Katalog

20 KASIM 1988 HABERLER CUMHURİYET/7 Demokrasi Bohrda 'alternatif politika' tartışması Alternatif Değil mi? ALİ SİRMEN BOLU Yıllar önce başlayan ve demokrasiyle birlikte bir ara kesilen Taksim Toplantıları'nın düzenleyicileri ülkemizde büyuk bir ihtiyaca yanıt veriyorlar: Çeşitli değişik uğraş ya da görüşlerdeki, hatta zıt duşüncelerdeki insanların bir araya gelerek sorunlan tartıştıkları bir forum oluşturmayı başarmışlar. Bu kez Bolu'daki Koru Otel'deki iki giinluk toplantının konusu "Türkiye için alternatif politikalar"dı. Toplantırun konusu bile toplumun vardığı dönura noktasında alternatif politikalann oluşmasının gerekliliğini, hatta zorunluğunu ortaya koyuyordu ve konuşmacıların hemen hepsi de, bu zorunluğu vurguladılar. Öyle görünüyor ki ANAP iktidarının "alternatifimiz yok" görüşü artık as:nmış, sloganı ortaya atılanların bekledikleri etkiyi yapmayacak. Ve Türkiye hızla yeni alteraatifler oluşturacak. Hükümetin sorunlu uyesi, belki ailenin de sorunlu çocuğu durumuna gelnıiş olan Yusuf Bozkurt Özal'ın konuşmasını izleyenler doğrusu ya genellikle duş kınklığına uğradılar. Genç özal'ın hemen ardından kürsüye gelen Erdal İnönü ise alternatif olacak sihirli bir cümle var olamazdı ki onu söylesin. Ama Erdal Bey, daha sonra basına dağıtılan 16 sayfalık konuşmasında, artık SHP'nin iktidara geleceğine kendisinin de iyice inandığını ve kendi deyimiyle "Türkiye'nin bir dönüm noktasında bulunduğu dönetne rastlayacak olan" bu iktidarı için alternatif politikayı oluşturduğunu ortaya koydu ve enflasyondan, enerji sonınundan, milli eğitime ve sağlığa, planlamanın işlevine, devletın ekonomik yaşama müdahalesinden dış borçlara kadar her alanda yeni seçenekler sunan, içinde mucize bulunmayan yeni bir politikayı oluşturduklannı kanıtladı. "Cebinde bir dolar bulunan vatandaşımızın cezalandırılması dönemi geride kalmıştır. Ama döviz butçesinin denetlenmesi gerekir. Hayali ihracatı her şeye rağmen döviz getiren bir yöntem olarak değerlendiren ve ihracatı sürekli devalüasyonlarla geliştirmeye çalışan anlayışı ve tutumu paylaşmıyoruz. Bu yaklaşım özünde, Türk Lirası ile karaborsadan döviz satın almak demek kendini aldatmaktır" diyen Inöntt, "Liberalızm adı altında yaşatılan vahşi kapitalizmin patlamalara yol açacağım" vurguladıktan sonra ülkeyi "patlama noktasına itecek böyle bir politikaya karşı sosyal piyasa ekonomisini, başka bir deyimle, karma ekonomi düzeni içinde planlı devlet müdahalesi ile dengelenen piyasa ekonomisini savunduklarım" söylüyor ve bu politıkanın bugünkü Türkiye'nin koşullannın ekonomik yapısının gereği olduğunu vurguluyordu. Enflasyonun 22.5 yılda geri çekilebileceğini belirten ve nedenlerini sayan İnönü, ağır borçlanmanın getirdiği yüku hafifletmek üzere iç ve dış borçların konsolide edilmesi gerektiğinı, bu arada ilk iş olarak enflasyonun yükünü çekmiş olanlann yükünün hafifletileceğini vurguluyordu. Dün birbirini izleyen iki konuşmacıyı dinlerken kendisini seçeneksiz ilan eden bir iktidarın umarsızlığını ve iktidara hazırlanan SHP'nin haarlıklannı yoğunlaştırdığını görebiliyordunuz. Ama bir bunalımı devralacak olan SHP politikasını uygularken doğacak çelişkilerin yeterli kararlılıkla üstüne gıdecek kadar cesur mu? Laikliği savunurken tevhidi tedrisatın laikliğin içindeki temel yerini kavramış mı? Eğer kavramış ise onun gereğini yerine getirecek yürekliliği