Katalog

30EYLÜL 1989i KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR İSMAtL GÜLGEÇ CUMHURİYET/5 Iki yüz yıllık bale Külliir Servisi Dunyaca unlu Sovyet bale topluluğu Bolşoy, bu yıl 45. kuruluş yılını kutlayan Yapı Kredi'nin çağnlısı olarak tstanbul'da. Bolşoy Balesi bu akşamdan başlayarak tstanbul Atatürk Kültür Merkezi'nde art arda dort gosteri sunacak. Topluluk 3 KİM KİME DUM DUMA BEHÎÇ AK ekiradeki son gosterisini, Turkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı yararına gerçekleştırecek. Adikr, Bolşoy'un Istanbul'da gösterih mahhkian nefrti ler sunacak olan topluluğunda pahallı pahatb 4 ro, Nalalya Besmertnova, Irina P>atyer/erIdna gibi daha şimdiden bale dunyasının doruklarında dans eden sanatçılar da bulunuyor. Bolşoy Balesi, tstanbul gostenlerinde ıki bolümden oluşan bir program sunacak. Programın ilk bolümunde L. tvanova, J. Doberval, V. Ribiya, Maurice Bejart. Çeşttıııik gosterea WT toplulukIstanbul'da 4 gösteri sunacak olan Bolşoy Balesi ozellikle klasik balenin gelmiş geçM. Petipa gibi koregraflann ko miş en önemlı topluluklarının başında gelıyor Bolşoy'un tanınmış dansçılanndan Mariana Leonkina da IstanbuCa gelen regrafileriyle Çaykovski, P. Ger sanatçılar arasında. Toplulukta. Besmertnova ve Pyatkına gıbı şimdiden efsaneleşmış ısimler de bulunuyor. tel, N. Paganini, Jobann Sebastian Bach gibi bestecilerin yapıt ta tümü ile Avrupa'dan getirilen Bolşoy Tiyatrosu 1825 yılında Italyan, Fransız ve Dammarka ları yer alacak. tkinci bolurade ise yapıma ve dansçılann elinde kop açılmıştır. Bugün Sovyetler Birli ekollerinin ve Marius Petipa'nın Çaykovski, Glazunov, Asafiyev, ya bir sanat olarak ancak halk a ği'nde birçok saygın bale akade eserlerınin etkisi altında geliştıriMusayev, Solovyo\ Sedoi, Ober, inmiş olarak gelişirken, 20. yuz misi ve topluJuğu.bulunmakla be len Rus ekolu halen de klasik baSainlSaens ve Minkus'un yapıt yıl başında tumü ile Rus sanatçı raber Leningrad Kirof ve Mosko lenin en iyi dansçılannı yetiştırları Ynri Grigorovic, V. Vaino ların elinde ve ilerici akımları ba va Bolşoy baleleri, ilk kuruluşla mektedir. Bolşoy Balesi, Kirof'nen, Y. Scott ve Y. Papko, Peti le ile ifade edebilecek bir guçle or rından bu yana aralıksız varlıkla un salt klasizmde ulaşuğı mükempa, Zaharov, Gazovski ve Fokin' taya çıkmıştır. Böylece Batı, Rus nnı sürdürerek dünya çapında ge melliğe karşın daha dramatik, akin koregrafıleriyle sahnelenecek. baleleri ile tekrar bale sanatına leneksel özellik ve ustünluklerini robatik, daha Rus karakterindekorumaktadırlar. Bu nedenle Ro dir. Doç. Şebnem Aksan, Bolşoy kavuşmuştur. Moskova'da ilk bale topluluğu mantik ve Klasik cağın yaşayan Topluluk gerçek artistik değeBalesi'nin Türkiye'ye gelişiyle ilmuzesi olarak da Canımlanırlar. rini, yüzyılın başında Alexandre giii olarak kaleme aldığı yazıda 1776 yılında kurulmuş, bugunkü Gorsky'nin liderliğinde, eserlere topluluğu şoyle tanıttı: getirdiğı dramatik ve reaJıst yoDans olgusu, halk dansları klarumlan ile bulmuştur. 