Katalog

7 ŞUBA T 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/9 .MERAL TAMER. TÜRKİYE'den îmalat sanayiinde üretim canlı A nkara (anka) Devlet Istaiistik Enstitüsü (DİE)'nce Sm. hazırlanan "Imalat sanayii üretim endeksi" 1986'nın üçüncü çeyreğinde, 1985'in aynı dönemine göre yüzde 11.3 oramnda artış kaydelti. Artış oranı kamu sektöründe yüzde 11.5, özel sektörde yüzde 11.1 olarak gerçekleşti. "Imalat sanayii üretim endeksi" 1986'nın ilk çeyreğinde 1985'in aynı dönemine göre toplamda yüzde 13.4, kamu sektöründe yüzde 8 ve özel sektörde yüzde 16.7 oramnda artış kaydederken, 1986'nın ikinci çeyreğinde yine 1985'in aynı dönemine göre artış, toplamda yüzde 10.5, kamu sektöründe yüzde 5 ve özel sektörde yüzde 13.9 oramnda gerçekleşmişti. 1986'nın üçüncü çeyreğinde en önemli artış yüzde 29.5 ile metal ana sanayiinde görüldü. Ekonomi bürokrasisinde değişiklik tedirginliği Kadro arayışı Ekrem Pakdemlrli Zekeriya Yıldınm Süreyya Yiıcel özden Özelleştirmeye bankalardan başlanamaz mı? Sermaye piyasasındaki canlanma belirtilehyle birlikte 5 yabancı banka, Türkiye'de bu alanda faaliyette bulunmak amactyla Hazine'ye başvurdu. Bankalarda yine hareketli gunler yaşanıyor. Bir yandan mevduat faizlerinin sık sık düşürülmesi, diğer yandan özel sektör tahvillerine ilginin artması bankaları yeniden hesap kitap yapmaya zorluyor. örneğin işlemlerini fazla çeşitlendirmemiş, ağırlıklı olarak mevduat toplayıp kredi vermekte olan çok şubeli bankaların, mevduat faizlerinin düşmesinı "ağlamaklı" karşıladıkları dile getiriliyor. Mevduat faizlerinin artık yuzde 30'larla ifade edilen oranlarda net getiri sağladtğı için cazibesini iyice yitirdiğini vurgulayan bankacılar, bu noktadan sonra mevduat sahibiyle bankacı arasında yeniden bir "pazarlık " döneminın başlayabileceğıne işaret ediyor ve 1982 yılının u "gelin gö'rüşelim", bize damşın" ya da "o bankaya mı gitseeem, bu bankaya mı gitsem" sloganlarıyla TV ekranlarını dolduran banka reklamlarını hatırlatıyorlar. Bankacılar, sermaye piyasasında yıl sonuna kadar 500 milyar liralık yeni özel sektör tahvili ve finansman bonosunun satılacağını tahmin ediyorlar ve bu 500 milyarlık düzeyin bu yıl için kredi faizlerinı aşağı çekecek zorlayıcı bir etki yapmayacağı nı, ancak bu miktar 1.5 trilyon liraya ulaştığı takdirde, bankaların kredi faizlerinı aşağı çekmeye zorlanabileceğini söylüyorlar. Sermaye piyasasındaki canlanma belirtiterı, yabancı bankalar tarafından da yakından izleniyor. Dış ticaretin canlandığı dönemlerde nasıl ki pastadan pay kapmuk üzere bırçok yabancı banka peş peşe Türkiye'ye geldiyse, şimdi de 5 yabancı bankanın sermaye piyasası alanında faaliyette bulunmak üzere Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığf na başvurduğu belirtiliyor. Bu arada KİT'tehn özelleştirılmesine neden bankalardan haşlanmadığı sorusu, "fantezi" olarak da olsa zaman zaman konuşuluyor. Deniyor ki hukümetin bazı devlet bankalarının yükünden kurtulmak istediği biliniyor. öte yanda Türkiye'de bazı kişilerin banka sahibi olmak istediği de biliniyor ve nitekim özel bankalar kuruluyor. Yabancılar Türkiye'de bankacılık yapıyor. Yerlı ve yabancıların istekleri, neden devlet bankalarının özelteştirilmesi yoluyla gerçekleştirilmesin?.. Devlet bu işten bayağı kazançlı çıkar! Bir ekonomi uzmanına göre ise bu sorunun yanıtı açık... ''Devlet belli sayıda bankaya sahip olmayı ekonominin yönetiminde kendine güç sağlayan bir enstrüman olarak görüyor ve kendisi için yük olsa da bu güçten