gösterebilecek mi? Dünku toplantı keşke televizyondan verilebilseydi de halk ANAP'm durumu ile SHP'nin durumunu karşılaştırabilseydi. Neymiş, ANAP'm alternatifi yokmuş? Bal gibi var olduğu her gün biraz daha ortaya çıkıyor. SHP artık ekonomik alanda da sorulara yanıt getirebiliyor ve alternatif politikalar oluşturup bunları başanya eriştirebileceğini mutlaka eriştireceğini değilse bile eriştirebileceğini kanıtlıyor. Hem demokrasinin kendisi de bir zlternatif değil mi? Dünkiı konuşmasının bir yerinde, enflasyon artışını her yıl Merkez Bankası'nın ödediği 500 milyon dolarlık eski borca bağlamaya kalkan Sayın Yusuf Bozkurt Özal, "Biz bu gerçeği yeni fark ettik" dedi. O gerçeği yeni fark etmişler, ama daha henüz fark edemedikleri birçok gerçek var görünüyor. Demokrasinin açık seçik bir alternatif olduğu da işte o hâlâ fark edemedikleri gerçeklerden biri. BOLU'DAN Taksim Toplantısı'nın 175 davetlisiyle, grubu bulunan siyasiparülerden 10yar kişi katılıyor İlk kez basına açık olarak yapılan toplantıda Yusuf Bozkurt Özal'ın "ekonomik krizler askeri devrimleri doğurdu" sözleri tepkiyle karşılandı. İnönü SHP'nin ekonomik politikasına değinirken, "Birinci hedefimiz son derece bozulmuş olan gelir dağılımını düzeltmek, ikincisi, ekonomiyi sanayileşmeyle büyütmektir" dedi. FÜSUN ÖZBİLGEN ~ Şıvgın, Oltan Sungurlu, Işın Çelebi, DYP'li Mehmet Dülger, Tevfik Ertuzün, eski bakanlar İsmet Sezgin, Selahattin Kılıç, SHP'den eski bakanlardan Ziya Müezzinoglu, Tarhan Erdem, SHP Grup Başkanvekili Onur Kumbaracıbaşı, işadamlanndan Üzeyir Garih ve Ishak Alaton'un da dinleyiciler arasında bulunduğu Taksim Toplantısı. bu toplantıların düzenleyicisi ve Başkanı Prof. Nuretlin Sözen'in bir konuşması ile çahşmalanna başladı. Prof. Sözen, konuşmasına ülkemizin siyasal, ekonomik ve sosyal açıdan sık sık sıkıntılar yaşadığını vurgulayarak şöyle devam etti: "Biz bütuo bu sıkıntılann aşılmasının mümkıin olduguna inanıyoroz. İyi niyetli, ulusunu, ülkesini seven, iyi yetismiş, ön yargılı yaklaşımlardan uzak yurttaslann veya onlann oluşlurduğu gerçekçi kur politikası izlendiğini ve fert basına milli gelirin yukseldiğini anlatan Yusuf Özal daha sonra şöyle konuştu: "1983 yılı verileriyle hesap yaparsak Türkiye'nin bugünkü fert basına milli gdîri 1600 dolann üstüne çıkar. OECD'nin satın alma gücüne göre hesaplanmış rakanılan vardır. Buna göre Türkiye'de iç fiyatlar düşük olduğu için saün alma gücıi yüksek, dolayısıyla gayri safi milli hasıla 200 milyar dolardır. Bu da fert basına 1986 yı'ı için 3927 dolar düşuyor demektir. 1988 için demek ki Turkiye'de fert basına milli gelir 4 bin dolann üstünde olacaktır.." Yusuf Özal'ın bu sözleri gülüşmelere yol açtı. Özal daha sonra 1980 öncesi ahnan DÇM borçlarımn geri ödenmelerinin 1.7 trilyon para basılmasına neden olduğunu, bunun da enflasyonist baskı yarattığını söyledi. Yusuf özal BOLU "Türkiye İçin Alttrnatif Politikalar" konulu Taksim Toplantısı dün Bolu'daki Koru Motel'de başladı. İki gün sürecek toplantıya Taksim Toplantısı'nın 175 davetlisi eşleri ile birlikte katüırken, grubu bulunan sıyasi partiler de ayrıca 10'ar kişilik kadro ile geldiler. tlk kez basına açık olarak yapılan toplantı, geniş bir basın grubu ile birlikte 350 kişilik büyuk bir kalabalık tarafından izlendi. Sabahki oturumda ANAP Genel Başkanı Turgut Özal adına toplantıya katılan kardeşi Devlet Bakanı Vusuf Bozkurt