Katalog

CUMHURİYET/6 HABERLER 27 KASIM 1987 SEÇİM 87'YE DOĞRU Gümrük kapılarında oy ayram Doç. Dr. HİKMET SAMİ TÜRK htanbul Haber Servisi Yargıtay tarafmdan bozulan Türkiye Devrimci Komünist Partisi davasında yargılanan 12 tutuklu sanıktan Mustafa Yalçmer, Metin Güngörmiiş ve ömer özsökmener tahliye edildi. lstanbul Askeri Mahkemesi'nin Selimiye duruşma salonunda görülen davanın dünkü duruşmasında samklar Veli Yılmaz, Mustafa Yıldmmtürk ve Osman Taş, verdikleri ortak dilekçede Halkm Kurtuluşu gazetesinde yayımlanan yazılar nedeniyle sorumlu mudürler olarak cezalandınldıklarım belirttiler. Dilekçede, "düşünce özgürlüğünü kullanmamn işkence, hapis ve baskısıyla cezalandınldığı" belirtildi. TDKP davasında 3 tahliye 2 298 sayılı Seçimlcrin Tcmd Hükümleri ve Seçraen Kütükleri Hakkında Kanun'un 94. maddesine (II) numaralı fıkra olarak 3270 sayüı kanunla eklenen düzenlemenın uygulamada belki de en çok aksama ve gecikmeye yol açabilecek yönü, gümrük kapılarında verilen oylann değerlendırilmesi konusunda çok karmasık bir hesaplama yöntemi getirmiş olmasıdır. Gümrük kapılannda verilen oylar, önce "Tnrkiye genelinde" birleştirilmek, sonra bütün seçim çevrelerine yansıtılmak suretiyle iki aşamada değerlendirilecektir. 1. Birinci aşamada gümrük kapılarındaki seçim kurullanndan gelen sonuçlann diğer seçim kurullanndan gelen sonuçlarla birleştırilmesi ve buna göre ülke çapında genel barajın hesaplanması söz konusudur. Bu aşamada yapılacak işlemleri şöyle sıralayabiliriz: •) Gümrük kaptlanndan gelen sonuçiar, Yuksek Seçim Korala'nda birieştirilerek gumruk kapdanndı knllanılan toplam gcçerli oy tayıs ekie edilir. b) Bu rakam, diğer seçim kurullanndan gelen geçerli oylar toplamına eklenerek "Türkiye geneliııde" kullanılan toplam geçerli oy sayısı bulunur. c) Aynı biçimde ber siyasal partinia gîimrik kapıtanada aldıgı oy sayısı, diger seçim çcTrelerinde akbg) oy sayıana eklenerek "ülke genelinde" aldıgı toplam geçerti oy sayıaeMeedilir. ğişik 33. maddesine göre "genel baraj" hesabıdır. Ülke çapmda toplam "geçerli oylann "MO'unu geçemeyen partiler miUervekili çıkanunazlar". 2. Ikinci aşamada gümrOk kapılannda kullanılan toplam geçerli oylann Türkiye'deki bütün seçim çevrelerine, yani halen 104 seçim çevresine yansıtılması ve buna göre çevre barajlan ile d'Hoodt sistemine göre siyasal partilerin kazandıkları milletvekilliği sayılanrun hesaplanması söz konusudur. Bu aşamada yapılacak işlemleri de şöyle sıralayabiliriz: a) Giimriik kapılannda kuUamlan topiam gecerli oy sayısı, diger seçtm kurullanndan gelen toplam geçerli o> sayısına bölünerek gümrük kapılan oylan/diger oylar oranı bulunur. b) Her seçim çevresindeki toplam geçerli oy sayısı, bu oranda arttınlır. Elde edilen rakamlar, her seçim çevresinde kullanılan toplam gecerli oy sayısı olarak kabul edilir. 