Katalog

Cumhuriyet Sahıbı Cumhunye! MaLbaauiık ve Ga2eıec:lık Tur* Anonım Şırketı adına .Nadır Nadı 0 Lrenel Yayın Muduru H v . ı GeinaJ, Muessese Mudurj Eıune L'^aklıgll. Yazı Ulcrı Muduru Ol>a> Goocasın. 9 Haber Merkezı Muduru YaJçM Bayrr. Sayfa Duzenı Yonetmcnı Aü Acar. 9 Temsı/aler ANKARA AHmn Tan. İZMİR Hikmn Çcilnkıra. ADAVA Çttm Yijtııojlu I, Polıtıka Cdal B«>lmn)uc. » s Haberfcr Lrj«n M a . Ekonoou Ctagtf Turiua. Iş Sendıka Şakran IUMKI. Kultur Cdal Larr, Egıtım Gmov ^*>buı. Haoer Arajürma İsaırt Bcriun. >ı.rt Habcrten Vcttn Do^n, Spor Damşnunı MjduUmdır \«crlm«n Dız] Yazıla/ ktım <,iisk»n. \rasnrma Şakuı \^M>. Durellmc A U u U \«acı # koordınacor Aftmrl korabm. 9 v1 alı İ5İ« LrnlEftaL 9 Muhastbc Baknl YtiKr 9 Bu^e-Plan^ma *xrgl Osa»aİK^o0ıı 9 fe'™ V y fcnm. 9 Ek >a™lar Hırfvs Idare Hus»iaı Cnm. 9 Islelme Oodcr ÇdHı, 9 BiLgı-Iştem Nul InaL 9 (\rwnel Srrp Boaancıoglıl Sasu/ı «• K(><« Cumhurnet Maıbaaakl w Gımeolık TAŞ. Tiırt O o * Cad 59/41 ( _ . H'W Kı PK Mfc-lsunbul Tel 512 05 0* (20 ha!t T<*x 22246 Faut <l) 526 «0 72 9 SS/uev Antn* /JW Co*a/p B!ı Inkdap S. No 19/4 Td [33 II 41-47. Töa 42344 Fn. (4) 133 C)^ft<9 lamr H Z.va Bl> 1352 SA'3. Tü 13 12 30 Ttta- 523» F»x. (51) » 53 60 Inonu Cad- 119 i. No I Ku I, Td 19 37 52 (4 haı). Tcfex- 62155. FM. (71) 19 37 52 TAKVİM: 10 MART 1990 Imsak: 4.54 Guneş. 6.18 Oğle: 12.19 Ikindi: 15.34 Akşam: 18.11 Yatsı: 19.30 Hükümet "turizm merkezleri" adı altında, belediye deneîiminden kaçırdığı bölgeleri, holdinglere devrediyor Aııkara,ManbuTu saüyorTurizm merkezi nedir? 1982 yılında çıkarılan Turizm Teşvik Yasası bazı bölgelerin "turizm merkezi" ilan edilmesini ve buralarda yatırım yapacak işverenlere büyük kolayhklar sağlanmasını Öngörüyor. Kaç turizm merkezi var? Türkiye çapında halen 142 turizm merkezi var. Bunlardan 37'si İstanbul sınırları içinde. Bu bölgelerin sınırlan gün geçtikçe genişleyip yayıhyor. Taşkışla tartışması Turizm merkezlerine ilişkin tartışma Taşkışla'mn otel yapılmak istenmesi üzerine patlak verdi. Sonuçta Taşkışla fTÜ'ye kaldı, ancak bu, başka turizm merkezlerinin açılmasını engellemedi. BERAT GÜNÇIKAN ~ Şehir hatlan vapunınun kıç ta- rafında dikilip Boğaz boyunca Is- tanbul'un yedi tepesine göz gez- dirmenin eslci tadı kalmadı artık. Dolmabahçe Sarayı'nın arkasın- dan denize doğru uzanan vinçle- rin gölgesindeki beton yığmları göz zevkini bozuyor. Lamartine'- in anlatımıyla "Sessiz göllcr ve sibirii yaJmzlıkiar ulkfsi" İstan- bul, yirmi otuz katlı gökdelenle- rin kuşatmasına giriyor yavaş yavaş. Türkiye genelinde 1982 yılında çıkarılan Turizmi Teşvik Yasası'- na dayandınlarak son sekiz yıl içinde 142 "turizm merkezi" açıl- dı. Bunlardan 37'si Ataköy'den SÜZER'tN GÖKKAFESİ — Suzer Holding'in "Gökkıfesi" İstanbul Anakent Bdediyesi ile hukümet arasında bir snrtüsmeye yol