Katalog

1 ŞUBAT 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Sterlin 4000 lira • Ekonoır.; Servisi — Sterlin, Türk Lirası karşısmda dune göre yirmi lira değer kazanarak serbest piyasada 4000 liraya çıktı. Geçen yılı 3760 liradan kapayan sterlin ocak 1990 *onu iıibanyla yatınmcılara yüzde 6.38 getiri sağladı. Sterlinın 1989'daki toplam getirisı yüzde 13.9'du. Faiz diişüşü • Ekonomi Servisi — Bankalar faiz oranlannı düşürmeye devam ediyor. Şu anda yıllık faiz oranı en düşük olan Iktisat Bankası, yılbk mevduata yüzde 54 faiz verirken Denizbank yıllık mevduata yüzde 60.5 ile en yüksek faizi uyguluyor. Bankaların uyguladıkları faiz oranları vadelerine göre şöyle: tafc»** 1 n 3 * 6 * 1 j * 15 Bankası Akbank Yapt Kredı Osmanlı a GaranO a TünVtank Pamukbank ZraatR Emfc*B Töbank Haftbınfc Şeterbank Sümertank VakıfbMk EHbank Demzbank Dısbank TürkEkc IkOsat Esbank Tûtûnttank Egetank 38 35 35 35 35 32 3&5 39 37 37 40 37 38 39 37 38 40 34 40 36 38 41 48 46 46 46 47 45 485 49 47 47 50 47 48 50 46 50 505 46 49 46 48 51 51 49 49 49 49 50 515 53 48 48 53 50 51 53 49 53 54 49 52 48 51 54 56 56 56 56 56 57 585 59 57 57 59 57 57 59 55 59 605 56 58 54 57 60 'Köprü-baraj' ödemeleri Gıdaya yarım milyon az 1989yılını 499 bin 185 lirayla kapayan Istanbul'da yaşayan dört kişilik bir ailenin aylık mutfak harcaması, ocak zamlarıyla 530 bin 118 liraya yükseldi. Aylık artış yüzde 6.2 ile ekimden bu yana en yüksek düzeyinde. Ekonomi Servisi — ...Ve aylık mutfak harcaması "yarım milyo- nu" aştı. 1989 yılının son iki ayın- da hız kesen zamlar ocakta yeni- den alevlendi. Mutfak harcaması ocak ayında yuzde 6.2 yükselerek 530 bin 118 liraya vardı. 12 aylık fiyat artışı ise yuzde 77 olarak ger- çekleşti. Geçen ay en büyük fiyat artışı yuzde 98 ile karnıbahann. Istanbul'da yaşayan 4 kişilik bir ailenin aylık mutfak harcaması 1989 yıünı 499 bin 185 lirayla ka- patmıştı. Ocak ayında birçok te- mel gıda maddelerine gelen zam mutfak harcamasını 530 bin 118 liraya ytıkseltti. Aylık artış da ge- çen ekim ayından bu yana en yük- sek düzeyine çıktı ve yüzde 6.2 olarak gerçekleşti. Ocak ayının en yüksek fiyat ar- tışı karnıbaharda yaşandı. Aralık ayında ortalama fıyatı 1685 lira olan karnıbahar geçen ay 3335 li- raya fırladı. Bazı yerlerde 4000-5000 liraya dek çıkan karnı- bahar için manavlar "Zamanı ge- çiyor, o nedeale pahalandı" der- ken sebze komisyoncuları karnı- bahann halde pahalı olmadığıru savundular. özellikle karnıbahar- da yaşanan yüksek oranlı artış, sebze fıyatlannın geçen aya göre yüzde 25 artmasına neden oldu. Karnıbahann yanı sıra sebzede en çok fiyat artışları havuc, domates ve turpta yaşandı. Pırasa, ıspanak ve kırmızı lahana ise geçen aya gö- re ucuzlayanlar arasında. Sebzeden sonra en yüksek artış yüzde 13 ile SEK sutte gerçekleş- ti. 1 litrelik SEK süt 1300 liradan 1500 liraya çjktı. Aylardır hiç hız kesmeden yükselen soğan fiyatı bu ay da yuzde 10.5 yükseldi. Zey- tinyağında artış yüzde 11 olarak gerçekleşti. Peynir ve zeytinin ki- lo fiyatı bir ay içinde yuzde 8.33, makarnanın yüzde 6.5, etin yüz- de 4.8 arttı. Diğer terhel gıda mad- delerinden meyvenin fiyatında yuzde 52, pirincin 4.6, tereyağının 4.5, patatesin 1.3, unun fiyatında da 1.4 artış gozlendi. 