Katalog

20 KASIM 1988 EKONOMİ CUMHURÎYET/J1 Altın ve döviz toparlandı Enflasyonda "Meksika Mucizesf ©ST14JV IL.4G4V Meksika 1987 ortasında yüzde 175 olan yıllık enflasyon oranını bu yılm temmuz eylül döneminde yüzde 10'un altında kalan bir yıllık tempoya indirmeyi başardı. Mekslka'nın bu başansında bu yılm şubat ayından itibaren uygulanan işçi işveren hükümet dayanışma anlaşması ve Meksika pesosunun dolara karşı değerinin sabit tutulması önemli rol oynadı. Bir ülkede enflasyon bir yıldan kısa bir süre içinde yüzde 175'lik bir yıllık tempodan yüzde 10'luk bir yıllık tempoya düşürülebilir mi? İlk bakışta olanaksız görünüyor, ama öyle değil ve bunu kanıtlayan son örnek de Meksika'nın bu yıl yaşadığı deney. The Economist dergisinin verilerine göre Meksika'da bu yılın ocak ayında yüzde 15'i aşan aylık enflasyon oranı eylülde yüzde 1'ın attına ınerek 12 yıldan beri ilk kez yüzde 0.6 olarak gerçekleşti. 1987'nin temmuzeylül döneminde yüzde 175'lik bir yıllık tempoya erişen enflasyon bu yılın aynı döneminde yüzde 9.5'luk bir yılltk tempoda kaldı. (1) Bu olay nasıl gerçekleşti? Üçüncü Dünya'nın Brezilya ile biriikte en ağır borçlu iki ülkesinden biri olan Meksika ne yaptı da enflasyonu bir yıldan kısa bir süre içinde böylesine çarpıcı biçimde aşağı çekmeyi başardı? halalında tam bir patlama olması ve böylelikle piyasaya mal arzının artması. PAZAR NOTLARI ATTRTMCTNIN HAFTALIK REHBERI Dovızaltın ne getırdı? Yılbapıa niıuHonu Yılterçı |6re fark HatUtaşı kapaaış •örataık (TL) (TL.) (TL) olar (Tahtakale'de) olar (Döviz alış) olar (Efektif satış) flark (Tahtakale'de) 4ark (Döviz alış) viçre Fr.(Tahtakale'de) umhuriyet Altım eşat Altım 4 ayar külçe altın 2 ayar bilezik altın 1112.00 59.17 1018.30 71.15 1033.63 70.66 707.00 44.27 638.65 56.47 857.00 41.19 123.000 34.55 145.000 20.68 18.000 38.61 17.500 38.28 1742.00 1770.00 1703.35 1742.87 1724.00 1764.00 999.00 1020.00 978.94 999.35 1192.00 1210.00 3160.00 3230.00 162.500 170.000 24.350 23.500 165.500 175.000 24.950 24.200 1.60 2.32 2.32 2.10 2.08 1.51 2.21 1.84 2.94 2.46 2.97 m Karma reçete Meksika örneğinde ilginç olan yan, işçiişverenhükümet üçlüsünün anlaşmasryla fiyat ve ücret artışlannın biriikte sınıriandırılması gibi, sabit kur uygulaması gibi klasik IMF istikrar reçetelerinde yer almayan öğelerin; bu reçetelerde her zaman yer alan sübvansiyonların ve bütçe açıklarının azaltılması, yüksek reel faiz uygulanması ve ithalatın libere edilmesi gibi önerilerle biriikte uygulanması ve bu "karma reçete"den şimdilik olumlu sonuç alınması. Bu olumlu başlangıcın sürmesi için bundan sonra atılacak adımlar ve uygulamaya sağlanacak dış destek büyük önem taşıyor. ABD'nin, Dünya Bankası ve uluslararası mali çevrelerce Meksika'ya sağlanacak olan uzun vadeli kredi desteğine ek olarak bu ülkeye 3.5 milyar dolarlık bir destek sağlamayı kabul etmesi, istikrar içinde yeniden yapılanma programının en zayıf halkasını güçlendirme açısından büyük önem taşıyor. Meksika, enflasyonu denetime almak için uyguladığı programın büyüme hızını sınırlaması ve özellikle döviz dengesini olumsuz etkilemesi nedeniyle larda yeni destek sağlayacağı