Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER çıkmıştı Bunların programları serbest pıvasa ekonomısıru dn planda tutuvordu Dev letçılığı, yam gu dumlu ekonomıyı benımsemış olan Cumhurıvet Halk Partısı ıçınde de bu ekonomıyı beğenmedığı halde benımsemış gorunen çok kışı vardı Turk ekonomısının, çok partılı döneme geçıldığı 1946 ve özellıkle 1950'den sonra gıttıkçe çökup dış ve ıç borçlara boğularak bugunku perışan döneme gelmesının başlıca nedenlennden bırı budur Turkıye'nın dıştan bağımsız olarak kalkınrnası ıçın devletçıhk ılkesını uygulamasına kesın gereksınmesi vardı Montaj eridustrısı, aldatmacadan başta bır şe> değıldı Ne çare kı, palazlanan cılız ozel sektor ve serbest pıyasa ekonomısı adı venlen başı boş ekonomık gıdış ulkemızın, Osmanlı Imparatorluğu'nda olduğu gıbı, korkunç bır borç >uku altına gırmesının ve dış saygmlığının hepten vıtırılmesının nedenlennden bırı oldu Devletçılık ılkesı once CHP programında, daha sonra da Ataturk'un sağlığında anayasada ver alarak Kemalist Devnm'ın, ekonomık bakımdan onemlı oğelerınden bırı olmuştu Ne yazık kı, ıktısadı devlet kuruluşlan bugun vabancı kapıtalıstlere haraçmezat satılmakta \e boylece Turkıye'nın venıden yarı somurge durumuna getırılmesıne yol açılmaktadır, ekonomık bakımdan kemalist Devnm'ın getırıldığı son nokta budur Kemalist Devnm'ın otekı ılkelennın hangı a$amada olduğuna da kısaca goz atalım Laıklık devrımı, bu sutunlarda çıkan bırçok yazıda belırttığım gıbı, Islam ortaçağından akıl ve aydınlanma çağına açılan ışıklı bır penceredır Gunumuzde Turkıye'nın otekı Islam ulkelerıne bır ornek olmasını ıstemeyen (başta ABD olmak uzere) somurucu, varsıl (zengın) Hırıstıyan devletler ve başta Suudı Arabıstan olmak uzere petrol zengını Musluman devletler, ıçımızdekı bağnaz odaklarla bırleşerek Kuran kurslarının ve ımam hatıp lısesı sajısının çoğaltılması ıçın dolambaçlı yollardan kavnak sağladılar Böjlece ımam hatıp lısesı çıkışlılann devlet yönetımınde kadrolaşması sağlandı, şerıat oğrenımınden geçırılmış olan bu kadro gunumuzde kaymakam, savcı, yargıç, polıs gıbı etkın görevlere getınldı 12 Evlul 1980 darbesı de, Ataturk'un oluşturduğu mıllıyetçı kurumları ve oğretım bırlığı ılkesını kaldırıp laıkhğe en buvuk darbevı vurarak sözıinu ettığım ıç ve dış odakların, Ataturk'un Islam ortaçağmda açmış olduğu ışıklı pencereyı kapatma çalışmaJarına önayak oldu, laıklık devrımının günümuzdekı a^aması budur • •• Her devrım bır karşıdevrım ıle karşılaşır Turk Devrımı 1919'da Ulusal Kurtuluş Savaşı ıle başlavan, 1928'lerde sonaeren sureç ıçınde gerçekleştı Karşıdevrımın tohumları ne>azık kı Cumhurıyet Halk Partısı'nın ıçındeydı, bunu çok ıyı bılen Ataturk, devrımı halk tabamna yerleştırmek ıçın bır yandan halkevlen ve halk odaları gıbı alt kuruluşlann yavgınlaştınlmasına çalıştı ve btıyük Söylev'ınde devrımın korunmasını Turk gençlerıne emanet ettığım açıkladı, ote vandan Turk Dıl ve Tarıh Kurumları gıbı mıllı>etçılığe yonehk ust kuruluşlar oluşturdu Ezanın Turkçeleştırılmesı