Katalog

26 ARALIK 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 SERBEST PİYASADA DÖVİZ ABODotan Baü Alman Marta Isviçre Fnngı Hobnda Hortü IngazStertni Franso Frangı lOOhalyanüreti SAHyali Avustutya Şiimi t » w htt. ($) •• Alış 2935 1915 2240 1685 5540 582 255 760 270 Satış 2945 1920 2250 1705 5590 568 259 770 273 2942 ALTIM GÛMÛŞ Cumhuriyet Reşal 24 ayar artın 22ayvHşik 900 ayar gûmûş Vataftank Mtın 2nH/*n tMıMn 1 Ons» 243.000 270.000 36.900 32.950 423 201.000 201.000 201.000 382 75 TL IntotBnta Ort Fani (%) Satş 246.000 280.000 37.000 36.400 450 206.000 206.000 205.000 384 50 64.94 Kimyevi gühreye zam • ANKARA (AA) — Türkiye Zirai Donatım Kurumu (TZDK), satışını yaptığı bazı kimyevi gübrelerin kilogram fıyatına yüzde 10 ile yüzde 20 arasında zam yaptı. Yüzde 26'lık amonyum nitrat gübresinin kilogram fîyatı 303 liradan 363 liraya, yüzde 46'lık üre gübresinin fiyatı da 433 liradan 479 liraya yükseltildi. \azarkasa kullanımı • ANKARA (AA) — Maliye Bakanlığı'nın tebliğine göre 1990 yıb satışlan ya da gayrisafi iş hasılatı 15 milyon lirayı aşan mükellefler, 1 Mayıs 1991 tarihinde yazarkasa kullanmaya başlayacaklar. Hasılatlan veya satışlan 10 milyon lirayı aşanlar 1 Temmuz 1991'de, 5 milyon lirayı aşan mükellefler de 1 Eylül 1991 tarihinden itibaren zorunlu olarak yazarkasa kullanacaklar. 1990 yılı satışlan veya gayrisafi iş hasılatlan 5 milyon liranın altında kalan mükelleflerin ise yazar kasa kullanma süreleri 1 Kasım 1991 tarihinden itibaren başlayacak. 1 Ocak 1991 tarihinden itibaren yeni ise başlayan mükellefler ise başlama tarihinden itibaren 60 gün içinde yazarkasa kullanmaya başlayacaklar. SSCB'ye zeytinyagı • ANKARA (AA) — Sovyetier BirliğTne ihraç edilecek kuru meyve kontenjanının 592.8 bin dolarhk bölümü zeytinyağı için kullanılacak. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın Resmi Gazete'de yayımlanan tebliği ile SSCB'nin Türkiye'de kurduğu bazı sınai tesislerin kredi ve faizlerinin mal ihracatı ile ödenmesi amaayla 1990 yılı için belirlenen kontenjanda değişiklik yapıldı. Buna göre müsteşarlığın kaydına tabi olan kuru meyve kontenjanının 592 bin 881 dolarhk kısmı iptal edilerek bu tutar, zeytinyağı ihracatına aktanldı. AnkaraKent Bankası • ANKARA (AA) — Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Murat Karayalçın, Ankara Kent Bankası'nın kuruluşu için yılbaşından önce başvuruda buhınacaklannı bildirdi. Karayalçın, 50 milyar lira sermaye ile kurulacak Ankara Kent Bankası'na ilçe belediyelerinin yanı sıra EGO, ASKİ, BELKO, Metropol tmar ve Halk Ekmek şirketlerinin ortak olacağuu belirterek "Ortakkk için Ankara Sanayi Odası (ASO), Ankara Ticaret Odası (ATO) ve Esnaf Dernekleri Birliği'ne de çağrıda bulunduk" dedi. Karayalçın, ASO'nun olumsuz yanıt verdiğini, ATO ile ortaklık payı konusunda görüşmelerin sürdüğünü belirtti. Vakko'da yeni yönetim şekli • Ekonomi Servisi — Vakko, holdinge bağlı şirket ve kunıluşlann daha yakından idaresi amacıyla Vakko Şirketler Grubu Yürütme Kurulu oluşturuyor. Cem Hakko, Alberto Elhadif ve Jiff Hakko'dan oluşan Kurui'un başkanhğını Cem Hakko üstleniyor. Borsa 6 yaşına girdi26 Arahk 1985'te açılan Istanbul Borsası beş yaşını bitiriyor. Gelişen dünya borsaları arasında 1989'da birinci sıraya yükselen İMKB, ilki 1987 ağustosunda, ikincisi de bugünlerde olmak üzere iki çöküş yaşadı. ABDURRAHMAN YILDIRIM Körfez krizinin tüm şiddetini üstünde hisseden Istanbul Men- kul Kıymetler Borsası, bugün beşinci ydını dolduruyor. 