umuluyor. Döviz tablosunda en büyük umut ışığını petrol dışı ihracatta gözlenen hızlı artış oluşturuyor. Bu yıl imalat sanayii ihracatının yüzde 20 reel artış göstermesi ve petrol dışı ihracattan sağlanan toplam döviz gelirinin, 1987'nin 10 milyar dolarlık rakamını en az yüzde 40 aşarak 14 milyar dolara ulaşması bekleniyor. (2) Diğer bir olumlu gelişme ise Meksika'ya yabancı sermaye akışında gözleniyor. Geniş kapsamlı liberalleşme ve özelleştirme programının yarattığı olumlu havanın daetkisiyle 1986 da 767 milyon dolardan 1987'de 2.3 milyar dolara yükselen yabancı sermaye yatırımı taahhütlerinin daha da artacağı sanılıyor (3) yüzde 2.94 olurken, 22 ayar bilezik yüzde 2.97'lik getiri ile altındöviz cephesinin rekortmeni oldu. Ata Lira ise yüzde 1.84 prim yaptı. Merkez Bankası ise geçen hafta dolar kurunu yüzde 2.32 ile 40 lira arttırırken, mark kurunu yüzde 2.08 oranında arttırdı. Tahtakale'yi yakından izleyen çevreler, önümüzdeki hatıanın kararsız ve zor geçeceğini, ancak bir aylık mevduatlann çözülmesi ile piyasaya para girmesi ve bankaların ana para, faiz ödemeleri nedeniyle liraya sıkışarak piyasaya girmeleri halinde fiyatların tırmanabileceğini ileri sürüyorlar. Bilanço açıklamalannın tamamlanmak üzere olduğu geçen hafta içinde Borsa'nın yükselen grafiFaizJerin serbest bırakıldığı 12 ekimden sonra ği düşmeye başladı. Borsa'nın birinci ve ikinci pa"vurgun yiyen" döviz ve altın geçen hafta topar zarlan ile kot dışı pazan dikkate alındığında işlem lanırken, şirketlerin 9 aylık bilançolanm açıklama hacmi yüzde 20 azalarak 2 milyar 57 milyon liraya larıyla canlılığa kavuşan borsa yeniden durgunluk indi. İşlem rniktan ise yüzde 26 gerileyerek 710 bin günlerine döndü. Tahtakale ve Kapalıçarşı cephe 201 adede düştü. sinde geçen hafta, 22 ayar bilezik yüzde 2.97, InBorsa endeksi ise 426 puanla girdiği haftayı 404 giliz Sterlini yüzde 2.21 prim yaparken, borsada his puanla kapadı ve yüzde 5.16'lık bir düşüş kaydetse senedi fıyatları ortalama yüzde 5.16 geriledi. ti. Borsa'nın tüm pazarlarında işlem gören toplam Fonlar arasında en yüksek değer artışını ise yüzde 54 hisse senedindcr. 10'u prim yaptı, 38'i değer kay1.8 ile Esbank Fon sağladı. betti, 6'sı ise önceki hafta sonu değerlerini koruTahtakale, heyecanlı ve yatırımcılar açısından dular. Borsa birinci pazannda en fazla primi ön"mutlu" bir haftayı geride bıraktı. Haftalardır sü ceki haftalarda önemli düşüşler kaydeden Mensuren durgunluğun ardmdan, bireysel yatınmcının ta cat Santnü yüzde 21 ile yaptı. Yine önceki haftalebi, vadesi dolacak olan 1 aylık mevduatlann Tah ların flaş kâğıdı Ege Biraalık ise bu hafta yüzde takale'ye akacağı yolundaki beklentiler ve bazı ban 7.14 değer yitirdi. kaların piyasaya girmesi Tahtakale'nin canlanmaBorsada geçen hafta, kâr sağlayan diğer 7 hisse sına neden oldu. Dövizlerden sterlin 3 bin 160 li senedi de şunlar oldu: Rabak (yüzde 8.16), Makiradan başladığı haftayı 3 bin 230 lıradan bitirerek na Takım (yüzde 8.00), Ereğli Demir Çelik (yüzde yüzde 2.21 prim yaptı. Sterlini, serbest faiz kara 5.77), Eczacıbaşı Yatırım (yüzde 4.55), T.lş Bannndan sonraki büyük düşüşten