yoksun kalmak istemiyor," Karakaya senetleri 16 şubatta A nkara (a.a.) İlk enerji üretim ünitesi 1 martta hizmete x \ alınacak Karakaya Barajı'na ait gelir ortaklığı senetleri, 16 şubatta satışa sunulacak. Anadolu Ajansı muhabirinin aldığı bilgiye göre, 100 milyar lira nominal değerdeki senetlerin tümünü Ziraat Bankası pazarlayacak. Senetler, 150 bin adet 100 bin liralık, 100 bin adet 500 bin liralık, 35 bin adet de 1 milyon liralık küpürler halinde satılacak. Üç yıl vadeli senetlerin vade başlangıç tarihi 1 mart olarak belirlendi. Karakaya Barajı senetlerinin getirisinin birinci yıl yüzde 36.5, ikinci yıl yüzde 40, üçüncü yıl yüzde 45 olması bekleniyor. Senet gelir payı dağıtımı her yıl eylül ve mart aylarında yapılacak. Ekonomi yönetiminde uyumlu bir kadro oluşturma arayışı, Hazine'den Maliye'ye kadar uzanan tüm ekonomik birimlerde yeni beklentilere ve hayal kırıklıklarına yol açtı. ENtS BERBEROĞLU ANKARA Ara seçimlerden bu yana sözü edilen ekonomi bürokrasisindc değişiklik rüzgârlannın ilk esintileri hissedilmeye başladı. Ekonomi yönetiminde uyumlu bir kadro oluşturma arayışı Hazine'den Maliye'ye kadar uzanan tüm ekonomik birimlerde yeni beklentilere ve hayal kınkhklanna yol açtı. Ara scçimlerde aday olan Hazinc MUstcşarı Ekrem Pakdemlrli'nın yerine Merkez Bankası Başkanı Yavuz Canevi'nin kaydırılması ile sö/ konusu iki kurumda baş göstcren sancı ağır ağır gidcriliyor. Hazine'deki ilk alışma dönemini atlatan Yavuz Canevi'nin yeni çalışma arkadaşlarını seçmeye yöneldiği gözleniyor. Bu çerçevede Kamu Finansmanı Genel Mudürü olan KadirGiinay'ın, terfi yoluyla ama daha pasif bir görev olan Müsteşar Yardımcılığı'na getirileceği söyleniyor. Canevi'nin, boşalan Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü'ne Osman Birsen'i getirmcsi bekleniyor. Son birkaç yıldır ABD'dc görevlı bulunan Gazi Ercel'in de Oış Ekonomik llişkiler Genel Müdürlüğü'ne atanarak Canevi'nin yeni kadrosunu destekleyeceği beklentisi egemen. Eski Hazine Müsteşarı Ekrem Pakdemirli'nin ekonomi zirvesine yeniden nasıl katılacağına ilışkın çeşillı formüller aranıyor. Bu formuller arasında Pakdemirli'nin ozellikle ABD'de yaygın bir uygulama ile seçilmiş alanlarda pazarlık yürütecek, anlaşma im/alavacak bir büyükelçi sıfatıyla ekonomi zirvesindeki yerini alması öngörülüyor. başbakana danışman olarak atanması düşUnülcn ısımlerden biri de Maliye ve Gümrük bakanlığı MUsteşarı Ertııgrul Kumcuoglu olarak gösterildı. Ancak, 4 ayrı Maliye Bakanı ile çalışan Kumcuoğlu'nun dıırumu henUz kesinlik kazanmadı. Kumcuoğlu başka göreve atanırsa boşalan Maliye Müsteşarlığf na aday uç isim geçiyor: Bütçe ve Mali Konlrol Genel Mudürü Billekln Özdemir, Tekel Genel MudUrü Süreyya Yücel üzden ve Gelirleı Genel Mudürü AltanTufan. Merkez Bankası'ndaki başkanlık sorunu da mart ayına kadar çö/ülecek. Başkan Vekili Zekeriya Yıldınm'ın asaleten başkanlığa atanmasına kesin gözııyle bakılıyor. Diğer aday Küşlü Saraıoglu ile Yıldınm'ın konuya ilişkin bir uzlaşma platformu, "aralanndan birinin baçkan olması halinde digerinin göreve devam etmesi, ama dışardan bir alama halinde ikisinin de karşı çıkmalan" şeklinde yer aldı. Son aylarda "tarikatçılık" olayları nedeniylc yıpranan DPT'de Müsteşar Yardımcısı Ertan Yülek özellikle ANAP'h bazı kesimlerin clcştiri odağı haline geldi. YENİDEN YAPILANMA F.konomi yönetiminde yeniden yapılanma çalışmaları başta Yusuf Bozkurt ö/al olmak üzere değişik ekonomik birim sorumluları tarafından Başbakan Turgut özal'a