Katalog

CUMHURİYET/7 KENTYASAM Susuzluk tehdit edîyor KEMAL KÜÇÜK SERPİL GÜNDÜZ Istanbul'da kronikleşen yaz susuzluğu, geçen yılki kurak kış mevsimi sonunda kentliler için cekilmez bir hal alırken, yetkililer, acil bir çözum yolu bulamıyor. Her yıl 250 bin Kişi>i bulan olağanustu nufus anışı karşısmda devreye giren yeni rezervlerin de yetersiz kalacağına kesin gözuyle bakılıyor. İstanbul'un su sorununu çozmekle yukumlu tek kuruluş olan İSKt'nin Genel Müdüriı Ergun Göknel, aşırı nüfus artışının birkaç yıl sonra kesin susuzluk getireceğini belirterek, "'1991 yılında susuz kalacağımız garanti. 1991 \ılını kısıntı olmadan geçirebilirsek, bu tSKİ'nin marifetli yonetimi sayesinde olacak. İyi jonetirsek susuz kalmayacağız, eldeki rezervler belli" diyor. Ancak bu konudakı tum yetkililer ve Goknel acil ve uzun vadeli somut ve iyimser oneriler getiremiyor. İstanbul'un bugünkü su rezervleri yıllık yağış miktan ile hassas İSKI, istanbı ı ;e z" eden su sorununu bir denge oluşturuyor. Kurak gebu yaz da atlataöıımeK tçm yaâmurlan bek çen bir kış mevsimi sonrası eldeleyedursun, Emirgânüstü Doğanevler Mahallesi halkı kanalızasyon çalışmalan sı ki rezervler bir yaz sezonunu su rasında açığa çıkan su borusundan su ıhtiyaçlarını gidermeye çalışıyor. Doğanev kesintisi yapılmadan bitirmeyi ler MahaJlesrndeoturan yurttaşlar 4 aydır sulannın akmadıflını bu yüzden birçok olanaksız kılıyor. Nitekim 1989 hastalığın başgösterdiğını ılerı surdüler. Çamaşır ve buiaşık yıkamak için, kanal yılı >ağış ortalaması bir onceki yıçalısmaJan sırasmda açifia çıkan su borusundan akan sudan yarariandıMannı söy \a gore, yüzde 50 oranmda duşuş leyen Hacı Kez "4 aydır basvurmadıgımız yetkilı kalmadı. Sanyer Betediyesi'ne kaç gosterince bugunlerde yaşanan su kez grttik. bir çözüm bulamadık" dedi. (Fotegraf: Cumhuriyet) kısıntılanna karşın Istanbullula Istanbul kışa susuz girecek, yetkililer acil çözüm yolu bulamıyor 1989 yılı yağış ortalamasının bir önceki yıla göre yüzde 50 oranmda düşüş göstermesi sonucu, giderek tükenen rezervler, sonbahara su kesintisi yapılmadan girilmesini olanaksız kılıyor. Istanbullulan önümüzdeki günlerde daha uzun bir susuzluk bekliyor. rı onümuzdeki günlerde daha uzun bir susuzluk bekliyor. Ozellikle tstanbul'un topografik bakımdan yerleşıme uygun olmayan bölgelerinde her yıl hızla genişleyen yeni gecekondu mahallesi doğal olarak susuzluğu sürekli yaşıyor. Kentin yasal yerleşim bölgeleri ise su rezervlerinin ve antma tesislerinin zorlanması nedeniyle sağlıksız su kullanmak durumunda. Sorunun belediye boyullarını aştığını ve aşırı yığılan nüfus konusunda bir devlet poiitikası gerektiğini belirten ISKİ Genel Muduru Ergun Göknel, "İstanbul'un su sonınu kronik bir şe>. Yeni bir şe> değil. 500 > ıldır var. Her balde bir 50 >ıl daha devam edecek. Bunu hangi yönetim, biz de dahil 'iki yılda çozdiık' gibi birtakım laflar ederse halkı >anıllı\or demektir. Yapılacak iş, insanlan mevcut koşullarda mutlu kılacak şekilde ihtijaçlarını gidermek. Yaptığımızda bu"diyekonuşuyor. Istanbul'da geçmiş yıllarda da kanıksanan susuzluk, kentin son 5 yıldaki aşırı büyümesi karşısında gunluk su miktan ile tüketim sayıları arasındaki dengesizliği gündeme getiriyor. 