bu yana ilk kez 1000 kası (B) (yüzde 3.03), Pınar Süt (yüzde 2.27) ve lirayı geçen hafta aşarak, haftayı 1020 liradan ka Gübre Fabrikaları (yüzde 1.28). payan Federal Alman Markı izledi. Mark, geçen Bankaların menkul kıymet yatınm fonları arahafta yüzde 2.1 prim yaparken, Isviçre Frangı'nın sında da en yüksek getiriyi yüzde 1.80 ile Esbankgetirisi yüzde 1.51 oldu. Dolar ise 1770 liraya çıktı Fon sağladı. Interfon1'in geliri yüzde 1.34, Vakıfve haftayı yüzde 1.6'hk bir artış ile kapadı. bank Fon'un değer artışı da yüzde 1.29 olarak gerKapalıçarşı cephesinde, piyasada hissedilen al çekleşti. Hafta içinde en az değer artışı Yapı Kredi tın sıkıntısına bağlı olarak altın fıyatları hareket Bankası'nın Likit Fonu'nda yüzde 0.37 ile olurken, lendi. Reşat Altım 170 bin liradan başladığı hafta aynı bankaya ait Hisse Fon'un değer artışı da yüzyı 175 bin liradan kapadı. Reşat Altını'nın getirisi de 0.52'de kaldı. Külçe altın % 2.46, Cumhuriyet Altım % 1.84 değer kazandı. Sterlin % 2.21 prim yaptı. Mark'ın değer artışı % 2.10 oldu. Dolar °/o 1.60 değerlendi. Hisse senetleri ortalama % 5.16 değer kaybetti. Esbank Fon % 1.80 değer kazandı. terlin (Tahtakale'de) 2070.00 56.03 Bankaların menkul kıymet yatırım fonları Ryati*(TL) Katrima bdgesiadı i> Yatmm önceM hafta 23.866 18.782 16.010 17.399 14.749 17.541 18.540 17.569 13.824 13.567 11.547 13.018 13.975 13.349 49.979 Goçen hafta 24.124 18.981 16.173 17.578 14.903 17 736 18.874 17.765 14.058 13 972 13.724 11.205 13.130 14.156 12.584 13.488 50.608 1Ay VadeU gore 123.3 78.04 62.37 80.02 51.97 77.78 82.90 69.56 43.04 42.78 40.11 15.36 35.45 41.56 25.12 22.38 24.52 3Ay Vadeli Farfc(H| Yıfcafm gore 62.72 53.12 59.26 59.65 65.09 66.58 57.56 IUTUNK 1.08 1.34 1.01 1.02 1.04 1.11 1.80 1.11 1.20 1.07 1.15 0.52 0.37 1.29 1.07 1.04 1.25 1 Yıl Vadtfl ' fartartm1 hrtertan2 hrtisat Yıt1 brtHat Yat2 Garaırtl YatırM EsbankFoıı YKB Yat. Fanu YKB Sekttr Fm YKBKanraFoıı YKB Hlssa Foı YKBLHdtFon Vakıfbank Fon Tit&riıaak Fon Caabank Fta YKB Karma Fon 13.891 DtşbMkMnlFoıı 12.450 Bankalar ne faiz veriyor? (°o) Banka Adı Variesb Enflasyona karşı paket Bu soruyu yanıtlamak için Meksika hükümetinin bu yılın şubat ayından itibaren uygulamaya koyduğu önlemler paketine bakmak gerekiyor. Bu paketin başlıca öğelerinin şunlar olduğu anlaşılıyor: • Hükümetle işçi ve işveren kesimleri arasında yapılan "ekonomik dayanışma anlaşması" uyannca yaygın tüketilen bazı mal ve hizmetlerin fıyattanyla ücret artışlannın dondurulması; • Meksika pesosunun 1 ABD Doları eşittir 2300 peso düzeyi dolayında sabit tutulması; • Dış borçlarda sağlanan ertelemeter sayesinde bütçe üzerindeki dış borç yükünün hafifletilmesi; • Kamu harcamalarında kısıntıya gidilmesi, bazı sübvansiyonlann kaldırılması ve bütçe açığının daraltılması; • Yüzde 20'lere varan reel faizlerle ulke içinde talep ve harcama genişlemesinin sınırlanması; • ithalatın liberasyonu sayesinde özellıkle tüketim matları it meksika klasik istikrar reçetelerinde yer almayan ücret ve fiyatları dondurma anlaşmasıyla sabit kur politikasını klasik reçetede yer alan kamu harcamalarının kısılması, yüksek reel faiz