açtı. (Fotoğraf: Erdoğan Koseoflu) Pendik'e tstanbul'un payına düş- tü. Bu bölgelerde yatınrn yapacak girişimcilere, vergiden harca yüz- de yuze varan indirunler, uzun va- deli Kalkınma Bankası'ndan bes- lenen krediler gibi "kolaybk'lar da sağlaıunca tstanbul, turizm ya- tırımı perdesi altında tarihi kim- lıği ve siluetinden koşaradırn uzaklaşmaya başladı. tstanbul siluetini "gökkafes- ler"le donatmaya başlamamn ta- rihi, 12Mart 1982'ye dayanıyor. Bu tarihte çıkarılan "Torizmi Teşvik Yasası" ve yasaıun 37. maddesi, turizm alanlannın açıl- masını, bu alanlarda yapılacak "turistik" yatırımlarda kolaylık- lar sağlanmasını kapsıyordu. Ay- m yılın eylül ayında da ilk turizm merkezleri açılıyordu. Bu ilk açı- lışta tstanbul'un öncüleri, Çıra- gan Sarayı, Kanıçefinc, Yalova Kapbcalan ve So/tamaiune( oldu. Turizm tsleri Yfiksek Koordinas- yon Kunilu'nca saptanan bölge- ler, bu tarihte planlarıyla birlikte Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giriyordu. Dere tepe turizm merkezi "12 Eylül dönemiode yiiriirin- |e gireo yasalann. anayasaya ay- kınlık savıyla iptal edilmesi"ni önleyen 1982 Anayasası'na daya- narak ANAP yönetimi, 1984 yı- lının temmuz ayında ilk turizm merkezierini ilan ediyordu: Taş- kısla ve Park Oteli turizm merkez- leri. Bakanlar Kurulu karanyla tu- rizme açılan Taşkışla, "otd yapı- hr mı yapdmaz mı" tartısmalany- la konuyu gundeme getiriyor. So- nuçta Taşkışla, mahkeme karany- la asıl sahibi iTÜ'ye kalıyor, ama bu, yeni alaniarın tunzme açılma- sını engellemiyordu. 1985-86-87 ve '89'da da yeni turizm alanları belirledi Bakanlar Kurulu. 1990'da daha önce saptanmış alanlann sınırlan biraz daha ge- nişletiliyor ve 18 yeni alanla bir- likte Türkiye genelinde turizm merkezi sayısı; 37'si tstanbul sı- nırlan içinde olmak üzere 142'ye ulaştırılıyor. tstanbul, neredeyse deresiyle tepesıyle "turizm için" yemden "planlauyor". Mükerrem Tasçjoflu'ndan Me- sut Yümaz'a, tlban Akiizüra'e ka- dar 1984'ten bu yana her turizm bakaru döneminde tstanbul par- sel parsel turizme açıla dursun, gecen yılın eylill ayında bu alan- larda plan yapma ve onama yet- kilerinin tümüyle belediyelerden aiınması, tstanbul için bardağı ta- şıran son damla oluyordu. Huku- met, Bakanlat Kurulu karanyla aç- üğı turizm merkezlerinde tüm yet- kiyi turizm ile Baymdırlık ve Iskân Bakanlığı'na yüklüyor, beledıye- leri "hiç"e sayıyordu. ANAP tara- fından 1985'te defişürilen tmar Yasası'yla yerel yönetimlere dev- redilen planlama yetkisinin yinc ANAP hükürneti tarafından bu noktada gerı aiınması tepkılere yol açtı. Belediyeler ve demokra- tik kuruluşlar geri alınan yetkiyi, "SHP'li belediyelere kasıllı müdakale" ve "demokrasiye in- dirilmiş darbe" oiarak değerlen- diriyorlardı. Bu karar sonucu merkezi sorumlulukla (!) yeul so- rumluluk çatışmaya başhyordu. özellikle de turizm