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 34. maddesının 3377 ve 3403 sayılı kanunlarla değişik 2. fıkraana göre çevre barajlan, her seçim çevresinde bu sayılar üzerinden hesaplanacakur. c) Her siyasal partinin gümrük kapılannda knUanıian toplam geçerli oy sayısındaki payı, başka bir deyisle, oy yuzdesi bulanur. d) Gümrük kapılannda kullanılan oylann yansıtılması suretiyle her seçim çevresindeki toplam geçerli oy sayısına eklenen arttırma miktan, siyasal partiler arasında gümrük kapılannda kullanılan toplam geçerli oy sayısındaki paylan oranında bötüştürülür. e) Böylece ber seçim çevresinde elde edilen rakamlar, İlgili siyasal partilerin aldıkfam geçerli oylar toplamına eklenir. Bolanaıı rakamlar, ber seçim çevresinde partilerin aldıklan toplam oy sayılan olarak kabnl edilir. Genel barajı asmıs siyasal partilerin seçim çevresi barajlannı da aşıp aşmadıklan bu saydara göre belirlenecektir. 2839 sayüı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 34. maddesinin 3377 sayıfa kannnla degişik 2. fıkraana göre çevre barajı sayısından" az oy alan siyasi partilere "milletvekilliği" tahsis edilmez." 0 Genel barajdan sonra çevre barajlannı' da asan siyasal partiler ise, gümrük kapılannda aldıklan oylann seçim çevrelerine yansıtılmasıyla bulunan toplam geçerli oy sayı lanyia 2839 sayüı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 34. maddesinin 3377 ve 3404 sayüı kanunlarla değişik 3. fıkrası uyannca d'Hondt sistemine göre milletveküliği tahsisi hesabına kaülırlar. Görüldüğü gibi, gümrük kapılanndî kullanılan oylann değerlendirümesine ilişkin hesaplama yöntemi, Türkiye'de kesin seçım sonuçlannın ilamm birkaç gün geciktirebilecek kadar karmaşıkur. Ustdik bütün bu karmaşık hesaplara neden olan gümrük kapılannda verilen oylar toplamımn 29 Kasım 1987 milletvekili genel secimınde yüksek bir rakama ulaşması olasüığı, çok zayıf gözükmektedir. Siyasal yasakiann kaldınlmasına raj (örnegımizde 2.512.500 oy) ve çevre barajlan hesaplannı etkileyebileceği anlaşılır. Hele bu oylann d'Hondt sistemine göre yapılacak mületvekilliği tahsisi hesaplannı etkilemesi olasılığı, daha da azdır. Özetle şimdiki biçimiyle gümrük kapılannda oy verilmesi sisteminin yol açacağı külfet karşısında seçim sonuçlanm etkilemek bakımından saglayacagı yarar, çok sınırlıdır. Sistemin asıl yaran, yabancı ülkelerde yaşayan vatandaşlanmıza Türkiye'nin yönetiminde kendilerinin de söz sahibi olduklan duygusunu vermesindedir. O nedenle 29 Kasım 1987 milletvekili genel seçiminden sonra bu sistem üzerinde serinkanlı bir degerleadirme yapüması uygun olur. Eğer gümrük kapılannda oy kullanılması uyguglaması ilerdeki seçimlerde de sürdürülecekse hem verilen oylann boşa gitmesini önleyecek, hem yukarda anlatüan karmaşık hesaplara gerek bırakmayacak, üstelik yabancı ülkelerde yaşayan vatandaşlanmızın Türkiye ile bağlannı daha çok güçlendirecek bir sistem olarak onlar için, örneğin 2 veya 3 milletvekili çıkaracak bir 105. seçim çevresi oluşturulması üzerinde durulmahdır. Böyle bir sistem, yabana ülkelerde çalışan vatandaşlanmızın sorunlannm parlamentoya yansıması bakımından daha da elverişlidir. örnek olarak 1958 Fransız Anayasası'nın 2425 ve 92. maddeleri uyannca çıkanlan 7.11.1958 tarih ve 581064 sayüı Organik Kanun'un 1. maddesine göre, Fransa dışında ıkâmet eden Fransızlann Senato'da 6 senatörle temsü edildiklerini hatırlamak yerinde olacakür (6). Kutlu ve Sargın için Avatn Ramarası'nda 43 imza Haber Merkezi tngitiz Avatn Kamarası'nda imzaya açılan ve Kutlu