Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CUMHURİYET/14 DIŞ HABERLER 18 OCAK 1990
SOVYETLER BİRLİĞ1
Dağlık Karabağ'da iç savaşIç/arpışmalarda uçaksavar ve helikopterler kullanılıyor.KomsomolskayaPravda Gazetesi'nin
muhabiri, "Söylemeye korkuyoruz ama, Karabağ'daki olayların adı iç savaştır" dedi.
Bölgeye gönderilen tank birliklerine halk barikatlar kürarak mani oluyor. İçişleri Bakanlığı
askeri birliklere ateş açma yetkisi verdi.
SOVYETLER BlRUĞI Azerılerle savaşa katılmak
ûzere gelen Ermeni
gönüllûier.
> gündür, çarpışmaJarda
en az 66 ölû 160 yaralı
Dış Haberler Servisi — Sovyetler Birli-
ği'nin Azerbaycan Curahuriyeti'ne gönde-
rilen 11 bin kişilik askeri gücünün Bakû'-
ye ulaşan ilk bölümünün kente girmesinin
halk tarafından engellendiği bildirilirken,
ülkenin öteki bölgelerinde şiddetli çarpış-
malar süruyor. İç savaş boyutlanna ulaşan
carpışmalarda uçaksavarlar ve helikopter-
lerin kullanıldığı, Gence kentinde durumun
kontrolden çıktığı, Dağlık Karabağ'da top-
larn 26 bin kişinin gözaltına ahndığı bildi-
riliyor. Eylemlerin Ermenistan'a da sıçra-
dığı ve bir köyde Lenin heykelinin tahrip
edildıği gelen haberler arasında. Birliklerin
hareketleriin halk tarafından engelelnmesi
ve silah elde etmek üzere çeşitli saldınlar
düzenlenmesi üzerıne İçişleri Bakanlığı kuv-
vetlerine silah kullanma yetkisi verdi.
Sovyet resmi haber ajansı TASS, Sovyet
İçişleri Bakaniığı'na bağlı birliklerden 6
bin, duzenli ordu birliklerinden de 5 bin ki-
şilik bir kuvvetten oluşan "oıüdabaie bir-
Uği"nden Bakû'ye varan ilk grupların ken-
tin ekonomik açıdan yaşamsal önem taşı-
yan tesislerin çevresinde önlem almaya baş-
ladıklarını duyurdu. Ancak askeri tank bir-
liklerinin kente girmeleri kamyonlara dol-
muş çocuk, kadın ve yaşlıların
barikatlarıyla karşılaştı. Bu arada halkın
hükümetce ilan edilen sokağa çıkma yasa-
ğına da uymadığı belirtiliyor.
SSCB Savunma ve İçişleri Bakanlıklany-
la KGB'nin televizyondan okunan ortak
açıklamasında. "Kan akınlmasını onlemek
amacıyta ve yasalar çerçevesinde" birliklere
silah kullanma yetkisi tanındığı ve bu ka-
rarla yerel halkın silah depoları ile güven-
lik kuvvetlerinin karakolianna yapılan sal-
dınları caydırmayı amaçlandığı kaydedildi.
Sovyet TV muhabiri verdiği haberde,
bölgede çatışan halkın "toplara bile" sa-
hip olduğunu bildirdi ve Stepanakert'te su
sağlayan şebekeye düzenlenen sabotaj so-
nucu kentin üçte birinin susuz kaldığını da
ifade etti.
Olaylarla ilgili olarak açıklama yapan
Sovyetler Birliği'nin Azerbaycan Cumhu-
riyeti Komunist Partisi Genel Sekreteri Ab-
durrahman Vezirov, bölgedeki durumun
bugunku aşamaya gelmesinde "partinin
suçlu olduğunu'' itiraf etti. Vezirov, Azar-
baycan Halk Cephesi ile sürekli temas ha-
linde bulunduğunu ve cumhuriyette düze-
nin sağlanması için işbirilğine hazır oldu-
ğunu söyledi.
Lenin heykeline saldın
Olayların Ermenistan'a da sıçradığı ve
özellikle silah ele geçirmek amacıyla halkın
güvenlik kuvvetlerine saldınlar düzenledi-
ğini bildiriliyor. Son 24 saat içinde Erivan'-
da 13 silahlı saldın olayı meydana gelirkeıı,
bölgedeki Ehegnadzor köyündeki Lenin
heykelinin tahrip edildiği açıklandı.
