Katalog

Galatasaraylılar! Galatasaraya Gönül Üyesi olun! Galatasaray Gönül Üyesi Kartı'nız Pamukbank Şubeleri'nde. Cim-Bomdan selam:İşlem tamam! (§ BANK24 Cumhuriyet N BANK24 Taraftara selam: işlem tamam! PAMU 67. Yıl; Sayı: 23761 Kurucusu: Yunus Nadi 900 TL 16 Ekim 1990 Salı Lüks mallar, demir çelik ve inşaat malzemeleri zamların ilk öncüleri KDVçarptıKDV oranlarının arttınlması piyasada fiyat kargaşasına neden olurken KDV oranı yüksek olan lüks tüketim malları ile inşaat malzemeleri ilk zamlanan mallar oldu. Gıdaya henüz KDV artışı yansıtılmadı. Erdemir, Demir-Çelik mamüllerine KDV artışını aşan oranda zam yaptı. Yaklaşık 150ilacadayüzde 1 ile yüzde 21 arasında değişen oranlarda zam yapıldı. Ekonomi Servisi — Dün yü- rürlüğe giren yeni Katma Değer Vergisi (KDV) oranları aralıklı olarak piyasadaki malların fi- yatlarına yansımaya başladı. KDV oranı yüksek olan lüks tü- ketim malları ile inşaat malze- melerinde fiyatların dünden iti- baren arttığı, ancak özellikle gı- da maddelerinde henüz bir fiyat değişikliğinin olmadığı göz- leniyor. KDV oranlarının arttınlması piyasada fiyat kargaşasına ne- den olurken üreticiler de artışı fiyatlanna hemen yansıtanlar ve yansıtmayanlar olarak ikiye bö- lündü. Sonuçta, KDV oranı yüz- Je 15'ten yüzde 2O'ye çıkan lüks tüketim mallanndafiyatlardün- den itibaren bu değişikliği yan- sıtmaya başladı. Yüzde ll'lik KDV dilimine giren inşaat mal- zemelerinde de fiyatların arttı- rıldığı gözlendi. Bu sektörde mal üretenler, yeni oranlan piyasaya hemen yansıtmalarının nedeni- ni "Bizim fabrika fiyatlarımız değişmedi. Ancak biz KDVsiz fiyattan satış yaparız. Toptancı ya da perakendeci, KDV oranı o anda neyse satışlanna o oranı dahil ederek fiyatlannı belirier" diye açıklıyorlar. Gıdada ise yeni oranlar henüz raflara ulaşmadı. Migros Genel Müdür Muavini Oktay Irsıdar, yeni oranların bu mallarda piya- saya henüz yansımamasım şöy- le açıklıyor: "Yüzde 10'dan yüz- de ll'e çıkan mallarda oranları hemen yansıtıp etiket değiştir- mek hiç pratik değil. Örneğin eskiden 300 liraya satılan biskü- vi için 303 liralık bir etiket koy- mak anlamsız." Irsıdar, son tü- keticiye yanşımayan fiyat farkını ya marketin kendi kâr marjın- dan düşerek ya da fabrikanın o oran kadar ucuzluk yaparak Akaryakıta gizlizamKDV'nin yüzde 10'dan 1 l'e, vergi oranının da 1 puan yükseltilmesiyle akaryakıt fiyatlannın binde 9 artması beklenirken, Petrol Ofisi ve Türk Petrol ürünlerine yüzde 1.4-1.6 zam yaptı. Süper benzinde litre başına 17 lira, normalde 13 lira olarak belirlenen ilave zammın deniz taşımacılığındaki fiyat artışından kaynaklandığı belirtildi. Ekonomi Servisi — Petrol Ofisi akaryakıta, KDV artışıy- la beraber "mini zam" yaptı. Türk Petrol Ofisi'nirı belirle- diği zamlı fiyatlan dünden iti- baren hemen uygularken Shell, Mobil ve BP'nin bu- günden itibaren zam yapaca- ğı