26 Arahk 1985'te açılan IMKB, bu dönemde gelişmekte olan bir borsanın tüm özellikle- rini gösterdi. Gelişen dünya bor- salan arasında 1989'da birinci sıraya kadar yükselen İMKB, iki çöküş yaşadı. İlki 1987 ağusto- sunda gerçekksen çöküşün ikin- cisi ise bugünlerde yaşanıyor. Borsa, kayıp ve kazançlanyla 5. yüım geride bırakıyor. Işlem hacmi ve toplam piya- sa değeri yönünden ekonomi içinde varlığını kanıtlayan bor- sa, bir yandan yarattığı kaynak- la şirketler için ciddi bir finan- sal alternatif haline gelirken, öbür yandan hisselerin değer ar- tışıyla birlikte tasarruf sahiple- rine de iyi bir yatınm seçeneği oluşturdu. Bu gelişmeler sonu- cunda hisse senedi Anadolu'ya yayıldı. Birkaç bü>1ik kentte kü- meleşen ve 350 bin dölayında olan hisse senedi yatınmcı sayı- sının bir milyonun üstüne çıkuğı tahmin ediliyor. Kamu yönetiminin "özelleş- tirmeyi gerçekleştinnek cıyla" desteklediği borsanın beş yıllık döneminde hisse senet- leri yaklaşık 30 kat değerlendi. 1986 yılı başı ortalama hisse se- nedi fiyatlan 100 kabul edilerek hesaplanan Borsa Endeksi, 21 Ağustos 1987'ye kadar yükselen bir trend çizdi ve 1332 puana ka- dar çıktı. 21 Ağustos 1987'de yapılan özelleştirme açıklamasıyla düşü- şe geçen borsa, daha sonra re- ferandum, genel seçim ve ardın- dan alınan ekonomiyi daraltıcı 4 Ocak kararlarından olumsuz yönde etkilendi. 17 Ekim 1988 tarihinde 362 puana kadar geri- leyen İMKB Endeksi, 1989*un ikinci yansında ekonomideki canlanma, alternatif yatınm araçlarının getirisizliği ve 9 Ağustos 1989'da 32 sayılı karar- la yabancı yatınmcılara yatınm imkânı tanınmasıyla yeniden yükselmeye başladı. Endeks, 550-600 dolayındayken başlayan bu çıkışla borsa 1989 yıhnı 2217 Rakamlarla borsanın 5 1966 1987 1988 1989 1990 taM 1986 1987 1988 1989 1990 100.00 21690 857.74 379.74 3 641.25 118.87 260 76 721.03 487.09 351612 Mart 115.75 248 83 635.27 465.90 3 294.31 112.28 269.40 553.96 533.62 3.306.23 vıllık Nfftl 115.19 394.79 553.07 653.95 3.852.08 seyri HnfcM 115.43 446.31 468.90 795.88 4.132 98 TMK 121.45 1.012.10 492.88 701.43 5384.48 lı M M ffcw hts» MMd«Wa tftm rtrasa *#tri (Mttyaı TL) 382 891 3.972 2.070 25 585 Ryıt/KazMC ttm 1986 1987 1988 1989 1990 Ttart 1986 1987 1988 1969 1990 1986 1987 1968 1989 1990 273 444 960 2.37 16.07 ItrarU* 16.98 10.09 540 20 89 256 0.4 1 26 7 1.128 1990 yılı rakamlar 471 1.147 3.417 2.668 24.703 3.36 5.72 8.30 3.05 17.45 13.77 7.84 6 28 16.21 3.03 0.7 3 24 10 1.184 416 1.029 2.997 2566 23.172 2.97 5.17 7.20 2.94 16.83 15.60 8.74 7.15 16.85 3.23 0.6 1 10 26 650 398 1.087 2.664 3.007 23.935 2.84 5.27 6.47 3.44 17.00 16.30 8.51 8.06 14.38 3.13 0.5 2 14 16 528 ı. 21 araltk tarihU ratamtardır. 