12 kiloluk tupgaz 12 bin liradan 13 bin lira- ya çıktı. Artış oranı yuzde 8.3. öte yandan geçen hafta marganne ge- len zam henüz satış fiyatlanna yansımadı. Hâlâ 750 liradan satı- lan 250 gramlık Sana yağı pek ya- kında 950 lira. Zeytınyağında son zamanlarda yaşanan yüksek oranlı zamlar, yıl- lardır bu alanda hizmet veren Kır- langıç zeytınyağlarının bir sure için uretime ara vjrmesine neden oldu. Kırlangıç'ın Genel Müduru Cumhur Sevinç Özer, zeytinde mahsulun kıt olması ve fiyat dal- galanmaları nedeniyle yaz ayma dek uretime ara vereceklerini be- lirtti. Ozer, karann zeytınyağı için geçerli olduğunu, bunun dışında çiçekyağı, mısırözu ve sabun ure- timine devam edeceklerini söyle- di. İstanbul'da yaşayan 4 kişilik bir ailenin aylık mutfak harcaması (TL) • ANKARA (AA) — Bojaziçi Köprüsu B tertibi gelir ortaklığı senetleri, son altı aylık dönemde ortaklanna net yüzde 151.71 gelir payı sağlayarak veda ediyor. Dün başlayan son dönem odemelerde 100 bin liralık senet sahibine net 151 bin 710 lira gelir payı ödenecek. Senetlerin, geçen altı aylık dönemdeki yüzde 128.71 oranındaki geliriyle birlikte yıllık getirisı net yüzde 280.42'ye ulaştı. ödemelerine dun başlanan dövize endeksli Hasan Uğurlu A tertibi gelir ortaklığı senetlerinden 100 dolarlık kupür için 9 bin 155 lira, 100 markhk kupür için de 5 bin 106 lira ödenecek. Dövize endeksli PETKİM tahvilinde ise 100 dolarhk kupure 9 bin 236 lira, 100 marklıkj kupure de 3 bin 407 lira odeme yapılacak. OECD'nin turiznı raporu • BRÜKSEL (AA) — Turkiye"nin turizm endüstrisini geliştirmek amacıyla kendine üç hedef belirledıği, bu çerçeve içinde 1994'e kadar Türkiye'yi ziyaret edecek turist sayısında yüzde 56, turizm gelirlerinde ise yüzde 150 artış beklendiği bildirildi. Sebzede ocak fiyatları Turp Lahana Kamıbahar Pırasa Ispanak Tatlı kabağı Domates Kereviz Havuç Kırmızı lahana Aralık 900 908 1685 1085 1150 1525 2050 1085 975 1190 Ocak 1075 915 3335 925 1140 1625 3000 1165 1350 • 1185 A ı * [*) 19.4 0.8 97.9 -14.7 -0 8 65 46.3 7.37 385 -04 Peynir Zeytın Şeker Çay Et Ekmek Süt Yumurta Yofiurt Un Makarna Pınnç Baklıyat Patates Soğan Sebze Meyve Margarm Ayçıcekyağı Zeytmyağ Tereyağı Tüpgaz 12 kg TOPLAM 48İ5ÖÖ 18.000 14 880 4.800 145.500 25.200 19 800 20 250 40 500 3960 3 070 11.600 12 150 6 200 5 700 37 650 46 800 6.300 3 200 6 450 7175 12 000 499185 52TÖ5S 19.500 14.880 4.828 152.550 25.200 22.500 20.250 40.500 4.005 3 270 12 140 12 240 6 280 6 300 47 250 49 260 6300 3 200 7 165 7 500 13 000 530 116 Bedelsiz ithalatı Ozal çözdüDevlet Bakanı Güneş Taner ile Maliye Bakanı Ekrem Pakdemirli ve Devlet Bakanı Hüsnü Doğan arasındaki anlaşmazlık yüzünden askıda kalan