişinin inancı olduğunu ve başan için kendilerine sıfınn biraz üstünde şans tanındığını belirten Karslı, bu dönemde büyük badireler atlatılarak başarıya ulaşıldığını anlattı. Sıfırdan başladıkları bu dönem sonunda Türkiye'nin çok ihtivacı olan bir müesseseyi bıraktıklanm belirten Karslı, "Türkiye'nin borsayı çok daha fazla geliştirebilecek bir potansiyeli var" dedi. Muharrem Karslı, yatınmcılara da şu mesajı verdi: "Borsanın kuruluş döneminde aksayan yönler olabilir. Bundan olumsuz etkilenmeyin. Yakın gelecekte eksiklikler muhaEkak tamamlanacaktır. Bu piyasaya güvenmenizi istiyorum. Yeni başkan çok çalışkan, bu piyasa için çırpınacak bir insan. Borsayı bugün bulunduğu yerden alarak çok daha yukarılara getirecektir." • Ağustos çöküşü: Piyasaya yeni bir araç olarak giren hisse senet- lerinin 1986'da yüzde 86 verim sağlaması ve o dönemde faizlerin giderek düşmesi, seçim ekonomi- si dolayısıyla piyasaya fazla para sürülmesiyle birleşince para gide- cek bir yer aradı. işlem hacmi çok dar olan borsaya küçük miktarlar- da paramn gelmesi bile fiyatlann süratle artmasına yol açtı. 1987 başında 170 olan tMKB fiyat en- deksi haziran ayında 446 puana, temmuz ayında 1012 puana yük- seldi, 21 Ağustos 1987'de 1332 pu- anla en yüksek düzeyine çıktı. Bu (Ocak-ŞubaM990) T155985 .181 198.0M ..413.172 74.728 105.235 321903 5.569 Marmara..- İç Anadohı g 1 6 ; . . . . Akdemz « . Karadeniz 2 , " D.Anadolu X G.D.Anadolu "»- Diûer günlerde işlem hacmi ilk kez 3 milyar lira sınırını geçti. özelleş- tirme açıklamasıyla başlayan fıyat düşüşleri dalgalı bir şekilde 20 ay sürdü. Pek çok kişi para kaybet- ti. • 89 canlanması: Faizlerin nega- tif olduğu, alternatif yatınm araç- ları döviz ve altının enflasyonun yarısı kadar bile gelir sağlayama- dıkları 1989'un ikinci yansında, piyasa yeniden canlanmaya başla- dı. Buna 32 sayılı kararla yaban- cılann faaliyetine izin verümesi de eklenince bugün ekonominin gün- demine gelip yerleşea "borsa olayı" gerçekleşti. Borsa işlem hacmi aylarca 70-80 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. 9 Şubat 1990'da 120.8 milyar lira ile rekor düzeyine çıktıktan sonra geriledi. Fiyatlar da 4193 puana çıktıktan sonra yumuşak bir düşüş göster- di. • Sahle senet: Muharrem Karslı- nın başkanlığı döneminde, iMKB'yi temellerinden sarsan di- ğer bir olay da yaklaşık 10 milyar lira değerinde sahte Çukurova Elektrik hissesinin piyasaya sürül- mesiydi. Borsa binasına sabotaj girişimiyle yaklaşık aynı tarihler- de ortaya çıkan sahte senet olayı, piyasada şok etkisi yarattı. • AOG oiayı: 1989 sonbaharında borsada gözlemlenen yogun talep, endekste büyük bir sıçramaya yol açıyor ve kamuoyunun dikkati Tophane'deki bu küçücuk salon- da yoğunlaşıyordu. Aynı günler- de 50 milyarlara varan günlük iş- lem hacmi içinde AOG Türkin- vest'in aldığı pay gözlerden kaç- mıyordu. Fiyatlann biraz duraklayıp "nefeslendiği" günlerde AOG'nin birkaç bankadan "repo işlemiyle" yaklaşık 150 milyar lira aldığı ve borsanın beklenmedik durakia- masıyla ödeme güçlüğü içine düş- tüğü ortaya çıkıyordu. • Bina sorunu: Karsü'yı üzen olay- lardan biri de yeni borsa binası- nın seçimi konusunda oldu. Top- hane'deki binarun "istiap" haddini doldunnası üzerine yatınmcılann seansı izlemeleri olanaksız hale geldi ve tepkiler üzerine yeni bir bina aranmaya başlandı. Devlet Bakanı Güneş Taner, Karslı'nın Taşkışla sevdasına rağmen, Mas- lak'taki Noramin binasını 12.5 milyara satın almak üzere el sıkıştı. SPK Başkanı Şükrii Tekbaş Postayla borsa oyıınu yasal Teşvikler yine BatıyaANKARA (ANKA) — Yılın ilk iki ayında 2"trü- yon 342 milyar liralık teşvikli yatırımın yansı Mar- mara Bölgesi'nde yer aldı. Marmara'ya 1 trilyon 155 milyarlık teşvik verilmesi kararlaştınldı. Marmara Bölgesi'ni toplam 413.2 milyarlık yatı- nmla Akdeniz Bölgesi izlçdi. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ise ancak uçüncü sırada yer alabildi. Bu bol- geye 321.9 milyar liralık teşvik sağlandı. Teşvikli ya- tırımlar 302 projeye ilişkin bulunuyor. Bunlardan 89'u Marmara, 86'sı ise Güneydoğu Anadolu Böl- gesi'nde gerçekleştirilecek. DPT Teşvik Uygulama BaşkanlığYnın verilerine göre 1989 yıh içinde teşvikli yatırımlardan yine en çok Marmara yararlandı. Aralannda Bitlis, Bingöl, Diyarbakır, Hakkâri, Mardin, Siirt gibi illerin de bulunduğu yatırımda öncelikli 23 ile geçen yıl kişi başına mılli gelir sıralamasında birinci sırada yer alan Kocaeli'den daha az yatınm yapıldı. Öncelikli 23 ilde 3 trilyonluk yatınm büyük zorluklarla ger- çekleştirilirken tstanbul, Kocaeli ve Bursa, yatınm pastasından 9 trilyonun üzerinde bir pay aldılar. ön- celikli illerdeki 3 trilyonluk yatırımın ise GAP sa- yesinde yapıldığı, birçok ile tek bir devlet yatırımı- nın bile gerçekleştirilmediği görüldü. Ekonomi Servisi — Derborsa- nın gazete ilanlanyla başiattığı "postayla borsa" uygulamasının SPK kurallarma uygun olup ol- madığı tanışılıyor. "Borsa artok sadece lstanbul'da değil... Derbor- sa, borsayı Türkiye'nin en ücra kö- şesine kadar ayağınıza getiriyor... Siz de alın kazarnn..." şeklindeki reklam sloganlanyla, posta hava- lesi yoluyla hisse senedi alım sa- tımı yapacağını duyuran Derbor- sa hakkında SPK tstanbul Büro- su soruşturma yapıyor. Bu arada görüşlerine başvurduğumuz SPK Başkanı Şukrii Tekbaş, Derborsa- nın bu yeni uygulamasına "olumlıT gözle baktıklannı söy- ledi. Tekbaş, "Biz hisse senedi ta- sarrnfunun Anadolu'da yaygınlaş- masından yanayız. Bu yüzden ka- mu hissekrini borsada satmak ye- rine tş Bankası vasıtasıyla yurt ça- pında satışa çıkartıyoruz. Derfoor- sa'nın posta havalesi yoluyla his- se satımını da Anadolulu tasamıfçnya yönelik olması açı- sından destekliyonu" dedi. öte yandan, SPK Istanbul Grup Başkanı Numan Ketenci, "her tirlü yoruma açık olan bu kona" ile ilgili çalışmalarını sür- dürdüklerini belirterek, dün Der- borsa'ya bilgi almak üzere bir ekip yolladıklarını söyledi. Ketenci, "İncelemelerimizi henuz tamam- lamadık, ama kanunlara uygun olmadıgı anlaşılıyor" dedi. Şuk- rü Tekbaş ise, SPK'nın tstanbul bürosunun bu yorumu konusun- da "Aramızda bu riir görüş ayn- lıklan olması son derece dogaldır" şeklinde konuştu. Alım-saum ordinolannda müş- terinin imzasının bulunması zo- nınlu olduğundan, posta havale- siyle yapılacak alım ve satımlar- da bu kuralın nasıl uygulanacağı henüz bilinmiyor. SPK Başkanı Tekbaş, bu sorunun açılması için çalışmalar yapılacağını belirtti. Konuyla ilgili olarak görüşleri- ne başvurduğumuz Derborsa Y6- netim Kurulu Başkanı Derviş Te- mel ise şunları söyledi: "Türkiyei nin ber ilinde borsa kuramayacak- lanna göre bizi desteklemderi I»- am. Bu uygulama Turkiye'yi on bin yıl ileriye götürecektir. An*- dolu'dan gelen talepleri degerlen- direcegiz, isteyen müşterimizin kâ- ğıdını cüzi bir sigorta ucreti kar- sdıgında adresine postalayacağız. Imza zonınluluğu konusu çok saçma. Türkiye'de 10 milyon ki- şinin hisse senedi var. Kimden tek tek imza alacaksımz? Bu SPK'nın soranu. 