Katalog

10 ARALIK 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Çaybank'ta kavga var • ANKARA (ANKA) — "Bankactlık işlemleri yapma ve mevduat toplama" hakkını mahkeme karanyla yeniden elde eden Çaybank'ın büyük hissedarlan Temel ve Ekşioğlu aileleri, bankayı yeniden canlandırmak üzere harekete geçtiler. Bankayı güç duruma soktuğu gerekçesiyle Yönetim Kurulu Başkanı Hamit VarlTyı savcıhğa şikâyet etmeye hazırlanan Ekşioğlu ve Temel aileleri, murakıp Salih Zenbadoğlu'nun karanyla banka genel kurulunu olağanüstü toplantıya çağırdılar. Toplantı 14 aralıkta bankamn RizeMeki genel müdürlüğünde yapılacak. "Fabrikadan çıkmama" eylemi • KOCAELİ (AA) — Izmit Derince'de kurulu Koruma Tanm Ilaçlan Klor Alkali Tesisleri'nde çalışan 150 işçinin dün 48 kişinin işten çıkarılması üzerine başlattıklan "fabrika dışına çıkmama" eylemi sürüyor. Petrol-tş Sendikası Kocaeli Şubesi Başkanı Mehmet Güray, bugün yaptığı yazılı açıklanıada Koruma Tarım'da ucuz işçi çalıştırma adına tenkisat yapıldığmı belirterek bunlann yerine asgari ücretle veya müteahhit eliyle işçi çalıştınlmak istendiğini öne sürdü. Işverenin Koruma Tarım'da sendikalı ve insanca yaşayabilecek ücret alan işçilerin varhğından rahatsız olduğunu ileri süren Güray, işçinin polis ile karşı karşıya getirilmek istenmesini de üzücü bulduklannı söyledi. Yeni serbest bölgeler • ADANA (AA) — Türkiye'de altyapı çalışmaları sürdürülen Adana-Yumurtalık, Ege, Istanbul 2. Kısım ve Trabzon serbest bölgelerinin 1991 yılı içinde faaliyete geçeceği bildirildi. Geçen mayıs ayında kurulan ve toplam 52 kilometrelik kıyı alanıyla Ortadoğu'nun en büyük serbest bölgesi niteliğini taşıyan Adana- Yumurtahk Serbest Bölgesi, 1991 yılı sonuna doğru ticari faaliyete geçecek. Serbest bölge için başvurular ise aynı yılın ilk yansında kabul edilecek. Yumurtalık Serbest Bölgesi'ni Toros, Adana, Yumurtalık Serbest Bölgesi Kurucu ve tşleticisi A.Ş. (TAYSEB) kurup işletecek. 'Soydaş'a konut yardımı yok • ANKARA (AA) — Tflrk asıllı olsalar dahi Türk vatandaşı olmayan yabancı uyruklu kişilerin konut edindirme yardımı ndan yararlandınlmayacaklan bildirildi. Feshedilen sözieşmeler • ANKARA (AA) — Uyuşmazlık Mahkemesi, sözleşmeli personelin sözleşmesinin idare tarafından tek yanlı olarak feshinden dolayı çıkan anlaşmazlığın, idari yargıda çözümlenmesi gerektiğine karar verdi. Resmi, Gazete'de bugün yayımlanan karara göre Güney Anadolu Linyitleri Işletmesi'nde çalışırken teftiş raporuna dayanılarak ilişiği kesilen bir çalışan, işlemin iptali istemiyle Manisa fdare Mahkemesi'ne dava açtı. Konuyu görüşen Uyuşmazlık Mahkemesi, idare mahkemelerinin idari işlemlerin hukuka aykınlık dummlarında menfaati ihlal edilenlerin açtığı iptal davalannı çözmekle görevli olduğuna, bu nedenle anılan olayda doğan anlaşmazlığın çözümü için idare mahkemesinin görevli olduğuna karar verdi. BUGÜN • Seminer Islam Kalkınma Bankası, Islam Kalkınma