Katalog

CUMHURİYET/10 HABERLER 31 EKÎM 1989 Ermeni tasarısı OzaPı bekliyor ABD yönetiminin Ermeni tasarısı konusunda Özal'ın Eyren ve Yılmaz'dan 'dahaesnekolduğu'yolundaki izlenimleri, Özal'ın cumhurbaşkanhğına seçilmesinin 'araformül' çözümünü yaklaştıracağı beklentilerineyol açıyor. YASEMİN ÇONGAR Bush yönetimi, 'Cumhurbaşkanı ÖzaVla çözümün daha kolay bulunacağını umuyor Ermeni tasarısına kmama • KAYSERİ (AA) Erciyes Üniversitesi Öğrenci Komitesi'nce sözde Ermeni tasansının ABD Şenatosu'ndan geçirilmesi çalışmaları kınandı. Üniversite Öğrenci Komitesi'nce okul kantininde düzenlenen basın toplantısına katılan öğrencilerin, "Sözde Ermeni tasarısı, Beyaz Saray'ın yüzkarası", "Türkiye Türklerindir", "Üsler kapansın, Amerika defolsun" şeklindeki ABD aleyhtan pankartlan dikkat çekti. Düşürülen uçağa ait rapor • ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) Suriye'ye ait iki MİG21 askeri jetinin Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'ne ait bir araştırma uçağını düşürmeleri olayıyla ilgili araştırma heyeti raporu henüz Ankara'ya ulaşmadı. Araştırma sonuçlannın birkaç gün içinde kendilerine bildirilmesini beklediklerini kaydeden Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, olaya ilişkin tazminat hesabının bu araştırmadan bağımsız olarak yapıldığını söylediler. Dışişleri yetkilileri, araştırma sonuçlannda Türkiye için "önem" taşıyacak unsurun, Suriye*nin gerçek niyetinin ortaya çıkması olduğunu belirtiyorlar. ANKARA ABD'nin Ankara Buyükeiçisi Morton Abramowitz, VVashington'da bulunduğu süre içinde Ermeni tasarısı konusunda yaptığı teınaslara ilişkin olarak Dışişleri Bakanlıgı'na bilgi verdi. Senato azınlık lıderi Robert Dole'un hazırladığı tasarının karara dönüşmemesi için ABD Dışişleri Bakanlığı yetkililenyle görüşmeler yapan Abramowitz dün öğleden sonra Dışişleri Bakanlığı Musteşarı Tugay Özceri'yle bir araya geldi. Büyükelçi Abramowiu'in görüşmede tasarının Türk Dışişleri ve kamuoyunda yarattığı rahatsızlığı Washingıon'da dile getirdiğini söylediği öğrenildi. Abramowitz ayrıca tasarı metninin değiştirilmesi yönünde Bush yönetiminin başlattığı girişimler konusunda bilgi verdi. Öte yandan ABD Senatosu Genel Kurulunda ele alınacak olan Ermeni soykınmı iddialanna ilişkin karar tasarısı karşısında Ankara'nın gösterdiği tepkilerin kendi içinde farkhlaşması, Bush yönetiminin "anı formür' bulma çabasına ağırlık vererek, Cumhurbaşkaıılığı seçimlerinden sonra Türkiye'nin ileteceği mesajları beklemesine yol açtı. ABD Dışişleri Bakanhğı ile "yakın temas" halindeki uluslararası kuruluşlarda Türkiye sorumlusu olarak görev almış ve halen yabancı şirketlere danışmanlık yapan bir Amerikalı yetkili, Cumhuriyet muhabirine, Başbakan özal'ın Ermeni tasarısı konusunda "diğer yelkililere g göre daba gercekçi ve soğukkanlı" bir gç ğ idiii b l i k Ö l ' Kök tutum izlediğini belirterek, "Özal'ın Köşk'e çı Diplomata suikast olayı • ANKARA (AA) Suudi Arabistan Büyükelçiliği'nde görevli diplomat Abdurrahman El Şirevi'nin bir süre önce uğradığı suikast ile ilgili soruşturmada henüz önemli bir ipucu elde edilemediği bildîrildi. Soruşturmayı