de mıllıyetçılık doğrultusundakı çabaların onemlı bır aşamasıdır Daha sonra Ismet Inönu donemınde açılan köy enstıtulerı de vıne Turkıye'nın tabandan kalkınmasına ve devnm ılkelerının halka bemmsetılmesıne, devnmın korunmasına yöneljk çok onemlı bır gırışımdı Karşıdevrımcıler butun bunları vıkmak ıçın fırsat beklıyorlardı Nasıl kı Kemalist Devrım 1919'dan 1928'e değın tam dokuz vıl surmuşse, karşı devrım de ılk zamanlar çok sınsı, daha sonraları • * * Kemalist De vrim Hangi Aşamada? HIFZI VELDET VELIDEDEOGLU Cumhurıyetın ılanının 66 yıldonumunde, kemalist Devrun'ın gunumuze değın geçırdığı aşamalar uzennde kısaca durmak ıstıvorunı Kımı aydınlanmız Kemalızmın Turkıve've getır mış olduğu koklu toplumsal değışımlerı "devrım ' olarak değıl, "retorm" (duzeltım) ya da "kuçuk burjuva radıkalızmı' olarak kabul ederler, bu go ruşte olanlar gendlıkle Marksıstlerdır Çunku Marksızme gore toplumsaJ değışımlenn devrım nıtelığı taşıması 1 , 1 bu değı^ımın her şevden once 11 1 toplumun ekonomık yapısında olması gereklıdır 1789 olgusu onlara gore bır devrımdır, çunku teo dal ekonorrme son vermış, yerıne burjuva ekono mısını getırmıştır 1917 olgusu da bır devrımdır, çunku bu olgu uıeum araçlannda ozel raulkıvetı kaldırıp toplumsal mulkı>et ılkesını kabul etmış, ayrıı.a kapıtalızme davanan burjuva ekonomısı ve feodalızme davaıfan gemş kırsal uretım venne gerek endustrıde gerekse kırsal kesımde emeğı tek el ken olarak kabul eden sosvalıst ekonomıyı getır mıştır Her ıkı devrım de vonetım başında bulunanların gınşımıvle değıl, doğrudan doğruva halkın ayaklanması ıle gerçekleşmıştır Ovsa kema hznı olgusu, tıpkı Tanzımat oncesınde Tanzımat'ta ve Tanzımat sonrasında olduğu gıbı ust vonetıcılerın gınşımıyle gerçekleşmışlır halkın avaklanması ıle değıl Avrica kemalızm, vukarıda değındığımız her ıkı deınmde olduğu gıbı, toplumun ekonomık yapısında koklu bır değışım gervekleştırmemış, eskı ekonomık duzenı olduğu gıbı bırakmıştır Butun bu nedenlerle kemalist değışımler Marksıstlere göre "devrım" olarak nıtelenemez * * • lıkle kabul etmezdı Bu bakımdan Turkıye'de buna alet olabılecek bır komunıst partı kurulmasına ızın veremezdı, ama aşağıda değıneceğımız gıbı, CHP'nın solunda sosval demokrat nıtelıklı bır sıyasal panının kurulması Turk Devrımı ıle kazanılan değerlerın ve devrım ılkelennın korunması bakımından CHP've destek oluştururdu Bu, yapılmadı, çunku o tarıhte her sol duşunce "Bolşevıkbk" sanılıvordu Ataturk'un bır Islam toplumu olan Turkıve'de gerçekleştırmıj olduğu "laıkük" bır ustyapı reformu olmavıp butunuvle bır altyapı reformudur Yu karıda, her devrımı oluştuğu topluma göre değerlendırmek gerekır, demıştım, laıklık devnmı bır Islam toplumunda ılk kez gerçeklejtırılmış, Isiamın kıtabındakı kurallardan kaynaklanan dınsel hukuk kaJdırılıp onun verıne akılcı, yam laık hukuk getırılmıştır Buna valnızca bır ustyapı reformu denemez Yurttaşlar Yasası'nın (Medenı Kanun) kabulunden bu yana 63 vıl geçtığı halde Turkıye'den başka hangj Islam ulkesınde