ve Sargın 'ın derhal ve koşulsuz serbest bırakılmalarmı isteyen önergeye şimdiye kadar 43 milletvekili imza koydu. öte yandan Federal Almanya'daki Uluslararası Aförgütü'ne bağlı 1.800 hekim vepsikolog, Kutlu ve Sargın 'ın serbest bırakılması için Başbakan Turgut özal'a telgraf çektiler. Yabancı ülkelerde yaşayan vatandaşlanmız için önıeğin 2 veya 3 milletvekili çıkaracak bir 105. seçim çevresi oluşturulmalı. ilişkin 6 Eylül 1987 halkoylamasında 67 ılde toplam 23.102.948 geçerli oy kullanılmasına karşılık, bu tarihten önceki 40 günlük süreiçinde 19 gümrük kapısında kullanılan toplam geçerli oy sayısının 244.908 olduğu hatırlanırsa (5); yabana ülkelerde çalışan vatandaşlanmızın yurda geliş ve gidişlerinin mevsim itibanyla fazla yogun olmadıgı şimdiki 37 günlük süre içinde 4 gümrük kapısında bu rakamın yansına ulaşılması bile, iyimser bir tahminin sınırlannı aşar. Basit bir örnek olarak 29 Kasım 1987 milletvekili gend seçiminde 104 seçim çevresinde toplam 25.000.000 dolayında geçerli oy kullamlmasına karşılık, gümrük kapılannda toplam 125.000 dolayında geçerli oy kullanılacajı varsayılırsa; bu son rakamın * 125.000: 25.000.000 = 0.005 dolayında bir arttırma oranı (ortalama 1.200 oy) ile 104 seçim çevresine yansıtılacağı, aynca toplam 125.000 ve ortalama 1.200 oyun sırasıyla ülke genelinde ve seçim cevreleri itibanyla siyasal partiler arasında gümrük kapılanndaki oylan oranında dağılacağı göz önüne alındıgında; gümrük kapılannda kullanılan oylann ancak çok kritik durumlarda genel ba Banker Bako'nun iki davası tstanbul Haber Servisi Sahte devlet iç borçlanma tahvilleriyle bankalan ve piyasayı 6 milyar lira dolandırdığı savıyla 12 yıla kadar hapsi istenen Baki Cengiz Aygun (Banker Bako) ve arkadaşlarınm yargılanmasma devam edildi. tstanbul 7. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen davada, sorgusu yapılan Yusuf Mavituna, suçlamalan reddetti. Mahkeme, davayı aynı olaya dayanması nedeniyle Bako 'nun da bulunduğu 6 sanıklı bir davayla birleştirdi. Bu davada "hamiline" yazılı devlet iç borçlanma tahvillerini taklit edip tedavüle koyduklan iddia edilen Bako ile birlikte Türkiye Halk Bankası eski Kurtuluş Şubesi Mtidürü Hilmi Gültekm \e Ziraat Bankası Kurtuluş Şubesi Müdürü M. Necmi özgen yargılandılar. Mahkeme, tahvillerin incelenmesi için duruşmayı ileri tarihe erteledi. Gümrük kapılannda kullanılan oylann hesaplama yöntemi, kesin seçim sonuçlarının ilanını birkaç gün geciktirebilecek kadar karmaşık. d) Her partinin "Hlke geneliııde" aldıgı toplam geçerli oy sayısı, "Törklye genetİBde" kullanılan toplam geçerli oy sayısına bölünerek "ülke genelinde" aldıgı oy yüzdesi bulunur. Bu, 2839 sayüı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 3377 sayııı kanunla de Posta veya vekâlet yoluyla oy kullanılmasına olanak tanımak gizli oy ilkesiyle çelişmez. Yabana ülkelerde yaşayan vatandaşlanmızın Türkiye'de yapılacak seçimlere daha geniş ölçüde kaülnialan ise, kendilerine posta (mektup) veya vekâlet yoluyla ya da bu konuda olumlu bir tutum içinde olan yabancı ülkelerdekı konsolosluk ve elçiliklerimizde kunüacak seçim sandıklannda oy kullanmak olanaklannın saglanmasıyla