bedelsiz oto ithalini kolaylaştıran kararname Cumhurbaşkanı Özal'ın ağırlığını koymasıyla yeniden yürürlüğe girdi. ANKARA (Cumhuriytl Biiro- su) — Bedelsiz ithalatla ilgili ka- rarname ve yeni düzenlemeler hü- kümet içinde sorun oldu. Yakla- şık bir aydır bakanlar arasındaki zoruniuluğunu kaldırmıştı. Bu yöndeki kararname Cumhurbaş- kanı Özal tarafından da imzalan- dıktan sonra ekonomiden sorum- lu Bakanlardan Maliye ve Gum- ruk Bakanı Ekrem Pakdemirli ile Devlet Bakanı Hıisnü Doğan'ın buna tepki gösterdikleri oğrenıl- di. Pakdemirli ve Doğan, kararna- menin geri çekilmesi yQnunde gi- rişimlerde bulundular, ancak ka- rarname ve tebliğler Resmi Gaze- te'de yayımlanarak yürurlüğe gir- di. Söz konusu iki bakanııı bas- kıları sonucu 5 Ocak 1990 günü ise Hazine ve Dış Ticaret Muste- şarlığı, Merkez Bankası ile güm- Devlet Bakanı Güneş Taner'in çı- karttığı kararname lehine ağırlık koyması sonucu dun çözümlendi. Bakanlar Kurulu, 1989'un son günlerinde aldığı bir kararla be- delsiz ithalat uygulajnasıru kolay- laştırmış, ayrıca bedelsiz kullanıl- mış oto ithalini ucuzlatmak ama- cıyla da belirli tutarda döviz boz- Yunaııistan'ın ABD'deki turizm reklambütçesi 2 5 milvon doiar durma veya Merkez Bankası'nda kitle yayın organlarında ve valnız- ca t u i z k l l i i NEW VORK (AA) — Yunanis- reklam şirketince yapıldığmı bil- t a n Ulusal Turizm örgutu'nün dirdi. Rakama, öteki Yunan ku- ABD'de 1990 yılında TV, gazete- ve dergilere vereceği reklam but- çesi 2.5 milyon dolar (yaklaşık 5.8 milyar lira) olarak açıklandı. Nevv York Times Gazetesi, bu açıklamanın (Yunanistan'ı genel- de tanıtma bütçesi dışında) ABD 15'le 25 bin mark arasında deği- şen tutarlarda döviz hesabı açma ız ca turizm reklamlan için görevleıı- dirdiği Kaufman and Maraffi adlı ruluşları, Yunan kökenli turizm şirketleri ile Olimpik Hava Yolla- n'run reklamlanrun dahil olmadı- fı öğrenildi. AA muhabirinin bilgisine bas- vurduğu Washington ve Nevv York'taki Türk tunzm yetkililerı, 1989 ve 1990 turizm reklam but- çelerini açıklayamayacaklannı söyledi. rük idarelerine bir yazı göndere- rek kararnameye ilişkin uygula- manın durdurulmasıru, söz konu- su kararnamede değişiklik yapıla- cağım bildirdi. Edinilen bilgiye göre bedelsiz it- halatla ilgili olarak ekonomiden sorumlu bakanlar arasındaki tar- tışma, geçen gunlerde Cumhur- başkanı özal'a aktarıldı. Cumhurbaşkanı Özal'ın da Ha- zine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı- na Devlet Bakanı Güneş Taner'in talimatıyla hazırlattınlan ilk ka- rarnamenin uygulanması lehine ağKhk koyunca yeni kararname hazırlıklannın durduğu belirtildi. Sorunun siyasal düzeyde çözü- me • kavuşturulmasından sonra Hazine ve Dış Ticaret Müsteşar- lığı önceki gün gümriık idareleriy- le Merkez Bankası'na yeni bir ya- zı daha gondererek daha önce Resmi Gazete'de yayımlanan ka- rarname ve tebliğlerin uygulanma- sını istedi. Uygulamanın dün baş- latıldığı kavdedildi. Demirel genç işadamlarına