448 1.867 2.667 3.749 27.709 3.20 7.81 6.48 4.29 19.70 14.48 6.74 8.05 11.61 2.70 0.4 4 13 37 1.384 454 2001 2351 4.714 40.995 3.24 11.72 5.71 5.40 23.34 14.29 4.49 8.13 9.17 2.50 0.6 7 8 114 1.116 461 4.297 2.560 4.586 70.289 329 71.42 6.22 4 64 30.71 14.07 209 838 1169 1.99 0.8 15 6 46 1557 «*StM 138.60 1.149.03 428.06 875.96 4939 23 571 4.894 2.420 5.496 68.350 4.08 24 40 5.88 5 56 29 86 11.36 1.83 8.87 9.75 2.05 0.6 24 6 60 2.019 EyMI 146.67 1029.25 455.22 1475.26 5085.23 564 4.370 2.266 9.526 70.924 4.17 2179 5.50 9.64 30.99 11.11 2.03 9.47 5.55 1.97 0.7 13 11 240 1.512 Bta 150.24 786.38 404.12 1.664.01 4.570.04 606 3.273 2.175 10.967 66.313 4.33 16.32 5.28 11.09 28.88 10.70 2.74 9.87 4.89 2.10 0.9 10 8 364 1.690 l w 160.31 890.61 405.54 1.507.54 3.256.96 656 4.275 2.198 10.270 52.638 4.69 21.31 5.34 10.39 22.80 9.89 2.10 9.77 5.22 2.75 1 11 10 242 1.200 I«nfck 170.86 673.00 373.93 2.217.66 3.339.99 709 3.182 2.040 15.553 55.064 5.07 15.86 4.97 15.74 20.90 9.10 2.82 10.48 3.44 2.62 2 14 7 569 1022 puanla kapadı ve birçok yatı- nmcıyı cezbetti. Yeni yılda da çı- kışını sürdüren endeks, Körfez krizine en yüksek noktası olan 5960 puanda yakalandı ve ikin- ci çöküş dönemine girdi. Endekşin bu seyrine paralel olarak yatınmcı sayısındaki ar- tış ve büyüyen talep, arzın ve aracı üyelerin çoğalmasmı da beraberinde getirdi. Faaliyete başladığında 80 şirketin işlem gördüğü borsada özellikle 1990'daki halka açıimalarla 110 şirketin hisse senedi işlem görür hale geldi. Aracı üye sayısı ise 47*den 116'ya ulaştı. Yillar itiba- nyla hisse senedindeki işlem hacmi, 1986 yılında 8.7 milyar, 1987'de 105 milyar, 1988'de 149 milyar, 1989*de bir trilyon 736 milyar ve 1990'da 14 trilyon 990 milyar lira olarak gerçekleşti. Fiyatlann yüksebnesi sonu- cunda şirketlerin, piyasa değerleri de yükseldi. 1986 başında 80 şir- ketin toplam piyasa değeri 382 milyar liraydı. 1987 başında 82 şirket 891 milyarlık, 1988 başın- da 79 şirket 3 trilyon 972 milyar liralık, 1989 başında 86 şirket 2 trilyon 70 milyar liralık ve 1990 arahk ayında 110 şirket 55 tril- yon 84 milyar liralık piyasa ka- pitalizasyonuna ulaştı. Toplam piyasa değeri, en yüksek dilze- yine 71 trilyon lira ile eylül ayı sonunda vardı ve GSMH'nin dörtte birine ulaşarak ekonomi içindeki varlığını kanıtladı. Borsa burakamsalgelişmeler sonucunda başlangıç yılı olan 1986'da yatınmcılara ortalama yüzde 86.4, 1987'de yüzde 294 gelir sağladı. 1988'de yatınmcı- lara ortalama yüzde 35 kaybet- tiren borsa 1989'da yüzde 511 ile "süper" bir verim sağladı ve dünya borsaları arasında en ytiksek kâr sağlayan borsa un- vanını kazandı. Borsanın 1990 yılı kazancı yüzde 30"a yaklaşı- yor. Borsa, 5 yıllık döneminde hem binasını hem işlem sistemi- ni hem de başkanını değiştirdi. 1991'E GİRERKENLEASÎNG VEFACTORİNG BankacılığınikiyavrusuTürkiye'nin en genç sektörlerinden leasing (finansal kiralama) ve factoring, kabuk değiştirmeye başlayan bankacıbk sisteminin iki yeni hizmeti olarak doğdu. İki sektör de "bu yıldan mutlu, gelecek yıldan umutlu!' TAYFUN DEVECİOCLlT 80'li yıllann ortalarından iti- baren bankacılık sistemi kabuk değiştirmeye ve "hizmetler port- föyünü" genişletmeye başladı. Sektördeki rekabet ortamı, iki yeni hizmetin daha "dogması- na" yol açtı: Leasing ve facto- ring. Leasing Avrupa ve ABD'de 50 yılı aş- kın bir geçmişi olan leasing ya da finansal kiralama, Türkiye'- de ekim 1985 tarihinde çıkan "Finansal Kiralama Kanunu" ile başlamıştı. Kanunun yürürlüğe giraıesinden yaklaşık 1 yıl son- ra ilk leasing şirketini İktisat Bankası kurdu. 