Bankası'na üye ülkelerin Kalkınma Finans Kuruluşlan Birliği (ADFIMI) ve Ziraat Bankası'nın ortaklaşa düzenlediği "Yatınm ve Kalkınma Bankacılığı ve Yatınm Projelerinin Finansmanı" konulu seminer, bugün saat 10.00'da Ziraat Bankası'nın Ankara Eğitim Tesisleri'nde başhyor. Yabancı katüımcılann da bulunduğu seminer 12 aralıkta sona erecek. Yabancı sermaye kaygılıTürkiye'deki siyasi gidiş yabancı yatıhmcılan kaygılandınyor. Genelkurmay Başkanı'nın istifasını ve Zonguldak grevini Türkiye'deki iş riskini arttıncı gelişmeler olarak değerlendiren bu çevreler, Cumhurbaşkanı Özal'ın hâlâ alternatifsiz olduğu görüşünde. Henüz yatırımları dondunna anlamına gelmeyen bu kaygı, bugüne kadarki "sınırlı sermaye getirme" tavrınm sürmesine yol açacak. YASEMİN ÇONGAR ANKARA — Orgeneral Necip To- rumtay'ın istifası ve Zonguldak greviyle yeniden hareketlenen siyaset sahnesi, "Türkiye'de istikrann süreklili|inden hiçbir zaman emin olmamaktan yakınan" yabancı iş çevrelerinde yeni kaygılar yarattı. Körfez krizinin başmdan beri Türki- ye'deki iş riskinin artuğmı savunan ABD ve Batı Avrupalı yatınmcdar, son geliş- meler ertesinde Cumhurbaşkanı özal- ın "altenuıtifgiziigiııi" koruduğunu, an- cak yatınm kararlan açısmdan ciddi uya- nlarla dolu bir döneme girildiğini belir- tiyorlar. Wall Street Journal ve Financial Ti- mes gibi ekonomi gazetelerinin geçen hafta içinde yayunladıklan "kaygüT yo- rumlardan da etkilenen ABD ve Baö Av- rupa yatınm ve finans çevrelerinin Tür- kiye'deki son duruma ilişkin değerlendir- meleri şu noktalarda toplanıyor: 1— Cumhurbaşkanı özal hâlâ alter- natifsiz bir lider ve onun desteklediği po- litikalar karşısında ciddi bir seçenek oluşturulamadı, 2— Ancak seçmenlerin desteğini bü- yük ölçüde yitiren özal ve ANAFın, Si- lahlı Kuvvetler'in yönetiminin ve sendi- kaların tepkisini giderek artan biçimde çektiği görülüyor. Son gelişmeler Türki- ye'de istikrann her an kazaya uğrayabile- cek bir süreç olduğunu kanıtUdı. Genel Maden-tş'in grevi şu anda 48 bin işçiyle sınırlı. Ancak sendika genel başkamnın ifade ettiği gibi işkolunun özelliği nede- niyle bu grevin çalışma yaş&mında bü- yük dalgalanmalar yaratması ve yayılma- sı tehlikesi ortadan kalkmış değil, 3— Muhalefet partileri kamuoyunun tepkisini kucaklamaya yönelik girişim- leri sürdürüyorlar. Bugüne kadar parla- menter muhalefetin çekingenüği sayesin- de uygulamalannı rahat biçünde devam ettiren Cumhurbaşkanı Özal ve ANAP hükümetinin, gündemdeki sine-i millet ve erken seçim tartışmalanyla bir ölçü- de yıpranması mümkün. Bu tartışmala- rın, sonuç alıa olmasa bile iş yaşamın- daki durgunluğun devamı yönünde etki yapması bekleniyor. Yabancı iş çevrelerinin bu görüşleri, Türkiye^deki yaünmlannı dondurma ya da yeni iş alanlanna yönelmeme doğrul- tusunda bir karar vermelerine yol açma- dı. Ancak yatınmalar, Türkiye'ye geti- rilen sermayenin bugüne dek hep sınırlı tutulduğunu ve son gelişmelerin