Özal'ın "ekonomik krizkrin askeri devrimleri dogurdugu" yolundaki sözleri dinleyiciler tarafından tepki gördü. Yusuf özal, 1960 darbesini tasvip etmediğini belirtirken, "1980'dekini ediyor mnsnn?" şeklinde bağrışmalar oldu. Yusuf özal, 1971 yılındaki askeri müdahale konusunda ise şöyle konuştu: "1971 senesinde iktidar korkakça hareket etti. 1971'de müdahale olmadı. Parlamentoda orunıp dediklerini yaptınız..." Sabah oturumunda ikınci konuşmayı yapan SHP Genel Başkanı Erdal İnönü ise SHP'nin iktidarında anayasanın büyük bir bölümünün yeniden yazüacağını, temel yasal düzenleme olarak anayasa değişikliğjni gördüklerini anlattı. lnönu, "Devletin önemli satın alma islemlerinde başbca görevli iken usulsüzlükler yapüğı resmen kabul ve ilan edilen bir bakanın, kendisi hakkında resmi soruşturma yapüırken bakanlık görevine devam etmesi gibi hukuk devletine saygıyla ve mantıklı duşunme ile bagdasmayacak davranışlar bizim iktidanmızda gorulmeyecekür" şeklinde konuşarak Vuralhan'ın görevine devam etmesini kınadı. dan her şeyi biliyordum. Askerlerin aslında müdahale etmek istemediklerini de biliyordum, ama mecbur kaldılar." Bunun üzerine salonda elektriklenme oldu ve "Nereden biliyordun?" diye laflar atıldı. Başkan kızgın dinleyicileri sükunete davet ederken Yusuf Özal şöyle devam etti: "1971 senesinde ise iktidar korkakça hareket etti. 1971de müdahale olmadı." Özal, sözlerini salonda bulunan eski AP'lilere bakarak şöyle sürdurdü: "Parlamentoda oturdunuz, askerler size 'Şunlan yapın' dediler. Siz de yaptınız." Özal soruları yanıtlarken, serbest piyasa ekonomisinin bir günde gerçekleşecek bir hadise olmadığını belirtip kartelleri önlemek için yasa hazırladıklanm da sözleri ne ekledi. SHP Genel Başkanı Erdal tnö racagız, 141, 142 ve 163. maddeleri kaldıracağız" diye konuştu. Laiklik ve siyasette din sömürüsü yapmamak konularına dikkat edeceklerini de vurgulayan İnönü, sözlerini şöyle sürdurdü: "Moda deyimiyle ekonomideki alternatif politikalanmıza da değineyim. Ekonomide iki temel hedefimizden birincisi ülkemizde son derece bozulmuş olan gelir dağılımını düzeltmek, ikincisi ise ekonomiyi sanayileşme ile büyütmektir. Gelir dağılımını düzeltmek için yapılması gerekli ilk önemli reform. vergi sistemi ile ilgilidir. Sanayileşmek ise azgelişmişlikten kurtulmamn ve Avrupa Toplulugu'nun eşdeğer bir üyesi olabilmenin tek yoludur." İnönü, banka olayının banker olayına dönüşmesinin engelleneceğini, azgelişmiş yörelerde devlet öncüluğünde yatınm yapüacağını, dış kaynak sıkıntısının ihra öğretilmesi söz konusu olacak mıdır?" sorularına özetle şu karşılığı verdi: "Ben 'SHP, CHP'nin birikiminin üzerine kurulmuş bir partidir' diyorum. Bu anlayışla Türkçeden başka bir dile saygıyı insanhk meselesi olarak söylüyorum. Türkiye'de resmi dil Türkçedir. Eğitim Türkçe ile yapdır. Devletimiz üniterdir, böyle kalacakbr. Yani üniter yapı degişmeyecektir. Devletlerin yapılan genelde savaşlarla belirlenir, sonra anlaşma ile tanımr. Biz de de öyle olmuştur. Devletin vapısı ve resmi dili degişmeyecektir. Ama anasından öğrendigi dili konuşuyor diye kimse hapis de edilmeyecek." Inönü'nün son cümlesi ANAP ve DYP'lilerce, "Öyle bir olıışura mu var?" sorusu ile karşılandı. Ancak SHP Genel Başkanı buna karşılık vermedi. Kamu yönetimi paneli Toplantının öğleden sonraki bolumünde "kamu yönetimi" konusunda bir panel ve genel göruşme