alanlannda si- lueti bozacak sekilde ytiksek kat- lı otel-iş merkezi projeleri yeni be- lediye yönetimince, kat indirimi- ne tabi tutulmak isteniyor, yetki- lerin Bakanlığa verilmesi ile bu da engelleniyordu. Bu arada turizm merkezlerinde ya otel ya da iş merkezleri inşa- atları yuksehneye başlıyor. Birço- ğu yabancı ortaklı şirketlerce sür- IstanbuVda "turizm merkezleri"yeni tür "kurtanlmış bölgeler"yaratıyor Hangi bölgeler, hangi firmanınTurizm merkezlerine ve burada yapılan "turistik" yatırımlara ba- kıldıgında ortaya şu tablo çıkıyor: 6 Eylül 1982'de ilan edikn tu- rizm merkezleri: • Çırağan Sarayı — Japon iş- birliğiyle otele dönüştürulüyor. Bu sezona yetiştirilmesi planlanan sa- rayın iç duvarlannın tahrip edil- diği öne suruluyor. • Yalova Kaplıcaları — Yeni oteller yapılması ongorulüyor. • Sultanahmet Cezaevi'nin otele dönuşturıilmesi ıçın proje hazır- landı. tlk ihaleyı alan fırma geri çekildi. önümuzdekı günlerde ikinci kez ıhale edılmesı bekleni- yor. • Kuruçeşme — Kamulaştırma tamamlandı. Projesi hazır, onu- müzdeki günlerde ihale edilmesı beklenıyor. 31 Temmuz 1984te turizme açı- lan merkezler: • Taşkışla 1 — Otel yapılma projesi iptal edildi. İTU açtığı da- vayı kazanarak bınanın okul ola- rak kalmasını sağladı. • Park Otel — Site Turizm ta- rafından bölgede ıki otel yapılıyor. 7 Aralık 1985'te ilan edilen tu- rizm merkezleri: • Boğaziçi Okullar Bölgesı — Devlet Konukevi inşaatı devam ediyor. Okullar için teklif veren "girişimci" olmadığı için yerlerin- de kaldılar. • Baltalimanı Turizm Merkezi — Kemik Hastanesi'nin bulundu- ğu bölge. Burada da yatırım he- nüz yok. • Beykoz Hunkâr Kasrı — Ya- tırım yok. • tstinye Koyu Turizm Merkezi — Yatırım yok. • tstinye Turizm Merkezi — Ya- tırım yok. 5 Agustos 1986 gununde ilan edilen turizm merkezleri: • Beyoglu Ege Bahcesi — Ba- kanlar Kurulu karanyla aynı yıl iptal edildi. • Bebek Yat Lımanı Turizm BEBEK ARNAVUTKÛY KURUCEŞME ORTAKOY İstanbul'da 1980 yılından bu yana turizme açılan alanlann listesi kaslıcası • Sultananmet Meydanı Tnzm Mefkeît C g Sara/ı Turum Merttt • Kuoıçesme Tun?m MerkKi • Park Ote1 Turizm Mencez • Taşkışla Tunnn Merkö • BeyoOlu £ge Bahçesı Turum Meftea • B«befc Yat Lımaf» Tunzm Meritezı • AmavutkAy Tunsn MerVezı • Akareder Turum Mcitezı * Ataköy Tunzm Merkezı. • Buyûkada Tunzm Merkuı • Heybeiıada Tunım Merxez • laJet Tayyare Apatmantarı Tunzm Merttez • Taşkışla II nokı Tunzm Merkez* • Veşılyurt Tjnzn Merkezi • Ataköy Tunzm Merkezi • Tak9m Tunzm Merkea. • MaçKa Tunzm Merkezı • Akaretl«r Tunzm Merkezi ve Tevsıı • Galata Kulea ve Cevresı Tunzm Merkezi • Sarıyer-lstınye Tunzm Merkea • Gayrettepe Tunzm Merkezı • Anatepe Tımzm Merker • Kalams Zuhtupasa Tunzm Mefkezı • Leveflt-Beşıktaş Tunzm Merkea, • Çamlıca Tunzm Merkea • Bofczıçı Onudar Solgesı • Istmye Koyu Tunzm