AA'nın çeşitli kaynaklardan edindiği bil-
giye göre "çatışmalarda Ermenilerin eğitil-
miş bir ordu gibi" ve Azerilere kıyasla çok
dah modern silahlara sahip oldukları dün
Çaykent Azad ve Kamu yerleşim merkez-
lerinin çıkan çatışmalar sonucu tümuyle
Azeri kontrolüne geçtiği, ancak Ermenile-
rin daha sonra karşı saldınya geçerek Çay-
kent'te kontrolü ellerine gecirdikleri bildi-
riliyor. Kubatlı ve Göruz bölgelerinde de
Ermenilerin silahlı eğitim yapmak olduk-
ları gelen haberler arasında.
"İkinci Afganistan olur"
Bakû'den gelen haberlere göre, Azer-
baycan Halk Cephesi liderleri taııkların böl-
H a n l a r
*,Şumyan
Dağlık-Karabağ:
Köylûler siperler kazıyor.
barikatlar kuruyor
Ermenıler, Azerbaycan a
ait Nahcıvan bölgesini
ablukaya aldılar.
gelerine mudahale etm'esi durumunda
"Azerbaycan'ı Sovyet bükümeti için ikin-
ci Afganistan'a dönüştürme" tehditinde
bulundular. Yılbaşında başlayan ayaklan-
malarla tümuyle yıkılmış bulunan Sovyet-
lrâh sırunrun ise "tanklarla öriili dügü" bil-
diriliyor.
Bakû'deki kaynaklar, yalnızca Gence'-
de Ermenilerin kullandığı hdıkopterlerden
açılan ateş sonucu 6 kişinin öldüğünü be-
lirttiler. "Komsonolskaya Pravda" Gaze-
tesi'nin muhabiri ise gönderdiği haberde
"Açıkça söylemekten çekiniyonız. Ama
Dağlık Karabag bölgesindeki olaylann adı
iç savaştır" dedi.
Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanlığı söz-
cüsü Yuri Gremitskih geçen haftadan beri
çatışmalara sahne olan bölgeye "durnmu
kontrol allına almak için gerektiği kadar"
asker gönderıleceğini açıkladı. Sözcü, as-
kerelrin "ihtiyaçduyulan" her yerdegörev
yapacaklarını kaydetti.
fzvestia Gazetesi, SSCB Devlet Başkanı
Mihaii Gorbaçov'un Azerbaycan'a asker
gönderme karanndan övgü ile söz etti. Ga-
zetenin birinci sayfasmda çıkan yomtnda
şöyle dendi: "Perestroyka kendini savun-
mak zonında bırakılmıştı. Bu yola başvor-
masının suçu da onda degildir."
tzvestia'nın bildirdiğine gore geçen haf-
ta çatışmaların bitmesinden bu yana dağ-
lık Karabağ'da 26 bin kişi gözaltına alıfı-
dı. Bu sayı bölge nüfusunun altıda birine
eşit.
tran'ın dini lideri Ali Hamaney, Azer-
baycan Sovyet Cumhuriyeti'ndeki Azerile-
rin milli amaçlarla hareket ettiklerini dü-
şünmenin yanlış olacağını belirterek, Mo-
sokva'ya Azerilerin duygulannı yanlış yo-
rumlamaması çağnsında bulundu.
İran resmi ajansı IRNA'nın haberine gö-
re, Hamaney, Moskova'yı "sert ve haksız
bir tutum izlememesi" konusunda uyardı.
Bu arada, yılbaşında Azerbaycan'a bağlı
Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti'nin İran ile
olan sınınnda başlatılan ayaklanmalar üze-
rine, jki Olke arasında bu sınır üzerinden
geçisi kolaylaştıracak bir anlaşma taslağı-
nın hazırlanarak incelenmek üzere tran Hü-
kümeti'ne iletildiği bildirildi.