bovle bır laık devrım yapılabılmıştır'' Bu devrım kuçumsenemez Ayrıca bır "ummet" toplumundan "mıllet" bdıncıne geçış de kuçumsenemez Işte kemahst Devnm'ın bınncı aşaması bunlardır * *• Kemalızının ekonomık yonunegelmce, 1922'dekj Buvuk Zafer'den sonra 1928'lere kadar ekonomık sıstem arayışında bır bocalama oldu 1923 Izmır İktısat kongresı'nde lıberal ekonomının benımsenmesı goruşu egemen olmuştu, unutuluyordu kı, lıberal ekonomı sıstemının u>gulanabılmesı ıçın bır sermaye bınkımı gereklıydı, bu ıse Turkıye'de >oktu Cumhurıvet Halk Partısı'nın ıçınde yer almış olan Vehbı koç gıbı ışadamları yenı yenı palazlanıyordu, ama onların özel gırışımcılığı ve serbest pıyasa ekonomısı ıle savaşlardan bıtkın ve yoksul çıkmış olan ulkenın kalkınma olanağı yoktu. kalkınmak ıçın ekonomıde devletın onculuk etmesı gerekıvordu Osmanlı donemınde bıie özellıkle ordunun gereksınmelennı karşılamak ıçın bır sılah fabrıkası (ımalatı harbı>e), Hereke Dokuma Fabnkası, Beykoz Kundura Fabnkası kurulmuştu Devletın onculuğunde sanavıleşme>e yonelmenın adına "devletçılık" denıldı, bır bakıma bu, devlet kapıtalızmı ıle eş değerlıvdı, şu ayrım ıle kı Turkıye'dekı devletçılıkte karma ekonomı sıstemı damgası vardı, >anı ozel gırışımın kârlı bulmadığı ıçın >apmaya<ağı vatırımlar alamnda devlet kâra, zarara bakmaksızın ve dışanya borçlanmaksızın toplumun genel çıkarı ıçın doğrudan doğruya kendı olanak larıyla vatınm \apacakti Ilk dokuma ve şeker fabnkaları Ankara'dan Sıvas'a ve daha sonr3 Erzurum'a uzanan demırvolları boyle yapıldı, bazı madenler dev letçe böv le ışletılmeye başladı Başta Sumerbank ve Etıbank olmak uzere "ıktısadı devlet teşekkullen", Turk devletçılığının oluşturduğu kuruluşlardır açık açık 1945'ten gunumüze değın surdu, hâlâ da suruyor 1945*te, ozunde tutucu bır kışı olan Şemsettın Gunaltay'm basbakanlığa geürılmesı ve 1946 seçımlerınden once, Ataturk dönemmden ben her ılın merkezınde yapılmakta olan resmı cumhunyet balolannın kaldırılması ve koy enstıtulerının yozlaş tırılması ıle karşıdevrım başlatılmıştır Çunku bu balolar yalnızca Batı taklıdı, bıçımsel bır olgu değıldı, Anadolu'da kadın ve erkeğın bır arada uygarca yaşayıp eğlenmesıne alışkanlık yaratılması amacını guduvordu Nıtekım o donemde Çorum'da ve Zonguldak'ta katılmış olduğum ıkı baloda yalnız memurlan değıl, okumuş yore halkının da eşlenyle bırhkte erkek kadın ayrımı gozetmeksızın ınsanca ve uygarca toplu bır yaşam bıçımıne ayak uydurduklarını gördum Karşıdevrım, 1946 seçımlerınde Celal Bayar'ın Demokrat Partısı'nın dın sömurusu ıle surdu ve sonrakı seçtmle 1950'de DP ıktıdara gelınce hemen ezanın Arapçalaştırılması, kısa bır sure sonra da köy enstıtulertnın ve halkevlerının kapatılması ıle sürup gıttı; 27 Mayıs 1960 Devnmı'nden sonra karşıdevrımın bu surecı bır ara kesıntıve uğrar gıbı görunduvse de, 1965'te Suleyman Demırel'ın ıktıdara gelmesınden sonra hızını arttırdı, 12 Mart 1971 ve 12 Eylul 1980 askerı darbelerıyle doruk noktasma ulaştı Kemalızmın halkçılık ve devnmcılık