uygulaması ve ithalatın liberasyonu gibi önlemlerle bir arada uygulayarak karma bir reçeteyle başarıya ulaştı. GEÇEN BU HAFTA İSMM HİSSE SEHED4 11 I I M M J I I I BORSADA HAFTA İÇİNDE En En du^uk yuksek flyıt flyıt 3200 3.650 1.700 1,425 3900 4.375 1.750 1.875 12.000 12.500 5 300 5.700 4.200 3.950 4.950 L 5.500 1 ooo 3 150 1 100 5 050 2.500 5000 6 100 750 2.625 2.300 870 5.500 1300 18 000 6.100 2.875 2.200 3.975 4.000 1 125 1350 5.500 580 910 2 375 3000 1.100 820 1.250 2.400 4000 3.300 2.650 1.600 510 5500 1.175 610 7800 2.750 400 jftt 1.000 3.550 1.200 5.600 2.500 6.050 7.650 790 3 000 2.450 910 6.100 1.375 19.200 6.950 3.000 2.275 4.300 4.300 1 125 1.500 6.050 580 975 2 725 3250 1.175 620 1.350 2.600 4000 3300 3.025 1.700 520 5850 1.275 640 7.800 2.800 400 Ülfl 8»» VadoH 18 Kas» 1S88 EHDEKSLER 19M flystı Mbhm Y * * (108) <1M) 3.250 1.425 3.900 1.800 12.000 5 300 4.075 5.000 1.000 3.250 1.150 5.200 2.500 5500 6.150 790 2.850 2.375 900 5.600 1.325 18.500 6.100 2.950 2.250 4.000 4.100 1 125 1.350 6.050 570 910 2.375 3 075 1.125 820 1.325 2.600 4000 3.300 2 650 1.700 510 5500 1.175 620 7.800 2.750 400 iflft 89.66 80.28 90.70 100.00 95.24 92.17 98.79 88.50 63.73 43.71 70.91 83 72 8511 56 38 73 42 62.11 OtSattR DEttSMEYBLER 3t • Ziraat Bankası Iş Bankası Akbank Yapı Kredi Bankası Turkbank Pamukbank Garanti Bankası Osmanlı Bankası Dışbank Vakıflar Bankası Emlak Bankası Halk Bankası Etibank Töbank Sümerbank Iktisat Bankası Imar Bankası Esbank Uluslararası Bankası Egebank mlktan Pmall 33,630 5.613 4 810 6.165 270 9 819 17.0» 7.444 500 9 120 4200 11.584 736 76 158 21.562 5 325 6.000 5.650 1O»17 2.812 69.823 820 6.130 9.733 4.474 25.001 33.182 560 8900 300 8.120 2.800 7.934 4.225 4.700 300 95.604 8.470 200 11.741 15.09? 4.120 71.160 1.360 11.963 6.300 100 ^ 500 410 DEBBUMriHME Kân % 14.1 azalarak 5.225 mgyora indi Kân % 29.8 artarak 6.863 mityona çfttı Kân % 62.6 artarak 43.500 mtfyona ç * 6 9 ayltk bılanço&jnu açıklamaöı Kân % 46 1 artarak 5 200 milyona çıkt Kân *c 102 7 artarak 34 442 mılyona çıktı Kân % 92:3 artan* 9.252 müyona ç*tı Kân % 47.1 artarak 13.654 milyona çıjcb Uhn &n <W 1 a r t a r ^ ftfi QQK n v f a m n afctt ABD'nin desteği Meksika'nın enflasyonu kontrol altına alma ve istikrar içinde yeniden yapılanma programındaki en olumsuz halkayı ise milli gelirdeki gerilemenin sürmesi ve çalışanların gerçek ücretlerindeki erozyonun hâlâ durdurulamamış olması oluşturuyor. Enftasyonun kontrol altına alınmış olması bu açıdan bir umut ışıgı gibi görünüyor ve başta ABD olmak üzere dışardan sağlanacak desteğin devreye girmesi halinde, yeniden pozittf büyüme hızlanna geçmenin ve çalışanların gerçek gelirierinde ılımlı artışlar sağlamanın mümkün olabileceği sanılıyor. dış desteğe gerek duyuyor. Bu arada ülkenin en önemli ihraç ürünü olan petrolün fiyatının yeniden düşüşe geçmiş olması da Meksika'nın işini güçleştiriyor. mÇBlMnD AnadDtuC«m Aıçaft Bagfaş Bolu Çimento Brtsa ÇalkHafat C&nsa VUMHÜVİ OntEİK 38 10 10 10 10 40 25 10 10 38 40 35 40 10 40 38 41 55 55 62 63 62 63 63 64 63 63 63 63 63 63 63 61 63 63 40 62 67 66 67 67 68 67 67 68 67 67 67 67 67 67 67 66 67 67 