yürüten DGM Savcısı Ülkü Coşkun yaptığı açıklamada, suikastın çok profesyonelce gerçekleştirildiğini bildirerek şunlan söyledi: "Olayı İslami Cihad örgütü üstlenmişti. Ancak o günden bu yana fazla bir ilerleme kaydedemedik. Suikast çok profesyonelce işlendiği için failin diplomat mı yoksa sivil bir kişi mi olup olmadığı konusunda henüz bir aydınlanma yok." cak bunun yöntemi konusunda daha farklı bir gorüş taşıyorlar. Dışişleri'ne yakın kaynaklara göre, Robert Dole'un tasarısı genel içeriği "lümüyle değişmeden" kabul edilir ve 24 nisan Ermcnilere yapılan bir haksızlığın anma günü olakacak olması, Bush yönetimini biraz rahatla rak ilan edilirse, bu durumun Türk dış polititıyor. Beyaz Saray Türkiye'yle kriz istemiyor. kası ve TürkiyeABD ilişkileri açısından yaErmeni tasarısının gereksiz bir krize yol aç ratacağı "uzun dönemli" sonuçlar şöyle sıramasının da ancak Özal gibi soğukkanlı bir ki lanıyor: şinin yardımıyla gercekieşecegine inanıyor" " 1 . Türkiye, hiçbir zaman böyle bir soykıdedi. Aynı kaynak, Başkan Bush'un seçim ka nm yapıldığını kabul edemez. Gerçeklere aympanyasında Ermeni lobisine vermiş olduğu kın böyle bir iddiayı kabul etmek ya da hoşsözlere karşın, tasanyı hazırlayan Senato Azın görmek anlamına gelebilecek tutumlar temel lık Lideri Robert Dole ile doiaylı bir "ara politikamıza ve tarihimize aykındır. 2. Bir kez böyle bir tisan kabul edilirse, formiil" pazarlığına girmiş olmasının da Başbakan Turgul Özal'ın Washington'a ilettiği mutlaka gerisi gelecek. F.rnıeniler ABD'deki mesajlarla "uyum" içinde olduğunu öne sür Türkiye aleyhtan etkinlikleri için bu başarıyı dü. Bu iddiaya göre, Bush yönetimi, Türkiye' basamak yapacaklardır. 3. Tasannın ABD Kongresi'nde kabul edilnin uygulamaya koyduğu önlemler paketinin "Türkiye'yi ciddi bir biçimde gücendirmeye mesi, başka ülkelerdeki Ermeni gnıplan için cek bir tasan metninde uzlaşabilirse" kaldı emsal oluşturabilir. Bu gruplar da benzer anrılabileceğini umuyor. Tasarının bu yönde bir ma günleri icat ederek bunu yönetimlere kadeğişime uğradıktan sonra Kongre'nin "ortak bul etlirme konusunda cesaretlenirler. karan" olarak Bush'un onayına gitmesi du4. Yarattığı acılar, hâlâ taze olan Ermeni terum unda, Başkan Bush'un "ikinti ve daha scrt rörii, böyle bir tasannın kabulüyle cesaretlenbir önlemler paketT'nin uygulanmasından çe dirilecektir. Teröristlerin iddiaları da bir bakinmeden tasanya imza koyabileceği belir kıma onay görmüş olacaktır. tiliyor. 5. Türkiye, konuyu tarihçilerin çalışmalaAmerıkan kaynakları, Başbakan Özal'ın nna bırakma yolundaki genel politikasından Bush yönetimine doğrudan doğruya "ara for ödün vermiş olur. Osmanlı tarihi, ber aklına raüle raayız" şeklinde bir mesaj verip verme gelenin birtakım iddiaları siyasal zeminlerde ortaya atacağı bir bedef tahlasına dönüşebilir. d i gj y o lundaki soruları yanıtsız bırakıyorlar. 