Katalog

25 EKİM 1990 HABERLER CUMHURÎYET/U Trafik canavar gibi: 35 ölü • Haber Merkezi — Yurdun çeşitli yerlerinde dün meydana gelen trafik kazalarında 35 kişi öldu, 96 kişi de yaralandı. Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesinde yolun kaygan olması nedeniyle meydana gelen zincirleme kazada üç otobüs şarampole yuvarlandı. Kazada otobüslerde yolcu olarak bulunan Selvinaz Alp, Zekeriya Güner, Meryem Yıldırım ve adları bilinmeyen üç kişi öldü. Edirne- îstanbul yolundaki kazada Smonon Tatiana Papescu, Sarin Popescu, Balasa Varopvorbchievici ve Victor Varovorbchievici adlı 4 Rumen turist can verdi. Yurtta, dun meydana gelen diğer kazalarda yaşamlannı yitirenlerin adları şöyle: Adana'da Habeş Güzelsu ve kimlıği belirlenemeyen bir kişi, Ankara-Bursa yolunda Hasibe, Alper Uğunay, Karaman'da Naci Yavuz, Amalya'da Ali Kahraman, Samsun'da Necmettin Cebeci, Diyarbakır'da Şükrü Eripek, Remziye Ak, Mehmet Atlı, Hakkâri'de Sait Yiğit, Ankara'da kimliği belirlenemeyen 3 kişi, Adıyaman'da Abdurrahman Döğen. Partilere Horzum yardımı • ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) — Emlak Bankası'nı dolandırdığı ıddiasıyla Çankırı Cezaevi'nde tutuklu bulunan işadamı Kemal Horzum, TBMM Araştırma Komisyonu'nda dün verdi|i ikinci ifadesinde de Cumhurbaşkaniığı Danışmanı Bülent Şemiler'i suçladı. Horzum, 3 saat süren ifadesinde kredi almasında usulsuzlük olmadığını savundu. Politikacılarla ilişkileri konusundaki soruya ise Horzum, "Ben birçok politikacıyı tanırım. Ama onlarla iş ilişkim olmamıştır. MDP'ye yardım ettim, ama aynı zamanda HP ve ANAP'a da yardım ettim. Hem de eşit miktarlarda. Politikacılarla ilişkilerim konusu da Şemiler'in bir tertibidir" dedi. Komisyon bugün Horzum'u yeniden dinleyecek. Korucu öldtirüldü • KARS (Cumhuriyet) — Kars'ın Göle ilçesine bağlı Gedik köyunu basan PKK militanları, köy ilkokulunu zorla yaktırdıktan sonra korucu Casım Hışır'ı öldürerek kaçtılar. Kars Valisi Hasan Parir'den alınan bilgilere göre önceki gun saat 19.30 sıralarında Gole ilçesi Gedik köyüne gelen bir grup PKK militanı korucu Casım Hışır'ı (47) evinden alarak köy ilkokulunun kapı ve pencerelerini zorla yaktırdı. Daha sonra Hışır'ı köyün çıkışına gotüren PKK militanları burada tarayarak öldürduler. Danıştay'dan Özay'a aklama • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — Danıştay, Çanakkale Belediye Başkanı lsmail Özay'ın gorevden alınmasına gerekçe gösterilen "Cumhurbaşkanı'na hakaret" suçunu işlemediğine karar verdi. Danıştay 2. Dairesi, Çanakkale ll ldare Kurulu'nun, "Cumhurbaşkanı'na hakaret ettiği" gerekçesiyle Özay hakkında ceza davası açılması istemiyle aldığı "lüzum-u muhakeme" karannı yerinde görmedi. Yürürlükte olan 5 ayrı yasada 59 tür suç için idam cezası öngörülüyor 12 Eylül sonrası 50 idamDünyada 38 ülkede idam cezası hiç yok. 17 ülkede sadece savaş zamanı uygulanıyor. 