yapıldı. Otunım Başkanı Tarhan Erdem ve konuşmacı Necdet Uğur'dan sonra, sıyasi parti tenısilcileri olarak ANAP Izmir Milletvekili Akın Gönen, SHP İstanbul Milletvekili Hasan Fehmi Guneş ve eski DYP Genel Başkanı Hüsamettin Cindoruk soz aldılar. Necdet Uğur konuşmasında, Turkiye'deki yapısal bozuklukların nedeni araştırıldığında sanayi toplumuna, demokratik topluma ve bilgi toplumuna dönuşumde uyum sağlanamadığının anlaşıldığını belirtti. Uğur, "Türkiye bir yandan yan kentlilik, yan sanayileşmişlik. yan demoknıtlıklanm aşıp sanayi devrimini tamamlamak, bir yandan da bilgi devrimine sıçramak zorundadır. Hem kendi içindeki hem de dış dunya ile kendisi arasındaki bu arada kalmışlıklar Türkiye'de bunalım üretiyorlar" dedi. Konı Otel'de toplantı Taksim toplantıları 'Türkiye'de Alternatif Politikalar" konusunu tartışmak için Koru Otel'de gerçekleşti. (Fotoğraf: AA) topluluk ve siyasi partilerin gerçekçi alternatif politikalar oluşturacağına inanıyoruz. Taksim toplanblan > önetkileri bu inançla allematif politikalann genisletilerek üretileceği demokratik ortamı hazırlamayı önemli bir ülke görevi saymışlardır." "Biz bn yükün yeni farkına vardık" diye konuşunca salondan kahkahalar yükseldi. Dinleyiciler, Yusuf Özal'a bu DÇM'lerin karşılıklarını özel firmalardan neden almadıklarını, 1980 öncesinde Turgut Özal'ın 12 Eylül'den 5 gün önce ekonomik kriz kalmadığı yolundaki beyanlan ortada dururken ekonomik krızin askeri darbeye yol açması görüşünü nasıl bağdaştırdığıru, neden Turkiye'yi Güney Kore ile karşılaştırdığım ve askeri darbeleri tasvip edip etmediği yolunda sorular sordular. Yusuf Özal, sorulan yamtlarken 1960 darbesini tasvip etmediğini belirtti. 1980 yılında askerler tarafından yönetime el konmasaydı iç harp çıkacağını belirterek şöyle dedi: "Ben önceden 12 Eylül olmanü ise konuşmasında, SHP iktidarının temel yasal düzenlemesinin anayasa değişikliği oıacağını belirterek. "anayasanın büyük kısmının yeniden yazılmasına ihtiyaç duyduklannı" anlattı. Inonu, anayasadaki "Bireydevlet dengesinin" yeniden düzenlenmesi gerektiğini; anayasanın şimdiki haliyle büyük ölçüde bireyin devlet için var olduğu anlayışını yansıttığını belirterek, çalışma yaşamından üniversitelere, yargı organları ile ilgili düzenlemelerinden fıkir özgürluğüne kadar pek çok maddesinin yeniden düzenlenmesi gerektiğini söyledi. İnönü, "Demokratikleşme diye özetleyeceğinı bu yaklaşım içinde birçok yasayı da değiştireceğiz. Bu arada Ceza Yasası'nı ele alarak duşünce suçu gibi çagdışı bir kavramı hukuk yapımudan çıkacatın teşvikinin yanı sıra ithalatın kontrolünden de geçtiğini, cebinde dolar bulunduran vatandaşın cezalandınlmayacağını, ama döviz butçesinin de denetlenmesi gerektiğini anlattı. Planlamaya önem vereceklerini vurgulayan Inonü, şirket ve banka kurtarma işlemlerini, sağlıksız fon uygulamalannı, hayali ihracattan dolayı bugün !xanayan ekonominin kanamalannı önleyeceklerini söyledi. Yusuf Özal Açış konuşmasmdan sonra söz alan Yusuf Bozkurt Özal, Türkiye'nin alternatif politikalan konusunda boşluk olduğunu savunarak, bu nedenle toplantının yararlı olacağını anlattı ve sonra uzun uzun Türkiye ile Güney Kore arasındaki ihracat ve milli gelir rakamlarını karşılaştırdı. Yusuf özal, Türkiye'de ekonomik krizler derinleşince "askeri devrimMaliye Bakanı Ahmet Kurtce ler" olduğunu söyledi. 