FRANSA
Ermeniler• • •• 1 1 •«
gonullu
gönderme
hazırlığındaSABETAY VAROL
PARİS — Taşnak Partisi, Ermenistan'-
da savaşmak üzere Fransa'da Ermeni
"gönüllü" toplamaya hazırlanıyor. Erme-
nistan dışındaki en güçlü veeski Ermeni ör-
gütü olan Taşnak'ın denetimindeki bir rad-
yo, yer yuzünden Ennenileri seferber olma-
ya çağırdı. Dun öğle bülteninde bu konuy-
la ilgili bir röportaj yayımlayan özel TV ka-
nalı "La 5" Kafkasya'ya gitmeye hazırla-
nan bazı Fransız Ermeniieriyle görüştü.
Yüzlerini gizleyen 3 genç Ermeni, "Halkı-
mızı ve anayurdumuzu konımak üzere her
an savaşa gitmeye hazınz" dediler.
Yorumcu, savaşmak üzere Kafkasya'ya
gitme eğiliminin özellikle Ortadoğu'da bü-
yüyen Ermeniler arasında guçlu olduğunu
vurguladı. Ermeni Apostolik Kilisesi bına-
sında kurulan başka bir komite ise Cura-
hurbaşkanı François Mitterrand'ın konu-
yu BM'e getirmesini ve Mihaii Gorbacov
nezdinde girişimde bulunmasım istedı. Irk-
çılığa ve anti-semitizme karşı Uluslararası
Birlik (LICRA) adlı örgut ise "Yeni bir Er-
meni soykınım hazırlığı olduğunu" iddia
etti.
Dün öğleden sonra yayımlanan Le Mon-
de Gazetesi, gazete manşetinde "Ermenis-
tan ve Azerbeycan cumhuriyeüerinin fıilen
savaş halinde" olduğunu öne surdu. Gazete
11 bin Sovyet askerinin savaşı durdurma-
da etkili olamadığını yazdı. Gene Le Mon-
de, AT Komisyon Başkanı Jacques Delors'-
un dün Strasbourg'da Avrupa Parlamen-
tosu önünde yaptığı konuşmada ortaya at-
tığını yeni "Avrupa Federasyonu" önerisi
ile SSCB'deki son gelişmeler arasında iliş-
ki kurdu.
D.ALMANYA
Komünistlerden
"şiddet ve
korku" uyarısı
Dış Haberler Servisi — Demokratik Al-
manya'da gizli polis örgütü STASI'nin halk
tarafından yağmalanmasından sonra komu-
nist yönetim bir çağn yaparak ülkede "şid-
det ve korkunun" yerleştırilmesine yönelik
çabalara son verilmesini istedi. Komunist
yöneticiler, bu tür hareketlerin serbest se-
çimler için zararlı olabileceğini kaydettiler.
AP'nin haberine göre Demokratik Al-
manya'nın komunist ağırlıkh hükümeti, giz-
li polis orgütü STASI'nin yağmalanmasımn,
ülkede başlayan devrimlerin yeni bir aşama-
ya girdiğinı gösterdiğini bildirdi. Hükümet
tarafından dün yapılan açıklamada, bu ye-
ni aşamanın "korku ve şiddet" olduğu be-
lirtilerek, .STASI'nin yağmalanması eyle-
minden ülkenin muhalefet grubu Yeni Fo-
rum sorumlu tutuldu.
Hükümet açıklamasında, yağmalanma
sonucu STASI'nin merkezinde milyonlarca
marklık zarar olduğu belirtildi. Bu arada
ajanslar, önceki gün gerçekleştirilen eylemin
bizzat hükümet tarafından düzenlendigi yo-
lunda görüşler olduğunu belirtiyorlar.
BULGARÎSTAN
Hükümdarlık
yanlısı yeni
parti kuruldu
SOFYA (AA) — Bulgaristan'da hüküm-
darlık yanlısı bir parti kurulduğu ve ülke-
nin güneyinde Plovdiv kenti mahkemesin-
den tescil edilmesini istediği bildirildi. Ül-
kede eski hükümdarlık dönemine dönülme-
sini arzu eden paninin amaçlan arasında,
"demokratik geleneklerin ve eski çar II. Si-
meon dönemindeki sivil haklann yeniden
kurulınası" bulunuyor.
BTA, yeni partinin üye sayısı hakkında
bir bilgi vermedi.