30 ülkede yasada var, ama uygulanmıyor. Türkiye, yasalarında idam cezası olan 95 ülke arasında. YILMAZ GÜMÜŞBAŞ ANKARA — Turkiye'de ha- len yürürlükte bulunan 5 ayrı yasada 59 tür suç için idam ce- zası öngörülüyor. Türk Ceza Ya- sası'nın 23, Askeri Ceza Yasası- nın ise 22. maddesinde idam ce- zası hukmü yer aüyor. Bunlann dışında Askeri Ceza Kanunu'na dayanılarak çıkartılan 4277 sa- yılı yasa ile hiyaneti vataniye ve kaçakçılığın men ve takibine iliş- kin 1918 sayıb yasalarda da idam cezalanna yer veriliyor. Türk Ceza Yasası'nda yer alan ve çoğu devlete karşı işlenmiş suçları kapsayan idama ilişkin maddelerden 16'sı siyasi içerik- li suçlan kapsarruna ahyor. Di- ğer 7 madde ise adi suçlar için getirümiş bulunuyor. Bu mad- delerde belirtilen 32 ayn suç idam cezaları kapsarruna giri- yor. Halen TBMM Adalet Ko- misyonu'nda bekleyen ve son günlerde artış gösteren teror olaylanna önlem olarak yeniden ele alınması hükümet çevrelerin- ce gündeme getirilen toplam 287 idam cezasından 175'i sıyası, 112'si de adi nitelikli suçlan kap- sıyor. TBMM'de onay bekleyen 4 idam cezası ise 4 Filistinli te- röristle ilgilî. Istatistiklere göre ulkemizde cumhuriyet kurulduğundan bu yana 588 kişi hakkındaki idam cezaları infaz edildi. Bunlardan 491'i sivil yönetimler, 97'si ise as- keri yönetim dönemlerinde uy- gulandı. Turkiye'de idam kararlannın infaz rekoru 12 Eylül yönetimi tarafından kınldı. tlki Ankara'- da 1980 ekiminde Necdet Adalı ile başlayan idam cezalannın in- fazı 25 Ekim 1984 yılında Hıdır Aslan'ın infaayla sonuçlandı ve dört yıl içinde hemen hepsi si- yasi nitelikli suçlardan olmak üzere 50 kişi idam edildi. 12 Ey- lül yönetimi döneminde başla- yıp 1984 yıbna kadar uygulanan infazlarda idam edilen 50 kişi şunlar: Necdet Adalı, Mustafa Pehli- vanlı, Serdar Soyergin, Erdal Eren, Cevdet Karakaş, Veysel Guney, Ahmet Sanar, Kadir Tandoğan, Mustafa Özenç, îs- met Şahin, Seyit Konuk, Ibra- him Etem Coşkun, Necati Var- dar, Fikri Ankan, Sfbri Atalay, Cengiz Baktemur, Sabahattin Ovalı, Adnan Kavaklı, Ali Bü- lent Orkan, Veli Acar, Eşref Öz- can, Halil Fevzi Uyguntürk, Kâ- zım Ergün, Muzaffer Öner, Adcm Ozkan, Hüseyin Çaylı. Osman Demiroğlu, Mehmet Uluğbay, Duran Bircan, Ali Ak- taş, Leon Ekmekçiyan, Ömer Yazgan, Erdogan Yazgan, Meh- met Kambur, Ahmet Kerse, Rıd- van Karaköse, Cavit Karaköse, Süleyman Karaköse, Fatih La- cingU, Faik Güngörmez, Musta- fa Başaran, Hüseyin Üye, Şener Yiğit, Cafer Aksu Altıntaş, Ab- dülaziz Kılıç, Halil Esendağ, Selçuk Duracık, İlyas Has, Hı- dır Aslan. Mussolini yasaları Yasalanmızda bu kadar çeşitli suça ölüm cezası verilmesine ilişkin görüslerini açiklayan Ce- za Hukuku Profesöru Fanık Erem, "Yasalanmızdaki idam cezalannın çogu fasist Mussoli- ni dönemi yasalannın aynen bi- ze aktanlmasından kaynaklanı- yor" dedı. İtalya'daki faşist yö- netimi ayakta tutmak için çoğu devlete karşı işlenmiş suçlara karşı konulan cezaların TCK'ya aktarıldığı 1934 yılından bu ya- na ayıklanmadığım ve aynen İco- runduğunu belirten Erem, hiç- bir ulkenin yasalarında bu ka- dar çok ölüm cezası verilen suç bulunmadığını söyledi. Erem, iki müebbet hapis hükmünün idama yol açmasının da sakat bir uygulama olduğunu vurgu- layarak TCK ve diğer yasalarda en kısa zamanda bir ayıklama- ya gidilmesinin kaçmılmaz oldu- ğunu belirtti. Yapılan araştırmalara göre halen 38 ülkede idam cezası ta- mamen kaldırümış bulunuyor. 17 ülkede sadece savaş zaman- lannda işlenmiş suçlar için uy- gulanıyor. 30 ülkenin yasalann- da idam cezası bulunmasına karşın yerine getirilmiyor. EMGİLİ ÇİFTİ SORUYOR: 'İdam ederek çağ mı atlayacağız?' VAHAP ŞEHİTOĞLU MERSİN — 12 Eylul'ü en ağır şekilde yaşamışlardı. Dört erkek çocuğa sahipti. Hamm ve Adil Emgili çifti. 