1989 sonlanna doğru 9'a yükselen leasing şir- keti sayısı 1990"ı bitirmeye hazır- landığımız şu günlerde 20'ye ulaştı. 1988'de 100 milyar liralık işlem hacmine ulaşan leasing sektörü 1989'da altın yümı ya- şayarak 500 milyarhk işlem ger- çekleştirdi. Bu yılki işlem hac- minin ise 1.5 trilyon lira dolayın- da gerçekleşmesi bekleniyor. Leasing sektörünün iki yıl Leasing Şirketlerı 1- İktisat Leasing 2- Vakıf Leasing 3- Yapı Kredi Leasing 4- İş-Gen Leasing 5- finans Leasing 6- Interlease 7- TYT Leasing • 8- Garantı Leasing 9- Kalkınma Leasing 10- BNP-Ak-Dresdner Leasing (*) Kurulma aşamasmda 11- TSKB Leasing 12- Halk Leasing (*) 13- Ziraat Leasin (*) 14- Al Bakara Leasing 15- Kuveyt Evkaf 16- Faysal Finans 17- Mengerter Leasing . 18- Volkan Leasing 19- Gökçe Leasin 20- Bank Of Boston Leasing (*) içinde 15 kat büyümesi, leasin- gi kullanarak yatınm yapan işa- damlannın esnek ödeme sistemi ve kira ödemelerinin masraf gösterilerek vergiden düşülmesi gibi avantajlannı fark etmesine bağlanıyor. Aynca Merkez Ban- kası'nın reeskont kredi musluk- lannı kısmasıyla orta vadeli kre- di imkânlannın daralmasının da leasinge olan talebi artürdığı be- lirtiliyor. Çok kısa bir geçmişi olan le- asing sektörünün çözüm bekle- yen sorunlan da var. Bunların en önemlisi, sektördeki fon kay- naklarırun sınırlı olması. Lea- sing sözleşmelerinin 4 yıllık bir süreyi kapsaması ve mal bedeli- nin 4 yıl içinde ödenmesi, lea- sing şirketlerinin banka kredisi kullanma olanaklanru daraltı- yor. Tahvil ihracı da şirketin öz- kaynaklarıyla sınırlı olduğun- dan gereken fonlann sağlanma- sına yetmiyor. Kiralanan malın "takibi" de bir başka sorun. 4 yıllık kira süresi boyunca leasing şirketinin mülkiyetinde olan malın kiracı tarafından satılma- sını önlemek için leasing şirket- leri "istihbarat" departmanlan kurmak zorunda kahyorlar. Geçen yılki 170 milyar liralık işlem hacmiyle Avrupa'daki le- asing şirketleri arasında 93'ün- cülüğe yükselen Vakıf Leasing- in Genel Müdürü Bülent Taşar, çok büyük bir potansiyelin ol- masına rağmen önümüzdeki vıl özellikle İstanbul, Ankara, Iz- mir gibi büyük illerde rekabetin sıkılaşacağını belirtiyor. İktisat Leasing Genel Müdü- rü Esat Erkuş da gelecek yıl bü- yümenin süreceğini öngörenler- den. 1991'de kira gelirlerinin iki kat artacağmı beürten Erkuş, trilyonluk işlem hacmine ulaşan leasing şirketlerinin mal alunın- daki pazarhk gücünun yükseldi- ğine dikkat çekiyor. Factoring Factoring, leasingden de genç bir sektör. 1988 sonlarında uy- gulamasına başlanan faaoring işleminde vadeli mal satan bir şirketin alacaklan factoring şir- keti tarafından ödeme garantisi altına alınıyor. Garanti edilen alacaklann yüzde 80'e kadar olan bölümü de satıcı firmaya peşin olarak ödenecek satıcının finanse edilmesi sağlanıyor. 