21. yüzyılageMik" EUROPEAN MANAGEMENT DEVELOPMENT AND TRAINING PROGRAMMES IN ISTANBUL JANUARY - DECEMBER 1990 MARKET1NG FORBANKERS PRESENTATION SKILLS WORKSHOP THE MANAGEMENT COURSE PROFESSIONAL SELLING SKILLS FINANCIAL PLANNING AND CONTROL NEGOTIATING EFFECTIVELY CREATIVE THINKING PROBLEM S0LV1NG EXPORT FINANCE FOR SALES REPS. CUSTOMER SERVICE OUALITY MANAGEMENT. PROJECT PLANNING SCHEDULING AND CONTROL 26-29 MARCH 9-11 APRIL 16-20 APRIL 8-11 MAY 21-23 MAY 23-25 MAY JULY- DECEMBER 1990 MERrrSYSTîMSLTD INCOOfERATlONHrrrHMEMC A> AFFDJATE Of MANAGEMENT CENTRE EUROTE. BKUSSEU TEL 134 4 3 42-134 22 2 3 FAX 131 2 9 0 8 PLEASE NOTE SRnAL DBCOUNTS ARE AVA1LABLE FOK REGISTRAT1OSS MAOE AT LEAST 4 «TEEKS IN AOV ANCE Where did I come from? Where am I going? Free information: Universelles Leben, Dept. 9/12, P.O. Box 56 43, D-8700 Wuerzburg, West-Germany SATILIK DAİRE Acıbadem Basın Sitesi'nde kaloriferli, hidroforlu 80 m 2 giriş daire acele satılık Tel: 325 68 81 Bu V , kadirşinas, kabiliyetli ya da kUltüriü anlamına gelebilirdi. Ama buradaki karşılığı sadece "kalite"... IBM dünyasında "k", en iyi teknik hizmeti.yükselen satışları ve hızh gelişmeyi anlatıyor. Bu en büyük ödül, 1989'da, müşterilerimizdeki PS/2 çalışmalarına verildi: Müşterilerimizle geliştirdiğimiz amaç ortaklığının ve işbirtiğinin bir sonucu olarak. Yılın yetkili satıcısı ödülü nedeniyle müşterilerimize ve çalışanlarımıza teşekkür ederiz. Tabii, işlerini layıkıyla yapan IBM PS/2'lere de... TEPUM TEPUMLTD Valıkona^ı S NazıfSo* No 6 80220 Nışantaşı Te) 140 69 58 -141 68 77 Faks 147 9908 Demiş ki. REKLAM DUNYASI Ort«ga gitti, reklaaıcılar Nikaragna>a Amerikan Advertising Age dergisinde yayımlanan bir habere göre Nikaragua'da son seçimleri kaybeden Sandinista Cephesi'nin yerine gelen koalisyonun lideri gazeteci Bayan Chamorro, reklarncılar dünyasında sevinçle karşılandı. Yeni yönetimin, serbest rekabete dayah h'beral bir ekonomi uygulaması beklenirken başta McCann-Erickson ve Young and Rubicam ajansları, ya eskiden kapattıklan Managua şubesini yeniden açmaya ya da Nikaragua'ya reklam taarnızunda bulunmaya hazırlanıyor. G t F F T hmy a t t ı Nişantaşı Gülbahçe Sok. No: U'de mukim GİFFT reklam ajansı biraz daha fazla nefes alabilmek ve müşterilerine daha "espace'Mı mekânlarda hizmet verebilmek amacıyla iki kat daha yükseldi ve adresındeki U/2'yi 11/2-3-4 şekline getirdi. RYD'aia •••«• •yelerl klmler o l a e a k ? Geçen cumartesi günü Mulkiyeliler Birliği'nin Kuruçeşme lokalinde yapılan Reklam Yazarlan Derneği (RYD) 1. Genel Kurulu'nun en verimli bölümu, gundemin "kapanış"tan önceki maddesiydi. Yani "dilekler ve istekler". Uzun çabalardan sonra bir örgüt çatısı altmda toplanan reklam yazarları, "Her şey daktilo ile başladı" atasözunü sık sık ve övünerek belirttiler. Bu arada bir üye "Arkadaşlar, Eli Acıman'ı derneğimize onur üyesi yapalım. Çünkü kendisi eskiden beri reklam yazarlığının ne denli önemli olduğunu çoğumuza bizzat anlatmıştır. Bir bağış kaışılığında onur üyeiıği önerirsek o da sanınm severek kabul edecektir" diyordu. CluMB6-Elys6e'4e bafday tarlası Bu yaz 24 haziranda Paris'in ünlü Champs-Elysee caddesi, Arc de Triomphe'dan Montaigne avenüye kadar bağday tarlası haline gelecek. 