12 Eylul'un ar- dından oğullarından üçü gözal- tına alınmıştı. Yargılamalan so- nucunda biri idam, biri müeb- bet, diğeri ise dört yıl hapis ce- zasına çarptırılmıştı. Üç çocuk- lannın cezaevinde olduğu bir sı- rada boyacıhk yaparak ağabey- lerine para göndermeye çalışan en küçükleri Mesut, duvar bo- yamak için çıktığı merdivenler- den düserek yaşamını yitirmiş- ti. Dört yılı yalnız geçiren Em- gili çifti, en büyük oğullarının tahliye edilmesiyle bir ölçüde de olsa sevinmişlerdi. Ancak ceza- evinden çıkan oğullarının sağlı- ğı bozulmuştu ve aradan yıllar geçmesine karşın da sürüyordu hastalığı. Mersin yakınlarındaki Kara- cailyas kasabasında yol üzerine kurduklan tezgâhta tup ocaklan başlıklan satıyor 56 yaşındaki Hamm ve 76 yaşındaki Adil Emgili. Dev-Yol davasında biri idam, diğeri müebbet hapis ce- zasına çarptınlan, Ankara Ka- palı Cezae\ r i'ndeki Mahmut ve Nazilli Cezaevi'ndeki Necdet'e tüp başhğı satarak ve çakmak- lara gaz doldurarak para gön- dermeye çalışıyorlar. Hamm Emgili söze giriyor önce: "12 Eylül'de yaşadıklanmız bizi insan haklan savunucusu yaptı. Okuma yazmam yok, ama yaşadıklanm bana bir okul gibi her şeyi oğretti. Sadece ken- di evlatlarım değil, cezaevlerin- de yatan tüm çocuklarım adına bu yola çıktım. Mersin'de İnsan Haklan Derneği'nin kurucusu ve yönetim kurulu ü}esi>im. Bu ülkede kin tohumlan ekilmeme- li. Anne babalar olarak evlatla- nmızın idam edilmelerini duşu- nemiyoruz. Çağdaş ülkelerde idamlar kalktı. 'Çağ atlıyoruz' diyoıiardı, acaba idamlaria mı çag atlayacağız? Bir anne olarak buyüklerimize seslenivoruz, kal- dırın artık bu idam cezalarını.** İdam cezalannın infazının gündeme gelmesi Baba Adil Emgili'nin, oğlu Mahmut'un idam kararından sonra ikinci kez kalp krizi geçirmesine yol açmış. Adil Emgili, "İdamlar gündemde tutularak bizlere is- kence yapılıyor, yıllardır acılan- mız katmerleşti" diyor ve surdü- rüyor konuşmasını: "Çocuklan cezaevlerindeki biz babalar, 10 yıldır evlatlan- mıza kavuşacağımız gunıi bek- liyonız. Yetsin artık bu aynlık." HAN1M VE ADtL EMGİLİ — "Kaldınn artık bu idam cezalarını" diyoriar. (Cumhuriyet) Elbette köklü deneyim ve ileri teknoloji farklı bir güven ve önemli ayrıcalıklar sağlar. DAIHATSU Japonya'dan... TÛRKİYE DİSTRİBÜTÖRÜ TOKSAN DIŞ TİCARET A.Ş. Abide-ı Hümyet Caddesi, Gökfilız iş Hanı, Mecıdiyeköy 80310 Istanbul Tlf: 174 99 45 (4 Hat) Fax: (1) 174 99 49 Tlx: 39477 toda tr AOANA. ARMA OTOMOTİV 14 36 65 - AOAPAZARI. MOTVAS TİCARET 12 030 - ANKARA. OTO GUÇLÛ 230 03 67 - ANKARA. ÖZVARDAR OTOMOTİV 229 37 24 - ANTALYA. ANKARALI NECATİ 15 99 40 • AYDM. AYDIN OTOMOTİV 12047 BURSA MERT TİCARET 14 56 08 - ÇANAKKALE. İYON OTOMOTİV 15 655 - DENİZÜ, VARDAR TİCARET 13 005 • DtYARBAKIR, AKYOL PAZARLAMA 31 861 - ESKİŞEHİR. YENİ UÇALAR KOLL ŞTİ 11 38 23 İSKENDERUN ANIL TİCARET 18 573 - ISTANBUL, OTOMOTtV TİCARET 567 47 22 23 - »STANBUL. PEROTO 175 12 62-63 İSTANBUL. ŞENOZ OTOMOTİV 361 64 46 • ÖMtR. GÛZDE OTOMOTİV 66 41 82 - tZMlR. OTO KARDEŞ 22 26 62 (ZMtT. FUAR OTOMOTİV 11 09 57 - KONYA. ÖZER OTOMOTİV 14 16 55 - MARDtN. AKYOL PAZARLAMA (8422) 10 33 - SAMSUN. SEVİNÇ OTOMOTİV 11 33 55 - ZONGULDAK, SİNAN OTO 12 727 Stiratli