1988'de bir tngiliz bankaanın deneyiminden yararlamlarak İk- tisat Bankası'nın bünyesinde Türkiye'de başlatılan factoring sektöründe şu anda anonim şir- ket statüsünde kurulan Facto Fi- nans ve Aktif Finans adlı şirket- ler bulunuyor. Facto Finans, tk- tisat Bankası'nın kurduğu bir şirket. Aktif Finans ise Vakıflar Bankası, Garanti Bankası, Fi- nansbank ve Giyim Sanayicile- ri Dış Ticaret'in onaklığında bu yılın eylül ayında kuruldu. Factoringciler, 1992'de Avru- pa'da tek pazar uygulamasına geçildikten sonra ihracatta akre- ditif uygulamasının giderek kay- bolacağını belirterek sektörün geleceğini parlak görüyorlar. "Bu yıldan mutlu. gelecek yıl- dan umutluyuz" diyen Faao Fi- nans Genel Müdür Yardıması Rengin Ekmekçioğlu şöyle di- yor: "Yıllardır akreditifsiz ihraca- tı reddeden birçok büyük kunı- luş bile dünya pazariannda de- gişen koşullar nedeniyle facto- ringli ihracat yapmaya başladı. İş faacmimiz geçen yıla oranla yiizde 500 oranında artış göster- di. Özellikle tekstil sektöründe büyük bir potansiyel var. Önü- müzdeki yıl iç pazara ağırlık ve- recegiz. Bayilik, acentelik siste- miyle çalışan kunıluşlann ilgi göstereceğini sanıyorum." THY'ye 60 tazminat davası THYhakkındaki davalarda toplam 374 milyon lira tazminat isteniyor TAYFUN GÖNÜLLÜ ANKARA — Türk Hava YoUan (THY) hakkında toplam 374 milyon liralık 60 taz- minat davası bulunuyor. Dava gerekçele- rini çoğunlukla uçuş aksaklıklan, vizesiz yolcu girişleri, personel ilişkileri ve sigorta anlaşmazbklan oluşturuyor. İstanbul Anakent Belediyesi ve İstanbul Vakıflar Başmüdürlüğü tarafından THY'nin kullandığı işyerlerinin tesbiti ta- lebiyle açılmış 3 dava halen devam ediyor. Gerek THY aleyhine, gerekse THY tarafın- dan açılan ve acentelik sözleşmesinden do- ğan davalar da bulunuyor. Bunlar şöyle sı- ralanıyor: Skywayş TTT (Ürdün'de acente anlaş- mazlığı): 50 milyon Ürdün dinan. Interna- tional Air Leases Inc. (Teknik bakım ala- cağı): 815 bin dolar. Vizesiz yolcular: Al- manya 2.5 milyon mark, Danimarka 570 bin kron. Savuk acentesi (Almanya): 600 bin Mark. Air Link Inc. (Amerikan Kargo Şirketi): 1.5 milyon dolar. THY'nin özelleştirilmesi konusunda açı- lan davada ise henüz kesin bir sonuç alı- namadı. Bu davanın gelişimi şöyle oldu: SHP Denizli Milletvekili Adnan Keskin, USAŞ'ın İskandinav Hava Yolları şirketi SAS'a satışının iptaü için yargıya başvur- du. Ankara tdare Mahkemesi, açılan bu davada, satışın öncelikle USAŞ çalışanlan başta olmak üzere Türk yurttaşlanna ya- pılması gerektiğini belirterek, iptal karan verdi. Başbakanlık, bu karar için Danış- tay'a itirazda bulundu. Bu karar üzerine Keskin, Başbakan Yıldınm Akbulut, Baş- bakanlık Müsteşan Sabahattin Çakmakog- lu ve Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İda- resi Başkanı Ökkeş Özuygur hakkında An- kara Cumhuriyet Savcıhğı'na suç duyuru- sunda bulundu. Savcıhk bu olayda takip- sizlik karan verdi. Keskin'in bu karann kal- dınlması için Ağır Ceza Mahkemesi'ne yap- tığı itiraz ise henüz inceleniyor. THY'nin geçen haziran aymdan itibaren gelecek yıllarda ödemesi gereken toplam borçlan 1 milyar 717 mih/on liraya ulaştı. Bunlann tamamı, uçak alımlannın finans- manı için sağlanan uzun vadeli döviz kre- dilerinden oluştu. Ana para ödemesi 1 mil- yar 290 milyon tutarken bakiye 425 milyon lira da faiz ödemelerini içeriyor. Ahnması kararlaştınlan Airbus 340 uçaklan için sağlanacak kredinin ana para ödemesi yaklaşık 603 milyon dolar. Faiz ödemesi ise yaklaşık 283 milyon dolar. 