bildirildi. Bakanlar Kurulu'nun geçen ay aldığı karar uyarınca akar- yakıt satışlarından alınan KDV oranı dünden itibaren yüzde 10'dan ll'e yükseltildi. Vergi oranındaki 1 puanlık yükselme akaryakıt satış fi- yatlarında binde 9 oranmda artışa yol açtı. Shell, Mobil ve BP'nin dün açıkladıkları ye- ni listelerde akaryakıt satış fi- yatlarının KDV'nin yansıma- sıyla binde 9 oranında arttı- rıİdığı gözlendi. Ancak Petrol Ofisi ve Türk Petrol'ün açık- ladıkları listelerde satış fiyat- (Arkası Sa. 19, Sü. 4'de) karşıladığını vurguluyor. "Bazı Uretici firmalar fiyatlannı KDV oranı kadar geri çektiler. Örne- ğin Maret. Pınar Süt, Mis Süt, Lades Tavukçuluk bunlardan birkaçı. Ekmek fiyatlan da bir anda değişmedi. Burada da fı- nnlar kâr marjlarından bunu karşılama yoluna giltiler. Yeni fiyat belirleme dönemine kadar eski fiyatlar geçerli olur. Kanu- nu yapan devlet bile Tekel üriin- lerinde KDV artışını fiyatlanna yansıtmadı. Kendi içine çekti. 1-2 yıl içinde yavaş yavaş tüm mallarda artış olacaktır." Kâr marjı düşük olan mallar- da ise KDV oranında fiyatların arttığını, ancak bunların piyasa- ya yansımasının uzun süreceği- ni belirten Irsıdar, "Gıdada stokçuluk vardır. Şu anda her- kes stoklan yiyor. Yeni alımlar- la birliktefiyatlarda artacaktır" diyor. Migros'un bazı mallarda KDV oranını fiyatlanna yansıt- tığını belirten Irsıdar, bu mallan lüks tüketim grubuna giren elek- trikli eşyalar, kozmetik ve et ola- rak sıralıyor. Irsıdar, ette tüke- timin çok büyük miktarlarda ol- duğunu ve bu nedenle fiyatları yaklaşık yüzde 1.9 kadar arttır- dıklannı belirtiyor. KDV artışının fiyatlara yansı- tılmamasının piyasada rekabet konusu olduğu da dikkat ceki- yor. Bazı mağazalann "KDV ar- tışlannı biz karşılıyoruz" diye ilanlar verdikleri ve ilanlarda "Mevcut çeşitlerimizde KDV oranı artmasına karşın fiyatla- nmızı değiştirmedik" dedikleri göze çarpıyor. Aynca piyasada şu anda etiket fiyatlanna tam olarak yanşımayan oranlann za- manla raflara ulaşacağı ve bir süre için aynı mallarda mağaza- lar arasında değişik fiyat uygu- lamasına şahit olunacağı belir- tiliyor. Bu arada demir-çelik mamül- lerine KDV artışını aşan oranda bir zam geldi. Erdemir Basın Müşavirliği'n- den dün yapılan yazılı açıklama- da zamma "Yurtiçi ve yurtdışı girdilerdeki son fiyat artışlannın malryetlerimizde meydana getir- diği yükselmeler paralelinde yas- sı hadde mamullerimizde cüz'i bir fiyat ayarlaması zarureti doğmuştur. Bu nedenle 15/10/1990 tarihinden itibaren yassı hadde mamullerimizde Tol.8 ile 5.9 oranında artış sağlanmıştır" gerekçesi gös- terildi. Zamlı majnul ürünlerinin sa- tışma dünden itibaren devam edildiği de bildirildi. öte yandan KDV artışı çeşit- li çevrelerce eleştirildi. SHP Ge- (Arkası Sa. 19, Sû. 4'de) Taylandlı üniversite öğrencisi başbakanı protesto etmek için kendini yaktı. (Fotoğraf: AP) Üzerine benzin döktü ve kibriti çaktı Tayland'ın başkenti Bangkok'ta, üniversite öğrencileri Başbakan Chatichai Choonhavan'ın istifası isteğiyle protesto gösterileri düzenliyorlar, Bangkok Ramkanhaeng Üniversitesi öğrencilerinden Thanavut Pringchua (20), Başbakan Choonhavan'ın istifasını, değişik bir biçimde istedi. Pringchua, pazar günü üniversite meydanında düzenlenen gösteri sırasında arkadaşlarının ve gösteriye engel olmak isteyen güvenlik güçlerinin şaşkın bakışları arasında üzerine bir bidon benzin dökerek kibriti çaktı. Bir anda alevler arasında kaybolan Pringchua, güvenlik güçlerinin müdahalesi ile hastaneye kaldınldı. Bangkok*Hastanesi yetkilileri, Pringchua'nın durumunun ciddi olduğunu belirttiler. Ramkanhaeng Üniversitesi öğrencileri, ülkSyi ve sistemini felakete uğratmakla suçladılclan Başbakan Choonhavan'ın istifası isteğiyle düzenledikleri gösterileri sürdüreceklerini belirttiler. lye'de ıııülk edînmelî Araplann Türkiye'ye gelmeyi çok istediğini söyleyen Cumhurbaşkanı Özal, "Biraz inatlaşma mı diyelim, mütekabüiyet esası diye bir şey tutturduk. Bunun düzeltilmesi lazımdır" dedi. DOHA (AA) — Baa Ortado- ğu ve Körfez ülkelerini kapsayan gezisi çerçevesinde dün Katar'a geçen Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Türkiye*nin Suudi Arabis- tan, Birleşik Arap Emirliklen ve bölgedeki diğer ülkeler ile daha sıkı işbirliğine gitmek istediğini söyledi. Cumhurbaşkanı özal, Araplann yabancı ülkelerden mülk edinebilmeleri konusunda, "Birçok ülke hatta Kıbrıs Rum yönetimi bile Araplara bu imki- nı sağlıyor. Biz maalesef bura- da bir büyük imkânı kaybediyo- ruz. Bunun düzeltilmesi lazımdır" dedi. Cumhurbaşkanı Tlırgut özal, Birleşik Arap Emirlikleri'nden sonra gezisinin üçüncü durağı olan Katar'a geldi. Özal, baş- kent Doha'da Katar Milli Müze- si'ni ziyaret etti. Müzedeki ak- varyumda ortama göre rengini değiştiren balıklan izleyen özal, (Arkast Sa. 19, Sü. 6'da) SHFden Dışişleri'ne sıkı nıarkaj SHP Genel Başkanı Inönü, oluşturacakları gölge kabinede dışişlerine birkaç kişinin bakacağını söyledi. tnönü, Körfez krizini değerlendirirken banşçı çözümden yana olduğunu belirterek "Ikili ya da beş- aJtı devletin Irak'a karşı savaşması çözüm değildir" görüşünü savundu. Yasa önerisi ANAFtan belediyelere kıskaç Belediye başkanları, İçişleri Bakanı'nın izniyle vurtdışına çıkabilecek. Başkanlar yılda 30 gün izin kullanabilecek. Başkanlığın boşalması halinde, İçişleri Bakanı bir Meclis üyesini başkan olarak atayabilecek. ANKARA (AA) — ANAP İzmir Milletvekili Işılay Saygın, TBMM Başkanlığı'na bir yasa önerisi vererek, belediye başkan- lannın yurtdışı gezilerine bele- diye meclisinin karan ve İçişle- ri Bakanı'nın onayı ile çıkabil- melerini önerdi. ANAP'lı Saygın'ın önerisi 3030 sayılı büyükşehir belediye- lerinin yönetimi hakkındaki ka- nun ile 1580 sayılı Belediye