gerçekleştirilebüir. Posta veya vekâlet yoluyla oy kul lanılmasına olanak tanımnV, seçimleri yargı organlanrun genel yönetün ve denetimi dışına çıkarmak anlamına gelmeyeceği gibi, gizli oy ilkesiyle de çelişmez. Çünkü seçmenin postayla göndereceği iciçe konmuş iki zarfın birincisinden seçim kurulu önünde seçmen kanı alındıktan ve seçmen listesiyle karşüaştınldıktan sonra içinde oy pusulası bulunan ikind zarfın kapalı olarak sandığa atılmasıyla gizlüik ilkesi yeterince korunmaktadır (7). Vekâlet yoluyla oy kullanmada ise gizlilik, seçmenin güvendiği vekilin kişiliğınde gercekleşir. Kaldı ki yurtdışmda yaşayan, hatta yurtiçinde olmakla birlikte sandık başına gidemeyecek durumda bulunan vatandaşlanna posta veya vekâlet yoluyla oy kullanma olanağı tanıyan ülkeler, bunda gizli oy ilkesiyle bagdaşmayan bir yön görmemişlerdir. Ornefin gizli oy ilkesi Federal Aimanya Anayasası'nın 38. maddesinde de vurgulandığı halde, Federal Seçim Kanunu'nun 36 ve 38. paragraflannda "Mektnpla seçim" düzcnlenmiştir. Ekleyelım ki, yabancı ülkelerde yaşayan vatasdaşlanmızuı seçme haklanru posta veya vekâlet yoluyla ya da >iırtdışındaki konsolosluk ve elçiliklerimizde oy vermek suretiyle kullanmalan, her seçmenin kayıüı bulunduğu seçim çevresi itibanyla olduğu kadar yukarda değindiğimiz gibi yeni bir seçim çevresi oluşturmak suretiyle de düzenlenebilir. Aynca yabana ülkelerdeki vatandaşlanmızın Türkiye'de yapılacak secünler için en geniş ölçüde oy kullanmalanna olanak vermek üzere yapılacak yeni yasal düzenlemelerde sözü geçen yöntemlerden sadece birine değil, degişik seçenekler olarak hepsine aynı zamanda yer verilmesi uygun olacaktır. 5) 6 Eylül 1987 halkoylamasınm 9.9.1987 tarih ve 39S sayılı Yüksek Seçım Kurulu karanyla ilan edilen sonuçlan için bk. Resmi Gazete, 12.9.1987. S. 19S72, s.16 6) Bk. Ordonnanct no. 581097 du 15 Novembre 1958, portant loi organiaue relalive â la composition du S4na! et â la durie du mandat des stnateurs, art. 1. Üniversiteye siyah çelenk lstanbul Haber Servisi YÖK'ü protesto etmek amaayla lstanbul Üniversitesi önüne üzerinde "Baskılara ve işkenceye son" yazılı siyah çelenk koymaktan 6, üzerinde "YOK'e hayır", "öğrenci kıyımına son"yazılı siyah tabut bırakmaktan 3'ü kız, 11 üniversite Oğrencisinin yargılanmalanna devam edildi. tstanbul DGM'de görülen ve sanıklarm Gösteri ve Toplantı Yürüyuşleri Yasası'na aykmlıktan 3 yıla kadar hapis istemiyle yargılandıklan iki duruşma da, savcımn esas hakkındaki görüşünü bildirmesi için ileri bir tarihe bırakıldı. 7) Aynı yönde bk. W. J. M. McKemk, Free Elections, London 1958, s. 133. BİTTİ Bölücülükten yargılanan 2000'e Doğru Sorumlu Müdürü Yazıcı Bozer: "Bölge Hıliliği başarıh" MERSİN (AA) Devlet Bakanı Ali Bozer, bölge valiliği sisteminin başanlı olduğunu söyleyerek, "Bu sistem sayesinde Güney ve Güneydoğu 'da anarşi ve terör olaylan azaldı" dedi. Devlet Bakanı Bozer, Mersin 'de yaptığı açtklamada, "Toprak bütünlüğümüzü, milli birlik ve beraberliğimizi korumak için daha da güçlü olmak zorundayız." Türkiye'nin geleceği için elele ^ varsa tş Bankası ve Atatürk'e aittir9' tstanbul Haber Servisi 2000'e Doğru Dergisi Sorumlu Yazı lşleri Müdürü Fatma Yaocı'nın, derginin toplatılan 39. sayısındaki "Kiirtlert Mahalli ldare" başlıklı yazıda bölucü propaganda yapıldığı savıyla yargılanmasına başlandı. TCY'nın 142/3 maddesınce 510 yıl arasında hapis istemiyle yargılanan Yazıcı, sorgusunda söz konusu yazımn hiçbir yorum katılmadan Atatürk'e ait belgelerden abndığını belirterek, suçlamalan kabul etmedi. 