Merkea, • Baltatmanı Tunzm Menıezı • Beykoz HOnkar Kasrı • Saraytnjmu Hunkar Kasrı • Istınye Hûnnar Kasrı • Bartıarub Evlen Hiınkar Kasn • Kartal Tunzm Hunkar Kasrı Pendık Tunzm Merkea ~MARMARA HEYBfLIM); CESILTJHT .BÛYUKADft — — = Merkezi — Kazıklı marinanın ya- pımından vazgeçilmesinden son- ra bölgede yatırım için "girişim- ci" çıkmadı. • Arnavutköy Turizm Merkezi — Yatırım yok. 9 Nisan 1987de Uan edilen tu- rizm merkezleri: • Akaretler Tunzm Merkezi — Net Holding tarafından Ramada- nın da ortaklığıyla restore edile- rek konaklama tesislerine dönüş- türüluyor. • Büytikada Turizm Merkezi — Net Holding'in restorasyon amaçlı otel inşaatı suruyor. • Heybeliada Turizm Merkezi — Net Holding'in otel inşaatı sür- dürüluyor. • LâJcıı i«t>><ııc/\p«ii ııaaıuaıı — Ramada Oteli oiarak yeniden düzenlendi. • Taşkışla 2 No'lu Turizm Mer- kezi — Anakent Belediyesi'nin Ja- pon işbirliğiyle otel inşaatı hızla süruyordu. Yeni Başkan Sözen, ta- pusu olmavan otelin yapımını dur- durdu ve yüksekliğinin Taşkışla kadar olmasını ıstedi. • Yeşilyurt Turizm Merkezi — Polat Holding tarafından 32 kat- lı otel inşaası ocak ayında başla- dı. Deniz kıyısında 32 kat yüksek- lik, çevrede büyuk tepki yarattı. Anakent Belediyesı, otelin ruhsa- tını incelemeye aldı. • Ataköy Turizm Merkezi — Bayraktar Holding, îstanbul Tu- riim vc «jıeıaıık AŞ, Taksim Otel- cilik AŞ, Türkiye Vakıflar ve Em- lak Bankaları ve yabancı firma Holiday Inn ile Printemps ortak- lığında turizm merkezi kuruldu. lnşaat suruyor. 19 Nisan 1989da turizme açı- lan merkezler • Barbaros Evleri Turizm Mer- kezi — Net Holding otel için pro- jelendirme çalışması yapıyor. 13 Eylul 1989'da turizme açılan merkezler: • Atakoy Tunzm Merkezi — Zeytinburnu ve Kazhçeşme'yi kap- sıyor. Net Holding'in tesis kurma yolunda proje hazırlığı olduğu öğ- renildi. Aynı alanda ESKA ve Em- lak Bankası'mn tş ve Turizm Mer- Turizm merkezleri tahsisi, 1982'de Çırağan Sarayı, Yalova Kaphcaları ve Sultanahmet Cezaevi ile başladı. Daha sonra bu bölgeler giderek çoğaldı. Sayılan 37'yeulaştı. Son olarak "turizm merkezi" ilan edilen bazı bölgeler şöyle sıralanıyor: Levent-Beşiktaş, merkezi ÎETT garajından Beşiktaş'a uzanan şerit. Istinye turizm merkezi sınırları genişletildi. kezi projesi onaylandı. •Taksim Turizm Merkezi- Süzer Holding'e ait otel ve iş merkezi in- şaatı, Anakent Belediyesi'nin 2 kez mühurleraesine karşın mahke- me karanyla suruyor. tnşaat, alan, turizm kapsamına alınmadan baş- ladı. Sözen tarafından ruhsatı ip- tal edildi, turizm kapsamına alın- dıktan sonra insaat sürdürtıldü. 