13 ve 14. Airbus 310 uçağının kiralama gider- lerinin toplamı yaklaşık 467 milyon dolar, 10 tane Boeing 737'nin kiralama giderleri toplamı ise 665 milyon dolar tutacak. T U K E T I C I G O Z U Y L E MERAL TAMER Vaatler ve gerçekler"Haziran ayı ortala- rında Genoto ve Ga- ranti Bankası işbirli- ğiyle Opel marka ara- baların satışları yapıl- dı. Gazete ilanlarında damga vergisi hariç her türlü vergi ve kasko sigorta ücreti- nin fiyata dahil olarak arabanın teslim edile- ceği söyleniyordu. Müracaat ederek vaat editen tarihte arabamı- zı teslim aldık. Satış, eşim Haluk Aydın adınadır. Taşıt pulu alınmış, zorunlu mali sorumlultıksigortasıya- pılmıştı. Fakat kasko sigorta poliçesi yoktu. Garanti Bankası Elmadağ Şubesi'nde eşime işlemlerin çokluğu nedeniyle kasko poliçe- sinin daha sonra adresimize gönderileceği söylenmiş. Her şeyin o ana kadar tıkır tıkır gitmesi, zamanında teslim bizi çok rahatlat- tığı için kasko poliçesini de güvenle bekle- meyi kabul ettik. Biz Trabzon'da oturuyoruz. Arabayı İstan- bul'dan alıp Didim'e tatile gittik. Dönüşte De- nizli yakınlarında bir kaza geçirdik. Arabada hasar meydana geldi. Trabzon'a döndük ve süresi içinde bankaya başvurarak poliçemi- zin yanımızda otmadığını, hangi şirkete sigor- ta ettirildiğini sorduk... Sigorta, yine banka- nın bir kuruluşu olan AGF-Garanti'ye yaptı- nlmıştı. Fakat hasan ödeyemeyeceklerdi. Çünkü bizim poliçemiz 5 milyon lira muafi- yetliydi. Yani 5 milyona kadar olan hasar be- deli ödenmiyordu. Bizim hasar da kabaca 2 milyon lira civarındaydı. Genoto'yu aradık. Bize sigortayi bankanın yaptığını, problem çıktıysa hakkımızı aramak konusunda ısrarlı davranmamız gerektiğini söylediler. Bunun üzerine AGF'yi aradık. İl- gili hanım bize muafiyet falan dedi ve öde- yemeyeceklerini bildirdi. Ben de avukat ol- duğumu, bu tür bir poliçe olamayacağını be- lirttim ve hakkımı arayacağımı söyledim. Uzun bir konuşmadan sonra bu hanım ahi- zeyi kapatarak daha yetkili olduğunu sandı- ğım biriyte görüştü. Bir kısmını duyduğum ko- nuşmalarda "Avukatmış, diretryor" diyordu. Diğer kişi ile konuştuktan sonra bana "Ta- mam sizinkini ^deyeceğiz, avukatımız si- zi arayacak" dedi. Hakikaten o gün eksper aradı. Araba yap- tırıldı. Zarar tam olarak 1 milyon 750 bin lira tuttu. Bu arada her konuşmamızda "Pollçeyi gönderin" dediğimiz halde, poliçe bir türlü gelmedi. Neyse biz ödeme yapılmasını beklerken Garanti Bankası Elmadağ Şu- besi'nden yeniden arandık. Zararın ode- neceğini, fakat poliçe- mizin muafiyetsiz ha- le getirilmesinden do- ğan 2 milyon küsur li- ralık prim borcumu- zun olduğunu söyledi- ler. Ben prim borcunu ödemenin bankanın yükümlülüğünde ol- duğunu söyledim. Her ikimiz de haklı oldu- ğumuzda direndik ve iş kilitlendi. İlanla yapılan taahhürte, muafiyetli sigor- tadan söz edilmemişti. Tam sigorta yaptır- mak zorunda oldukları kesindir. Bunun üze- rine bana mahkemeye başvurmaktan başka çare kalmıyor. Ama sorarım size Trabzon: dan gidip Istanbul'da dava takip etmenin kürfeti ne