1964 yılınsık veya populer danslar olsun budan bu yana Bolşoy'un koregraf tun dünyada toplumların en göze ve artistik direktöru bulunanYuri çarpan ozelliklerini içgüdüsel bir Grigorovic de Gorsky gibi Kirof PİKNİK PlYALE MADRA tabiilikle ifade etmektedir. Röneekolunden gelmektedir. Bugun sansla birlikte Avrupa saraylannSovyetler'in onde gelen koregrada soylu kesimın danslannın gefı olarak yarattığı yeni eserlerle lişmesi ile ortaya çıkan bale sanatı (Spartacus, The Stone Flower, teatral ve evrensel bir formdur. The Legent of Love, Ivan the TerBu sanatı benimseyen ve geliştirible...) topluluğun dans stilini ve ren ulkelerin himayesi ve hâkimirepertuarını modernleştirmesi ile yeti altında olmakla beraber 20. tanınmaktadır. yuzyılda hemen hemen bütün dunyada hızla benimsenmekte ve Bolşoy Balesi'nin ulkemize bu çeşitli kulturlerin etkisi altında dagelışinde izleyeceğimiz gibi bir ha da zenginleşmektedir. özelliği de çok çeşitli kişilik kabiIiyet ve yaş gruplarından oluşan Rusya'nın bu sanatı benimsebir sanatçı kadrosu bulunması. mesi 18. yuzyılda Çar Büyuk PetBale tarihinin efsaneleşmış dansro'nun Batılılaşma hareketi sıraçılan arasında bulunan Llanova sında olmuştur. Italya ve Fransa've Plısetskaya da Bolşoy dansçıdan getirilen özel öğretmenlerle larıdır. Kimbilir bu turnede'yer genç kızların ve askerlerin bale alan hangi dansçılar efsaneleşe fflZU GAZETECİ SECDETŞEN dersi almalan ve salonlarda beracek... Ancak izleyeceğimiz sanatber dans etmeleri emredilmiştir. çılar arasında Beîmertnova, Se19. yüzyılm ikinci yansında bamenyaka, Soronkına, Pyatkına le sanatı Avrupa'da bir gerileme gibi şimdiden Bolşoy tarihinde ve duraklama devri yaşarken, Çarlık Rusyası'nda yeniden bes Bolşoy lılMtırtıSovyetler Birliği'nırj ünlü bale topluluğu Bolşoy, dün İstan önemli yeri olan isimler bulunmakta. . lenerek geliştiği izlenir. Başlangıç bul'a geldi. Topluluk, Atatürk Kültur MerkBzi'nde dört gösteri gerçeldeştirecek. Ünlü Bolşoy Balesi dört gösteri için İstanburda Hemde iskdikkri &RfiFr Bem et'/e qicfer t>aşÂas/at f f / ( l AIUTUJUJĞUN \ fayLA^MAK OLDU \ ĞU DOGOÜ 1 p KEZ KENVİME A\T 3İR EV/'M OLUYO 0tâlMSlZl(6A ADIM &U 8ENİM İÇIN. dİR 5ÜRB SIKlNTı ÇSKEBİLİR/M. AMA ÇLSM 3U EVOE "'""' ÖfvRWrÜ ZİLİM ÖZB/RİNPS 3ENİM A™™ •> ' YAZICAK • îsveç Yazarlar Birliği Başkanı Curman geliyor TÜYAP'a İsveçli konuk TÜYAP Istanbul Kitap Fuan yöneticilerinin yaptığı açıklamaya göre daha sonra okurlanna Curman, kitaplannı da imzaiayacak olan Peter Curman, fuarda Türk Türkiye Yazarlar Sendikası yoneticileriyle de göyazarlanyla rüşmelerde bulunacak. ve 1941 yılında Stockholm'de doğan Peter Curman, Isveç'in soylu ailelerinden. 