infaz caydırıcıdır ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Cumhurbaşkanı Turgut Özal, adalet mekanizmasının süratle işlemesi gerektiğini belir- terek, "suçun işlenmesi ile hii- kiim arasında geçen sıirenin kı- salıgı, infazın suratle yapılması cezalara caydırıcılık özelligi verecektir" dedi. özal, Ankara Hâkimevi'nin dünkü açılışında yaptığı konuş- mada adalet mekanizmasının süratle işletilmesinde son yıllar- da büyük aşamalar kaydedilme- sinerağmenbunun yeterli olma- dığını söyledi. İstatistikler ince- lendiğinde aynı yıl içinde hük- me bağlanan davalar olduğu gi- bi, hâlâ suren davalara da rast- landığını bildirdi. Özal, davaların uzamasının adalet sis- temi dışındaki sebeplerden kay- naklandığını belirterek, "Adli sistemde yapılacak yapısal ana- lizlerte, yargılamanın uzaması ve kararda lalminsi/likler gibi şikâ- yetlere kplıcı çözümler bulunabilir" dedi. Adalet meka- nizmasının suratle işletilmesinin çok önemli olduğunu kaydeden Özal, "tnfazın suratle yapılma- sı cezalara caydıncılık özelligi verecektir. Aksi takdirde cezala- nn caydıncılığı çok azalmak durumundadır" dedi. Özal konuşmasında, "aynca Türkiye"nin işkence karşısında insan haklanna büyük önem verdiğini ve bu konuda hassas davrandığını söyledi. Adalet Bakam Oltan Sungur- lu, TBMM'de bekleyen idam ka- rarlannın infaz edilmeyeceği yö- nünde, Avrupa Konseyi'ne gü- vence verilmediğini söyledi. Ifeşiller idam cezasına karşı Haber Merkezi — Avrupa Parlamentosu Yeşiller Grubu'na mensup Alman Yeşiller Partisi Milletvekili Bayan Claudia Roth, AT-Türkiye Karma Parla- menterler Komisyonu başkanla- nndan Bülent Akarcalı'ya bir mektup göndererek Türkiye'de- ki idam cezalarının infaz edil- mesine karşı çıktı. İstanbul'da yayımlanan baizı dergilerde yap- tıklan ortak açiklamayla 'Idam- lare hayır" dediler. Ciaudia Roth, Akarcalı'ya gönderdiği mektupta, Türkiye1 nin eski başbakanlarından Ad- nan Menderes'le iki politıkacı- nın idamı ile Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının idamını "Türk iç politikasının yarası" olarak ni- telendirdi. Mektupta Alman milletvekili, Turkiye hükümeti- nin idam cezalarını gündeme ge- tiren Devlet Bakanı Kececiler- in Avrupa Karma Parlamenter- ler Komisyonu üyeliği yapmış olmasından duyduğu huzursuz- luğu dile getirdi. Roth mektu- bunda Türkiye'nin idam cezala- rını kaldırması umudunu dile getirirken de şoyle dedi: "İnanın, sizinle Turkiye'de idam cezaları ve insan haklan yerine çevre sorunlannı tartış- mayı yeğlerim. Ancak Tiirkiye^ de temel insan haklan sorun ya- ratmadığı ve Türk hükümeti bunlara yalmzca saygı göster- mekle kalmayıp kesinlikle arka çıktıgı zaman vakit bulacağız." Bu arada İstanbul'da yayım- lanan Deng, De\rimei Mücade- le, Emeğin Bayrağı, Emek, He- def, İşciler ve Politika, İscilerin Sesi, Işçi Şozü, Komün, Medya Güneşi, Özgürlük Dunyası, Si- yaset Sosyalizmi, Yeni Demok- rasi ve Yeni Öncü adlı dergiler dün ortaklaşa bir açıklama yap- tılar. Açıklamada, "tktidann tüm muhalefeti ezme çabaları- na şimdi de alet olarak cezaev- lerindeki insanlar kullanılmak isteniyor. Demokratlar, sosya- listler, tüm kitle kuruluşları iş- çiler, sendikalar idam furyası tehlikesine karşı seslerini yük- seltmelidir. Bu melun plan engellenmelidir" dendi.