41 katlı binanın 16 katı otel, geri ka- lan katları iş merkezi. Otelin Dol- mabahçe'de istanbul siluetini olumsuz etkileyeceği belirtıliyor. Ruhsatında Anıtlar Yüksek Kuru- lu'ndan yükseklik için onay alın- madığı belirtilen otel-iş merkezi için koruma kurulundan çıkacak karar bekleniyor. Maçka Turizm Merkezi — Iki bloktan oluşan otel inşaatı, Turk- Japon ortaklığıyla süruyor. Dol- mabahçe Sarayı'nın arka bahçesi sayılan yerde yapılan otel, bu yö- nüyle eleştiriye uğrarken, sarayı gölgeleyeceği belirtiliyor. Otelin yapımı ıçın Sedad Hakkı Eldem'in unlu Şark Kahvesi de yıkılmıştı. • Akaretler Turizm Merkezi — Net Holding tarafından Ramada ortaklığıyla restore edilerek ko- naklama tesislerine dönüştürül- mesi planlanıyor. • Galata Kulesi ve Çevresi Tu- rizm Merkezi — Yatırım yok. • Sarıyer-lstinye Turizm Merke- zı — Yatınm yok. • Gayrettepe Turizm Merkezi — Novempik Rodison Otel inşaatı süruyor. • Anatepe Turizra Merkezi — Yatınm yok. • Kalamış Zühtü Paşa Turizm Merkezi — Yatırım yok. Emlak Bankası'na ait. • Levent-Beşiktaş Turizm Mer- kezi — Kemal ve Cem Uzan tara- fından otel ve is merkezi yapılması için mevzi imar planı değişikliği bakanlıkça onandı. 72 katlı inşa- ata olanak tanıyan 18 emsali içe- ren onay tepkilere yol açtı. Ana- kent Belediyesi yetkililen ruhsat vermeyeceklerini belirtti. • Çamlıca Turizm Merkezi — Ziya Aydın ve Ceylan İnsaat tara- fından Ynsuf tzzettin Efendi Sa- rayı inşaatı surdürülüyor. Proje değişikliğine gidildi, ınşaatın ma- yıs ayında baslaması ongörüluyor. 3 Mart 1990'da turizme açılan merkezler • Levent-Beşiktaş Turizm Mer- kezı — Daha önce belirlenen sı- nırlar değiştirildi. ÎETT Garajı'n- dan Beşiktaş'a kadar inen veya bir şerit içinde plan yapma, onama yetkisi Anakent Belediyesi'nden alınıp bakanlığa verildi. • tstinye Tunzm Merkezi — Sı- nırları değiştirildi. Genişletildi. • Pendik Turizm Merkezi — Henuz yatırım yok. dürülen bu inşaatların kimi ta- mamlanırken kimi merkezlere "ileride degerlendirilmek üzere" dokunulmuyordu. Turizm merkezierinin açıiması- na dayanak olan Turizmi Teşvik Yasası, bu alanlarda yapılacak "turistik" yatınmlar için yatınm- cılara hafıfe alınamayacak kolay- lıklar da sağlıyor. lster tesvık bel- gesi olsun ister olmasın bu mer- kezlerdeki yatırımlarda yuzde yüz yatınm indirimi, gösterilen kolay- lıklann en "kolay"ıydı. Finans- man fonu, vergi erteleme, kaynak kullammını destekkme primi, or- ta ve uzun vadeli faizler, vergi, re- sim, harç istisnası, turizm merkez- lerindeki yatırımcıların yüzünü güldürurken iştahını da arttırdı. Bu alanlarda yerli ve yabancı yatınmcılara arsa tahsisı, Kalkın- ma Bankası kanalıyla tunzm kre- dilerinden yararlanma, yabancı sanatçı ve personel çalıştırma hak- kı, tesisierde kullanılacak elektrik, su ve havagazına en duşük ucret ödeme kolaylıgı da yıne "turizmi teşvik" için verildi. 