Katalog

Belgeler Bölumü, Cilt 3 SÖYLEV Hazırlayan: Hıfzı V. Velidedeoğlu 2. Bası 1100 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan, Turkocağı Cad. 39/41, Cağaloğlu tstanbul Cumhuriyet 64. Yıl; Sa>ı: 22679 iKurucusu: Yunus Nadi SOYLEV Hazırlayan: Hıfzı V. Velidetîeoğlu 16. bası, 2100 lira (KDV ıçmdej Çağdaş Yayınlan, Turkocağı Ctd. 39/4] '<• Cağaloğlu hlanbul Cılt 12 200 TL. <hn\ jaha> 15 Ekim 1987 Perşembe Seçimin aııalıtarı küskünler ANAP DYP dün iki fıre verdi. tsmet Ergül ile Ahmeî Süter partisinden istifa etti. Ergül ANAP'a geçti. Süter'in de ANAP'a gireceği savunuluyor. ANAP Grup Başkan Vekili Pertev Aşçıoğlu, bağlılık deklarasyonunun 223 milleîvekili tarafından imzalandığını açıkladı. ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) TBMM'nin Seçım Yasası'nı veniden goruşmek uzere toplanmasından önce "beürsizlik" hâlâ suruyor. Seçimin şeklinm ve tanhinin anahtarı, kuskunlerin elinde bulunuvor. Parlı yöneticilerınin ANAP'lı kuskunlen ıkna edememesı uzerine Başbakan Tnrgut Özal, devreye girdi. Küskünlerı Başbakanlık Konutu'na çağıran Özal'ın teke tek goruştuğü ve "LisIderdc hala yapdraış. Duzellilebilir" dediği oğrenildi. Buaa rağmen, küskunlenn ikna olmadıklan, bu yuzden ANAP'lı yönetıcılenn diğer partilerin küskünleriyle temasları surdurdükleri görüldu. Bazı milletvekille ANAP 223 imza topladı. Partiler gruplanna hakim deği MüHALEFET Liderler grupları üzerindeki egemenlıklerini kaybettiler. Listelerde iyi yerlere yerleşen milletvekillerini, önseçim yapılması halinde örgüt tepkisi tedirginligi kapladı. Listezede milletvekillerinin ne yapacakları bilinemiyor. Bağımsız Hüseyin Şen DYP'ye katıldı. ğunu soyledı. Başbakan Turgut Özal'ın muhalefete karşı ") umuşamaz" tavnnı surdürebilmek için Seçim Yasası sorununu ANAP'l; miIIetvekıUeriyle çozmek istediği bildirildi. Ozal, istediğı şekil ve tarihte bir seçim için 201 mılletvekilini garantilemek ıstıyor ANAP nuUetvekıllerınden 61'i listelerde yer alamadı. 30 kadan ıse listelerin alt sıralarında kaldı Bu kuskun milletvekillennın kendilenni destekleyen muhalefet partıleriyle aynı yönde oy kullanmaları halinde, Ozal istediği sonucu alamayacak. Başbakan Özal, kuskünleri ıkna ve muhalefet partilerinin küskünleriy KüSKÜNLER ANAP'lı küskünlerden Tombuş, Pazarbaşı ve Bahçeciler, tüm partilerin önseçim yapması zorunluluğu getiren bir yasa önergesi verailer. Tombuş, küskünler olarak bir deklarasyon yayımlamayacaklarını açıkladı. Listezedelerin bir kısmı seçimi boykot ettirmek için uğraşıyor. ğı teklifını, "Siz beni ne sanıvorsunuz? Yanlış tanımışsınız. Boylc teklifleri çok çirkin ve ayıp buluyorum" dıyerek reddettığim soyledı. Husnu Doğan'ın kendısiyle bakanlıkta 3 saat goruştuğunu belırten ANAP Tokat Milletvekili Selim Kocaker ise ANKA muhabırine konubrnalarmı ozetle anlattı. Bakan Doğan'ın kendisıne. "Bazı hatalar olmuştur, ama >eni du/enleme sırasında bazı illcrde yeniden listeler yapıtabiiir. Kontenjanlar tespit ediiebilir" dediğını belırlen koeaker, kendisıne dolaylı yoldan yapılan mıltetvekılı 29 kasımdaki seçime tepki İnönü, 29 kasıma karşı YARI> NE OLACAK? AlVAP'ın işi zor Anayasa Komisyonu'nda ANAP'lı üyelerden çoğunluğunu 'kuskunlerin' oluşturması erken seçim önerisini Meclise indirmekte ANAP yönetimini zorluyor. Komisyon toplantısı muhalefetle iktidann taktik savaşı halinde geçecek. ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Yann saat 15.00'te olağanüstü toplanacak olan TBMM, olağanüstü toplantı gundeminı oluşıuran ikı yasa onerisinın göruşulmesi için genel kulul çalışmalarına araverecek. Bu arada Anayasa Korrusyonu toplanarak, yasa önerilerını ele alacak. ANAP tek başına Anayasa Komisyonu'nda çoğunluk sağlamakta zorlanacak. Muhalefet Anayasa Komisyonu toplantısı için bir "taktik" geliştiriycr Komisyonda, ANAP'lı üyelerle, çoğüniuk sağlanamadığı takdirde, muhalefet uyeleri toplantıya katılarak, ANAP'ın yasa önerisini reddettirecekler. Bu durum gerçekleşirse, komisyonun "ret raporu" genel kurulda görüşulecek. Uyeler bu raporu, kabul ya da reddetme hakkına sahipler. 21 üyeli Anayasa Komısyonu'nun 13 üyeliğinı elinde tutan kuskun ANAP'lılar, direnmekten vazgeçip toplantıya katıhr ve ANAP önerisini desıeklerlerse bu kez muhalefetin seçim yasa önerisi reddedilecek. Böylece ANAP'm yasa önerisi benımsenerek, genel kurulda ele alınacak Genel kurulda iktidar partısinin ve muhalefet milletvekillerinin ne yönde oy kullanacaklan belli değıl. Liderlerin gmptaki egemenliklerini yitırmelerinden sonra aday lıstelerine gıren girmeyen milletvekillerinin kendi "anayasal ve bireysel" geleceklerine göre oy kuUanmaian bekleniyor. Bu nedenle, Meclisten erken seçim yasasının çıkıp çıkmayacağı ya da seçimin bahar aylarına kadar ertelenip enelenmeyeceği konusunda kesin söz söyleme olanağı yok Meclîsin gündemi seçim ANKAROTan YALÇ1ND0ĞAN CÛNEYT ARCAYÖREK yazıyor rine yönetim kurulu uyeliğı ve para önerildiği ıddiaları yoğunlaştı. Bu arada, DYP'den tsmet Ergıil ile Ahmet Suter istifa etti. Ergül, ANAP'a gırdı. Suter'in de ANAP'a geçeceğı bıldirildi. Bir sure önce ANAP'tan istifa ederek bağjmsız kalan Hüseyin Şen ıse DYP'ye katıldı. ANAP'm 3 küskunü ise partilerinin erken seçim önergesine karşı, ayrı bir önergeyı TBMM Başkanlığı'na verdi. Kuskun miiletvekilleri, kesinlikle "önseçimsiz" bir seçimi desteklemeyeceklerini tekrarladılar. ANAP Grup Başkan Vekili Pertev Ahçıoğlu Özal'a bağlılık deklarasyonunu imzalayanlann sayısının 223'u buldu le lemasla devlet bakanlan Ahmet Karaevli, Hasan Celal Guzel, Tarım Ormarı ve Koyışlerı Bakanı Husnu Doğan ile parıı yonelicıleri Mehmel Keçeciler. Mustafa Taşar, Halil Şı>gın, Haydar Özalp \e Pertev AşçıogIn'nu gorevlendırmiştı. Kuskun rnilletvekillenne gelecektekı hayatlarını güvertceye alma vaadınde bulunulduğu bildirildi. Siyasi kulislerde, milletvekillerine 100150 mılyon lira onerıldiği, kamu ve ozel kuruluşlarda yönetım kurulu uyelıklen teklif edildiğı söylentilerı yayıldı. Isminın açıklanmamasını isteyen bir ANAP'lı kuskun mılletvekili, bir