de bu temkinli tutumun doğruluğunu kanıtla- dığını ifade ediyorlar. öte yandan Zonguldak grevinin To- rumtay'ın istifası ve TBMM'deki geliş- melere oranla yabancı yatınmcılann da- ha cok ilgisini çektiği gözleniyor. Ingi- liz Financial Times gazetesinin de bu grev ve Türkiye'deki çahşma yaşamının genel dunımu konusunda geniş bir ya- yın yapma hazırhğında olduğu öğrenil- di. Yabancı yatınmcılann bu konudaki genel değerlendirmesi, "maden isçüeri genel bir grevin yolunu açtnasa biîe ha- yat pahalıhğmın 1991'de de sünnesi ha- İinde sendikai eylemlerin gelecek ayiar- dan itibaren ciddi boyutlara ulaşabilece- gini gösterdi" şeklinde özetleniyor. Tavuklar 4 fiyat' yumurtluyorYumurta üreticisi fiyatlara hâkim olma savaşı veriyor. Bu savaşta şimdilik tüccar üstün durumda. Hem bu savaş hem de piyasada 6 ceşit yumurta bulunması fiyatların çok farkh olması sonucunu doğuruyor. ESER ATtLLÂ Yumurta piyasasında fiyat be- lirleme sancısı yaşanıyor. Hazi- ran ayında Yumurta Üreticileri Demeği'nin piyasadaki fıyatı tek elden belirlemek amacıyla üye- leri arasında kurduğu borsanın tam olarak işletilemediği belir- tiliyor. Bunda en büyük etken olarak da 15 yıldır gayri resmi borsa görevini üstlenen Baş- makçı Tavukçuluk Kooperatifi- nin hâlâ fiyat belirlemede baş- rolü oynaması ve kaçak yumur- ta üreticilerinin sayısının çok fazla olması gösteriliyor. Yumurta Üreticileri Derneği üyelerinden Kemal Özynva, der- nekçe kurulan borsanın temel amacının Türkiye çapındaki 14 bölgede faaliyet gösteren koope- ratif ve şirketlerin belirledikleri fiyatlardan yola çıkarak ortala- ma bir yumurta flyatı saptamak olduğunu söylüyor. Borsanın amacını yerine getiremediğini belirten Özyuva, "15 yıldır bu piyasaya fiyat veren Afyon Baş- makçı'da kurulu Başmakçı Ta- vukçuluk Kooperatifi'dir. Tür- kiye çapında bircok tüccar ve toptancı, yumurtayı Başmakçı üzerinden alır. Şu anda da yıl sonuna dek tüm alımlar Baş- makçı üzerinden yapümış du- rumda. En azından yıl sonuna dek derneğin kurduğu borsanın işlemesi zor göriınüyor" diyor. Başmakçı'nın piyasanın yakla- şık yüzde 5'ini temsil etmesine karşın yılların geleneği uyann- ca fiyatlann buradan belirlendi- ğini söyleyen özyuva, "Derne- ğin kurduğu borsanın işleyebil- mesi için bir süre birkaç üretici loplanıp Başmakçı'dan yumur- ta aldık. Böylece Başmakçı'yı mağdur durumda bırakmamayı ve piyasadaki fiyat farkını önle- meye çauştık. Ancak bu da uzun sünnedi, fiyat farkını önleyeme- dik" diyor. Yumurtada kaçak ureticilerin çok sayıda olduğu- nun altını çizen özyuva, kaçak faturasız satış yapan ureticilerin olması halinde sağlıklı bir fiyat politikası izlemenin zor olduğu- nu dile getiriyor. özyuva, geçen hafta ilk kez lstanbul'da yumur- tayı ihaleye sunduklarım ve arz- talebe göre Istanbul için bir fi- yat belirlediklerini belirtiyor. Yumurta üreticilerden Aip Hüsnü Öroglu da tüccarlann yumurta fiyatlanyla istedikleri