40 milyon franklık (yani yaklaşık 17 milyar TL) bu operasyon, Fiat firması için WM adlı prodüksiyon şirketi tarafından gerçekleştiriliyor. Serada yetiştirilen ve dev oraklarla biçilecek olan buğdaylar 24 haziran sabahı caddeye konacak, gün boyunca özgün köylüler tarafından bakılacak. Son numara ise Fiat marka biçer-döverlerin, gece garden- • party sırasında caddeyi baştan başa geçip buğdaylan biçmesi. Operasyon televizyondan naklen verilecek ve "Büyük Hasat" adıyla amlacak. "Batı dünyası, tüketicilere yalnızca yeni ürünleri tanılmakla kalmayan, aynı zamanda bunu baştan çıkarıcı ve heyecanlı bir biçimde yapan bir reklam sanayii geliştirmişti." Martin VValker (Moskova'da her istediğini bulamayan bir lngiliz gazeteci. Dev Uyanıyor - s. 98) Son olarak adını Eskişehirli üçüzlerle duyuran Atmosfer Reklam Grubu'nun her cuma iş bitiminden sonra ajansta küçük çaplı, ama büyük sempatili partiler düzenlediği öğrenildi. Tafsilat bu bahara... YENİ ADRESLER • Daha once Kavala Holding'de araştırma planlama müdür yardımcısı olarak görev yapan Buğra Sofuoğlu, Ajansada'da araştırma bölumünde çalışmaya başladı. Yordam Ajanstan îbrahim Akar da Yaratun/FCB'de metin yazarlan grubuna katıidı. TEKNOLOJİ VİTRİNİ Bahklam oksijen Londra, kirli Thames Nehri'ni, mavnaya benzer bir gemiyle yaşatmağa çahşıyor. Thames Bubbler adlı gemı, balıklann solumak için gereksindikleri oksijeni nehre pompalıyor. Gemı, havadan oksijeni aynştınyor, bunu nehir suyuyla kanştırıyor ve bu kanşımı nehre bırakıyor. Teletextteyenisistem Link Communication Systems adlı Norveç firması, daha net, daha fazla renk içeren görüntüsü olan bir televizyon bilgi sistemi geliştirdi. Bu teletext sistemi, bugünkü sistemlere göre 600 kere daha fazla renk içeriyor ve 20 kere daha net bir görüntü veriyor. Böylece, bugünkü teletext sistemlerinde mümkün olmayan Japonca ve Arapça dilınde yayın yapılabilecek. Bugünkü teletextlerin yalnızca yedi rengi var. Link Communicatinon Systems firmasının ConCept3 adlı sistemi ise 4098 renk üretebiliyor; bunun 32'si, anında görüntüleriebiliyor. ConCept3'ün ekran çözümlemesi ise bir ekran için 110 bin 400 resim unsyrundan oluşuyor. Robot radyo-telefon Bir hırsız, arabanızın kapısını zorluyor, bir alann hemen harekete geçiyor ve arabanın içinde bulunan bir radyo-telefon, evinizin numarasını anyor ve sizi uyanyor. Barphone Leader 2000 adlı bu radyo-telefon, bu işlevi otomatik olarak yerine getiriyor. Geri kalan özellikleri açısından Barphone klasik bir gereç.1 Belleğine telefon numaralannı kaydedebihyor ve sahibinden başkasmın kullanmasını engellemeyi amaçlayan bir şifre sistemi var. Ayrıca, bir teyp, arayan kişilerin notlarıru kaydediyor. Barphone'un fiyatı, modellerıne göre 20 bin-25 bin Fransız Frangı arasında değişiyor. EKONOMİ KİTAPLIĞI Enflasyonu aşmak Yıllardan beri belimizi büken enflasyondan kurtulamayacak mıyız? Enflasyonu azdırmadan kalkındırmayı hızlandırmak olanaksız mı? Türkiye Latin Amerika tipi bir hiperenflasyona sürüklenebilir mi? Türkiye'deki enflasyonun iki temel nedeni hangileri? Ekonomist olmayanların da anlayabileceği bir dille bu sorulara yanıt arayan Osman Ulagay, Türkiye'deki enflasyonun salt ekonomik aJanda çözümlenebilecek bir sorun olmadığını ileri sürüyor. Ulagay, geniş tabanlı bir toplumsal uzlaşmanın, enflasyonla mücadeleyi kalıcı bir başarıya ulaştırmanın önkoşulu olduğunu söylüyor. Ulagay, kitabın ilk AF» ?l Vfey*! Oa^j DK-S. 9 Osman Ulagay Enflasyonu Aşmak İçin bölumünde, enflasyonla dış borç yükü arasındaki ilişkiyi ve hiperenflasyon tehlikesini ele almış. İkinci bölümde ise Ulagay'ın ANAP'ın icraatını izlerken yazmış olduğu yazıların da yardımıyla, Türkiye'nin nasıl bir enflasyon çıkmazına sokulduğu sergileniyor ve çıkış yolu sorgulanıyor.