seslendi: Mucize beklemeyin Ekonomi Servisi — DYP Genel Başkanı Suleyman Demirel, genç yönetıcı ve işadamlarına yaptığı konuşmada iktidara hazır olduğu- nu vurgulayarak, "sorumlu ve di- namik siyaset adam." portresi çiz- di. Bir suredir, İstanbul'da çeşitli toplantılarda konusan Demirel, cumartesi günü yine İstanbul'da DYP'nin yeni ekonomi programı- nı açıklayacak. Genç Yöneticiler ve tşadamla- n Derneği'nin duzenlediği öğlen toplantısında 2.5 saate yakın ko- nuşan Demirel, dernek üyelerinin DYP ile ANAP arasındaki farkı saptamaya yönelik sorularını ya- nıtladı. Konusmasma, "Bizden si- hiıii şeyler beklenmemeli, biz mii- neccim değiliz. Ülke sorunlarını gerçekçi biçimde saptar, bunlara çareler buluruz" sözleriyle başla- yan DYP Genel Başkanı, sorun- lan çozmenin zaman alacağını be- lirterek, şöyle konuştu: "Turkiye'nin esas çıkmazı hâlâ larım toplumu olmasındadır. Turkiye nufusunun yuzde 86'sı ta- nmda, yüzde 14'ıi sanayidedir. Yüzde 14'le sanayi toplumu olun- maz. Tiirkiye bu haliyle refab top- lumunun faturasını kaldıramaz. Çünku bu çok ağır bir faturadır. Ne yapacağız? Bunun için once zenginleşmfcmiz lazım. Z«nginleş- mek için de ureleceksiniz. verirn- liliği arttıracaksınız. Sizden bıitun islediğim bu." Genç işadamlarının siyasetçiler arasında bir tercih yaparken ace- le karar vermemesinı, siyasetçınin "geçmişine, gelecegine, müktesep hakkına" iyı bir hur vicdanla ka-. rar vermesini isteyen Demirel, gençlerin depolitize olmasından yakınarak, "1980'in en kötü mi- rası budur: Depolitizasyon. Genç- ler ulkenin sonınlanyla uğraşa- caklar. Bu anarşi değUdir. İ ; lke so- runlarına ilgi duvun, neme lazım demeyin. Yoksa ülkenizin yaban- cısı, misafiri olursunuz" dedi. DYP Genel Başkanı Suleyman Demirel, bir dernek üyesınin "DYP Ue ANAP arasında ne fark var?" biçimindekı sorusunu yanıt- larken de "ANAP, Doğnı Yol'un yavnısudur diyemem ama, şoyle anlatmaya çalışajım. Biz devletin içinden değil vatandaşın bağnn- dan gelivoruz. ANAP Ankara'dan Türkiye'ye, Dognı Ybl Türkiyeden Ankara'ya çıkmıştır. Parti millel- ten. siyaset halktan gelir. Devlet varlığı>la ayakta durulmaz. Biz demokratız. ANAP degildir. Biz serbesl piyasa ekonomisini savu- nuruz onlar kumandalı ekonomi- yi, biz antienflastyonistiz, onlar enflasyonist. Biz makamr raillel- len isteriz, başta turlusunu alma- yız onlara her yol mübah. İste farklanmız bunlardır" diye ko- nuştu. İstanbul'da Rotary kulupleri ve işadamlannca düzenlenen toplan- tılara son birkaç haftadır üst üste konuşmacı olarak katılan DYP Genel Başkanı iş çevreleriyle ger- çekleştirdiği bu yoğun temastan sonra 3 şubat cumartesi günu de partisinin yeni ekonomik progra- mını istanbul'da açıklayacak. Mülkiyeliler Birliği İstanbul Şube- si'nce Sheraton Oteli'nde Suley- man Demirel sunuş konuşmasını yaptıktan sonra Prof. Dr. Emre Gönensay, yazar Osman Ulagay ve Ege Cansen ile Net Holding Yonetim Kurulu Başkanı Besim Tibuk programı tartışacaklar. İSCİNİN