bakanın kendisine yaptığı yonetım kurulu uyeli Inisiyatif SHP'nin eline geçti SHP Genel Başkanı tnönü, parti meclisinin kararlarım açıklarken, uzlaşma için gereken her türlü görüşmeyi yapacağını söyledi. Orta Sayfada Demirel. tarihı erken buldu (Arkası Sa. 8, Sü. 4'de) Karaduman, önergeleri birleştirdi. Olağanüstü toplantı yarın Karanhğın Içinden Oyunun 2.Aşaması ANKARA Demokratık kurallar az buçuk işlemeye görsün, bir yaygara bir vaveyladır kopuyor. Başbakammız, kımi çevrelerin orkeslra şefi Bagetını bir kaldınyor, sağa sola oynatıyor, ardmdan zaten neyapmalan gerektiği ışaretmi bekleyen yandaşı çevrelerden olağan sayılacak tartışmalara "kaos" tanımlamasıyla başlıyor yaygara. Halkı yanlanna çekebılmek için siyasal tarlışmaları Ocü gıbi gösterip "kargaşa gdiyooo" ile sürdtirüyorlar. Düne kadar ızlenen olayların ozu nedır? Son gunlere dek gö Meelis toplamıyor Necmettin Karaduman, ANAP'm da Meclisin olağanüstü toplanmasını istemesi üzerine, daha önce muhalefetin 'üçlü önergesi' ile isyancı milletvekillerinin önerisini birleştirdi ve Meelis Genel Kurulu 'nu yarın saat 15'te toplantıya çağırdı. TBMM Başkanlığı'na erken seçimin 29 kasımda yapılması için bir yasa önerisi verdi. Yasa önerisine göre ANAP, Yüksek Seçim Kurulu'nun iptal ettiği "kontenjan milletvekilliği uygulanacak yerlerde 5'e bölmeyi" yeniden getirdi. ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) TBMM Başkanı Necmettin Karaduman, listezedeler, muhalefet ve ANAP'm Meclisin olağanüstü toplanmasına ilişkin başvurularının tümünü birleştirerek, TBMM'yi yann saat 15.00'te toplantıya çağırdı. TBMM'nin yannki toplantısında, seçim yasasının değiştirilmesi, ANAP'ın seçimin 29 kasımda yapılmasına ilişkin yasa önerisi ele alınacak. ANAP Grup Başkan Vekili Pertcv Aşçıoğlu ile ANAP yöneticileri Mustafa Taşar, Bülenl Akarcalı ve Halil Şıvgm, Seçım Yasası'nda değişıklik yapılması hakkındaki 5 maddelik ya AWKAR,4 Saalierin yuzyıl gıbı geldığı... Tersine, koca bir günün tek bir saniyeye sığdığı gunün öyküsü... 13 Ekım 1987, salt... Başkenı Ankara... Başbakanlık Konutu... "Romaru yazılacak" gunun ıştklan, Anayasa Mahkemesı üzerine doğuyor. Önce Başbakan özal'ın basın toplantısı hazırlıkları, basına gösterilecek gazele kupürlerınin fotokopilerinın çekimı, özal'ın doğum gunü nedeniyle "dar çevrede ilk kutlamalar"... Ardmdan basın loplantı ANAP'tan seçim yasası ANAP dün sa onerısi ile TBMM'nin olağanustu toplantı çağrısını dun saat 10.00'da TBMM Başkanı Necmettin Karaduman'a verdiler. ANAP Grup Başkan Vekili Pertev Aşçıoğlu, vasa onerısini Karaduman'a verırken, Anayasa Mahkemesi'nin iptalınden sonra önümuzdekı seçımlere gölge düşurmemek ve ıptalle doğan boşluğu doldurmak amacıyla, yeni bir yasa önerisi hazırladıklannı söyledi. Aşçıoğlu, yeni seçım önerisini goruşmek uzere Meclisin toplanmasını istediklerını sözlerine ekledi. TBMM Başkanı Necmettin Karaduman ise, hemen sonra yaptığı açıklamada, Meclisin 16 ekim cuma günu olağanüstü toplanacağını bildirdi. TBMM Genel Kurulu, cuma gunkü olağanüstü toplantısında ANAPtn hazırladığı seçim yasasmda değişiklik yapan yasa önerisini görusecek. 