Çar II. Simeon, 1943 yılında, Hitler Al-
manyası'nın yanmda yer alan Kral Boris II-
I'tensonra ıktidara geçmişti. 1946 yılında
komünistler tarafmdan iktidardan uzaklaş-
tırılan II. Simeon, şu an lspanya'da yaşı-
yor. II. Simeon, geçen hafta, Madrid'de
herhangi bir konuda yorum yapmayı red-
detmişti.
AZERİLERDE.N PROTESTO — Azerbaycanın başkenti Bakûde önceki gün düzenlenen biiyiik bir gösteride, Dağlık Karabağ sonınunun dünyaya yanlış yansıtılması protesto
edildi. Gbstericiler protestoda "Dağlık Karabağ hakkında çarpıtılmış bilgiler, bolgede gerginliği arttınyor". "Kanlı Perestroyka'ya hayır"yazılı afişler taşıdılar.(Fotoğraf: AP)
ÇEKOSLOVAKYA
Gizli polis lağvedildi|L^ekoslovakya'nın ilk komunist olmayan İçişleri Bakanı
Kıchard Sacher, gizli polis btinyesinde faaliyet gösteren tüm
grupların da lağvedildiğini belirtti. Prag, Sovyet birliklerinin
aşamalı olarak çekilmesi işin somut bir takvim önerdi.
PRAG (Ajanslar) — Çekoslovakya'da
halkın yoğun tepkisine neden olan gizli po-
lisin lağvedildiği açıklandı. Açıklama Çe-
koslovakya İçişleri Bakanı Richard Sacher
tarafından yapıldı. AA'nın haberine göre
Çekoslovakya resmi haber ajansı CTK ta-
rafından yayımlanan bildiride, gizli polis
bünyesinde faaliyet gösteren bütün grupla-
rın da lağvedildiği duyuruldu.
İçişleri Bakanlığı bildirisinde, gizli polis
üyelerinin silahlanm bırakmaya ve ellerin-
deki dosyaları iade etmeye mecbur edildik-
leri kaydedildi.
İçişleri Bakanı Sacher, gizli polis üyele-
rinin faaliyetlerini ve ellerindeki dosyaları
incelemek üzere bağımsız bir komisyon ku-
rulduğunu da söyledi.
1948 yılından bu yana bu göreve gelen ilk
komunist olmayan bakan olan, Halkçı Parti
üyesi Richard Sacher, 30 aralıkta İçişleri Ba-
kanlığı görevine atanmıştı.
Sovyet birlikleri
Ote yandan Çekoslovakya hükumetı,
1968 yılından bu yana ülkede bulunan Sov-
yet askerlerinin aşamalı olarak geri çekil-
mesine ilişkin "somut bir takvim" önerdi.
. Çekoslovakya resmi haber ajansı CTK,
ülkedeki Sovyet askerlerinin çekirmesiyle il-
gili başkent Prag'da yapılan goruşmelerin
ilk turunun göruşbirliği içinde geçtiğini be-
lirtti.
Ajans, görüşmelere en geç şubat ayının
ilk haftasında Moskova'da devam edilmesi
konusunda anlaşmaya vanldığını kaydetti.
Çekoslovakya hükümeti, Sovyet askerle-
rinin tamamı çekilene kadar gececek süre
içindeki statüleri konusunda da oneride
bulundu.
CTK tarafından yayımlanan bildiride, ge-
çici olarak ülkede bulunan 80 bin Sovyet as-
kerinin ülkeden ayrılması konusunda her-
hangi bir zaman sının bulunmuyor.
Çekoslovakya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü
Lubos Dobrovski, geçen hafta yaptığı açak-
lamada, söz konusu geri çekilme işleminin
1990 yılı sonuna kadar gerçekleşebileceği-
ni ifade etmişti.
Moskova yönetimi ise Çekoslovakya'da-
ki birliklerin bu ülkeden aynlmasını, halen
Viyana'da görüşmeleri devam eden süahsız-
lanma sürecine bağlıyor.
Havel ^ ~
Çekoslovakya'ya ilişkin diğer bir gelişme-
de, Devlet Başkanı VaclavHavei'in, ulkesin-
de demokrasiye geçişin "miimknn olduğun-
ca banşçıl" yollardan gerçekleşmesinden ya-
na olduğunu belirtmesiydi.