6. Türkiye, ABD yönetiminden SEİA çerçevesinde tasanyı reddettirecek etkinlikte bir nİn tavır bekliyor. Yönetimin tasan karşısındaki Dışişleri Bakanlığı'run Ermeni soykınmı id tavn Türkiye'nin beklediğinden daha az etkin diaiarıyla ilgilenen birimleri ise Başbakan olduğu surece. biz SEİA'dan dogan haklı bir Özal'ın "konunun sürekli bir şantaj olmasın istemimizin tam olarak yerine getirilmemesi şj durumuyla karşı karşıya kalmış sayılırız." dan çıkanlması" yaklaşımını paylaşıyor, an ERMENİ TASARISI İsrail lobisi geri adım attı UFUK GÜLDEMtR WASHINGTON Türkiye, geçen haftalarda tüm gücüyle Ermeni karar tasansını durdurmaya çalışırken ABD'deki İsrail lobisinden de yararlandı. Ancak Amerikan basınında bu ilişkinin tüm ayrıntıları ile sergilenmesi, Amerika'daki Ortadoğu gözlemcilerinde, Türk dış politikasının Araplsrail dengesinde bazı oynamalar olduğu izlenimi yarattı. Gün geçmiyor ki VVashington'da görevli Arap dipiomatlarının "Türkiye İsrail yakınlaşması" konusundaki sorulanyla karşılaşmayalım. Bir Arap ülkesi büyükelcisi, geçen cuma akşamı Ulusal Basın Kulübü'nün Beyaz Saray'a bakan terasında aralarında bulunduğumuz bir grup gazeteci ile sohbet ederken, "Niye Bulgaristan işinde İslam ülkelerinin desteğini alamadınız, şimdi anladınız mı?" diye sordu. Durum gösteriyor ki her ne kadar Türkiye Kongre'de Ermeni tasarısı ile mücadele ederken İsrail lobisi ile ilişkiyi gayet dar bir kapsamda götürdüyse de bu ilişkinin bedeli Türkiye'nin umut ettiği kadar dar bir kapsama hapsedilemeyebilecek. Bunda, ilişkinin gün ışığında gelışmesinin payı büyük oldu. Örneğin eylül ayı sonunda New York'a gelen Dışişleri Bakanı Mesut Yılmaz, Yahudi lobisinin önde gelen liderleri ile görüşüp tasanya karşı destek istedi. Bir süre sonra İsrail Büyükelçiliği açıkça Türkiye adına Kongre üyelerine telefon ederek tasanya karşı çıkılmasını istemeye başladı. Hatta elçiliğin iki numarası Odet Eran, Kongre'de kapı kapı dolaşarak karar tasarısı aleyhine lobi yapıyordu. İsrail lobisi Kongre'de bu çalışmaları yürütürkenrüzBâr tersten esmeye başladı. Dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi lsrail'de de insanlar Ermeni soykınmının gerçek olduğu inancı ile büyüyor; zihinlerinde "acaba bu bir soylanm mıydı, değil miydi" tartışması yok. Durum bu olunca İsrail hükümet ine kamuoyundan şiddetli bir baskı gelmeye başladı. Bunun üzerine gerek İsrail Başbakaru gerekse Dışişleri Bakanı iki ayn açıklama ile oyundan çekildiklerini bildirdiler. Bu arada çok ilginç bir gelişmeye tanık olundu. ABD Kongresi'nin en İsrail yanlısı Kongre üyelerınden Richard Lehmao yazılı bir açıklama ile "İsrail Elçiliği ile konuştuğunu, İsraiJ'in Ermeni karar tasansı konusunda hiçbir pozisyonu olmadığını kendisine teyid ettiklerini" bildirdi. Aliağa'ya Meclis soruşturması • ANKARA (AA) SHP, Japonlar tarafından kurulacak tzmir Aliağa Termik Santralı'nın, "yer tespitinin uygun olmadığı ve yapımını üstlenen firmaların ihaleden önce belirlendiği" iddiasıyla Başbakan Turgut özal hakkında Meclis soruşturması açılması için hazıriık yapıyor. SHP İzmir Milletvekili Kemal Anadol tarafından hazırlanan soruşturma önergesinin yakında imzaya açılarak TBMM Başkanlığı'na sunulacağı öğrenildi. Meclis soruşturması için 50 milletvekilinin imzası gerekiyor. SHP'li Anadol, konuyla ilgili olarak bilgi verirken söz konusu santralın yer