90 ANAP milletvekılının imzaladığı yeni seçim yasa önerisi, seçimlerin 29 kasım günu yapılmasım öngörüyor. Öneri ile kontenjan adayb D Y P Genel Başkanı, hükümeti "bunalım yaratmakla" suçladı. Demirel, "îstediğimi yaparım, çunkü çoğunluğum var" diyebilirler. Ama önemli olan doğruyu yapmaktır. Gerçek bir önseçim şarttır." dedi. Orta Sayfada Bir günde önseçim olmaz ki Ecevit, seçim sistemini eleştirdi Böylesini âskerler bile yapmadı Çorum 'da halka hitap eden DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit, "Biz sosyal demokratların birleşmesi için gayret sarf ettik. 'Seçim sistemindeki değişiklikler için beraber olalım' dedik, ama, 'hayır' dediler. Orta Sayfada ANA YASA MAHKEMESI: ÖZAL'IN BAŞVURU YETKtSt YOK ADA YLAR PARA KUYRUĞUNDA LİSTEZEDELERE 2. RET Orta Sayfada (Arkası Sa. 8, Sü. 2'de) (Arkası Sa. 8, Sü. Vde) <Arkası Sa. 8, Sü. Tde) Sıddık Bilgin davası Savcı beş görevü için 2436 yıl napis istedi İhzaren celp gönderilen Yüzbaşı Ali Şahin, "Can güvenliğim yok" diye mazeret dilekçesi vererek duruşmaya gelmedi. Üsteğmen Ümit Eriş ise, tecavüz suçundan 16 yıl 9 aya çarptırıldığı için Elazığ cezaevinde bulunuyor. MEHMET YAPICI BİNGÖLBingol'un Genç ilçesı Suveren Jandarma Karakolu'nda işkence ile öldurulduğü öne sürülen öğretmen Sıddık BUgin'ın davasına 2 yıl 3 ay sonra başlandı. Savcı, sanıklar Jandarma Yüzbaşı Ali Şahin, Üsteğmen Ümit Eriş, astsubaylar Mehmel Acar ve tbrahim Yıldınm Gören ile terhis olan onbaşı Sual Akova hakkında 24 ile 36 yıl arasında hapis cezası istedi. Duruşmaya getirilmesi için ihsarlı celp gönderilen Yuzbası Ali Sahin. Büyük 'Söylev'in 60. yılı kuüanıyor O GÜNLERİN TANIĞI HIFZI VELDET VELİDEDEOĞLU ANLATTI Atatürk 'Söylev'i gençliğe bıraktı VELtDEDEOĞLV Söylev'in tanığı. Atatürk'ün, Ulusal Kurtuluş Savaşı'm anlattığı 'anıtsal' bir belge olan 'Söylev'in okunuşunun 60. yüdönümünde, o günleri yaşayan ve "Büyük Nutku" dinleme mutluluğuna erisen Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu ile söyleştik. Atatürk'ün 100. doğum yıldönümüne armağan olarak Söylev'i günümüz Türkçesine kazandıran, Velidedeoğlu, "Gençliğe Söylev'in özünü sunmayı amaçladım" diyor. 11. Sayfada (Arkası Sa. 8, Sü. 6'da) Ingiltere'ye yine 80 yenilclik 1 9 8 5 yılında îstanbul'da Ingiltere'ye 80 yenilen milli takımımız Wembley'de aynı skoru yineledi. İlk dakika golü ile öne geçen İngiltere maç boyunca çok rahat bir futbol oynadı. tngilizler maça giden 80 Türk'ü sınırdan geri çevirdiler. Karşüaşmayı 16 bin Türk izledi. Sporda RIZIKOLU FUTBOL ALMAN CUMHURBAŞKANTNA ÖDÜLÜ TÖRENLE VERİLDİ Weizsaecker, Atatürk Barış Odülü'nü aldı Atatürk, 1927'deHalk Fırkası'nın ikinci kongresinde "Büyük Nutku" verirken. (Fotoğraf: Fotoğraflarla Atatürk Albümu) gısı, tarafsızlığa gosterdığı ozen, hukuk devleti ve hukukun ustünluğune ınancı, cumhuriyet devletınin temeli olan laiklik ılkesıni benımsemesı