1985'te 5 milyon 842 bin olan İstanbul'a günde 6 ayrı rezervden yaklaşık 1 milyon metrekup su verilirken, I989'da yeni gecekondu mahalleleri ile nufusu 7.5 milyona varan kente verilen su miktannda sadece günde 500 bin metreküplük bir artış sağlanabildi. Terkos Gölu, Alibey Barajı, Elmalı Barajı, Ömerli Barajı. Vakıf Bentleri ve yeraltı sulanndan elde edilen su miktarına son 2 yılda Büyukçekmece ve Darlık Barajları'nın eklenmesi ile kazanılan günlük 500 bin metreküplük su artışı artan nufusa yetişemiyor. Bu arada 1985'te istanbul'a en yakın ve buyuk su rezervı olarak görülen ve baraj olarak projelendirilen Küçükçekmece Gölii'nun çevresinin eski Beledıve Başkanı Bedreltin Dalan (arafından iş ortağı Mustafa Süzer'e ait toplu konut alanına aynlarak İSKI Genel Müdürü Ergun Göknel, her yıl 250 bin kişiyi bulan olağanüstü nüfus artışı karşısında devreye giren yeni rezervlerin de yetersiz kalacağını belirterek, "1991 yılında susuz kalacağımız garanti. Eldeki rezervler belli" dedi. Bir bidon su için Bu 5 yeni ve uzak rezervin tstanbul "a günde 2 milyon 442 bin metrekup yeni su sağlamasî düşünülüyor. Bu miktar bugun tstanbul'a verilen günlük su miktarının iki misline yakın olmasına karşın, ancak 11 milyonluk bir İstanbul nüfusuna yönelik olduğu belirtiliyor. Bu rakamın bile II milyonluk bir kentin su problemisu kaynağı olmaktan çıkarılması bin metrekup su verebilecek. He ni tamamen ortadan kaldıramaİstanbul'u onemli bir su kayna nüz uygulama projeleri yapılma yacağı vurgulanıyor. ğından yoksun bıraktı. tstanbul dı. ve çevresinin jeolojik yapısı en • Darlık Barajı'nın doğusunda Şi İki yıl sonra susuz fazla 11 milyon nüfusa yetecek su le'den 40 km doğuda yer alan İsa kalırız rezervlerine sahip. Nüfus artışı ile köy Barajı ise günde 540 bin metŞimdilik büyük projeleri duverilen su miktan arasındaki bu rekup su verebilecek kapasitede. şünmeyi bile ikinci plana atan ve karamsar orana karşın tstanbul' Bu yıl içinde projelendirilmesi dü acil günlük sorunları çozmeye çaun gelecekteki su rezervleri düşün şunulen barajın isale hatlannın lışan İSKİ Genel Müdürü Ergun ce olarak şöyle belirlenmiş du uygulama projeleri tamamlandı. Göknei, gerçekçi olmak gerektirumda. • tsakoy Barajı'ndan 10 km da ğini belirterek, 1015 yıl sonıa ha doğuda bulunan Sungurlu Ba devreye girebilecek yeni rezervleYeni kaynaklar rajı ise günde 330 bin metrekup rin iki yıl sonrasının susuzluğuna İstanbul'un ekonomik anlam su verme kapasitesine sahip. He çare olamayacağını belirtiyor ve da kullanılabilir olan yeni su kay nuz barajın fizibilite ve uygulama şöyle diyor: nakları Trakya'dan Marmara'nın projeleri ortada yok. "1991 yılında susuz kalacağıdoğu sınırlanna kadar uzanan bir • Mudurnu Çayı üzerinde meyda mız garanti. 