Fınncılardan 'eyleırf tehdidi HÜSEYİN ERCİYAS İZMtR — Belediyelerin ek- mek işine el atmalannı doğru bulmadıklanru belirten Türkiye Ekmek Sanayii lşverenleri Sen- dikası Başkanı Mehmet Ati Yol- görmez, ülke genelinde eyleme gidebileceklerini söyledi. Ekmek fıyatlannın hızh artı- şı karşısında denge unsuru ol- mayı ve ucuz ekmek üretmeyi amaçlayan belediyelerin bu sek- töre girmesi fınncılann tepkisi- ne yol açıyor. Belediyelerin gö- revlerinin ne olduğunun, neler yapacaklanmn yasalarda belir- tildiğini, onlan yapmalan gerek- tiğini anlatan Türkiye Ekmek Sanayii lşverenleri Sendikası Başkanı Mehmet Ali Yolgör- mez, "Belediyelerin ekmek işi- ne el atmalan dogru değil" de- di. Yolgörmez, ekmek üretme- nin fınncılann, ekmek sanayici- lerinin işi olduğunu kaydederek sözlerini şöyie sürdürdü: "Belediyelerin başlıca işleri öylece duruyor. Biz belediyeleri görolerine davet ediyoruz. Gö- revlerini yapsınlar, elin işine ka- nşmasınlar. Belediyeler ticaret için değil, hizmet için vardır, ti- carete ellerini sokmasınlar." Ekmeği belediyelerden daha ucuza mal ettiklerini belirten Mehmet Ali Yolgörmez, "Ek- mek fabrika» olan belediyeler maliyet hesabı çıkarsınlar, görii- lecektir ki bizimki daha ucuz" dedi. Belediyelerin fırınlan ucuz ekmek satmak iddiasıyla kurdu- ğunu, ancak zarar edince fiyatı yükseltmek zorunda kaldıklan- nı öne süren Türkiye Ekmek Sa- nayii İşverenleri Sendikası Baş- kanı Mehmet Ali Yolgörmez, gi- rişebilecekleri ti'lemlerle ilgili olarak da şunlan söyledi: "Belediyeler ekmekten elini çekmeJidir. Belediyeler elini çek- mezse biz burada bir şeyler dü- şünebiliriz. Nasıl tşçiler bir toplu grev düşiinüyorsa, biz de toplu bir eyleme gidebüiriz. Bir dire- niş yapmak zorunda kalacağız. Bağırıp çağınyoruz, yazışmalar yapıyoruz, 'Bu böyledir' diyo- ruz. Boyle olmuyorsa, duyntaya- caklarsa, yetkililer bu işin farkı- na varmıyorsa. bizun dertlerimi- ze çare bulmuyorsa, biz Türki- ye genelinde deprem yaratmz." Öte yandan Niğde'de ekmeğin satış fiyatına bugünden geçerli olmak üzere 100 lira zam yapıl- dı. MEVZUAT YAYIMCILIĞINDA GÜVENİLİR KAYNAK Sanayiciler, Hukukçular, Yöneticiler, İşadamları, Müşavirler... Yayımlarımızda. her seriyc ait ana kanun ile ck ve ilgili Ka- nunlar, Kararnameler, Tüzükler, Yönetmelikler Uygulamayla ilgili — Yüksek Mahkeme Kararlan, — Tebliğler, Tamimler, Genelgeler vs. yeralmaktadır. Yürürlükteki mcvzuatta değışıklik yapıldığı takdirde, değişik- likler vc ilaveler metne ışlenmckte, eski şekiller de aynca veril- , mektedir. Konulan dipnotlanyla ilgili mevzuat arasında irtibat kurulmak- ta. böylece konulann muntazam bir şekilde takibi mümkün ol- maktadır Yayımlarımız hakkında geniş bikji almak için lütfen şirketimize başvurunuz veya broşür isteyınız YAYIMLARIMIZ D VERGİ MEVZUATI D İŞ HUKUKU MEVZUATI D SENDİKALAR ve TOPLU SÖZLEŞME MEVZUATI C SOSYAL SİGORTA MEVZUATI C BAĞ-KUR MEVZUATI D . BANKA ve SERMAYE PİYASASI MEVZUATI C TÜRK PARASININ KIYMETİNİ KORUMA (KAMBİYO) MEVZUATI D TEŞVİK MEVZUATI D İTHALAT MEVZUATI D İHRACAT MEVZUATI C GÜMRÜK MEVZUATI ~ AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU (AET) MEVZUATI D TURİZM MEVZUATI • BELEDİYE MEVZUATI D İMAR MEVZUATI D DEVLET İHALE KANUNU VE İLGİLİ MEVZUAT 3 İMALAT SANAYİİ MEVZUATI LEBİB YALKIN YA YIMLARI "Yürürlükteki mevzuat' LEBİB YALKIN YAYIMLARI VE BASIM İŞLERİ A.