ılkelerınden eser kalmadı Mıllıyetçılık ılkesı Turk Islam sen tezı uydurmacası ıle yozlaştırılıp ummetçılık doğrultusuna saptmldı, cumhurıyetçıhk ılkesı ıse demokrasının yozlaştırılması ıle tehlıke altındadır Kemalızmın 1980'den ben bu aşamaya gelmesınde çok buyuk payları bulunan beş general şımdı rahat bır emeklıbğe, bır başbakan da cumhurbaskanlığı koltuğunda oturmaya hazırlanmaktadırlar • * • * * PENCERE 29 EKİM 1989 Cumhuriyet?.. Yukarıkı goruşte olanların haklı oldukları >on ler elbette vardır Anıak şunu gozden kaurmamak gerekır kı, kemalist devrım empervalıst kapıtalız mın Anadolu'nun ıçerlerıne doğru gınştığı saldırı ve saJgına karşı Mustafa Kemal'ın onderlığınde harekete geçen halk avakianmasıvla baslamış, emper yaJıst duşman vuntan atıldıktan sonra önce sııltanlık kaldırılarak sıvasal devrım ardmdan halıfelık, şenve mahkemelerı ve medreseler kaldırılarak laık devrım gerçekleştırılmıştır Bızım duşuncemıze gore her devrım, gerçekleştığı ulkenın toplumsal vapısına göre değerlendınlmelıdır, Turk toplumu 1911'den 1922've kadar art arda gelen savaşlardan yoksul \e bıtkın çıkmıştı, ekonomık devrıme temel oluşturatak endustrıyel bır altvapıdan yoksundu Oysa 1789 sırasında endustrı devrımı başlamış, Rusya'da ıse 1917 devrımı sıraMnda 18 y > 'dan berı suregelen endustrıvel bır altvapı ve buna koşut olarak sos>alızm volunda dubun^el ve e>lem sel bır ortam oiuşmuştu, her ıkı dev rımde dc ' ekonomık devrım ko>ullarf vardı, Turkıve ıse bu ko şullardan yoksundu Ataturk ısteseydı bıle o donemde bır sosvalıst devrım gerçekleştıremezdı Bo>le bır gırışım aklından geı,mıj olsa da onu desteklevecek fıkır arkadaşı kadrosundan da yoksundu Kaldı kı Ataturk bır komunıst partısı kurulmasıııı Ne var kı, bu kuruluşlara sahıp çıkacak onlenı bıle ıstemıyordu Çunku Sovvetler Bırlığı'ndekı ge ler alınmadı Çok partılı demokrasıve geçmek ıçın lışmenın nereye kadar varacağı henuz bılınmıvor 1924'te kurulan Terakkı Perver Cumhurıyet Fırdu Sıyasal ve ekonomık bakımdan tam bağımsız kası'nın, onun kapanmasından altı yıl sonra kulık yanlısı olan Ataturk, orneğın Azerbaycan Cum rulan Serbest Cumhunvet Fırkası'nın (partısı) ku hurıvetı gıbı, bır So\\et cumhurıvetı olmavı kesın rucuları ve uyelerı hep CHP'nın sağ kanadından Bıtırırken şurasını önemle not etmek ısterım kı, Kemalist Devrım'ın tohumları bır kez bu toprağa atılmıştır Onları söktnek ısteyenler bıle Ataturk'un adını kullanma zorunluğunu duymaktadırlar Turkıye yenıden ortaçağ karanlığına dönemez 26 Mart seçımlerı gosterdı kı, halk uyanmış, emekçıler de bılınçlenmıştır Ataturk devnmcısı genç bır kuşak yetışmektedır, uzennden top arabalan, tanklar geçmış olsa bıle o tohumların venıden filızlenmesı önlenemez Cumhurıyet Bavramımız kutlu olsuıı NOT Oıkkatlı bır okurum geçen hafta çıkan yazımdakı Arapça "kıhf sozcüğunun doğrusunun 'kaht' olduğunu telefonla soytedı Bunu bılı yorum, ama Osmanlı aydınlan arasında bu söz devlet adamı kıtlığı anlamına gelen 'kahtı rıcal ' tamlamasında hep kıhtı rıcal olarak