45 67 72 72 72 73 73 73 73 73 72 72 70 72 72 72 72 62 72 72 48 73 85 85 85 85 85 85 85 85 85 85 85 85 85 85 85 60 85 85 52 85 Tedavinin bedeli Meksika'nın hızlı kur ayarlamaları döneminden sonra parasının değerini dolara karşı sabit tutması, ülkeden dışarıya bir miktar sermaye kaçışına yol açmış bulunuyor. Meksika'nın döviz rezervlerinin bu süreç içinde 16 milyar dolardan 12 milyar dolara kadar düştüğü sanılıyor. Petrol fiyatındaki düşüşün de Meksika'ya en az 2.5 milyar dolara mal olması bekleniyor. Bu kaybı telafi etmek amacıyla Meksika'ya IMF'nin 900 milyon dolara, Dünya Bankası'nın da 1.5 milyar dolara varacak boyut Denizti Cam Döktaş Ecacıbaşı Yatırım Efltarttatık 97.56 54 05 89.66 48 15 104.55 51 69 92.86 173.33 Kân % 89 azalarak 64 mılyona indi Kârı % 61 1 azalarak 1 962 milyona indi 9 aylık bılançosunu açiKİamadı Kân % 454.5 artarak 17.138 mgyona çsktı Yeni Başkan de Gortari: Devlet güçlenmek için küçülmeli Meksika'da 1 aratıkta devlet baştanbgı görevini Miguel de la Madrid'dendevralacakotan yeni başkan Cartos Salinas de Gortari, Harvard mezunu bir ekonomrst. Eski başkan de la Madridin döneminde bütçe ve plantama direktörü olarak ekonomiye yön veren Salinas de Gortari, Meksika'nın dışa açılma ve ekonominin rekabet göcunü arttırarak yeniden yapt „ . . „ . . tanma programmm en hareketii Carios SaBnas de Gortan savunucusu ve uygulamacısı otarak tantnıyor. "Devletin güçtenmesi için küçulmesi gerekir" tezini savunan de Gortari, kapsamlı özelleştirme programının da öncüsü. Ütkeyi 59 yıtdır yörteten PRI'nin (Kurumsal Devrimci ParB) adayı otarak soiun adayı Cardenas'ı mağlup eden ve başkarv bk görevine seçilen de Gortari'nin önümüzdeki dönemde ciddrpoîitiksorunlarfakarşıiaşması uzak birolasılıkdeğil. Seçimteri tartışmalı biçimde kaybeden Cardenas'ın Meksika'da kemer sıkma poiitikalanndan rahaîsız olan kesirnlerin desteğini arkasına alarak göçlü bir muhalefet yapabiteceği belirtiliyor. Bu arada reei ücretferde bir artış sağfanamaması halinde sendikalann geçen şubaî ayında onayladtkları ucretftyat sınsrlamass anJaşmastnı bozabiiecekleri, bunun da yeni başkanm sorunlannı ağırlastıracağı kaydeditiyor. meksika'nın başarısını sürdürmesi, sağlayabileceği yeni dış kaynaklara bağlı. Dış borçlarının önemli bir bölümünü gelecek yüzyıla erteleten Meksika'nın IMF ve Dünya Bankası'nın yanı sıra ABD'den sağlayacağı 3.5 milyar dolarlık ek destek, istikrar içinde yeniden yapılanma programının başarısı için zorunlu görünüyor. Meksika'nın ücretfiyat anlaşmasını ve sabit kur uygulamasını da içeren karma bir önlemler paketiyle enflasyonu aşağı çekmede hatirı sayılır bir başarı gösterdiği görülüyor. Ancak bu başarının sağlanmasında ve özellikle süreklilik kazanmasında Meksika'ya sağlanacak dış desteğin anahtar rolünü oynadığını da hiç bir zaman unutmamak gerekiyor. İsrail örneğinde olduğu gibi Meksika örneğinde de, özellikle ABD'nin sağlayacağı büyük dış destek, enflasyonla mücadelede belirleyici öğelerden biri olarak görünüyor. (1) The Economist, 22 Ekım 1988. (2) ve (3) The Wal! Streel Journal, 78 Ekım 1988 EnknHokSng Erejü Demır Celik Good Year Gubre Fabrikaları Gun«yBtra Hettaş hmirDOTİrÇ* Izocam Kartonsan Kav Kapez EUdrik KoçHoMng K6ç YsSnuı Kortisa Koaıma Tanm KAytas Manmcti Sam.fBÛ) Metaş Nasaş CHmuksa Otosan PmarSut Phraş mtMk Sarkuysan Sifaş Teletaş T.0ww0ö((um T.lş Bankası (Bj T.lş B*ı.