37 parça İstanbul Böylesine teşviklerle donatümış turizm alanlanna bakıldığında or- taya hangi tablo çıkıyor? Gayret- tepe ve Levent gibi insana "Ne- resi turistik" sorusunu sorduru- yor. Ataköy, Beşiktaş ve Çamlı- ca'da neredeyse "doğa katledili- yor". Merkeiier tek tek incelen- diğinde ise bazı bölgelerde, istimia arkadan geldiği görülüyor. Çam- lıca örneğinde olduğu gibi önce yatınmın başladığı, daha sonra da turizm merkezi ilan edildiğj belir- lendi. Çamlıca'da Ziya Aydın ve Ceylan tnşaat'ın ortaklığında baş- latılan Yusuf tzzettin Efendi Sa- rayı, beş bloktan oluşan ilk pro- jenin toprak kayması sonucu de- ğiştirilerek tek bloğa dönüştürül- mesinden sonra 1989 yıhnın eylül ayında "turizm merkezi" sınırlan içine alımyordu. Turizm merkezlerine ve gökdelenlere tepkiler Bakanlar Kurulu karanyla de- ğişik alanlann turizme acüması- na kary sessizliği bozan ilk tepki Süzer Holding'in Taksim'de yap- tırdığı otel ve iş merkezine geldi. Süzer Holding'in inşaatının ruhsatını iptal eden Anakent Be- lediyesi, turizm alanlanndaki plan yetkisinin de ellerinden abnmasıy- la, insaat ruhsatı verme yetkisini koz olarak kuilanma yoluna gidi- yor. Sözen, "Onayianmayan pro- jeye ruhsat vermeyeceğiz" diyor. Altyapının kaldırmayacağı ve kentin siluetini bozacağı duşünce- siyle "yukanda alınmış" turizm merkezi kararlanna tepki göste- ren Anakent Belediyesi, bu arada tçişleri Bakanlıjb'nca soruşturma- ya da uğradı. Tçişleri Bakanlığı, Anakent Belediye Başkanı Nuret- tin Sözen ve dört yetkilinin, Sü- zer lnşaat'ı mühurledikleri için ifadelerini alırken Sözen "Tutu- mumuzu sürdüreceğiz" diyor. Tarihi yerlerde turizm merkez- leri açılmasına, hem de bu bölge- lerdeki tüm yetkilerin yerel yöne- timlerden alınıp merkezi yöneti- me devredilmesine tepki grjsteren kuruluşlardan biri de Mimarlar Odası. Oda, turizm merkezi ilan edilen alanlann doğal ve kültürel değerler açısından en zengin böl- geler olduğunu vurgularken bu bölgelerin yerel halkın demokra- tik yönetimleri dışlanarak plan- lanmasını, "Demokrasi için endi- şe verid" görüyor. Mimarlar Odası İstanbul Şube Başkanı Yii- cd Gürsel, her biri birer "Gökka- fes"e dönüsen oteller ve iş mer- kezleriyle ilgili görüşlerini şöyle açıklıyor: "İstanbul'da yapılan ve yapıl* mak istenen gokdelenler bilim ve hukuk dışı bir anlayışın gösterge- si. Siyasi iktidar, kendi koyduğu yasalan çiğneyerek havali ihracat ve bank banka krediierinde, oldu- ğundan çok daha büyuk boyutlar- da gayri raeşnı kazanç ortarnı ya- ratıyor. Bugun orta boy bir gök- delrn milletin cebinden yüz mil- yariarca liralık yasadtşı rant olus- tunıyor. Çunkü gokdelenlerin ya- ratacagı altyapı, ulaşım gibi çö- ziımsüz haslahklann agır maliyeti İstanbul halkının ve tüm ulusun sırtına yıiklenecek." Lamartine'in "sihirli yalnıziıklar" kentinden geriye ka- lan İstanbul, bu işte. Yukseklik- te birbiriyle yanşan oteller, beton yığınlan, iş merkezleri ve gittik- çe tükenen yeşil gittikçe coğalan gri... *Insan zinciri' 15 nisanda • İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) — Aliağa