kullanılırdı Osmanlı gramerınde galatı meşhur luğatı fesıhten efdaldır' bıçımınde bırkural vardır 'Yaygın yanlış soylenış doğru söylenışe yeğlenır' anlamına gelır Bu nedenle ben Arapça tamlamayı' kıhtı real' olarak kullartdım Şemsettn Samı'nın Kamusu Türkı adlı sozluğunde Turkçe kıtlık sozcüğunun Arapça kaht sözcuğunden alındığı yazılıdır Anlaşılan elımızde Arapça tamlamadakı kıht sozcüğunun daha yaygın olarak kullanılmasındakı neden söylenışındekı kolaylıktır Nıtekım adalet ve ınsaf anlamına gelen ' nasafet' sozcüğunun galatı yam yanlış soylenışı olan nısfet sozcuğu doğrusunu bastırmış, hatta Medenı Kanunumuza bıle hak ve nısfet" olarak geçmıştır Çunku bu yanlış soylenış yaygınlaşmıştır Belkı başka okurlarımda da tereddut uyanmış olabıleceğını duşunerek durumu burada not etmeyı uygun buldum H.V V. EVET/HAYIR OKTAYr AKBAL ' Içımızdekı Guneş" Seha Meray'ın yayımlanmış son yazısı 31 Temmuz 1977'de 'Cumhurıyet'te çıkmıştı Bırkaç ay sonra 12 Eylul 1977 de Meray bu dunyadan ayrıldı Içımızdekı Guneş 'ı hasta yatağından yazmıştı Yaşama sevıncı mutluluğu ıle dopdolu bır yazı Insan bunu ölumcul bır hastalığın elıne duşmuş bır kışının yazdığını duşunemez Oylesıne guneşlı aydınlık, umutlu bır yazı Içten dışa vuran bır guneşın son ışıkları qıbı Bır genc arkadaşı şöyle demış Yazınıza yıne polıtıka bulaşmış, boyle şeyler yazacağınıza guneşın batışını, kuşların otuşunu yazsanıza Asıl yazılacak konular buniar değıl 011' ' Meray'ın bu genç arkadaşı polıtıkadan kopmuş bırı değıl ıstese de ıstemese de zamanı geldığınde herkesın, en başta aydınların seslerını yukseltmelerının gereğme ınanmış bırı Meray şoyle surdurmuş yazısını 'Genç arkadaşımın anlatmak ıstedığı başka Her gunumuzun neredeyse her saatı her dakıkası yalnız polıtıkayla dolu bu sırada Kurutmuş polıtıka yaşamın gerçek değerlerını bır yana ıtmış Guneşın batışındakı guzellığı gormuyor artık gozlerımız kuşların ötuşunu duymuyor kulaklarımız, guneş batarken aynı saatlerde televızyonda haberler var, kurdular kuramadılar kuracaklar mı?' ' Kursalar ne olur sonrası1 Guneş kendı başına batıyor kuşlar bırbırlerı ıçın otuyor yalnız ' Az once balkondaydık Samı Karaören'le guneşın kızıl bır top gıbı batışını ızlıyorduk On ıkıncı kattan Marmara, havaalanı, karsı ufuklar gorunur Yağmur sonrasında karşı Anadolu kıyılan bıle Bır huzun çöker her guneş batışında Kuşların telaşlı uçuşları evlerıne kosuşan oğrencıler geçıp gıden taşıtlar Bır an dalıp gıde r ınsan kendı ıcıne Gızlı anıları çıkarır yerlerınden Gerılere döner eskı gunes batışlarında aksamlarda, şarkılarda, tangolarda bulur kendını Bırden elıme Seha Meray ın coktandır satışta bulunmayan ' Su Başlarını Devler Tutmuş ' adlı kıtabı geçtı Cağdaş Yayınlar'da dört kez basılmış tukenmış bır guzel kıtap Seha Meray bır hukuk adamıydı bır ünıversıte hocası Ama gızlı bır şaırdı Bılmem şıırler de yazmış mıdır? Herkes genclığınde sıır yazar ama sonraları unutur, sıır dışı bır kımlığe burunur anımsamak bıle ıstemez şıırtı anılarını Meray oyle değıldı yazılarında