2000'e Doğru dergisi, 2026 Ekim 1987 tarihli 39. sayısının kapak konusu olan "Kürtlere Mahalli tdare" başlıklı yazıda böluculuk yapıldığı savıyla toplatılmıştı. tstanbul DGM'de görülmesıne başlarulan davanın ilk duruşmasında derginin sorumlu Yazı lşleri Muduriı Fatma Yazua'nın sorgusu yapıldı. Yazıcı, sorgusunda, yazımn Türkiye tş Bankası tarafmdan 1985 yılında 4 cilt halinde yayımlanan 1923 yılına ait TBMM'nin gizli oturumlanndan alındığını söyledi. Yazıcı, bu yazımn yayınlanmasındaki amaçlannın Atatürk'un gizli kalmış ve tartışılmamış gönişlerinin kamuoyuna duyurulması olduğunu bildirdı. Bölüculük savlannı reddeden Fatma Yazıcı, "Eger suç varsa, bu suçu ilk önce Türkiye tş Bankası mensuplan islenüştir. Biz de yalnız suçu tckrar etmiş oluruz. Ben banka yetkililerinin de sanık sandalyesinde görmek Lslerdim. Yargılamada suç unsurunun olup olmadıgına öncelik verilmelidir. Yazıda eger suç «arsa Atatürk'e aittir. Fakat Atatürk'un sozlerinin suç oldugu hiçbir raakamca ileri siiıülmeııuştir" dedi. Yazıyı kendısinin kaleme almadığını, fakat sorumluluğunun kendisine ait olduğunu belirten Fatma Yazıcı, belgeler arasında başka hangi konulara önem verdiniz şeklindekı soruya da, "Biz Atahırk'iin gizli kalmış göruşlerini kamuya duyurulmasını bir basın görevi addediyoruz. Bu yazı dışında \taturk'un din ve Allab konusundaki göruşlerini de dergimizde yayımladık" diye cevapladı. Hayali ihracat iddiası soruşturuluyor GEBZE (AA) Gebze Cumhuriyet Savalığı, hayali ihracat ihban uzerine, Anadolu Endüstri Holding'e ait Gebze Dilovası 'nda kurulu NASAŞ fırmasınm yöneticileri hakkında soruşturma açtı. Bir sure önce, NASAŞ tesislerinden gemiye yüklenen üç grup maldan birinin manifestoda belirtilen mala uymadığı belirlenmişti. Konuyla ilgili bir açıklama yapan Gebze Cumhuriyet Savcısı Dursun Atayılmaz, "Fabrika yöneticileri gemideki manifesto dışı mallann yanlışlıkla yüklendiğini, herhangi bir ihbar olmasa da gümrüğe başvurarak yanlış yüklenen bu malları geri boşaltacaklanm söylüyorlar. Biz savcılık olarak, bu mallann yanlışlıkla mı yoksa kasten mi yüklendiğini araştınyoruz" dedi. Özgür düşünceye, sanat ve sanatçı için yatırımlara, kültürel birikime... Haydar Koç tahliye edildi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) lstanbul Belediye Başkanı Bedrettin Dalan ve kaçak işadamı Kemal Horzum'u hayali ihracat ve sahte belge düzenlemekle suçlayan Haydar Koç, dün çıkanldığı ilk duruşmasında kefaletle serbest bırakıldı. Sahte evrak düzenlemek, sahte evrak düzenlemeye teşvik etmek ve sahte evrak kullanmak suçlanndan aranırken, yurtdışma kaçan ve 10 kastmda Türkiye'ye döner dönmez tutuklanan işadamı Haydar Koç, dün çıkanldığı ilk duruşmasında 3 milyon lira kefaletle tahliye edildi. Koç, yakalandıktan sonra emniyette verdiği ifadesinde, lstanbul Belediye