tespitinin yanlış olduğu görüşünde olduklarını bildirdi. Araplann tepkisi Bu gelişmeler sırasında işin Türkiye cephesinde ahnan bazı kararlar, Arap diplomasisinin dikkatinden kaçmıyordu. Her şeyden önce Türkiye, Birleşmiş Milletler'de, İsrail'in örgütten çıkarılmasını öngören tasarının aleyhinde oy kullandı. Ayrıca İsrail'de yapılan konferanslara sıcak ilgi gösterildi. Yine aynı dönemde İsrail'de bir TürkYahudi Kültür Enstitüsü kurulacağı açıklandı. Tüm bu gelişmeler başta Filistinliler olmak üzere Arap düııyasınca, Türkiye ile İsrail lobisi arasındaki yakınlaşmaya bağlanıyordu. Yahudi lobisi böyle çalıştı. Peki Türk lobi şirketleri nasıl bir performans verdi? Yıllardan beri başlıca işi Ermeni konusunu takip olan Hill and Knowlton firması son karar tasarısı işinde tam bir baskına uğradı. Dole'un karar tasarısını vereceği aylardan beri belli olmasına, Ermeni gazetelerinde bu konuda demeçleri çıkmış olmasına karşın, Hill and Knowlton, tasannın verildiğini atladı. Böylece karar tasarısı verilmeden önceki çok değerli haftalar yitirilmiş oldu. Bunun da ötesinde Dole, tasanyı vermeden bir hafta önce karar tasarısına destek imzası için Senato'da ofıs ofis gezmeye başladı. Hill and Knowlton şirketi bunu da zamanında haber alıp karşı hareketi başlatamadı. Ayrıca, karar tasarısının Senato Adalet Komitesi'nde görüşüldüğü gün de bu şirketten üst düzeyde kimsenin salonda bulunmadığı gözden kaçmad;. Karar tasansı önümuzdeki günlerde Senato genel kuruluna gelebiiir. Bu süre içinde ABD'ye verilecek mesajlar genel kuruldan çıkacak karar üzerinde etkili olacak. Bu mesajlar içinde Amerika'yı en az etkileyecek olanı, Ermeni karar tasarısına "Kızılderili soykınmı" ile karşılık verilmesi. İnönü İtalya'ya gidiyor • ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) SHP Genel Başkanı Erdal İnönü 2 kasımda perşembe günü İtalya'ya gidecek. İtalyan Sosyalist Partisi'nin davetlisi olarak bu ülkeye gidecek olan İnönü, burada, "Doğu Avrupa ülkelerindeki yumuşamayı" konu alan toplantıya katılacak. Toplantının İtalyan Sosyalist Partisi tarafından düzenlendiği ve Sosyalist Enternasyonal'e üye partilerin genel başkanlarının davet edildiği öğrenildi. Karabulut, Malezya'ya gitti • İstanbul Haber Servisi Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Orhan Karabulut, Malezya Deniz Kuvvetleri Komutanı Koramiral Abdül Vahap Bin Hacı Navi'nin resmi konuğu olarak Malezya'ya gitti. Oramiral Karabulut, Malezya'da deniz kuvvetlerine ait eğitim tesisleriyle çeşitli karargâh ve birliklerde incelemelerde bulunacak. Karabulut'un Malezya ziyareti bir hafta sürecek. P»toM»n Paramount Pıedmom Potorn RoyalAır RoyalA» TACAInfl Alman parlamenterden övgti • BONN (AA) Alman Sosyal Demokrat Parti (SPD) Federal Milletvekili Prof. KlausDieter Ossvvald, Türkiye'nin modern bir batı devleti olma yolunda hızla ilerlediğini bildirdi. Federal Almanya Meclisi'nde, hükümetin Akdeniz ülkelerine karşı izlediği politikanın tartışıldığı oturumda konuşan Prof. Osswald, "Türkiye, artık boğazların hasta adamı olmaktan çıkmıştır. Türkiye, Atatürk'ten'beri izlemekte olduğu Batı ile bütünleşme yolunda