EVREN1NDEN ŞÜKRAN KETENCİ "Bol Keseden Atma" "Kamu kesiminde sendikacılık hareketini daraltmak amacına yönelik bu politika, Türk-İş topluluğu açısından hiç kuşkunuz ol- masın ki gereklı tepkiyı görecek, sadece bu konu bile büyük bir mücadele programının oluşmasına yeterli olacaktır. Bızler, memurların sendikalaşma haklarına kavuşması müca- delesini verirken, işçilerin sendikalarından, toplusözleşme hak- larından koparılması karşısmda elbette sessiz kalamayız. Burada açıkça ifade ediyorum ki sendikal hareket önündeki engellerırt kaldmlacağı yolunda demeçler veren Sayın Başba- kan'ın, böylesine bir politikaya goz yurnması ve Bakanlar Kuru- lu'ndan bu kararnamenin çıkarak uygulamaya konulması halirv de son derece tehlıkelı boyutlara ulaşacak eylemleri gündeme getırmekten asla çekınmeyeceğiz. Bunun böyle bilinmesini isti- yorum." Türk-İş Genel Başkanı Şevket Yılmaz 22 ocak günü İstanbul'da AAFLI ile ortaklaşa düzenlediklerı seminerin açış konuşmasın- da hükümetin yeni sözleşmelı karamamesi üzerirte yukarıdaki açıklamayı yapmıştı. Şevket Yılmaz'ın sözünü ettiği hükumet karamamesi Bakan- lar Kurulu'ndan, Sayın Yılmaz'ın konuştuğu gün aynen geçiril- di. 29 ocak günlü Resmi Gazete'de de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Türk-İş ne yaptı? Söz konusu kararnamenin Bakanlar Kuru- lu'nda görüşülmesinden 9 gün ve Resmi Gazete'de yayımlanıp yürürlüğe gırmesınden 3 gün sonra dün hükumet uygulaması- nı kınayan ve konunun ILO'ya da şikâyet edjleceğini açıklayan { bir bildiri yayimladı. | Sayın Yılmaz, ayıp kaçacak, ancak bu tablo biraz "bol kese- j den atma" olmuyor mu? Sözleşmelı karamamesi ile yasal gü- venceye kavuşma umudu, sendikalaşma hakkı uçup giden söz- leşmelı çalıştırılan bir işçi, ilk anda öfke ile atıp tutabılır. Sonra tek başına karşı çıkacak gücü olmadığı için söylediklerini yuta- bilir, ama siz Türkıye işçi sınıfının en yüksek makamdaki temsil- cisisinız. Önce "tehlikeli boyutlara ulaşacak eylemlerden" söz edip sonra bir protesto bildirisi ile işı geçiştiremezsıniz. Söz ko- nusu kararname kamudaçalışan yüz bınlerce üyeniz işcinin sen- dikal haklarını tehdit ediyor. Yüzbının üzerinde bir diğer işçi gru- bunun da halen üyeniz olacakken sözleşmeli statüde çalıştırıl- j maya devam edilmesıni kurumlaştırıyor. Biliyorsunuz şu gunlerde çok yoğunsunuz. Sözleşmelilerden daha önemli ışlerıniz var. Türkiye'dekı mılliyetçi. ırkçı, dincı akım- ların denetımıne geçen Azerbaycan Destekleme Milli Komitesi Başkanı oldunuz. Cumartesi günü Ankara'da yapılacak "büyük" mitıhge bütün çevre ıllerınin ışçılerınin de katılması için sendi- kalara yazılı çağrıda, bir anlamda talımatta bulundunuz. Azer- baycan Turklerıni, Azerı işçi sınıfını kurtarmak gibı yüce bir mis- yon üstlendıkten sonra sözleşmelı karamamesi ile sendikal hak- ları gaspedilen birkaç yüzbın Türk işçisinın sorunlan size önem- siz gelebilir. Elbette önceliklerinizi seçme hakkı sizin. Bu çerçevede cumartesi Ankara