bu yuzden bır şıır tadı vardı Konuşması soyleşmesı karsısındakıne mutluluk verırdı Hıç unutmam, TDK Başkanı olarak bır oturumu yonetırken, masanın otekı ucunda soylesıye dalanlara, "Bız de yarar1 lansak sızın guzel konuşmalarınızdan dıye laf atmıştı gulerek İnce bır ınsandı Benzerıne zor rastlanır bır aydın O korkunç has1 talık nasıl çekıp aldı onu yaşamdan, nasıl "Içımızdekı Guneş 'te benım 0 gunlerde yayımlanmış "Odamdakı Serçe' baslıklı yazımdan soz etmıstı Ben 0 yazımda do(Arkası 14 Sayfada) İçimizdeki Güneş5 Cumhurbaşkanını bu Meclısın seçıp seçmeme konusunun kalbı, ışte buradadır Kendısı geçerlı temsılı vekâlet hakkını yıtırmış bır Meclısın, bu zorunluluğunu anlamasındadır. Cumhurbaşkaıiı Seçiminin Kalbi Prof. BAHRİ SAVCI Ne zaman, nasıl çozuleceğını kımsenın bılemedığı bır acı sorunun ıçındedır Turkjye Bır tek kışının, hem kendı grubunu hem parlamentoyu tutsak aiarak dolu dızgın, cumhurbaskanlığına gıtmesı A>lardır tartışılıyor Ve tartışma, bır turlu konunun kalbını bulamıyor Bır sav şu a Bu kışı hem ustu ıle bılgısı ıle entelektuel vetılerı ve estetıklerı ıle tutkusuna kurban kışılığı ıle bu makama layık değıldır b Hem de ızledığı taktıklerı, >öntemlerı ıle bır haksız ıktısap peşındedır Bu da bır bunalım varatmaktadır c Bundan kurtulmak ıçın cumhurbaşkanını, yenı bır Meclıs seçmelıdır; fakat bu olmazsa, üçlü bır konsensus ıle gene bu Meclıs seçebdır de Ya da doğrudan halk seçer Karşı sav da şudur a Meclıs sürmektedır O 1987'de kurulurken, 1992'>e kadar her turlu ışleme vetkılı kılınmıştır b Bu nedenle, cumhurbaşkanını da seçer c Ayrıca bu zat, paha bıçılmez hızmetlen ıle bu makama en layıktır, bu hvakatı ıle Çankava'dan, partısının ve hukumetının de gerçek sahıbı olarak bu makamı vuceltecek hızmetler verecektır Bu savların değerlendırılmesını tarıhe bırakalım Her sıyasal sorunda olduğu gıbı, konunun kalbının nerede olduğunu arayalım Konunun kalbı, zorakı olarak kendısı ıle a> nıleştıren (tıpkılaştıran) ıktıdar çoğunluğunun a Kendısını, Meclıs ıle butunleştırme gıbı zaten geçerlı olmayan varsayımın bu kez ulustan 4'5 (beşte dört) bır reddıye alması ıle bır mutlak butlâne uğramasındadır, b Bu nedenle bu ozru, bu kusuru, bu noksanı dolavısıyla Meclısın de "ulusal temsili vekâleü"nın hemen yenılenmesı zorunluluğunun doğmasındadır, c Bu ulusal temsılı vekâletının yenılenmesıne kadar da Meclısın, cumhurbaşkanım seçmesı de dahıl, ulusal egemenlık eylemlerınden hıçbırısıne gırışememe zorunluluğunun da orta>a çıkmış olmasındadır Sorunun kalbının böyle uçlu bır gerçekte oluşu, parlamentarızm demokrasısının, 1772'lerde kurulmava baslamış olan bır evrensel kuralından gelır Bu kural İngılız parlamentarızmının 1772'dekı başbakanının, hıçbır anayasal hukum ve gelenek kendısını zorlamadığı halde, kendılığınden ıstıfa etmesıyle başlamıştır (O tarıhte, İngılız parlamentosu, Amenka'dakı 13 kolonısı ıle olan savaşımı kötu >onettığı ıçın, Başbakan Lord Nurad'a "artık gavenemedigıni" hıssettırmıştı Lord Nurad da bunu anlar anlamaz hemen