Havel, Prag'da Jan Paİach anısuıa düzen-
lenen törende yaptığı konuşmada, geçiş sü-
recinin kansız ve acısız gerçekleşmesini ar-
zu ettiğini belirtti. 1968'deki Sovyet müda-
halesini protesto etmek için 1969'da kendi-
sini yakan üniversite öğrencisi Palach'ı an-
mak için düzenlenen törende, Çekoslovak-
yalıların "özgün bir demokrasi modeli bul-
mak için çok çalışmalan gerektiğini" söy-
leyen Başkan Havel, "Yaratmak istediğimiz
sistem, eskinin ya da başkalannın uygula-
dığı düzenlerin kopyası olmayacak" dedi.
Ülkesindeki Sovyet askerlerinin varlığı-
na da değinen Havel, askerlerin çekilmesi
için goruşmelerin başladığını hatırlattı ve
"Sovyet askerlerinin gitmesini sağlamak be-
nim görevim, ancak onlardan bunu hemen
yapmalannı istemem söz konusu olamaz,
zira bu konu, uzun uzadıya tartışılacak bir
sorun" diye konuştu.
Havel, aynca Avnıpa'yı demokratik ül-
ke ve halklann oluşturduğu bir bütün ola-
rak görmek istediğini kaydetti.
DIŞ BASIN
Azerilerin yakınmaları haklı
1989'u 1990'a bağlayan günlerde Sovyet-
Iran sınınnda Nahcivan'da çıkan olayları
Moskova, "aşırı uçların, sarhoşlann ve
uyuşturucu kullananlann" işi olarak duyur-
du. Ancak gerçek değişiktir.
Aralık ayının başında geniş kitle deste-
ğine sahip Azerbaycan Halk Cephesi, Mos-
kova'ya hiç de aşırı olmayan taleplerini sı-
raladığı bir liste vermişti. Bu taleplerin baş-
lıcaları, bölünmüş ailelerin serbestçe geçe-
bilmesi için smırın açılması ve KGB kont-
rolünde olan sınırdaki verimli toprakların
tarıma açılmasıydı. Bu iki talep de Azeri-
ler için önemli idı. Halkın yarısından faz-
lasının sınırın öte yanındakilerle aile bağ-
lan var. KGB kontrolundeki arazi ise tan-
ma en elverişli ve verimli topraklardır.
Halk Cephesi'nin ısrarlı çağnlarına yerel
parti yöneticileri ve Moskova kayıtsız kal-
dı. Yılbaşı gecesi silahsız halk sınıra yüru-
dü ve hukümetlerinin tartışmayı reddettiği
konuyu kendi elleriyle çözdü.
Şimdi merkezi hükümetin tavrı merakla
bekleniyor. Ancak bu olaylar derin bir an-
lam ve mesaj taşıyor. Azerbaycan halkının
ve öteki Sovyet cumhuriyetlerinin Mosko-
va'ya yolladığı bu mesaj, milliyetçiliktir.
ıUiyetçiliği ilk kez tartışmalı Dağ-
hk Karabağ bölgesinde Azeri-Ermeni sür-
tüşmesine tepki olarak gelişti. Çatışma, o
gune kadar yan yana, genellikle iç içe ve nis-
pi bir uyum içinde yaşayan iki halk ara-
sındaydı. Çatışma giderek çirkin bir niteli-
ğe büründü ve şiddetli çatışmalara, katliam-
lara, her iki cumhuriyette büyük goçlere yol
açtı. Dağlık Karabağ bardağı taşıran dam-
la olmuştu, ancak Azerbaycan ve Ermenis-
tan'da milliyetciliğin hortlamasının asıl ne-
deni değildi. Butun öteki milliyetlerin oldu-
ğu gibi Azerilerin de Moskova'dan şikâyet-
leri vardı. Milli tarih çarpıtılmış ve yeniden
yazılmıştı, Islami inançlar yasaklanmıştı ve
Türk kültürü, halkın Rus alfabesini zorla
kabul etmesine dayanan baskıya uğramış-
tı.