<CX8OL) T.Siemens T.Şışe Cam Yasaş ÜKİFIZU Aksa Deva Ho«ing(8Ü) PnarEt Pmar un KOT UŞ) P U M Marmaris Altınyunus Pınar Su I^HIHSI 100.00 93.46 9 aytfc ManjOMinu «çdtamadı 105.77 125.71 Kân % 340 artarak 303 550 mityona çıktı 79.87 61.50 Kârı % 35 8 artarak 9.884 mılyona çıktı 101.28 43.89 9 aylık bilançosunu açıklamadı 90.48 9828 Kân % 139 artarak 6.080 fttfyona ç * h 97.94 66.90 Kân % 120.5 «tarak 5.555 mByofia çiktı 97.83 58.06 9 ayttk bançosunu apkianaıtı 88.89 43.08 Kârı "* 131 artarak 3.256 mityona çıttı 98.15 52.48 Kârı % 39 1 artarak 4.978 milyona çıktı 94.87 71.15 9 aylık bilançosunu açıklamadı 96.08 78.25 Kân % 1912 artanft 8.997 ırilyoM ç*S 98.33 43.07 Kân % 150.2 artarak 28.867 rralyona çıktı 97.83 58.14 Kân % 175 artarak 5.176 rralyona çıktı 93.02 51.28 Kârı % 106.7 artarak 30 795 mılyona çıktı 95.35 74.55 Kârı % 281.5 artarak 13 701 mılyona çıku 93.75 66.18 Kân % 950.8 artarak 620 milyona çıktı 108.00 38.57 Kân % 64.4 aabrak 215 mHyom indi 121.00 73.11 Kân % 117.7 aftart 10.475 mByona ç*& 95.00 40.00 9 aylık zaran 8.376 rmtyon TL. 91.00 46.91 9 aylık bilançosunu açıklamadı 86.36 28.70 Kân % 15.5 artarak 5 995 mHyona çıktı 90 44 76 88 Kân % 414 7 artarak 40 703 mılyona çıktı 102.27 61.64 Kân % 77 artarak 1.405 milyona ç t t 95.38 31.79 9 aysk bSançoaınu aptdamadı 108.16 50.00 Kân % 587.5 artarak 9.729 mityona ç * » 100.00 59.63 Kârı % 38.1 artarak 5.463 milyona çıktı 100.00 71.05 Kârı % 142 artarak 7.517 mılyona çıktı 100 00 73.66 Kârı % 86 artarak 30.695 mılyona çıktı 88.33 53.00 Kârı % 22 2 artarak 10.538 müyona çıktı 103.03 48.57 9 aytık bilançosunu açtklamadt 98.08 67.fl 91 67 43.41 Kân % 113.5 artarak 14.500 milyona çıktı 94.00 57.74 Kârı % 228 artarak 11 863 mılyona çıktı 95.38 60.78 Kân % 116 artarak 1 005 milyona çıktı 109.86 98.21 90.91 Ulftflfl 77.04 Kân % 28 artarak 60.716 milyona ç*t> 80.88 Kân % 26 artarak 1.330 milyona çtktı 38.02 9 ayl* bilançosunu aç(Wamadi 40 10 40 Faizler 30 Kasım'a kadar geçertklır BORSA'DAN \eııideıı normale dönüş Bu borsa canlanması aynı bilgilerin 3'er aylık dönemler için geciktirilmeden kamuoyuna açıklanması ve yatmmcıların şirketler hakkında bilgilendirilmesinin sermaye piyasasının gelişmesi açısından da hayati önem taşıdığını bir kez daha ortaya koydu. Bilanço açıklamalannın tamamlanmak üzere olduğu geçen hafta borsada normal seyrine girmeye başladı. Endeks 400'e doğru gerilerken işlem hacmi ve işlem miktarı da düştü. FaizJerin serbest bırakılması ve 20 puan birden artmasından sonra endeksin 300'lü puanlara düştüğüne dikkat çekilerek, faizin ilk şokunun bilanço açıklamalarıyla atlatıldığı, bundan sonra meydana gelebüecek düşüşlerin daha yavaş olacağı belirtiliyor. Borsa çevreleri, yıl sonunun yaklaştığını ve hisse senedi piyasasında canlı mevsime doğru girildiğini hatırlatarak endekste büyük düşüşler beklemediklerini kaydediyorlar. Borsa, şirketlerin 9 aylık bilançolanm