kendılığınden "Bana guvenmejea ıle birlıkte çahşılamaz'' dıyerek ıstıfayı basmıştı ) Işte 200 yıl oncesınde açılmış olan bu çığır, bugun şu açık kural duzeyıne gelmıştır "Parlamentonun guvenini yitiren bir hukumet çekılır, ulusun guvemnı vıtıren parlamentonun kendısı de daha suresını doldurmamış olsa bıle çekılır ve hemen yeni bır seçım ıle ulustan veni bır temsili vekâlet alma zorunda kalır." Cumhurbaşkanını bu Meclısın seçıp seçememe konusunun kalbı, ışte buradadır Kendısı geçeriı temsılı vekâlet hakkıru >ıtırmış bır Meclısın, bu zorunluluğunu anlamasındadır Öyle kı aldığı 4/5 reddıye ıle özurlu hale duşmuş bır çoğunluğa, dolayısıyle bır Meclıse, orneğın, Ecevıt'ın katılacağı bır ara seçım, geçerlı bır temsılı vekâlet hakkıru sağlayamaz Yıl 1919 Yurdumuz emperyalızmın pençesı altındadır, karanlık her yanı sarmıştır Erzurum Kongresı yenı bıtmış, Sıvas Kongresı hazıriığı başlamıştır Bıtlıs Valısı'yken Damat Fent'ın emnyle görevmder) alınan MazharMufıt, Mustafa Kemal Paşa'mn yanındadır Bırgece geç vakıt oda kapısı vurulur Mazhar Mufıt'ın Kım o? Benım beyefendı, emırber Ali Ne var, ne ıstedın? Paşa Hazretlerı ve Sureyya Bey oturuyorlar Eğer uykunuz yoksa sızı de ıstıyorlar, kahve ıçenz dıyorlar Pekı, gelıyorum. Mazhar Müfıt ıçınden 'Gıdeyım de Paşa'ya bırazcık olsun çıkışayım' dıye duşunur, gecelı günduzlü etkınlık ve durmadan sıgara, kahve Buna can dayanır mP Yanına vannca, Mazhar Mufit düşundüğünü Mustafa Kemal'e söyler, Ataturk güler Sen bunları bırak, koriona, ben bu hayata alışığım Sonra emırber Atı'ye seslenır Alı bıze kahve yap< Alı kahvelerı getırırken Kemal Paşa sorar Mazhar, not defterın yanında mP Hayır Paşam Zahmet olacak, ama al gel> Neredeyse gün doğacaktır Ne var kı Ataturk ıçın dunya, gecesı gundüzu olmayan bır evrendır Mustafa Kemal, Mazhar Mufıt'ın anı defterıne çok önem verır, 'Belleğımız zayıfladığı zaman bu defter çok ışımıze yarayacaktır' dıye şakalaşır Mazhar Müfıt deften getınnce sıgarasından bır nefes çeken Ataturk der kı Defterın bu yaprağını kımseye göstermeyeceksın, sonuna dek gızlı kalacak Tanh koy önce 78 Temmuz 1919, sabaha karşı Pekı, yaz bakalım Zaferden sonra hukumet bıçımı cumhurıyet olacaktır Bu bır Padışah ve hanedan ıçın zamanı gelınce gereken ışlem yapılacaktır Bu ıkı Bır bakıma cumhurıyet 78 Temmuz 1919'da sabaha karşı kurulmuş sayılabılır Yeryüzu tarıhınde her devrım, önce ınsanın kafasında bıçımlenmış, sonra da toplumca benımsenmıştır, ancak bemmsenme surecını hesaba katmak gerekıyor 29 Ekım 1923'te bır referandum yapılsaydı, sandıklardan ne çıkardı'' Evet mı, hayır mı? • Cumhunyetımızın 66'ncı yılında sözu nereye getırmek ıstıyo9 rum Kuşku yoktur kı Ataturk devnmlerı çağdaşlaşmak ıçın yapılması gereken atılımlardı Islam ortaçağını yırtan ve "Aydınlanma"ya kapılar açan devrımlerın çagdaş demokrasının fikır ve hukuk altyapısını oluşturduğu açıktır Ancak bütün toplumun ya da çoğunluğun bu devrımlere katılması da kolay değıldı Ne cumhunyet ne laıklık ne de kadın hakları konusunda bır