mitingindeki göreviniz nedeni ile pazar günü Adana'da Harb-İş'in yapacağı, "ABD üslerind,eki işçi kıyımı özelinde, Türkiye'dekı işçi kıyımlarını ve buna göz yu- manları protesto" mıtıngine de katılamayabilirsiniz. Elbette sizın önceliklerinizi belırleme hakkınız gıbi, sendika- lar ve Türkıye işçi sınıfının da kendi önceliklerinı belirleme hak- ları vardır Sizinkiler ile onlannkiler arasında çelişki, çatışma. uçu- rum olursa ne olacağını çok deneyimlı bir sendikacı olarak sız bizden daha iyı bılirsınız. IRKETLERDEN HABERLER • MARLBORO 13-28 temmuz tarihleri arasında ABD'de yapılacak Marlboro Adventure Team Yarışı'na katılacak Turk ekibini oluşturacak. • PFÂ SİGORTA Şirketi'nin Ankara şubesinın açılışı nedemyle Hılton'da bir kokteyl verdi. Şirketin Ankara temsılciliğini Aynur Okuyan üstlendi. • TUGEV (Turizm Geliştirme ve Eğitım Vakfı) tarafından düzenlenen ve Antalya Kemer Eğitim Merkezı'nde gerçekleştirilen Otelcilik Temel Kursu'nun yeni donemi 12 şubatta başlıyor. • İSTANBUL SHERATON OTELİ Genel Mudurü \Villiam Bauer, Amerikan Seyahat Endüstrisi Dergisi (U.S. Travel Industry) tarafından dünyanın en iyi 50 işletmecisinden biri seçildı. • TÜTÜNBANK Bilgi tşlem ve Organizasyon Müdürlüğü'ne Erbıl Durbağ atandı. • VEBAŞ tnşaat Sanayii ve Ticaret Şirketi Yönetim Kurulu Başkanvekilliğı'ne Namık Kemal Bilge seçildi. • YAPI KREDİ Bankası kredi kartları sahiplerinin sayısı 100 bini geçti. • YTONG yetküi satıcılık ağını genişletiyor. Şirket, KKTC ve yurt çapında toplam 46 yetkili sauayla hizmet veriyor. • L.A. GEAR spor ayakkabılan üretim firması, Amerikan Fortune Dergisi tarafından 1989 yılında Nevv York Borsası'nda en yüksek performansı gösteren kuruluşlar arasında birınci seçildi. Geçen yıl hisse senedi satışlarında yuzde 185 artış sağlayan firnıa, 50 değişik modeliyle Türkiye'de de her yaştan gençlerin ilgisini çekiyor. Tasarrufa yüksek performans uzmanlık ister... lmpexbank, 5 milyar TL tutarında menkul kıymetler portföyünden oluşan bir yatırım fonu kurdu: Impexbank 1. Menkul Kıymetler Yatırım Fonu. Bu fon, yatırım uzmanlarınm yönetiminde, tasarruflara üstün performans ve yüksek kazanç sağlayacaktır. i ınstp «auıaaasm GmHMadMOk BûvCkdereCad 112 ZnarMcuyu 80280 İstanbul Te) 172 98 20 110 hat) Tn 26 192 eufa tr fa« 172 99 75 IMKŞUIM Bûyükdere Cad 112 Istantml Tel 172 98 20110 nat! Tlx 27 887 tı* tr f» 172 99 74 Katılma belgeleri 2 Şubat 1990 Cuma gûnfi, şubeleriraizde satışa sunuluyor. IMPEXBANKTÜRKİYE İTHALAT VE İHRACAT BANKASI A.Ş. IMPORT - EXPORT BANK OF TURKEY ArpaalarCad 29 Emnönü 34420 İstanbul Tei 512 21 66 14 hatl Tbc 23 471 nbU Fax 512 60 26 KattSy Islcele Meydam OamgaSok Mağruf Han 5/1 Kad.KC, 81300 İstanbul Tel 346 26 05 14 hatl The 29 766 lab tr Fax 346 26 09 iznir Cumhurıyet Bulvan 79<A Pasaport 35210 Izmır Tel 13 98 36 Tlx 53 651 ıpbk tr Fax 13 46 38 Ankvi Meşrutıyet Cad Meşıuiıyet Işham 10/2 BakanUar 06640 Ankara Tet 125 75 54 13 hatl Tlx 46 485tılbU Fax 125 75 58