Ş. Büyükdere Cad.Gültepe.Ecza Sok. (Eczacıbaşı fabrikası yan sokağı) No: Safter Han Kat: 1 80640 İstanbul Tel- 179 67 50 (8 Hat) Fax: 178 90 64 gibi oynayabilmelerinden yakı- nıyor: "10 tüccar bir araya ge- lerek Başmakçı'dan mal almı- yor, fiyatlan düşürüyor, bu dü- şük fiyatlardan piyasadan mal alıp bunları stokluyor. Daha sonra Başmakçı'ya gidip fiyatla- n yükseltiyor ve ucuza aldıgı yu- murtalan yüksek fiyaltan salı- yordu. Yani tüccar tarafından üretici kullanılıyordu" diye ya- kınıyor. Derneğin kurduğu bor- sanın amacının bu oyunlara son vermek olduğunu belirten Öroğ- lu, ureticilerin çok zor organize olduğunu, bu nedenle de henuz borsanın amacına ulaşamadığı- nı söylüyor. Piyasada istikrarlı bir yumurta fiyatının tutturula- bilmesi için de her üreticinin bir- liklere üye olması ve faturalı sa- tış yapması gerektiği belirtiüyor. İstanbul sokaklarında şu an- da bir yumurtanın fiyatı 150 li- rayla 330 lira arasında-değişiyor. Yumurta fiyatlarındaki bu bü- yük farkhlıklar faturasız satış yapan üretici ve perakendecile- rin yanı sıra piyasada 6 çeşit yu- murta olmasına da bağlanıyor. Kılavuz adı verilen en ucuz yu- murta, civcivin yumurtlayacak hale geldikten sonra yaptığı ilk yumurta olarak tanımlanıyor. Yumurtalar 30'ar adet violler halinde tartılıyor. Kılavuz yu- murtalannın 30 tanesinin ağır- lığı 1450 gramın altında geliyor. Tavuğun 4. haftadan sonra verdiği yumurtalara piliç adı ve- riliyor. Bunların 30 tanesinin ağırhğı 1450 gramla 1650 gram arasında değişiyor. Yarka denilen yumurtalar pi- licin biraz daha iricesi. Tavuğun 6. haftasında verdiği bu yumur- talann 30 tanesinin ağırhğı 1650-1750 gram arasında• Tavuğun olgunluk dönemin- de verdiği yumurtalara da yeni ana, eski ana ve süper isimleri veriliyor. 30 adet yeni ana yu- murtasının ağırhğı 1750-1850 gram, eski ana yumurtasının ağırhğı 1850-1950 gram arasın- da değişirken süper yumurtalar 1950 gramın üstündekiler olarak tanımlanıyor. Bugdaya ^emtia borsası' Ekonomi Servisi — Toprak Mahsulleri Ofısi (TMO), buğday fiyatlanndaki tepkilere son ver- mek amacıyla buğday emtia bor- sası kurmayı hedefliyoT. Genel Müdür Ahmet Özgüneş, kâğıt üzerinde mal alım satımı yapılan bu borsayla hem çiftçinin hem de alıcının kazançlı çıkacağını be- lirtti. Özgüneş, "Bu sistemleçift- çi henüzürünü biçmeden tarlası- na ekeceği buğdayı satma olana- gına sahip olacak. Alıcı da önce- den belirienen fiyattan mal alma- yı garanti edecek" dedi. Ekonomi Muhabirleri Derne- ği'nin aylık