Ka- nunu'nda bazı değişiklikler ön- görüyor. Saygın'ın önerisine gö- re, belediye baskanlanmn görev- h' olarak yurtdışına gidebilmeleri için Belediye Meciisi'nin karan ve İçişleri Bakanı'nın onayı ge- rekecek. Büyükşehir belediyeleri sınır- lan içerisinde ilçe belediyelerinin dışında, İçişleri Bakanı'nın öne- risi ve Bakanlar Kurulu kararı ile yeni belediyeler de kurulabi- lecek. Bu belediyeler, ilçe bele- diyelerinin hukuki statüsünde olacaklar. Büyükşehir belediye- lerinin sınırlan Bakanlar Kuru- lu kararı ile değiştirilebilecek. Büyükşehir Belediye Başka- nı'nın ölümü, istifası veya düşü- rülmesi halinde, yeni başkan se- çilinceye kadar, İçişleri Bakanı tarafından belediye meclisi üye- (Arkası Sa. 19, Sü. 3'de) OLAYLARIN İçişleri Bakanlığı'nda idamların infazı konusunda çalışma başlatıldı Aksu:özal işaretverdiBAKANLAR NE DİYOR? Devlet Bakanı Kececiler Meclis ya idam cezalarını kaldırır ya görevini yerinegetirir. İçişleri Bakanı Aksu İdamlar caydırıcı olabilir. Cumhurbaşkanımız işaret verdi, değer lendiriyoruz. Adalet Bakanı Sungurlu îdam cezalan bir iki yıl içinde onaylanmazsa idam düşmüş sayılır diye teklifimiz var. Eğer o zaman teklifimiz Meclis'ten Nobel Barış Ödülü GorbVnin SSCB Başkanı Gorbaçov'un 'barış sürecindeki öncü rolü' nedeniyle ödüle değer görüldüğü açıklandı. Gorbaçov'a ödülü 10 aralıkta Oslo'da düzenlenecek törenle verilecek. Barış Ödülü aldığını parlamentoda öğrenen Gorbaçov, "Perestroyka yolunda yürümeye başîadığımızda, bunun tüm ülkeler için taşıdığı önemin bilincindevdik" dedi. geçmiş olsaydı mesele çözülmüş olacaktı. Cezanın onaylanıp onaylanmayacağının 8-10 yıl bekletilmesi hukuk açısından doğru olmaz. Devlet Bakanı tnan Bu konuda Bakanlar Kurulu'nun karar alma yetkisi yoktur. Devlet Bokanı özdemir Terörün önlenmesine yararı olacaksa bu konu gündeme gelebilir. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın, "İdamlar dahil bütün tedbirlerin düşünülmesi gerektiği" ta\-siyesi üzerine İçiş- leri Bakanlığı'nda halen TBMM gündeminde bekleyen 287 "idam cezasından hangilerinin infaz edileceği konusunda de- ğerlendirme çalışması" başlatıl- dı. İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, idamların "caydırıcı olacağuıı" savunarak "Cumhur- başkanımız işaret verdi, onu değerlendiriyoruz" dedi. Devlet Bakanı Mehmet Keçeciler de, Konya'da yaptığı açıklamayı dü- zelterek TBMM'de bekleyen idamların uygulanması konu- sunda Bakanlar Kurulu'nun ka- rar vermediğini, şahsi görüşü- nün bu yönde olduğunu savun- du. Adalet Bakanı Oltan Sun- gurlu da ~ bakanlığı dönemin- de Özal'ın da imzasını taşıyan anayasa değişikliği önergesinin idamlar sorununu çözebileceği- ni savunarak Keçeciler'e ters düştü. Sungurlu'nun TBMM'de görüşülmesinin hızlandınlması- nı istediği öneri, halen TBMM'de olan idam cezalan kararlarını ömürboyu hapis ce- zasına dönüştürürken