iletildı. ö/al'a sunulan taslak çahşmalarda Hazine, Maliye ve DPT'nin yeniden örgüılenmesi öngörulüyor. Buna göre, Hazine'ııin dış ticaret birimi ile DPT'nin uygulamaya dönük çalışan birimlcri aynı çatı altında bırleştirilecek. Doğrudan Başbakanlığa bağlı olarak çalışacak yeni Dış Ticaret ve Uygulama Müsteşarlığı ithalat ve ihracat genel müdürlükleri, tgeme, Yabancı Sermaye Dairesi ve teşvik uygulama başkanlıklarını bünyesinde barıııdıracak. BUtçc ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü'nün Maliye'den ayrılarak DPT'nin planlama işlevı veren biıimlerı ile birleştirilmesı sonucunda doğacak yeni müsteşarlığın adı ise Planlama ve Bütçe Müs teşarlığı olacak. Belli, 33 yıldır Akbank'ta Akbank'm 39. kuruluşyıldönümü nedeniyle Atatürk Kültür Merkezi'nde verilen kokteylde Genel Müdür Hamlt Belli'nin 33 yıldır Akbank'ta çalışmakta olduğunu duyunca epey şaşırdık. Bankaların üst yönetimleri özellikte son yıllarda sık sık değişikliklere sahne olurken, Hamlt Belli'nin skoru sanınz kolay kolay kırılamayacak bir "rekor." "Akbank ta ilk göreviniz neydi?" sorusunu alçakgönüllülük ve espriyle "Ben de hatırlamıyorum, herhalde kapıcı falan Hamlt Belli olarak başlamışımdır" diyerek yanıtlayan Hamit Belli Galatasaray Lisesi ve tktisat Fakültesi'ni bitirdikten sonra ekonomide doktora yapmak üzere Paris'e gitmiş, ancak doktorasını tamamlamadan Türkiye'ye dönmüş ve iş hayatına stajyer olarak Akbank'ta adımını atmış. Belli, yıllar boyu bankanm çeşitli kademelerinde çalıştıktan sonra 1980'den bu yana genel müdürlük koltuğunda oturuyor. Üzeyir Garih'ten itiraf konomi Servisi Alarko Holding Murahhas Azası Üzeyir Garih, "1980 öncesinde enflasyon yüksek, banka faizleri düşüktü. Aradaki fark, şirketleri sübvanse ediyor, şirketler kendilehne rağmen büyüyüp gelişiyor görünüyorlardı. Bu noktada profesyonel yönetimin bir önemi yoktu" dedi. Aylık Kapital dergisinin "profesyonel yönetim" konusundaki sorularını yanıtlayan Garih, "Türkiye'de profesyonel yönetim 1980 senesi sonrasmda önem kazandı. 80 sonrasmda iş uluslararası rekabete dayanmca kârlar marjinal olmaya başladı. Bu noktada yönetim fonksiyonu önem kazandı. Işin kurucusu patron, artık bu işi yürütemeyeceğini, yönetim tekniklerine haiz insanlarla işyerinin idare edilmesi gerektiğini kavradı" şeklinde konuştu. Arçelik, Sovyet pazarında konomi Servisi Geçen yıl Amerika Birleşik Devletleri'ne buzdolabı satan Arçelik, bu yıl da kendi ürettiği kompresörlerle Sovyet pazarına giriyor. Sovyetler Birliği'nin Teknointorg adlı kuruluşuyla 7 ay süren görüşmelerin ardından 21 ocakta imzalanan anlaşma gereğince nisan eylül ayları arasında bu ülkeye 37 bin 600 adet buzdolabı kompresörü sevk edilecek. Bu arada ABD'ye geçen yıl 7 bin adet buzdolabı satan Arçelik, bu yıl 25 bin adet buzdolabı daha ihraç edecek. Para arzı 10.4 trilyon A nkara (anka) Geniş anlamda para arzı (M'J, 916 Ş \ ocak tarihlerini kapsayan bir haftalık sürede 11 milyar lira daha artarak 10 trilyon 378.1 milyar liraya yükseldi. Merkez Bankası verilerine göre, M"de ocak ayının ilk yarısmda kaydedilen artış 125.9 milyar lirayı buldu. Geçen ayın ilk yarısmda mevduat sertifikasıyla birlikte vadeli ve vadesiz tasarruf mevduatmda kaydedilen artış, para arzının çoğalmasında en büyük etkiyi yaparken, vadesiz ticari mevduat 128.7 milyar liralık gerilemeyle tersi bir etki yarattı. 