hızla ilerlemektedir. Federal hükümet, tüm Akdeniz ülkelerine karşı izlediği politikayı yeniden gözden geçirerek sağlam temeller üzerine oturtmalıdır" diye konuştu. UTA PKK davasmda gerginlik • DÜSSELDORF (AA) Federal Almanya'nın Düsseldorf Eyalet Yüksek Mahkemesi'nde görülmekte olan PKK davası, dün savcı ve avukatlar arasında çevirmen sorunu yüzünden çıkan tartışmaya sahne oldu. Sanık avukatlan, mahkemede görevli üç çevirmen tarafından Türkçeden Almancaya ve Almancadan Türkçeye yapılan çevirilerin yanlış ve yetersiz olduğunu iddia ederek 4 çevirmenin de tercüme yetenekleri olup olmadığının araştınlmasını istediler. Sanık avukatlarından Schulz, Türkiye"deki askeri mahkemelerde de Kürtçe çeviri yapılmadığını ve bu nedenle sanıklann davayı takip edemediklerini ileri sürerek bu duruşmada Kürtçe çeviri yapılması talebinde bulundu. CFA/II nasıf büyük uçaklar dünyasında en büyük jet motoru üreticisj oldu? Dünyanın dört bir yanında îOO'den fazla havayolunun seçtığı yuksek teknoloji ürünu bir motoru tasarlayarak ve üreterek. Bugun 1000'e yakın uçak bu motorla uçuyor. 6500'ü aşkın motorun siparişı kesinleşti. CFMI uluslararası işbırliğı konusunda da başarısını kanıtladı. SNECMA ve GE şirketlennin ortak bir kuruluşu olarak, bu iki şırketin üretim, teknoloji geJjştırme ve satış sonrası desteğı alanındakı guöennı bırieştirdi. Sonuç, güvenilirlığin standardı halıne gelen bir motor ve dunya havayolları için düşük işletme gıderleri. KlBRIS \akovas: ABD seçimlerî bekliyor ATİNA (AA) Kuzey ve Güney Amerika'daki Rum Ortodoks Kilıselerı Başpiskoposu Yakovas, ABD Başkanı George Bush'un, Kıbns konusunda yeni bir girişimde bulunmak için, Türkiye'deki cumhurbaşkanlığı ve Yunanistarfdaki parlamento seçimlerinin sonuçlanmasını beklediğini söyledi. Kıbns sorununun çözümünün Bush'un öncelik verdiği konular arasında bulunduğunu ifade eden Yakovas, ABD Başkanı'nın, Türkiye ve Yunanistan'da işbaşına gelecek yenı başbakanlarla birlikte, bu sorunun çözume kavuşmasına çaba harcayacağını sözlerine ekledi. KKTC'de yeni parti AKD: Kapatma yasadışı • İstanbul Haber Servisi Kapatılan Anadolu Kültür Derneği (AKD) yöneticileri, derneklerinin kapatılmasının "yasalara dayanmadığım" öne sürdüler. Dün İstanbul Vali Yardımcısı Necati Develioğlu ile görüşen AKD yöneticileri, Develioğlu'na kapatılma gerekçesi olarak sunulan dergilerin piyasada serbestçe satılan yasal dergiler olduğunu söylediler. AKD yöneticileri, geçen hafta kapatılan dernekleri ile ilgili yürütmeyi durdurma davası açacaklarını söylediler. (Fotoğraf: Nihat Halıcı) cfm Q international * JOıMTCOMPANTOf S^tCCMA FRANCE ANOCEMCHAL ELECTMIC COMPANT USA Öte yandan KKTC Cumhuriyet Meclisi'nde temsilcisi bulunan beşinci parti de dün resmen kuruldu. Uzun süre Toplumcu Kurtuluş Partisi Genel Başkanhğı yapan ve parti yönetimiyle izlenen siyasete ters düşerek TKP'den ihraç edilen Lefkoşa Milletvekili Alpay Durduran, yine aynı nedenlerle TKP'den ihraç edilen Girne Milletvekili Rasih Keskiner ve öteki TKP'li arkadaşlarıyla kurduğu partiyi, dün Lefkoşa'da İçişleri Bakanlığı'nda resmen tescil ettirme başvurusunda bulundu.