bundan sonra verilecek ölüm cezalan hakkında TBMM'de bir yıl içe- risinde karar verilmemesi halin- de cezalann infazını içeriyor. Devlet Bakanı Mehmet Keçe- ciler'in TBMM'deki idamların uygulanması konusunda Bakan- lar Kurulu'nun karar aldığı açık- lamasının yankıları dün de sür- dü. Bazı Bakanlar, özal başkan- (Arkası Sa. 15, Sü. 3'de) AKBULUT: AFFEDİLENLER SUÇ İŞLEMEYE DEVAM EDİYOR 15. Sayfada SAPLANTI CÜMEYT ARCAYÛREK'in yazısı 10. Sayfada l)ı.ş Haberler Ser>isi — 1990 Nobel Barış Ödülü SSCB Devlet Başkan: Vlihail Serjjeyeviç Gorbaçov'a \crildi. Nohel Konıite^i tarafından yapılan açıklamada, Gorbaçov'un "»unütnüzde ıılııslararası topluluğun onemli bölümlerini karakierize eden barıi; sürecindeki öncü rolü" nedeniyle bu ödüle iayık görüldüğünü açıkladı. 7(X) bin dolarlık bir çek, bronz bir madalva \e bir dipiomadan oluşan ödül 10 Arahkıa Başkan Gorbaço\'a Oslo'da törenle verilecek. Haberi, parlamentoda ekonomi ve dış politika konusunda yapılan yoğun tariı>malar nedeniyle bir saa! yirtni dakika sonra öğrenen Ciorbaçov. "boylesi bir anda söyleyecek *öz bulmak çok zor. Çok duygulandım" dedi. Ödülün TEPKILER 'Devlet aczini ilanediyor' İnönii Bu tutum devleti teröristlerin düzeyine düşürmüş oluyor. Kumbaracıbaşı Bu Saddam mantığı. Sönmez Hukuk garabeti. ARDENDAKI GERÇEK Çaresiztiğin DışavurunuL.. Devlet Bakanı Mehmet Keçe- ciler'in geçen hafta sonu Kon- ya'da yaptığı açıklama, zaten ye- terince kanşık ülke yaşamında bir çalkantı daha yarallı. Keçe- ciler son günlerde yeniden tır- manan terör konusunda Bakan- lar Kurulu'nun tulumunu dile getirirken "Teröristlerin sahip olduklan çetelere ait idam ceza- larvnm Meclis'te tasdiki meselesi hükümetimizce kararlaştml- mıstır" dedi. Hükümet böyle bir konuyu ne zaman karara bağlamıştı? Cumhurbaşkanı Özal başkanlık ettiği son hükümet toplantısın- da teröre karşı önlemlerin sert- leştirilmesini istemişti. Ancak Keçeciler'in konuşması ilginçti; Devlet Bakanı, "Belki ıslaha ve- sile olur, belki Batı 'daki uygu- lamaların Türkiye'de tatbikatı nedeniyle Türkiye'ye gelişmis bir ülke imajı verir düşüncesiy- le yıllardan beri askıya aldığı- mız, bir türlü elimizjn varmadı- ğı, tasdik etmediğimiz, Meclis 1 te bekleyen idam cezalan da tas- dik edilecektir" diyordu. Her şeyden önce bu konuşma "hükümete egemen zihniyeti" göstermesi bakımından çarpı- cıydı. Demek ki ANAP iktidarı "Türkiye'ye gelişmis bir ülke * • * (Arkası Sa. 19, Sü. l'de) lArkası Sa. 16 Sü. I'de) • Mitsotakis'e yeşil ışık Yunan halkı yerel seçimlerde Başbakan Mitsoıakis 'in politikasını destekledi. 3. Sayfada m Almanlar yine Kohl 1 dedi Eyalet seçimlerindeki başarısı şansölyenin durumunu daha da güçlendirdi. 3. Sayfada • Rambo ekranda TVl 'de 'İlk Kan 2 'yi izleyeceğiz- Film 94 dakika. 4. Sayfada • Mozaik TV2'de ekrana gelecek müzik programında Annie Lennox, 25 yıl önce ölen Cole Porter'in bestelerini "AIDS Günü" için seslendirecek. 