sohbettoplantısında 'bol mercimekli' yemekler ara- sında bir konuşma yapan TMO Genel Müdürü Ahmet Özgüneş, borsayı kurmak için çalışmalar yaptıklannı ve bunu hükümete ilettiklerini açiklayarak mevcut sistemi değiştirmenin çok zor ol- duğunu, ancak 1991 yılındayeni borsayı faaliyete geçirebilecekle- rini belirtti. Dünyanın en büyük buğday emtia borsasının Chica- go'da bulunduğunu söyleyen Özgüneş,"BizdeChkagoBorsa- sı'nı örnek alarak bir borsa kur- maya çalışıyoruz. Yabancılar bi- le Türkiye'de bir bakliyat borsası kunılması gerektigini soylüyor- lar. Neden olmasın?" dedi. Avrupa ve Amerika'da yeşil mercimek ve nohuta olan talebin her geçen gün arttığına da dikkat çeken Özgüneş, Türkiye'nin dünyada yıllık 500 milyon dolar- lık bir mercimek pazarına sahip olduğunu belirtti. Özgüneş, bu nedenle özellikle sulama olanak- lannın kıt olduğu bolgelerde çift- çiye mercimek ve nohut ekimi yapmalannı önerdiklerini söyle- di. İç tüketimi arttırmak ıçııı ue TMO'nun Ofis Piknik adında bir büfe açtığına değinen Özgüneş, "Ofis çalısanlan 100 biner lira koyarak 1 milyar sermayeli bir şirket kurduk " dedi. EKONOMİ NOTLARI OSM.\N ULAGAY KİT Oyunu: Önce Batır Sonra Bedavaya Sat Aslında oyun çokian başladı, şimdi sıra son perdeye gel- di. En marifetli oyuncular bu perdede sahneye çıkacak ve koronun, "Satalım, satalım, bedavaya satalım" sesleri yeri göğü inletecek. Bu son perdenin uvertürünü Sayın Cumhurbaşkanı Ozal yaptı. Yaklaşık on gün önce Ankara'daki bir toplantıda ko- nuşurken şu direktifi verdi Sayın Cumhurbaşkanı: "KİT'ler artık devrini tamamlamıştır. Artık ucuza verdin, pahalıya verdi lafı da yok. Neye verirsfeniz verin bunları bir an önce eklen çıkartın. Her zaman zarar etme ihtimalleri yük- sektir. KİT'lerin devlet tarafından desteklenmesi bütçe açık- larını arttırır. Bunu bütçeden devlet değil millet öder." (Hür- riyet, 28 Kasım 1990) Başkomutan, pardon Cumhurbaşkanı Özal işareti verirv ce arkasından KİT Komisyonu Başkanı, ANAP milletvekili Yavuz Köymen demecı patlattı ve şöyle konuştu: "KİT'ler yıllardan beri bu devletin ve milletin sırtında kam- burdur. Bu kamburdan bir an evvel kurtulmamız gerekiyor. KİT'ler yılda trilyonlara varan zarara uğruyorlar. Bazı KİT ku- ruluşlarını bedavaya bile vermeye razı olmalıyız." (Hürriyet, 3 Aralık 1990) Yılın sonu yaklaştıkça bu beyanları diğerleri izleyecek ve yıl sonunda KİT'lerin 1990 zararları belli olduğunda bu tür beyanlar çoksesli bir koroya dönüşecek. Bu beyanları ya- panlar ilk bakışta haklı görünen bir gerekçeye dayanacak, çünkü bu köşede daha önce yazıldığı gibi bu yıl sonunda KİT'lerde en az 11-12 trilyon mertebesinde bir borçlanma gereği ortaya çıkacak. Kamu kesimi borçlanma gereği ilk kez GSMH'nin yüzde 9.5'ine yükselirken bunun neredeyse ya- rısı KİT açıklarından kaynaklanmış olacak. Kamu kesimi borçlanma gereğinın, yani kamu açıklarının artması enflas- yonun temel nedenlerinden biri olarak kabul edildiğine gö- re hemen şu sonuca vanlacak: Efendim KİT'ler çok açık ver- diği için enflasyon.