açıklamasıyla girdiği canlılık döneminden sonra yeniden durgun günlerine geri döndü. Borsa normale dönüyor. Borsada bu yıl ilk kez yapılan bir uygulamayla, şirketlerin 9 aylık bilançolarını geç de olsa açıklama[an, hisse senedi piyasasım canlandırdı. Para piyasasının altematifı olan menkul kıymetler piyasasında, mevduat faizlerinin yükseldiği ve cazip hale geldiği bu günlerde şirket bilançolarının açıklanması normalde düşüş beklenen borsada canlanma yarattı. Zarar eden veya kârı azalan şirketlerin hisseleri satışa çıkartılırken kârları beklenenin üzerinde gerçekleşen şirketlerin hisseleri alıcı buldu ve prim yaptı. Paralann bankalara yatınldığı böyle bir dönemde borsanın canlanması vatınmcılann bilgilenmeye ne derece ihtiyaçlı bulunduklannı ortaya koydu. Ekimin ilk yansında açıklanabilecek olan 9 aylık bilançoların bir aylık gecikmeden sonra açıklanması bile yatırımcıları harekete geçirmeye yetti. UÜNYA BORSALARINDAN 55.05 9 aylık bilançosunu açıklamadı 59.55 Kâr % 263 artarak 1.354 milyona çıktı 2.500 2.400 600 490 650 530 600 530 75.00 123.26 MKB ioriofcs! 484 lclooı iacari U57 ripın iştoos MOıtifi TIUtiaM •rnkJkAı m tsn^nıTL KU7taM Dolar, müdahaleyle ayakta duruyor Uluslararası borsalar, geçen hafta ABD Dolan'nın özellikle yen ve mark karşısında tarihi değer kaybına sahne oldu. 4 kasımda yapılan ABD başkanlık seçimleri sonrasında uluslararası piyasalarda belirsizliğin artması sonucu önemli para birimleri karşısında değer kaybeden doların duşüşü, hafta ortasında ABD'nin eylül ayı ticaret açığının açıklanmasıyla hızlandı. Verilerinin açıklanmasının ardından ABD Doları, perşembe günü Japon Yeni karşısında son 15 yılın en düşük değerini alarak 121.52 yene indi. Bu değer, doların yen karşısında, şubat 1973 yılında dolann değerinin altına bağlı olarak belirlenmesini sona erdiren BrettonWoods anlaşmasından bu yana aldığı en duşük değer olarak belirlendi. Bu tarihte dolar yen paritesi 360 yen olarak belirlenmişti. lar toparlandı, Tokyo ve Londra borsalarında, diğer para birimleri karşısındaki haftanın ilk günkü değerine yaklaştı. Dolar Londra'da haftayı 1.7360 marktan kapadı. Ekonomistler, dolann merkez bankalanmn müdahalesi sonucu göreceli olarak istikrara kavuşmasına karşın, uzun \ adede bu müdahalelerinin tek başına yeterli olmayacağı ve doların yeniden değer kaybedeceği göruşündeler. ENDUSTRIYEL TASARIM ABD, Avrupa'yı yakalıyor Ekonomi Servisi Endüstriyel tasanm alanında Avrupalı firmalar dünya liderliğini korurken, ABD'liler de Avrupalı ve Japon rakiplerini yakalamaya çalışıyorlar. Fortune Dergisi 1988 yılında ABD'li fırmaların ürettiği endüstriyel tasarım açısından en iyi 10 ürünü seçti. Bunların birincisi Ford'un Taunus modeli otomobilleri. Aerodinamik dış yapısı ve ergonomik olarak gelişmiş iç kabini ile Ford Taunus 1988'de ABD'de en çok satan orta boy otomobil oldu. Fortune'un seçtiği diğer ürünlerden bazıları fiyatı 85 dolar. RayBan giineş gözlükleri: 1930'Iarın sonunda piyasaya çıkan RayBan güneş gözlüklerinı şimdi dünya çapında milyonlarca kişi kullanıyor. 