kadardır? Zaten onlar da bunu bHdlkieri için böyte davranıyonar. Ama ben duyariı bir Insanım ve eger sizin köşeniz aractlıgıyla sonuç alamazsam, maliyeti ne olurea olsun bu davayı açacağım." Trabzonlu avukat okurumuz Gülayse Ay- dın'ın dava açmasına gerek kalmadı. Arkâ- daşımız Ayşe Akman önce Garanti Banka- sı Elmadağ Şubesl'ndeki ilgililerle görüştü. Kendileri Garanti Bankası Genel Müdürlüğü'n- den gelen talimat doğrultusunda bu şekil- de davrandıklarını belirttiler. Ayse Akman daha sonra kampanya so- rumlusu Fahrettin Arçin ile görüştü, ama Ar- çin "Ben yetkili değilim" dedi. Garanti Ban- kası Krediler Müdürü Adnan Memiş de ko nuşmaya yetkili olmadığını bildirdi. Sonunda genel müdür yardımcılarından Mevlut Asla- noghı arkadaşımızı arayarak konu ile ilgilen- diğini ve Trabzonlu avukat hanımın sorunu- nun halledileceğini söyledi. Gerçekten de kısa bir süre sonra okuru- muz Gülayşe Aydın'ın sorunu çözüldü ve kendilerine hasar bedeli ödendi. Ancak arkadaşımız Ayşe Akman aksama- nın nereden kaynaklandığı konusunda ısrarlı sorularına rağmen Garanti Bankası yetkilile- rinden herhangi bir bilgi alamadı. Okurumuz Gülayşe Aydın'ın bu sorunu çö- zebilmek için yaptığı telefon konuşmalann- dan edindiği izlenim ise aksaklığın sadece kendisiyle ilgili olmadığı ve bu kampanyadan otomobil alan diğer tüketicilerin de aynı du- rumla karşı karşıya bulundukları yolunda. T Ü K E T İ C İ N İ N S E S İ Garanti etmeyen belge Ekim 1990'da YUVAM mar- ka katalitik (turbo) soba aldık. Satın alırken garanti belgesi- ne dikkat etmemiştik. Belge- yi evde incelediğimizde ga- ranti süresinin imalat tarihin- den itibaren bir yıl ofduğunu fark ettik. Sobadan şimdilik bir şikâyetimiz yok, ancak merak ettiğimiz bir konu var: Garan- ti süresi satış tarihinden itiba- ren başlamaz mı? Biz bu so- bayı Ağustos 1991'de alsay- dık, garantisi doimuş mu ola- caktı? İmalat tarihinden itiba- ren garanti süresinin işleme- si, bu sobaların durduk yerde de bozulacağı anlamına mı geliyor yoksa... Ferda Yılmaz-Ordu JL UVAM fîrması satış müdürü Yaşar Öncül'le görüstük. Garanti belgesine yanlışhkla imalat tarihinden itibaren diye yazıldığını ve bu şekilde 1500 kadar sobanın piyasaya verildiğini söyledi. Yaşar Öncül, tüm mamulUri için garanti süresinin mahn sattn ahndtğı tarihttn itibaren geçerli olduğunu ve bu tarihin de müsteri tarafından fatura ile ibraz edilebileceğini kaydetti. Demek ki Yuvam marka sobası olanlann faturalannı 1 yıl saklamaiart gerek. Yetkili bayiden şaşmayın 19.11.1989 tarihinde her türlü beyaz eşya satan Tun- ca Ticaret ten Arçelik çama- şır makinesi satın almıştım. Bir yıllık garanti süresi dolma- dan makinem bozukju. Yetkili servise başvurdum, ancak ba- na makinenin fabrika çıkış ta- rihinin çok eski olduğunu, ga- ranti belgesi olmasına rağ- men tamir parasının tarafım- dan ödenmesi gerektiğini söy- lediler. Parayı odedikten son- ra bu konuyu yetkililere anlat- mak üzere Arçelik'in Çayıro- va'daki fabrikasına gittim. Be- ni ilgiyle dinleyen Servis Mü- dürü Ersin Öncü, tüketicinin yetkili bayilerin dışında yaptık- ları alışverişlerde böyle tatsız- lıkların çıkabildiğini, korsan bayilere itibar edilmemesi ge- rektiğini