önlenemiyor, enflasyonu önlemek istiyor- sak yok pahasına da olsa KİT'leri elden çıkartalım, hatta be- davaya verelim. Tamam, hepsi iyi güzel de KİTIerin açıklan neden hızta tırmandı ve kârlılıkları düştü 1990'da? İşletmeci KİT'lerin borçlanma gereğinin GSMH'ye oranı 1988'de yüzde 2.7'ye, 1989'da yüzde 2.6'ya düşürülmüşken neden 1990'da bu oran yüzde 4.5'e tırmandı? İşletmeci KİT'lerin kârlılık oran- ları 1988de yüzde 14.3ten 1989'da yüzde 7.9'a ve 1990'da yüzde 5.7'ye nası! düştü? İşletmeci KİT'lerin faktör gelirle- rinin yatmmlarını karşılama oranı 1988'de yüzde 92.3'ten 1989'da yüzde 85.1 'e ve 1990'da yüzde 61 'e neden düştü? Bizi bu soruların cevaplarına yaklaştıracak bazı ipuçlannı 1991 yılı programında buluyoruz. 28 Ekim 1990 tarihli Res- mi Gazete'de yayımlanan programın 95. sayfasında şöyle deniyor: "1990 yılında KİT'lerin tarımsal ürün stoklarının artması ve iç ve dış konjonktürûn etkisiyle faktör geiirlerinde meyda- na gelen azalma nedeniyle işletmeci KİT'lerin borçlanma ge- reğinin GSMH içindeki payının yüzde 4.4'e yükselmesi bek- lenmektedir." Daha sonra şu satırtar yer alıyor 1991 programında: "1990'da ithalat rejiminde yapılan değişikliklerle artan re- kabet ortamında KİT fiyat ayarlamaları sınırlı olurken TL'nin değer kazanması ve yurtdışı fiyatlarındaki düşme bu kuru- luşların dış ticaretten elde ettikleri gelirleri olumsuz etkile- miştir. Esas itibarıyla yurtiçi katma değeri yüksek bir üretim yapısına sahip olmaları nedeniyle KİT'lerin ışçilik ve perso- nel giderlerindeki artışlar, ithal girdilerin ucuzlamasıyla derv »gelenememiştir." DPT tarafından hazırlanan 1991 yılı programında yer alan bu açıklamalar KİT'lerin son dönemde belki de bilinçli ola- rak çıkmaza sürüklendiğini düşündürüyor. Sanki KİT'leda-; açıklarını azaltma çabalarından tamamen vazgeçitmiş, ter»' sine izlenen politikalarla bu açıklann büyümesine çanak tu- tulmuş. Ne yapılmış? • "İthalatı libere edip enflasyonu önleyeceğiz" gerekçe- siyle KİT'lerin maliyet artışlarını fiyatlarına yansıtma olana- ğı kısıtianmış; • Tamamen polıtik gerekçelerle personele yüksek oranlı zamlar yapılmış; • İzlenen kur politikasıyia KİT'lerin ihracatlarını arttırma- ları önlenmiş; • TMO'ya bu yıl tamamen politik gerekçelerle ve dünya fiyatlannın çok üstünde fiyatlaha çok büyük miktariarda buğ- day alma talimatı verılmiş ve yalnızca bu kuruluşun açığı tril- yonla ölçülecek düzeye çıkmış; • KİT'leri âdeta gözden çıkartan bu politikalar sonucun- da KİT'lerin açıklan ve borçlanma gereği rekor düzeylere tır- manmış. • KİTIerin rekabet gücü kazanmaları ve anormal zamlar yapmadan yaşayacak duruma gelmeleri için gerekli yatırım- ların birçoğu ise savsaklanmış, böylece birçok KİT tam bir çıkmazın ıçine itilmiş. DPT'nin hazırladığı 1991 yılı programının verdiği ipuçla- rından da