6 değişik çeşit güneş gözlüğu üreten RayBan, geçen yıl 2 milyon adet sattı. Fiyatı: 6080 dolar. The Room at the Top We are management consultants lo a well known and respected (inancial institution in istanbul and are helping our client wilh its endeavors in developing a highly competent management at the top. Our client wıshing to start wıth the room at the vety top, now reguires to fill it wıth a CHIEF EXECUTIVE who will operate under the title of SocretaryGoneral and will report directty to the Chairman of the Board of Dırectors. The incumbent will, ın thıs high profile role. direct the entıre institutional organization branched into sıx functionol departments. This role calls for excellent interpersonal and communıcation skılls. a high energy level, an extrovert personality, an abılity to generate stoft motivation, and the dexterity to blend these attributes hormoniously into the institution's madus opcrandl. Probably oged between earty 40s and 50s, the ideal candidate will be of graduate calıbre (in economıcs. finance. admınistration, busıness. law or dıplomacy) and possibry with further academıc qualificatıons. He/She will demonstrate a proven track record of success in undertakings of comparable executive scope eıther ın the pnVate or publıc sectors or withın academic institutions. A command of written and spoken English is essential and an awareness of the relevant slatutory ond regulatory framework wıll be a distinct advantage. Nike, Air Max: Nike firmasının geçen yıl piyasaya çıkardığı teknolojik olarak geliştirilmiş Air Max spor ayakkabıları dünya çapında bir milyon çiftten fazla sattı. Özellikle maratoncular tarafından tercih edilen Air Max'ın Vivitar dürbünleri: Hafif ve kullanışlı Vivitar dürbünü bu yıl en iyi tasarım ödüllerinden birini kazandı. Kauçuk dış gövdesi, darbeye ve yağmura dayanıklılığı amatör astronomların ve al yanşı izleyicilerinin beğenisini kazandı. Fiyatı: 270 dolar. Those interested to discuss thıs challenging career opportunity further should send theır handwrit1en applications (enclosing theır CV and daytime phone number) until Nov»mb«r 30, 19M Wadıwsday. All applications will be treated ın slrict confidence and will be indıviduallv acknowiedged OBEY YÖNETİM DANIŞMANUK A.Ş. Spor Caddesi 129 Maçka. İstanbul Tel 161 90 56 Fax 159 33 57 J Borsacılar da, merkez bankalanmn müdahalesinin öncelikle doların hızlı değer kaybının durdurulmasına yönelik olduğunu, ardından, dolara yeniden talep yaratılmasının amaçlandığıni, ancak ikinci hedefin zaman alacağını vurguluyorlar. Piyasa çevreleri, dolann düşüşünun onlenmesi ve enflasyonist baskıların giderilmesi için ABDJaponya Merkez Bankası'nın de faiz oranlannın yükseltilebilepiyasalara yoğun müdahalelerine ceğini belirtiyorlar. rağmen, Tokyo Borsası'nda dolar Aynı çevrelere göre ABD ekoperşembe günu Alman Markı karnomisine ilişkin son göstergelerin, şısında da 1.7139 marka indi. Ancak cuma gunü 10'dan faz ülke ekonomisinin büyüme hızıla Batılı ülkenin Merkez Banka nın, sanıldığının aksine, yavaşlası'nın mudahalelerıni yoğunlaştır madığını ortaya koyması sonucu maları sOnucu, dolann duşüşü faiz oranlannın yükseltilmesi ihdurdurulabildi. Bunun sonucu do timalı doğdu.