referanduma basvurulmuştur Kımbılır 1923'te halkın çoğunluğupadışahın ve halıfenın yanında yer alabılırdı Pekı, buna karşın Ataturk devnmlerı nıçın demokratık bır ıçerık taşıyor' Çunkü çagdaş demokrasının "olmazsa olmaz" kurallarını ıçeren temellerını kuruyordu Çagdaş demokrasının evrensel bır anayasası vardır Bır ulkede halk, 0 anayasayı benımser ya da dışlar Eğer dışlarsa, demek kı 0 toplum evrensel demokrası anlayışının henuz gerısındedır Bu gıbı durumlarda demokratık devrımlerın gundeme gırmesı tarıhın altın yapraklarını oluşturur * Gazı Mustafa Kemal, devrımı demokrasının önündekı engellerı yıkmak ıçın yapmıştı 12 Eylülculer karşıdevnmı demokrasıye kelepçe vurmak ıçın yaptılar Nıtekım, halk kıtlelerının sesını, soluğunu örgütlenmesını tıkayan ve antıdemokratık yasalarla hukuk yapısını gerıleştıren 12 Eylül, ürünlerını verdı Bugun bır azınlık ıktıdarı, Çankaya'ya bır padışah oturtmak ve hanedan yerleştırmek ıçın elındekı gücu pervasız kullanmaktadır Ancak Turk ulusu, cumhunyetın kuruluşundan 66 yıl sonra bır hanedana teslım olacak kadar bılınç yoksunu değıldır Bız çagdaş demokrasının butun boyutlarını ıçeren bır cumhurıyet rejımıne layık olduğumuza ınanıyoruz N IŞ AN LAN D I K Mukaddes Çetinkaya Cengiz Can 28.10.1989Acıbadem KUTLAMA Spor Servısımızden Metin Tukenmez'ın bir oğlu oldu. Atacan adı verilen yavruya uzun ve sağlıklı bır omur dılıyor, Tukenmez aılesmı kutluyoruz. CUMHURİYET SPOR SERVİSİ f 1727 Yaşında Bayanlara İNGILTERE'de INGILİZCE yivE Sızlere yenı hızmetımız "DOĞAL GAZ GELİNCE NE OLACAK?" DİYE DÜŞÜNMEYİN FRANSA'DA FRANSIZCA'yı ucuza oğrenmek ıçın guvenılır tek yol AU PAIR lık yapmaktır DERIN LIMİTED ŞTI Bartoıros Bul Mazharpaşa Sok 2/9 Beşıktlf Ijt Tel 161 43 8687 Ankara 213 68 67 Izmir 22 38 86 ANKETORLER ARANIYOR 160 11 76 Nufus Huvıvetı Cuzdanımı ve Sıgorta kartımı kavbettım KOkSAL GOK Doğal Gaza Dönüşüm Belgeli Baymak Kat Kaloriferi ile özgürce, kendinizce, bütçenizce ısının. PEŞİN FİYATINA TAKSİTLE. Kat Kalonferinm gerçek ustası Ba\Tiıak'tan tesisatı dahıl, kullanıma hazır komple sıstemi artık "Doğal Gaza Dönüşüm Belgeli"olarak alacaksmız Bugun ıster sıvı, ister katı \ akıtla ısının. Yarın doğal gaz geldiğmde cıhazınız Baymak güvencesiyle anında uyum sağlasın. Kışın diledığmiz kadar ısının. Yaz kış sureklı sıcak su kullanm. Karannızı venn, Baymak vetkıli uzmanları hemen gelsın. projenızı şartlarmıza uygun, en verımlı bıçımde ucretsız hazırlasınlar. Bu kış ve her kış Baymak'laısınmamn keyiine varın Antigripal DRISTAN VVYETH LABORATUVARLARI A Ş TOPKAPIISTANBUL Tesci Maka lufen orospemusu ısteynz Her Tablet 5mg Fenılefrın Hıdroklorur 2mg Klorfenıramın Maleat 325 mg Asetamınofen ıçerır 20 Tabletlık ambalajlarda piyasaya sunulmuştur. VVyeth Mm* aymak kONFORU YASAMAK AYRINTIU BILGI IÇİN ISTANBUL Akabe T careı Merkez. Buyukdere Cad 80 202 80290 Mec d.yekoy Tel 175 71 92 8 hal ANKARA Tandogon Me/dan 4 A Te| 222 47 89 223 43 25 IZMİR Gaz Bu vaı 22 Tel 14 55 75 13 53 35 Sayın Doktor ve Eczacılann dikkatine sunulur