1991 yılını kısıntı olhavzanın tüm su olanakları zor na getirilecek MudurnuSapanca madan geçirebilirsek, bu İSKİ'nin lanarak şöyle sıralanıyor: rezervuar sisteminin günde 740 marifetli vönetimi sayesinde ola* Trakya'nın Karadeniz sahilinde bin metrekup su vermesi duşü cak. Suyu iyi yönetirsek, susuz kalmayacağız. Eldeki rezervler Bulgarirtan sınınna yakın nülüyor. KıyıköyDemirköyBalaban rezerAncak, tüm bu yukanda sayı belli." vuarlannı kapsayan Istranca ne lan su kaynaklan eski belediye yöGöknel, "bu iyi yöneüm"in dezervuannın gunluk vereceği su netimince ileriye dönük düşunce taylannı ise şimdilik açıklamıyor. miktan 792 bin metrekup ve he aşamasında halka tanıtılan proje Fakat idareli kullanmanın ozünler olmasına karşın, henüz çoğu de Istanbul'da önümüzdeki iki nuz fîzibilite aşamasında. • Küçükçeknıece Gölu'nun kuze nun yeterli fizibilite ve projelen yılda dönüşümlü su kesintilerinin yinde kalan Sazhdere Barajı, 140 dirme çalışmalan yapılmış değil. zorunluluğu yatıyor. Istanbul'da Ömerli, Terkos, Alibey, Elmalı, Buyukçekmece ve Darlık barajlannın bir yaz boyunca susuz kalınmaması için en son taşma noktasına kadar dolu olması gerekiyor. Bu nedenle geçen yıllarda Elmalı Bendi'nin tehlikelı sınınna kadar dolma riskini goze almak zorunda kâlan İSKI yetkilileri, bunun susuzluğa karşı girilen bir risk olarak değerlendirmişlerdi. Barajdaki bir metrelik su İstanbul Haber Servisi tstan farkı bile tstanbullular için birkaç bul Anakent Belediye Başkanı haftalık suya eşdeğerde bulunuProf. Dr. Nureltin Sözen, Istan yor. Bu durumda ozellikle ilkbabul'un su sorununa yonelik olarak hardaki yağışlar, barajlar için tasarruf Lampanyası başfalılacagV önem taşıyor. Sonbahar yağışlanı açıkladı. rı ise toprağın doygunlaşmasına Nurettin Sözen, "Eger öıtumuz neden oluyor ve barajlara doğrudeki yağntur ntevsiminde ekim ve dan tesiri bulunmuyor. Aylara kasım ajında yağmur yağmazsa göre yağış ortalamasına bakıldıkış aylannda susıu kalsıcağız. Kış ğında içinde buiunduğumuz >ıl ajlarında vağışiar normal sevivc yağış açısından son 10 yılın en kude gitmezse. gelecek >aza rezerv rak yılı. Bu yıl ağustos ayı sonusü girecegiz. Butün bunian duşu na kadar sadece metrekareye 182 nerek, Batt ulkekrinde örnekleri kg yağış düşerken, 10 yılın en fazni gorduğumuz bir tasarrvf kam la yağışı 1980 yılında metrekarepaajiLsı ba^iaUcagtz" dedi. İstan ye 518 kg olarak kaydedilmiş. bul'un 4 aylık su rezervi bulundağuna, ancak sorumsuz kutlanım 19801989 yıllan arasında ocakhafindı. kişm boyuılarj küçük de ağustos ayları arasında Istanbul'olsa bir su sıkımısının yaşanabileda toplam olarak metrekareye düceğini bildirdi. şen yaklaşık yağış miktarları şöyle: 1980: 518 kg, 1981: 513 kg, 1982: 521 kg, 1983: 344 kg, 1984: 282 kg, 1985: 392 kg, 1986: 363 kg, 1987: 403 kg, 1988: 194 kg, 1989: 182 kg. Çare arayışı Umutlar yağışlarda Sözen: Su tasarrufu kampanyusı başlataeagız İstanbul Hızlı Tramvayı'nın Birinci Aşamasının deneme ve güvenlik testleri yapılarak normal seferlerine başlaması ve Aksaray Istasyonu'nun açılışı dolayısıyla düzenlenen törene tüm İstanbullu hemşehrilerimi davet ediyorum. Katırcıoğlu ve Gürün Han'ın suyu kaçak çıkü tstanbul Haber Servisi tstanbul'un en ünlu