açısından değerinı ve kadrını bilmemiz gereken bir kişiliğe sahiptir. Atatürk ve tnonü'yü cumhuriyet devletinın kurucuları olarak anmak doğaldır. Ancak üçüncü cumhurbaşkanı Celal Bayar devletın değil, Demokrat Parti'nin cumhurbaşkanı olmak hatasını benımsemışti. Dorduncu cumhurbaşkanı rahmetli Gürsel, 27 (Arkası Sa. 8, Sü. l'de) • * * Hallt Derlngör'un yazısı Spor'da Atatürk Uluslararası Barış ödülü'nü alan Weizsaecker, tutuklu ve mahkumların, hukuk devleti ilkeleri çiğnenmeden insan onuruna yaraşır muamele görmeleri konusunun demokrasilerin başarılarını ispatlayan sınav tVEtZSAECKEREVRENAtatürk Banş Ödüiü'nün ikincisinialan olduğunu söyledi. 10. Sayfada Alman Cumhurbaşkanı Weizsaecker, dün Evren'le gorüştu. OLAYLARIN ARDENDAKI KorutürkHin Ardmdan kuşaktar boyunca saygıyla anılmayı hak etmişlerdır. Buna karşılık tarihimızde olumsuz roller oynamış, ulkeyi çıkmazlara suruklemış, uçurumlann kenanna getirmiş olanlar da eksik değıldir. Tarıhın gelgitleri içinde hepsinin değerleri ve anlamları yerlı yerine oturacaktır. Turkiye'nin allıncı cumhurbaşkam Korutürk ise savaş, askerı darbe, ara rejim dışmda geçen normal bir dönemin yansız ve dengelı devlet başkanı olarak Türkiye tarihınde, ulkenın yazgısını değişıirmiş, donum simgelenmıştır. noktalarına adını yazmış buyuk Korutürk, buyuk olayların insanlar vardır. Bunlar elbette adamı olmasa da anayasaya say GERCEK • Tiyatro Sempozyumu: Sovyet temsilciler, • Kömürde suçlu: Kömür üreticileri, ülkelerinde çok köklu değişiklikler olduğunu, kendilerinin fahiş fıyatla kömür satmadıklannı bu değişikliklerin sanata ve tiyatroya da belirterek, kömür satış fıyatımn artmasından yansıdığım bildirdiler. 4. Sayfada belediyelehn sorumlu olduğunu açıkladılar. Ekonomi'de • Gorbaçov'un kttabı çıkıyor: Sovyet • Şark Kahvesl yıkılıyor: MaçkaTaşttk'taki hderının 'Perestroyk (Yeniden Yapılanma):, Şark Kahvesi, TürkJapon ortak yapımı Ülkemiz ve Dünya İçin Umudumuz" adlı Bosfor Oteli'nin yapım alanına girdıği için kitabı 7 kasımda çıkıyor 5. Sayfada yıkılacak. Arka Sayfada • TVvldeo pazarı: 1990 yılına gelindığinde • Dünyanın ateşi yükseliyor: Dünyayı TVvideo pıyasasmda ancak 23 firmanın koruyan ozon tabakası incelınce, kızılötesi ayakta kalacağı belirtiliyor. Ekonomi'de ışınlann etkısi artıyor. Bu ışınlar kanser v.b. • Konut sorunu: 2000 yılına kadar konut hastalıklara yol açıyor. Arka Sayfada sorununun çözümu için ayrılması gereken alan, Luksemburg'un yüzölçumunu bile aşıyor. 2000 • Nobel Flzik ödülü: 1987 Nobel Fızık yılına kadar şehirlere 20 milyon insan gelecek. ödülü, Alman Bednorz ile tsvıçrelı Mueller'e verildi. Arka Sayfada Ekonomi'de UGUR MUMCU GOZLEM Türkçesi Bozuk... Bu anayasanm Türkçesi bozuktur. Madde metinleri ve gerekçeleri yeterince açıklıkla yazılmış Jeğildir. Maddelerin özlerı ve sözleri, değışık ve çeiısik uygulamalara yol açacak biçımde kaleme alınmıştır. Aynı özensızliğe, sor zamanlarda çıkarılan yasa ve yasa gucünde kararnamelerde de rastlanmaktadır. (Arkası Sa. 8, Sü. 4'de) J