1964 yılında okurlarıyla Stockholm Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'ni bisöyleşiler tirdi. Şiiri geniş halk kitlelerine tanıtmak ve sevyapacak, dirmek amacıyla 1967 yılında iki genç ozan arTürkiye kadaşıyla birlikte "Yazarlar Merkezi" adlı bir örYazarlar güt kurdu. Yazarlar Merkezi, o tarihten beri hasSendikası taneler, okuUar, cezaevleri ve benzeri toplumsal yoneticileriyle kuruluşlarda çok sayıda toplantılar düzenleyerek •yı... TI görüşmelerde ozanlarla halk arasında yeni bir bağ kurma işlePeter Cumu Kıtab, Turkçeye %ulZacak. vini sürdürüyor. çevriliyor. Peter Curman, çeşitli gflnlük gazetelerde de Bugüne dek sanatedebiyat eleştirileri yazdı. Aynca birçok der12 şiir kitabı yayımlanmış ve şiirleri ginin yönetmenliği yaptı. 19811986 yıllan arasınbirçok dile aktanlmış olan Curman'ın da da Stockholm'de yayımlanan bir sosyal detsveç'te yayımlanan son kitabı "Ayak mokrat günluk gazetenin kultur servisi yöneticihleri", bütün yapıtlanndan seçmelerden si oldu. 1987 tarihinden beri tsveç Yazarlar Biroluşuyor. liği Başkanı. Evli ve iki çocuk babası olan Peter Curman'ın Kültür Servisi tsveç Yazarlar Birliği Başka bugüne dek 12 şiir kitabı yayımlanmış ve şiirleri nı şair Peter Corraan, 8. TÜYAP Istanbul Kitap birçok dile aktanlmış. Isveç'te yayımlanan son kiFuan'na konuk yazar olarak katılacak. 2 kasım tabı da "Ayak İzleri/Fotspar" bütun yapıtlanngünü Stockholm'den İstanbul'a gelecek olan Pe dan yapılmış seçmelerden oluşuyor. ter Curman, 3 kasım gunu Kitap Fuarı'nın açılış Curman'ın şiirlerinden bir seçmeler de önumuztörenlerine katılacak, 4 kasım cumartesi günü de deki günlerde Türkçe olarak yayımlanacak. Cursaat 15.00'te Kitap Fuarı'nda Turk yazarlan ve man' ın şiirlerirü dilimize Lütfü Özkok ile Turhan okurlarıyla tanışacak ve bir söyleşi yapacak. Kayaoj^lu birlikte aktarıyorlar. Peter 'Kongo'da Bir Mevsîırf Kiıltür Servisi Mehmet Ulusoy, Paris'te Theatre de la Colline'de Aime Cesaire'in "Kongo'da Bir Mevsim" adlı oyununu sahneledi. Daha önce de 17. FortdeFrance Kultür Festivali'nde Mehmet Ulusoy tarafından sahnelenmiş olan "Kongo'da bir Mevsim", 1961 yılında öldurulmuş olan Afrikalı devlet adamı ve ozan Patrice Lumumba'nın yaşamım konu alıyor. Büyük bir bölumu Afrika1 da gecen oyun, Lumumba'nın ölümünden altı yıl sonra kaleme alındı. Fransa'da yayımlanan "Liberation" gazetesi, oyunla ilgili olarak "Kongo'da Tam Tam" başhklı bir yazıya yer verdı. Michel Cressole, "Liberation"daki