Başkanı Bedrettin Dalan ve kaçak işadamı Kemal Horzum 'u sahte belge düzenlemek ve hayali ihracat yapmakla suçlamıştı. Haydar Koç, dün çıkanldığı Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi'nde, 5 avukat tarafmdan savunuldu. Koç'un avukatları müvekkillerinin tahlıyesini istediler. Bu göriişe savcı da katılınca, mahkeme heyeti, Haydar Koç'un 3 milyon lira kefaletle serbest bırakılmasına karar verdi. TBKP soruşturması ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) TKP Genel Sekreteri Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) ile TİP Genel Sekreteri Nihat Sargın'm gözaltı sürelerinin uzatılmasım, avukatlar, "Insan haklannm ve hukukun ihlali olarak" nitelediler. Avukatlar dün Türkiye Barolar Birliği, Insan Hakları Derneği ile Türk Hukuk Kurumu Başkanhğı'na başvurdular. Başvurularda, soruşturmanm "Düşünce ve örgütlenme özgürlüğu gereği olan demokratik haklanm kullanmak amaayla ülkeye dönmeleriyle ilgili olduğu" ifade edildi. Ülkemiz pekçok sanata beşik olmuş cennet bir ülke... 2000 lerde, bu eşsiz esin kaynağını daha bilinçle değerlendirelim. Ülkemizin güvenli ortamında, özgür düşünceye, sanat ve sanatçı için yatırımlara, kültürel birikimlere yeni imkânlar hazırlayalım... Türkiye'nin geleceğini gelin, birlikte yaratalım... 2000'lere elele. Avrupalı parlamenterlerden Baştürk'e ziyaret lstanbul Haber Servisi Seçimleri izlemek için Türkiye'de bulunan Avrupalı parlamenterler dün DİSK Genel Başkanı ve SHP milletvekili adayı Abdullah Baştürk ile lstanbul Barosu Başkanı Sulhi Tekinay'ı ziyaret ettiler. Baştürk, göriişme strasında sendika yöneticisinin siyaset yapmasınm bugtinkü yasalara göre yasak olduğunu belirtti. Avrupalı parlamenterler, lstanbul Baro Başkanı 'mn kendilerine DtSK'in suç işlediğini söytediğini belirterek, Baştürk'ten bu suçlartn neler olduğunu öğrenmek istediler. Baştürk de "Suçlamalarda hiçbir delil yoktur" dedi. Avnıpalı parlamenterler Baro'yu ziyaretinde Başkan Tekinay'a, iskence, Kutlu ve Sargın'ın gözaltına alınması ve sıkıyönetimâe sitren davalarta ilgili sorular yönelttiler. Tektip elbiselerini yırtanlara hücre cezası lstanbul Haber Servisi lstanbul DGM'de dun de duruşma sirasında tek tıp elbise uygulamasım protesto etmek için elbiselerini yırtan ve slogan atan iki tutuklu sanık, bir ayı hucre cezası olmak üzere 3'er ay hapis cezasına çarptırıldılar. Yasadışı TKP/B adlı örgute üye olmak ve örgul adına faaliyetlerde bulunmak savıyla tutuklu olarak yargılanan 5 sanıktan Arif Şen dünkü duruşmasında protesto amacıyla tek tip elbisesinı yırttı ve sloganlar attı. Kendisine yoneltilen sorulan yanıt lamayan Şen, jandarmalarca salondan çıkartıldı. Duruşmada tek tip dbiseleriyle sorgulan yapılan diğer 4 tutuklunun tahlıyesine karar verilirken, Şen, "mahkemeye karşı terbiye ve ablak kurallanna" aykırı davranmaklan bir ayı hucrede gecirmek üzere 3 ay hapis cezasına çarptınldı ANAVATAN PARTİSİ İSTANBUL İL TEŞKİLATI BURÇAK GÜRÜN MUSTAFA DAĞISTANLI evlendiler. ile SAADET TtRYAKİ ile ENDER YILMAZ nişanlandılar. 26 Kasım 1987 • Burç Dügiin SalonuBAKIRKÖY İstanbul26/11/1987 TATİLE GİDERKEN KAIJBİNİZİ KONTROL ETTİRİNİZ 172 61 43/44 148 58 66 TÜRK KALP VAKFI