4. Sayfada • 'Ahmetlerim' sahnede Secati Cumalı'nm vapıtını Kenan Işık sahneye koydu. 5. Sayfada ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Artma eğilimi gösteren terör eylemlerine önlem olarak hükümetin TBMM'de bekleyen idam dosyalannı gündeme getir- mek istemesine yönelik tepkiler büyüyor. Siyasi partiler, de- mokratik ve mesleki kitle örgüt- leri, sanatçılar, hukukçular hü- kümetin "acz" içinde olduğu- nu, bu nedenle daha önce işlen- rniş suçlardan dolayı hüküm gi- yen insanlan "rehin gibi kullan- mak istediğini" öne sürerek bu- nun devlet ciddiyetiyle bağdaş- (Arkası Sa. 15, Sü. 3'de) YASEMİN ÇONGAR ÜMİT ASLANBAY ANKARA — SHP Genel Başkanı Erdal tnönü, dış poli- tikadaki gelişmeleri değerlendi- rirken, kuracaklan gölge kabi- nede, Dışişleri'ne, "birden faz- la arkadaşlarının bakacağını" söyledi. İnönü, Körfez'deki ge- lişmelere dikkat çekerken de "Ikili >-a da beş -aitı devletin Irak'a karşı savaşmasının çözüm olmadıgını", BM kararlan doğ- rultusunda barışçı çözümlerin esas olduğunu dile getirdi. (Arkast Sa. 19, Sû. 2'de) Irak adına casııshık yaparken yakalandı TPAO'da kontrolör olarak çalışan Ahmet Alver'in, Güneydoğu'daki askeri birliklerle ilgili bilgileri Irak'a sattığı açıklandı. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Irak gizli servisi için özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki askeri ve sınai te- sislere yönelik casusluk yaptığı belirlenen Ahmet Alver adlı bir kişi suç delilleriyle birlikte ya- kalandı. Ahmet Alver'in Irak'ın Anka- ra'da görevli askeri ataşelik men- suplarına, Türkiye*nin özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi- nde bulunan ve Körfez krizin- den sonra bölgeye gönderüen as- (Arkast Sa. 19, Sü. l'de) ÖZGÜN VE GERÇEKÇI ÇÖZÜMLER IZMİR'den HİKMET ÇETİNKAYA11. Sayfada ayfada J • ANAP'ta 'muhafazakâr' atak Pani içi çekişme delege seçimlehne yansıdı. 11. Sayfada • Ekran siyasilere kapandı Yozgat ve Nevşehir 'in beldelerinde yapûacak seçimler nedeniyle "seçim yasağı" dönemi.ll. Sayfada • Zonguldak zor günler yaşıyor TTK ve MTA 'daki 50 bin civarında maden işçisi uyuşmazlık aşamasına girdi. Ekonomide • İrlanda zor durumda Yann oynayacağımız milli maç öncesi rakibimizin iki yıldız futbolcusu sakat. Sporda • Loto'da sahtekârlık furyası Spor-Toto Teşkilat Mudürlüğii 19 bayiyi kapattı. Sporda • Ankara, ne biçim başkent? Ankara'da bulunan 'gecekondu apartmanlar 'ın en çarpıcı örneğini Demetevler oluşturuyor. Kenıin büyük bölümünde altyapı yok. Arka Sayfada GOZLEM UGURMUMCU Rehine.. Devlet Bakanı Mehmet Keçeciler TBMM'de bekleyen 287 idam karannın onaylanması ile terörün önleneceği kanı- sındadır. Keçeciler'in bu konuşması haklı tepkilere yol açıyor. Na- sıl açmasın ki? "Cezalann şahsiliği" anayasanın da benimsediği evren- (Arkast Sa. 19, Sü. 7'de)