hanlarından, Giıriin ve Katırcıoğlu Han'nda bugune kadar suyun kaçak olaraJc kullanıldığı ortaya çıktı. Han kiracılarından birisinin ihbannı değerlendiren tSKl yetkilileri, hanlann suyunun sağlandığı belirtilen kuyuya, kaçak şehir suyu baglantısı tespit ettiler. Konuya ilişkin görüştuğümuz ISKİ yetkilileri "Kaçak SD bağlantısını kestik. Hanlann sahibi hakkında yasal islem >apılacaktır. Bugüne kadar kullanılan suyun bedeli ise ortalama su harcaması göz öniine alınarak, ceza4ı şekilde tahsil edilecektir." dediler. Öte yandan 900 kiracırun bulunduğu hanlarda kuyu suyuyla karışık kullanılan suyun sağlığa uygun olmadığı da ortaya çıktı. "Gürün Han ve Katırcıoğlu Han Tüccarlan ve Çahşanlan ve Sevenleri Yardımlaşma ve Dayanışma Dernegi", tstanbul II. noteri Akın Ekmekçi gözeteminde, hanların depolanndan ve kuyusundan alınan su örneklerni Hıfzıssıhha Enstitüsu'ne tahlil için gönderdi. Enstitü ise 31.7.89 tarih, 52102285 sayıb raporunda tahlil edilen suyun sağlığa uygun olmadığıru belirtti. Barajlarda son durum İSKI Genel Muduru Ergun Göknel, son olarak kuraklığın etkilediği barajlar için, "Belki iizerimize birtakım riskler aldık, ama istanbul halkına 4 avdır susuzluk çektirmiyoruz. Aralık ayına kadar da çeklirmeyeceğiz. Umutlar sonbahar >ağmurlannda"diyc konuşuyor. Aralıktan sonra kesintili su programı başlatabileceklerini söyleyen Göknel, ayrıca halkı su tasarruf kampanyasına çağıracaklarını söylüyor. Bu arada "Peki tedbirleriniz nedir?" sorusunu ise, Göknel, "Geçmiş >önetim de su için tüm olanakian zorlamış, ben de şu anda zorluyorum. Bizim Ömerli'de fazia su tulmak için girdiğimiz riske hiç kimse kola> kola) girmez. Dariık'ı çalıştırmayı azmettik. Umutlar, Darlık'ta. İstanbul'un me\cut su rezervinin >uzde 25'i Darlık'ta" diye yanıtlıyor. Şu anda tstanbul'u besleyen su rezervlerinin durumu ise şöyle: • Buyukçekmece Barajı: 350 gunluk suyu v^r. • TerkosAlibeyköy Barajı: 110 .günlük suyu var. • Elmalı Barajı: 60 günlük suyu var. • ÖmerliDarlık Barajları: 150 gunluk suyu var. PROF. DR. NURETTİN SÖZEN Istanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ISKİ 21 milyar dış borç ödedi Istanbul Haber Servisi İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresinin (İSKİ) ağustos ayı içinde 21 milyara yakın dış borç ödedigi açıklandı. İSKİ'den yapılan açıklamada, 20 milyar 885 miiyon liralık dış borcun 891 milyon lirabk bölümünün Kuveyt'e, 17.3 milyarlık bölümünün Dünya Bankası'na, 2.6 milyar liralık bölümünün de Avrupa İskân Fonu'na ödendiği kaydedildi. pımında kullanıldığı belirtüerek, "tSKİ'nin temel gelir kaynağı, abonelerden topladığı paralardır. Bu paralann toplanmasında gösterilen hassasiyet, İSKİ gelirlerinin son aylarda artması ve borçlannı zamanında ödeyebflir dımıma geJmesi ile sonuçlanmıştır" denildi. Büyükçekmece'ye içme suyu getirecek şebekenin temeli bugun saat 10.00'da Buyukşehir Belediye İSKİ'nin açıklamasında, alınan Başkanı Nurettin Sözen tarafınkredilerin içme suyu şebekesi ya dan atılacak. Tarih: 3 Eyiül 1989. Pazar Yer: Aksaray İstasyonu, Vatan Caddesi 'Saat: 11.00