yazısında "Mehmet Ulusoy oyunu buyıik bir doğallıkla ele almış. Butun yogunluğuna karşın, metni bir kitapçık gibi alarak oyunculan plastik bir butunun parçalan olarak kullanmış" dedi. Cressole, yazısında, Cesaire'in oyununun ve Lumumba'nın yaşam öykusunün siyasal boyutunun yeterince işlenmediğini vurguladı. ÇİZGİLİK KÂMİL MASARACI Z> V AĞAÇ YAŞKEN EĞİIİR KEMAL GÖKHAV GVRSES •X*© NuralBirden, kitap resimlemelerini sergiledi Kitap kapağında hüzün aıılan Nural Birden, 9 yazarın 15 kitabı için yaptığı kapak ve rarlılıkla çalışmalarını surduru Çıçek" adlı bir çizgi roman çiziç resimlemelerle izleyici karşısında. öykü ve romanlar yor. Birden, yıllar yılı bir kuyurn di. A'dan Z'ye "Breht Alfabesi" GARF1ELD jm DAVIS için gerçekleştirilen bu resimlemelerde hüzün egemen. cu sabrıyla yaayı, çizgi dilıne dö nıresimledi. 1980'de Milliyet ÇoTURGUT ÇEVtKER Kitap ressamhğı, ulkemizde pek az ilgi duyulan sanat alanlarından birisidir. Bunun tek nedeni, resimlı kitapların az yayımlanıyor olmasıdır, kuşkusuz. Oysa bu ulkede bir dönem Munif Fehim gibi işi sadece resimleme olan bir çızgi ustası yaşadı. Resimli kitaplann maliyeti yuksek olduğu için yayınevleri kitap resimletmekten kaçmıyor olmalılar. 1970 sonrası ozellikle çocuk kitapları nedeniyle bu alanda bir "altın cağ"ın yaşandığı soylenebilir. 1970'li yılların en önemli hareketi, Cem Yayınevi'nin kardeş kuruluşu olan Arkadaş Kitapları'nda Erdal Öz'un yönetiminde yayımlanan resimli çocuk kitaplarıdır. Erdal Öz, seçkin metinler ile seçkin çizgi ustalannı, temiz kâğıtlar ve ozenli baskılarla buluşturmayı başarmıştı. Bu hareketın Türk çocuk edebiyatım ıhya ettiğı bile soylenebilir» Erdal Öz, daha sonra aynı çızgiyı Can Yayınları'nda da surdürdu, surdüruyor. Bu alanda başanlı yayınlar yapan başka yayınevleri de vaı, kuşkusuz. örneğin, Redhouse Yayınevı bunlardan birısı. Arkada, Yayınları çocuk edebiyatım keşfedince birçok yayınevı açılan bu yola girdi; bir furya yaşandı. Iyisi ve kötusuyle kitap resimlemeciliği bir iş haline geldi. 1980 sonrası bir duşüş olmasına karşın, resimli çocuk yayıncılığını ciddiyetle nuşturmeye çalışıyor. Geçen gunlerde, Bütun Zamanlar Sanat Galerısi'nde ilk kişisel sergisi olan "Kitap İllustrasyonlan Sergisi"ni (8 Eylül 7 Ekim 1989) açtı. Bugüne değin yetmişkadar kitap için kapak ve iç resimlemelecuk Dergisi'negirdı. 1981'deCan Yayınları'nın gençlikdizisine çalışmaya başladı. 198387 arasında Milliyet Kardeş'te rcsimlemeler yayımladı. 1983'te altı a> süreyle mizah dergisi Gumgüm'un yazı işleri mudurluğunu yaptı. 1987'de UNICEF'in Tokyo'da duzenlediği "Çocuk Kitapları İllustrasyonlan Yarışmasf "nda Turkiye'den uç kişiyle birlikte ödül kazandı. 