yararlanarak çizmeye çalıştığım bu tablo ilginç ve kurnazca senaryoyu ortaya koyuyor sanırım. Şimdi sıra son perdeye gelmiş, "bedavaya da olsa KİT'- leri satalım" neşriyatı başlamıştır. Gerçekten zarara mah- kûm KİT'leri bedavaya da verseler kimse almayacağına gö- re asıl amacın, kâr potansiyeli olan KİT'leri bedavaya birile- rine peşkeş çekmek olduğu akla geliyor. KİT'leri rasyonelleştirme, rehabilite etme ve en iyi koşul- larla özelleştirme hedefinden gelinen nokta galiba budur. KİT'leri ekonomiye kazandırmayı beceremeyenler şimdi haraç-mezat satışın cazgırlığını yapmaktadır. ŞlRKETLERDENHABERLER • EMRE DERİ, nefes alan deri HRCN'yi ithal ediyor. Fir- ma, 12-14 aralık tarihlerinde Sheraton Oteli'nde yeni ürünle- rini sergileyecek. • BAGFAŞ, gübre ihracatına yeniden başladı. Fabrika, iki yıl- dan bu yana kimyevi gübre ih- racatı yapmıyordu. • AMIGA 3000, Türk bilgisa- yar piyasasına sunuldu. Amiga1 mn yeni ürünü geniş multimedia olanaklanyla diğerlerinden ay- nhyor. • PRINTEMPS Mağazası- nın dördüncü katında açılan Spor Malzemeleri Satış Merke- zi'nde dünyanın tanınmış spor malzemeleri ureten kuruluşlan- nın urünleri satılıyor. • HONDA Türkiye Genel Distribütörü Çelik Motor, tz- mir, Mersin, Ankara ve İstan- bul'da özel servis günleri düzen- Iedi. Bugünlerde, Honda sahip- lerine ücretsiz klinik-bakım, üc- retsiz yağ ve filtre değişim, dile- yenlere test-sürüş imkânı ve tüm yedek parçada yüzde 20 indirim gibi hizmetler sunuluyor. • PET HOLDİNG Mosko- va'da bir ticaret merkezi kurdu. 1200 metrekarelik bir alanı kap- layan iki katlı merkezin bir bö- lümünde BtS (Birleşik Ihracat- çı Sanayiciler), Dış Ticaret AŞ. daimi sergisi açıldı^_ • ELSA ELEKTRONtK, merkezi Ispanya'da bulunan Uluslararası Pazarlama ve Rek- lam Firmalan Konfederasyonu (CIE-M1P) 1990 Uluslararası Avrupa Kah'te ödülü'nü aldı. • KENT GffiA, 1.6 milyon tutannda ihracat bağlantısı ger- çekleştirdi. DÖVİZ KURLARI 06vıan Cinsı 1 ABO Dotarı 1 B Alman Markı 1 Avustralya Dolan 1 Avustutya Şihnı 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fın Maridası 1 Fransı; Frangı 1 Hoilanda Flonnı 1 isveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 Itatyan Lıreö 1 Japon Ver.ı 1 Norveç Kronu 1 Stertın 1 S Arabıstan Rıyalı D0V12 Al,ş 2828 33 1909 74 2188 56 270.79 92.19 496 46 792 03 563 30 1694 62 507 59 2241 15 253 66 2159 487 64 5507 61 754 20 Dövız Salıs 2834 00 1913 57 2192 95 27133 92 37 497 45 793 62 564 43 1698 02 508 61 2245 S4 254 17 2163 488 62 5518 65 755 71 Efekö! Ahş 2825 50 1907 83 215135 270 52 90.62 49150 778 57 562 74 1692 93 502 51 2238 91 249 35 2138 482 76 5502 10 741 38 Efektıf Satış 2842 50 1919 31 2199 53 272.14 92.65 498 94 796 00 566 12 1703 11 510 14 2252 38 254 93 21.70 490.09 5535.21 757 98 CJtnuzmt i 1 4810 AJman Markı $ 5.0209 Fr Franjı $ 1.6690 Hol Flonnı $ 1 2662 Isv Frangı 11115.00 Ital Lıreti S 131 OOJaponYenı $ 3 7501 S Arab Rıyalı £ 1 9473 S