Sovyet ekonomisi bozuldukça ekonomik
ayrımcılığm külfeti de şikâyet. listesine ek-
lendi. Sovyetler'in güneyindeki, buyuk ço-
ğunluğu Müslüman olan kırsal ve geri kal-
mış toplumlar gibi Azeriler de katı merke-
zi kontrolden, başlıca ihraç ürünlerine uy-
gulanan düşük fıyatlardan, toplunısal ihmal
edilmişlikten ve mustemleke türü sömürii-
den yakımyorlardı.
Azerbaycan'da halkın yaşam koşullan be-
lirgin biçimde kötüleşti. Çocuk ölum ora-
nı, Sovyetler standardının iki katıdır. Sağ-
lık ve eğitim yetersiz olup işsizlik 80'lerin
sonunda fo 2Tye ulaştı. Yerel komunist par-
tisi başansız kalınca hoşnutsuzluk daha da
arttı. Halk, komunist yöneticilerini, yozlaş-
mış, Moskova mafyasının adamı, çıkarla-
rıru konımaktan aciz kişiler olarak görüyor-
du.
Halk içinde kök salmak için koşullar el-
verişliydi. Halk Cephesi, Dağlık Karabağ'-
da milliyetçi bir tavırla öne atıldı. Ancak
cephe, ayrılıktan çok özerkliği vurgulayan
Baltık örneğine uygun ılımlı bir programla
ortaya çıktı.
Cephenin kuruluşu, yerel bir rakibe ta-
hammül edemeyen Komunist Parti'nin sal-
dınları ile karşılaştı. Cephe liderleri, "ası-
nlar ve serseriler" olarak tanıtıldı.
Zaman akıp geçtikçe ve hiçbir uziaşma
olmayınca, Moskova'mn politikaları da gi-
derek daha çok Azeri karşıtı (Ermeniler de
bu politikalann Ermeni karşıtı olduğunu sa-
vunuyorlar) olunca, cephenin itiban arttı ve
cephe radikalleşti. Cephe, ağustos ortalann-
da bir çağrı ile 500.000 kişilik mitingler ya-
pacak güce ulaştı. Eylul ayında Ermenilere
karşı ekonomik ablukaya girişti.
Doğuşundan birkaç ay sonra cephe milli
bir hareket haline geldi ve iktidardaki yerel
Komunist Partisi cepheyi dikkate almak,
dahası saygı göstermek zorunda kaldı.
Radikalleşme sürdu, çünkü Moskova'mn
ademi-merkeziyetçi iktisadi ve siyasi reform-
Iardan hiçbiri ciddi biçimde ele almak ni-
yetinde olmadığı açıkça ortaya çıktı.
Kasımda cephe liderliği içindeki bir mu-
cadele, daha radikal bir fraksiyonun zaferi
ile sonuçlandı. Milli Selamet adlı kuruluş
Bakû'da ortaya çıktı ve Sovyet ve İran Aze-
rilerinin birleşmesi temelinde açıkça ayrılık-
çı bir programı savunmaya koyuldu. Cep-
he ve Milli Selamet, Bakû'da ortak bir gös-
teri düzenlediler.
Moskova, "aşın uclar ve sarhoşlar" hi-
kâyesi ile kendi kendini kandırabilir, ancak
bunun uzun süreceği sanılmamalıdır. Bugun
Azerbaycan'da oianlann yarın daha geniş
çapta Orta Asya'da yineleneceği kesindir.
Halklann hayal kırıkhğının düzeyi ve Orta
Asya siyasi kültiiriindeki uziaşma eksikli-
ği, daha büyük şiddet hareketlerinin yolda
olduğunu düşündüruyor.
Federal bir devlet olan Sovyetler Birliği'ni
hâlâ kurtarabilecek şey, ekonomik ve siya-
si iktidann hızla dağıtılmasıdır. Aril sorun,
cumhuriyetlerde temsil gücü olan milli hü-
kümetler kurmaktır. Ama bu, büyük ola-
sılıkla Sovyet Komunist Partisi'nin ölümü-
nü hızlandıracaktır. (8 ocak)
AVUSTURYA
"Varşova
Paktı'nda
değişiklik
olacak"Viyana'daki askeri doktrinler
seminerinde konuşan Sovyet
Generali Tchervov,
"D.Avrupa'daki değişikler
Varşova Paktı'nda siyasi, askeri
ve yapısal değişiklikler
gerektirecek" dedi.