söyledi. Gerçekten de korsan bayi bana fatura vermemişti. Eh faturasız alı- nan bir malın garantisinin olup olmayacağı da insafa kalmış- tı. Tüketici olarak epey sorum- suz davranmıştım, bunu fark edince üzüldüm. Bu arada Ar- çelik yetkilileri, banaödediğim tamir parasının iade edilmesi- ni sagladılar. Jale Okay-İstanbul Halk Ekmek'in dikkatine... Üretim koşullanndaki teknik olanaklarla sağlıklı unlu ürün- ler sunan ve daha ucuz olma- sı nedeniyle de büyük rekabet şansı olan halk Ekmek kuru- luşu, bayilik verdiği kişileri ye- terince denetlemiyor. Bunun en somut örneğini ekim ayı başında yaşadım. Sürekli ola- rak Beşiktaş'taki bayiden 1250 liraya akJığım tost ekme- ğini, rastlantı olarak Yıldız Posta Caddesi'ndeki bayiden 2000 liraya alınca, doğal ola- rak ilk aklıma gelen fiyatlara zam yapıldığı oldu. Ancak er- tesi gün diğer Halk Ekmek ba- yilerinde yaptığım araştırma sonunda tost ekmeği fiyatının değişmediğini öğrendim. Bu- nu Yıldız Posta'daki bayiye ilettiğimde bana paramı iade etmek istediler. Bu arada ba- zı Halk Ekmek bayilerinin ca- ma asmaları gereken fiyat lis- tesine de sahip olmadıkları dikkatimi çekti. Hem tüketici- leri hem de Halk Ekmek yöne- ticilerini uyarmak istedim. Mustafa Anık-İstanbul URETıCıYE TESEKKOB Erdal Mobilya'ya teşekkür 10 yıllık eviiliğimizin ar- dından sıra ancak 1988 so- nunda mobilya almaya gel- mişti. Çok özendiğimiz için Mersin bize dar geldi ve Ankara Siteler'den Erdal Mobilya'dan evimizi döşe- dik. Ancak 1990 yazında koltuklanmızdan toplu iğne başı büyüklüğünde böcek- ler düşmeye başladı. Kol- tukların kumaşını delip dı- şarı çıkıyorlardı. Kumaşlar delik deşik olurken sanki bizim yüreğimiz deliniyor- du. Çevremizdeki döşeme- cilere sordum, koltukların döşemesinde kullanılan ot- ların böceklenme yaptığını söylediler. Bunun üzerine 22.8.1990 günü Erdal Mo- bilya'ya bu durumu bikJiren bir mektup yazdım. 2 gün sonra beni aradılar ve "Üzülmeyin, koltuklarınızı kargoyla gönderin, doşe- melerini değiştirip yepyeni yapalım dediler. Birkaç te- lefon görüşmesinden son- ra koltukları Mersin'de yap- tırmaya karar verdik. Bize seçtiğimiz kumaştan 25 metre ve döşeme ücreti olarak da 300 bin lira gön- derdiler. Böyle hatasını dü- zettmeye hazır satıcıya çok az rastlanabileceğini, bizim şanslı kişiler olduğumuzu düşünüyor ve Erdal Mobil- ya'ya teşekkür ediyoruz. Mehmet Palaz- İsfanbul Alanyafdan gelen pike Yaz tatilirtde Alanya'da DİMİTEX mağazasından bir adet pike aldık. Eve gel- digimizde pikenin defolu olduğunu gördük. Isparta'- dan telefon ederek mağa- zaya durumu bildirdiğimiz- de "malı bize gönderirse- niz, değiştiririz" dediler. Postayla gönderdık. Bir hafta sonra sağlam pike bir özür mektubu ve aynca gö- nül alma mahiyetinde ufak bir armağanla birlikte bize geldi. Çok memnun kaldık. Dr. Zeki Aydın-lsparta '91 modelleriyle. LJGUNGOR ELEKmO 7EKMK SANAYİ VE TIC. LTD. Şl ŞİŞLİ Holaskargaa Cad M : I 3 I 6 S 2 6 ÇİFTEHAVUZIAR Boâdot Cod. Tel:34J9O98 No : 332/1 İSTANBUl FOT U l 11 74 No : 228/B KAWKÖV/İSTANBUL Fax : 363 M 03 . Avrupadan daha ucuza. DEN , ŞIMDİ ALINIR.r,ÇİFTEHAVUZLAH Mağajamız Aralık ve Ocak aylannda PAZAR gjnien saal 10-18 arası açıktır