Gencelli'de yapımı tasarlanan termik santrala karşı Türkiye'nin en büyük çevre eylemi, 50 km'lik insan zinciri için tarih 15 nisan olarak belirlendi. Alman yeşillerin yanı sıra Yunanistan ve Bulgaristan'daki yeşillerin de eylemi destekJedikleri bildirildi. Şimdi de Akdeniz ülkelerinde yeşillerle diyalog kurulmaya çalışılıyor. Çevreciler, siyasi göriiş ayrımı olmaksızın çevre sorunlarına duyarlı olan, sağlıklı bir çevrede yasamak ve gelecek kuşaklara temiz bir doğa bırakmak isteyen herkese eyleme katılma çağrısında bulundular. Carettalara koruma önlemi • MERSİN (Comhuriyet) — Üreme dönemleri yaklaşan caretta carettalann yuva alanlannın korunması ve çevresindeki zararlı etkenlerin kaldınlması için lçel Valiliği'nce Anamur, Sılifke ve Kazanlı bölgelerinde bir dizi önletn alındı. Deniz kaplumbağası popülasyonlannın ve çevredeki zararlı etkilerin uzun süreli kontrolünü sağlayacak program çerçevesinde Kazanü, Soda, Silifke, Kromsan ve Taşucu SEKA kâğıt fabrikaları atıklarının arıtılmadan kumsala ve denize dökülmesi yasaklandı. Elmalı kazılan • ANTALVA (AA) — Antalya Müzesi tarafından 1986 yılından bu yana sürdurülen Elmalı kazılannın, 1989 yılındaki çalışmalarla ilgili bilimsel sonuçları açıklandı. Antalya Müzesi Mudürii Kayhan Dörtlük, Elmah ilçesinin Bayındır köyündeki Frigya tümuluslerinde yapılan kazılarda, bronz, gumüş ve fildışi eserler bulunduğunu belirterek bu eserler arasında ok ve mızrak uçlan, kemerler, koşum takımlan, kaplar ve rahip heykelcikleri ile dinsel amaçlı araç-gereçlerin yer aldığını söyledi. Bayındır köyü çevresinde, tarihi cser kaçakçılarının izinsLz kazılar yaptıklan yolunda ihbarlar aiınması üzerine, 1986 yılında kazılara başlandığını belirten Dörtlük, "Bu kazıiardaki amacımız, tumülüslerdeki zengin tarihi eserleri, kaçakçıların elinden kurtarmaktı. Bu nedenle kazılara 'kurtarma kazılan' adını verdik" dedi. 3 güney iline raylı sistem • ADANA (Cumhuriyel Bürosu) — Gaziantep, Kayseri ve Adana anakent belediyeleri "kent içi nihai ulaşım hedefi"ni hafîf raylı sistem olarak belirlediler. Gaziantep ve Adana anakent belediyeleri raylı sistem için "master ulaşım planı" hazırlıklanna girişirken, Kayseri Belediyesi'nin 1980'den önce başlattığı çalışmayı Ulaştırma Bakanhğı'ndan da izin alarak ihale aşamasma getirdiği bildirildi. Bu arada üç metropol belediye de "raylı sistem"e geçinceye kadar otobüs fîlolarını "ithalat ve otobüs eskilerini devreye sokarak" güçlendirme kararı aldı. Runıen turistler • DEREKÖY (AA) — Rumen turistler, Türkiye'ye gelmeye başladılar. Geçen aralık ayında gerçekleşen halk ihtilalinden sonra dünyanın ilgi odağı haiine gelen Romanya'da halk, turistik amaçlı gezilere çıkmaya başladı. Türkiye'nin Dereköy sınır kapısından da son bir baftada gunde ortalama 500 taksi ile iki bin Romanya vatandaşı giriş yapıyor. 