1980 sonbe Alptemocin, ANAP'lı Halil rası ihracatın teşvik edildiğini, Somyanıtlar SHP Genel Başkanı kendisine "CHP'nin devamı olmak" konusunda yönetilen, "Türk Devled'nin Atatürk tarafından eumhuriyet olarak kuruluşundan beri bütün Türkleri Türkçede birleştirmek siyasetine sadık kalacak mısınız? Türkçeden başka dillerin ANAP'lı Akın Gonen, Necdet Uğur'un konuşmasına genellikle katıldığını belirtti. Anayasaıun kısa sürede yapıldığını ve sıkıntılarının yaşandığını belirterek anayasanın yargıtay ve Anayasa Mahkemesi gibi kurumlar tarafından geliştirilmesi gerektiğini savundu. Gönen, valiliklerin de başbakanlığa bağlanması gerektiğini söyleyince, dinleyicilerden itirazlar yükseldi. Hasan Fehmi Guneş, kamu yönetiminin yöneteceği topluma yabancı kalmaması gerektiğini beİirterek "Çağdaş toplumlara çağ dışı kamu yönetimiyle ulaşamayız" şeklinde konuştu. Hüsamettin Cindoruk ise Türkiye'de "askeri cumhuriyet" olduğunu belirterek "sivil cumhuriyeti kurahm" dedi. Eski bir DPHi olarak Demokrat Parti'nin getirdiği Tahkikat Encümenini hatalı bulduğunu belirten Cindoruk alkışlandı. Can Dostumuz, Emlak'' Emlak Kazandınr. Prof. bir ölüm yıldönümunde daha, O'nun dostu olmanın kıvancı ile anıyoruz. ÜMİT DOĞANAY'I DOSTLARI TEŞEKKÜR Ablamız, aile büyüğümuz Emekli Felsefe Öğretmeni cenazesine iştirak eden, taziyede bulunan öğrencilerine, arkadaşlanmıza, dostlarımıza, ruhu için Türkiye Milli Kültür Vakfı, Türk Eğitim Vakfı'na bağışta bulunan Çamlıcalılara, HZİ Vakfı'na ve diğer yakınlarımıza teşekkiir ederiz. AİLESİ ADCVA KARDEŞİ Dr. SEDAT ONGAN HİDAYET ONGAN'ın BAŞSAĞUĞI ISYERI ÇOK KÂ2ANDIRIR Işte Emlak Bankası'ndan bulunmaz bir imkan daha... Levent'in göbeğinde, alışverişin en canlı olduğu yerde, dilerseniz büro, dilerseniz dükkan olarak değerlendirebileceğiniz satılık işyerleri... 2< 2 21 m den 44 m 'ye kadar sekiz değişik seçenekli, şık, kullanışlı ve hesaplı bu işyerlerini mutlaka görün. Levent Çarşısı'nda işyeriniz olsun. İşletin ya da kiraya verin, kazancınız bol olsun... LEVENT ÇARŞISI'NDA Inançlı, çalışkan, demokrasi mücadelesinin yılmaz savunucusu, gerçek dost ve değerli arkadaşımız • tt elim bir kaza sonucu kaybettik. Acımız büyük. Anısı hatıralanmızdan silinmeyecektir. Ailesine ve dostlarına başsağlığı dileriz. BAUKESİR SHP ÎL VE MERKEZ İLÇE BAŞKANLIĞI AYTEKİN KIUÇ'ı KAMUOYUNA ÇAĞRI 1 Ağustos Genelgesi'ni protesto etmek amacıyla 40 kişi ile devam etmekte olduğumuz süresiz açlık grevinin 9'uncu günündeyiz. Tüm insanım diyenleri cezaevlerinde her an olabilecek ölümlere karşı engel olmaya çağırıyoruz. (AKAD) Anadolu Kültür Araştırma ve Yaygınlaştırnıa DerneğiGenel Sekreter Dursun ÂKTAŞ. KARTAL/SAMANDIRA Kültür ve Dayanıçma Derneği Bşk. Ercan KARTAL. l Umraniye''d en bir grup devrinıoi adına ŞEMDİ> ŞİMŞİR EMLAK BANKASI • Sann alma bjsvumlanmn, ln Kasını 1988 Perçanbe gOnüçalçma salü sonuna kadar Emlak Banias. Inrr.t Şubesı ı» yapdmas gtreklidır Sule, 25 Kasıra 1988 Cunu giM saat 1400le, adı geçtu $uboni2de « p ı l ı a t e r • Sanj ı$k<Rİen, Daa kapalı zaıfla eklif ventek, sonra apk arcrmayta gHçekkşonleceklir Geniş hlp, Eıulak Bankaa Levaıt Suues'ndal ataıabılır Tel 164 00 69 164 IS 31 • Bu bügıkr bir taahhüt mıebgınde olnuyıp. gnv) bdgı aniamı taşır "Parayı pencereden sokağa atmak" Bırakın bu yarışı başkası kazansın! Siz pencerelehnize I s ı c a m takın. Yakıta daha az ödeyin... daha çok ısının. Kış geliyor... yarışı başlıyor!