VtYAN A (AA) — Doğu \e Batı Avrupa
ile Kuzey Amerika ülkelerinin askeri tenı-
silcilerinin ilk kez bir araya geldiği askeri
doktrinler seminerinin dünkü bölümünde
gündemin birinci maddesini, Doğu Avru-
pa devletlerînde ulusal çıkarlanna uygun
olarak meydana gelen değişikler oluşturdu.
Viyana'da yapılan seminerin dünkü otu-
rumundan sonra bir basın toplantışı diizen-
leyen SSCB Genelkurmay Başkanlığı Şilah-
sızlanma Bölumü Komutanı General Niko-
lay Tchervov, Doğu Bloku'ndaki değişiklik-
lerin, Varşova Paktı'nda askeri ve siyasi ol-
duğu kadar yapısal değişiklikleri de günde-
me getireceğini söyledi.
Tchervov, bazı Doğu Avrupa Ulkelerinde
çok partili siyasi sisteme geçilmesi nedeniyle
Varşova Paktı'nın yönetici organı siyasi de-
ğerlendirme komitesinin bugünkü şekli ile
varlığını muhtemelen sürdüremeyeceğini
söyledi.
Öte yandan, ABD Genelkurmay Başka-
nı General Colin PoweU da düzenlediği ba-
sın toplantısında, Varşova Paktı üye ülke-
lerinin topluluk bünyesinde kendi kimlik-
lerini bulma yoluna gittiklerinin gözlendi-
ğini söyledi. Powell, "Varşova Paktı bünye-
sinde değişiklikler olduğu açık" diye konuş-
tu.
Çekoslovakya Genelkurmay Başkanı An-
ton SKmak ise, seminerde yaptığı konuşma-
da, ülkesinin "Ulusal çıkarlannın temel
olduğuna" inandığını belirtti. Slımak, Çe-
koslovakya'run pakt bünyesindeki yükünı-
lülüklerine bağlı kalacağını kaydetti.
Polonya ve Bulgaristan Genelkurmay
Başkanları da, askeri doktrinlerinin ulusal
karakteri uzerinde durdular.
ROMANYA
Muhalefet
istedi,
seçimler
ertelendiBÜKREŞ (AA> — Romanya'da Ulusal
Kurtuluş hükümetinin muhalefetin seçim
kampanyasını yapabilmek amacıyla seçim-
lerin ertelenmesi isteğini kabul ettiği bildi-
rildi.
Muhalefetteki en büyük parti olan Ulu-
sal Köylü Partisi Başkan Yardımcısı Ion Pi-
ui, USC Başkanı Ion Iliescu'nun muhale-
fet ile yapılan görüşmede, yeni parlamento
için yapılacak seçimlerin birkaç ay ertelen-
mesi konusunda güvence verdiğini açıkladı.
Piui. Iliescu'nun seçimlerin ertelenmesi
sözünü verdiğini, ancak kesin bir tarih be-
lirlenmediğini kaydetti.
Romanya'da diktatör Nikolay Çavuşes-
ku'yu geçen ay devirerek yönetime gelen
USC hükümeti, nisan ayında serbest seçim-
lerin yapılacağmı açıklanuştı.
Muhalefet ise seçim kampanyası için se-
çimlerin en azından haziran ayma kadar ge-
ciktirilmesini istiyordu.
Piui, Rompress'te yayımlanan Romanya
televizyonuna verdiği demecte, USC içinde
eski KP üyelerinin yer almasından endişe
etmediğini söyledi.
Ion Piui, "KP, Romanya'da tiimden öl-
dfi. KP'nin ülkede islikbali >ok" dedi.
USCde yer alan uyelerin komünizmi eleş-
tirirken dürüst olmadıklan yolunda belirti
bulunmadığını kaydeden Piui, cephenin ül-
kede serbest seçimleri garanti edebileceği-
ne inandığını kaydetti. USC sözcüsü Aurel
Dragos yaptığı açıklamada, seçimlerin er-
telenmesi konusunda henüz bir karar alın-
madığını bildirmişti.