60 bin hacı adaymın parası faizde mi? tPİL GÜRSEL ANKARA — Diyanet Işleri Başkanliğı'mn bu yıl kota uygu- ladığı halde 120 bin hacı adayını kaydettiği, 60 bin hacı adayının rezervasyonlarının iptal edileceği öne süruldu. Kotanın uzerinde kaydedilen hacılann gonderilme- sinin Suudi Arabıstan'ın "inisijalifine" kaldığı belırtilir- ken, Diyanet Işleri'nın toplanan parayı bankaya koyarak 22 mil- yar faiz alacağı ıddıa edildi. Di- yanet Işleri Başkan Yardımcısı Rıdvan Çakır ise iddıalan yalaıı- layarak, kotanın tızerinde insanın aiınmadığım, işi "ticaret amacı'y- la yapmadıklarım söyledi. Türkiye Seyahat Acenteleri Bir- liği (TÜRSAB) tkinci Başkanı Muktedir Balh, seyahat acentele- rinin bu yıl 40 bin kişi aldıklarını vurgulayarak, "Diyanet Işleri Başkanlığı da 120 bin hacı adayı aldı. Bunlann paralan üç a> ön- ceden alınarak bankaya yatınldı. Suudi Arabistan bu yıl kota sını- nnı korudugu takdirde 60 bin ha- cının rezervasyonlan iptal edile- cek. Böylece banka faizierinden kazanılacak" dedi. 1988 yılı hac mevsiminde hac komıtesi kararı ile seyahat acen- telerine yuzde 25'lik bir konten- jan tanındı. Bu yıl kontenjan yuz- de 25'ten yuzde 50'ye çıkarıldı. Ballı, şoyle konuştu: "Bir kişiden 2 nıilvon 150 bin lira para aldılar. Yani ortalama 147 milyar lira toplandı. Kota uy- gulanırsa parayı geri verecekler, ancak toplarn 22 milyar lira ban- ka faizini de kasalanna koyacak- lar." Seyahat acentelerınin hac ko- nusuna girnıesiyle kapasitenin uzerinde hacı alındığına dikkat çe- ken TÜRSAB yetkilileri, "Daha once hacılar yedek listeye alınır- dı. Bu yıl yedek liste falan yok. Özel sektor isin içine girince fiyat- lar 1000 dolardan 825 dolara du- şurüldu. Bu nedenle fazla hacı al- ma yoluna gidildi" diye ko- nuştular. Diyanet Işlerı Başkan Yardım- cısı Rıdvan Çakır ise Suudi Ara- bistan'ın bu yıl kota uvguladığı- nı belirterek başvuru sayısının bel- li olmadığını açıkladı. Kotanın binde bir oramnda olduğunu anımsatan Çakır, "Snudi Arabis- tan.eğer müsamaha gostermezse bu sayının üzerine çıkılmayacagını" söyledi. Çakır, 120 bin kişilik bir hacı kapasıtesi olmadığını öne sürerek, "Suudi Arabistan'ın tüm ülkelere uygu- ladığı bir sistem bu, eger bunu asarsa diğer ulkelerin tepkisini alır" dıye konuştu. Diyanet tşleri Başkanliğı'mn hac turizminde tekel kurması eleş- tirisini Çakır şoyle yanıtladı: "1618 sayılı bir Seyahat Acen- teleri Kanunu var. O kanan çer- çevesinde 1979'a kadar herkes tur düzenleyebilijordu. Birtakım sı- kıntılar dogmuş ki, Bakanlar Ku- rulu bir kararname cıkartarak, bunu Diyanet İşleri Başkanlığı'- na bıraktı. Biz de yapıyoruz. Belki de Bakanlar Kurulu bunu özel sektore açar, rekabet ortamı dog- sun diye. Ancak biz bu işi ticari maksatla yapmıyonız. Esasen bu bizim konurauz da değil. Devle- tin bir kuruluşu kalkıp herhalde ticaret yapmaz."