1986'dan beri Almanya'daki Onel Yayınevi ıçın çocuk ders kitapları resimlemektedir. Nural Birden, sergisinde hepsi Can Yayınları arasında çıkmış dokuz yazarın on beş kitabı için yapılmış kapak ve iç resimlemeleriyle izleyici onune çıkıyor. Dosloyevski, Gogol, E. Vitıorini, B. Trabal, J. Amado, Durabadze, Z. Selimoğlu, K. Tahir ve E. Öz'un oyku ve romanları için gerçekleştirilen bu resimlemelerde huzun egemen. Bu hüzun, kuşkusuz yapıtlardan kaynaklanıyor. Nural Birden, bıraz da iç dunyasıyla ortuşen huzunlu anları cımbızıyla çekip kâğıdıııa yatınyor olmalı. Oyle ya da boyle, huzun, resimlere yakışıyor. Birden'in, tutkun olduğu Brughd ile Modigliani'ye yureğinı batırtp batırıp çıkarttığı aşıkâr. İnsan her şeye alışıyor. Hele benim gibi olacakları önceden sezınleyen bın için sürpriz neredeyse yok. "Oysa ben, hep, en acıklı trajedilerin esas oğlanı olmak istemiştim..." "Ama bak, ikinci sınıf komedilerin oynandığı bir memleket sahnesinde kötü bir komedyen oldun" dedi Orkun. "Hepimiz öyleyiz dost" dedim. Yükümü hafifletmek için. Kendimi fena halde trajik bir yaşantı sürdüren bir komedyen gibi hissediyorum. Ancak bunu söyleyecek denli cesur değilim. "Ben acılann aydmıyım Orkun!" BİRDKLİNİN GC'N'CKSİ Gogol Nural Birden'in sergilenen çalışmalan arasında, Rus yazar Nikolay Gogol'ün "Bir Delinin Güncesi" adlı yapıtı için gerçekleştirdiği kapak da yer alıyor. Can Yayınları arasında çıkmış 15 kitap için yapılmış kapak ve iç resimlemelerde hüzün egemen. Bu hüzün kuşkusuz yapıtlardan kaynaklanıyor. rı yapmış olan Nural Birden, 1980'de Tatbikı Guzel Sanatlar Yuksek Okulu'nun Grafik Bölumu'nden mezun oldu. Oğrenciliğı sırasında Demokrat Gazetesi'nde çocuk koşesı ıçın "Kırmızı TARİHTE BUGÜN MLMTAZ ARIK.L\ FR4NSIZ SAAJATEK k f DEVLET A'PAMI JACÇUES NECKER GENÇ YAŞT74 BlR OANfiAOA ÇAUÇA44YA SM} LAMtŞ VB K'SA SÜ/SEOE BUYUK SEKVET EDINMİŞrt. ÜMUNDEN ET*!ILEMEN FK4NSA *XAU JTf/ LOUlS, OMU DEI/CEr HAZ/NESı VE MAUYESlNlN SAÇfA/A GETtGMtfTt TAMr&KIS H4LE SELMlf HA Z/NE IÇIN KEHPfS/MDEM A4UCr.2£LE/Ç BE*CL£NPıĞ/Ul GÖSEıV A/EC', 1*1 M/L YON FB4NK VEep/tcrE/V SONZA, AME&KAM OZGUELUK DESTEKLENMEGl ıÇlN OE KSEpı OLJtNAKLARıMI KJULLAUABA, PABA gULMUŞ, ADALETU SİÜ VEHGl SlSTEMı GET1fZMEY£ ÇA8ALAMIÇT7 AMCAK, 1783 F/eANS/Z PEVZtM'Ml GECtKTlGECEK KOÇULLASf TEK f/A/A SAĞUVACA*: OueUMPA PEĞIİ.P/. SAgAY VE Ç£(/£E£W/N ÇUfi/PA KALMffT/. NECHE&, FRANS/2 tZOMAM77ZMl*JlN ?//, UNLU YAZASI MAPAME PE STAEL (SrAL.) 'IN BABASIK Dt. Soğda, Sfae/, o sıralar moda alan Osmailı sarığıyla gorü/u. MADAME DE STAEL 'IN BABASI NECKBR.. surdürmekten yana olanlar yollarına devam edıyorlar. Çocuk edebiyatı yayıncılığı, Babıali'ye yen; rcssamlar kazandırdı. Birçoğu alandan ilgisıni çektı. Nural Birden ise inat ve ka