916 ocak tarihlerinde de mevduat sertifikasıyla birlikte vadeli tasarruf' mevduat ı 50.6 milyar liralık artışla 5 trilyon 984.5 milyar liraya, vadesiz tasarruf mevduatı 23.3 milyar liralık genişiemeyle 969.1 milyar liraya, dolaşımdaki para miktarı da 23.5 milyar liralık artışla 1 trilyon 658.5 milyar liraya yükseldi. Uluslararası Gösterge: 3 Kredi Kalitesi Bankanın kredi kalitesi, kâr etme ve likidite gücünü önemli ölçüde etkiler. Uluslararası, çok yüksek olan kredi kalitesini, bir de"Uluslararası Göstergeler"e göre ayrıntıh incelemeyi ilke edinmiştir. İşte, Uluslararası'nın 1986'daki kredi kalitesini inceleyen "Uluslararası Göstergeler"den birkaçi: DUNYA'dan IBM'in dev müşteri kampanyası S ^" SsîE ^ ^ £ ~ L T? konomi Servisi Dünya *J pczarında giderek keskin bir rekabetle karşı karşıya bulunan ABD'nin dev bilgisayar yapım firması 1BM, büyük bir pazarlama kampanyası başlatıyor. Bu amaçla IBM dünya çapındaki 200 büyük müşterisini ABD'nin Orlando kentinde bir araya getiriyor. IBM, tatil kenti Orlando 'da en büyük müşterilerinin gönlünü almak için eşine az rastlanır bir konukseverlik örneği sergiliyor. DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsl 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilinl 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 Isveç Kronu 1 Isviçre Frangı 100 Italyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Serbest piyasada Oolar Döviz Ahs 760.45 509.27 58.36 409.75 19.83 108.21 123.05 363.33 115.39 486.07 57.70 492 52 2737.85 1146.38 202.84 Döviz Satış 764.25 511.82 58.65 411.80 19.93 108.75 123.67 365.15 115.97 488.50 57.99 494.98 2751.54 1152.11 203.85 Efektil Ahş Mark 432 Efektif Satış 760.45 771.86 499.08 516.91 58.36 59.24 409.75 415.90 19.43 20.13 108.21 109.83 123.05 124.90 363.33 368.78 115.39 117.12 486 07 493.36 56.55 58.57 482.67 499.91 2683.09 2778.92 1146.38 1163.58 198.78 205.88 ^ ^ T B a T i k a s ı A.Ş K1 ÇAPRAZ KUR 1 ABD DOLARI B Alman Markı 1 8558 Fransız Frangı 6.18 Hollanda Florini * 2.093 Isviçre Frangı 1.5644 1317.94 Italyan Lireti Japon Yeni 154.39 S.Arabistan Rlyalı 3.749 1 Sterlin 1.5075 ABD Doları ALJIN GÜMOŞ ALIŞ Cumhuriyet Refat 24 ayar külçe SATIŞ 73 500 100.000 10.570 10.350 172 KREOİ KARŞILIK GÜCÜ ORANI Soru No. 5 Göstergesi 1983 UluslararaSi Endustri ve Tıcarel Bankası A.Ş Turkıyu Bankalar Ortalaması %37 1984 %38 1985 1986 72.000 95.000 10.530 9.480 170 22 ayar bilezik 900 ayar gumüş T.C. ZİRAAT BANKASI DÖVİZİN CİNSİ 1 ABODOURI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 AVUSTURTA ŞlUlll 1 BATI ALMAN MARKI 1 BELdKA FRANBI 1 DANİMARKA KRONU 1 FRANSIZ FRANBI 1 HOLLANDA FLORİNİ 1 İSVEÇ KRONU 1 ISVİÇRE FRANBI 100 İTALVAN ÜRETİ 100 JAPON YENİ 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 STERLİN 1 S. ARABİSTAN RİYALİ DÖVİZ AUŞTL. 760.45 509.27 58.36 409.75 19.83 108.21 123.05 363.33 115.39 486.07 57.70 492.52 569.41 2737.85 107.18 1146.38 202.84 SATISTL. 764.25 511.82 58.65 411.80 19.93 108.75 123.67 365 15 115.97 488.50 57.99 494.98 572.26 2751.54 107.72 1152.11 203.85 EFEKTİF ALIŞ TL. SATISTL. 760.45 771.86 499.08 516.91 58.36 59 24 409.75 415.90 19.43 20.13 108.21 109.83 123.05 124.90 363.33 368.78 115.39 117.12 486.07 493.36 56.55 58.57 482.67 499.91 558.02 577.95 2683.09 2778.92 105.04 108.79 146.38 1163.58 198 78 205.88 %49 %85 •Bankaların 1983, 1984, 1985 yıllarına aıt Yıl Sonu Turkçe Faaliyet Raporlarındakı bllgiler kullanılarak hesaplanmıştır. 1987'de tasarrufunuz ve yatınmınız için, Uluslararasrnın "Aktiflerinin Kalitesi"ne güvenin. INTERBANK ^ ULUSLARARASI T.C. ZİRAAT BANILAS1 "Guciıne erişllıneı" bir dünya bankasıdır.