Katalog

PARLAMENTONUN BOYUTLARI Rahmi Kumaş 600 Lira, Çağdaş Yayınlan, Turkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu/tstanbul Evren'den Esener'e: Oyuna gelme Bir dönemin perde arkası Cu mhu r iyet 62. Yıl; Sayı 21932 Kurucusu: Yunus Nadi 100 TL. <KDY ŞOYLEV y(Belgelef) !~j Gazik#u^tafa Ken^al Atatürk trt/ İÜ 2 bası 1OĞO lirct Çağdta YayınJan, Turkociğı Qad. 39/41 Cağaloğtu/lsta&ui' j dah,t>\% Eylül 1985 Çarşamba DAR SOKAKTA SİYASET19" 1983 Yalçın Doğan 12 Eylül'lü günleri yazdı M ayıs 1983. Ali Fethi Esener, Cumhurbaşkanı Kenan Evren'le görüşmek üzere neşeli bir yüzle Çankaya Köşkü'nden içeri giriyorve dışarıya bembeyaz çıkıyordu. Cumhurbaşkanı Evren, görüşme sırasında "Sen orgeneralsin ve bizden büyüksün" demişti Esener'e, "Politikacıların oyununa gelmeni istemeyiz. Seni kullanacaklar." X ürk siyasi tarihinin en kısa ömürlü partisi olan Büyük Türkiye Partisi, 20 Mayıs 1983 tarihinde kuruldu. 20 mayıs sabahı partinin 68 kurucusu ilk kez bir araya geldi. Genel başkanlık için seçim yapılacaktı. Ama Ali Fethi Esener Paşa genel başkanlık koltuğuna oturmuştu bile. Esener, seçim sonuçlannı da koltuğundan açıkladı. r J sener partinin ilk toplantısmı sert bir "hazır ol" komutuyla açtı. Aradan birkaç gün geçti, emekli orgeneral Esener, İstanbul'da MGK üyesi Nurettin Ersin ile görüştü. Ersin Esener'e, "partideki bazı isimlerden tedirgin olduklannı" söyledi, değiştirilmelerini önerdi. 13. Sayfada Bir casus da KohPıın yanından Sarayh EAlmanya'da skandaU Kohl'un yardımcısı Doğu casusu çıktı Cumhuriyet Beyrufta Federal Almanya Başsavcısı, Başbakanlığa bağlı İçişleri Dairesi görevlilerinden ve Başbakan Helmut Kohl'un yardımcılarından Herta Astrid Willner'in Doğu Almanya'ya kaçtığını açıkladı. Astrid Willner'in kocası Herbert Willner, Başbakan Kohl'un koalisyon ortağı Hür Demokrat Partijle yakın ilişkileri olan Friedrich Naumann Fonu adındaki bir kuruluşta çalışıyordu. K.ohl'un bayan yardımcısı ve kocasının Doğuya kaçması, F. Almanya'da casuslukskandalının KOHLSkandahn sonu.Brandt'tn sonu gibi mi? SOn halkasini oluşturdu. ULYA ÜÇER BONN Yaz başında ABD'de ba^layıp, sonra Federal Almanya ile îngiltere'ye sıçrayan casusluk skandallan, son olarak Federal Almanya Başbakanı Helmut Kohl'un yardımcılanndan Bayan Herta Astrid NVillner ile kocası Herbert Willner'in Doğu Almanya'ya kacmalan ile yeni boyutlara ulaştı. Son olayla, ağustos ayında Federal Almanya'da patlayan casusluk skandalı ilk kez Başbakan Kohl'a kadar (Arkası S. 12, Sü. 4'te) CASUSLUK: SON BİR A YDIR ALMANYA'NIN Casusluk skandallarının en büyiiöü Willy Brandt'ın sağ kolu da casus çıkmıştı Dtş Haberier Servisi Federal Almanya, dünyada kilometrekareye en fazla casusun düştüğü ulke olma konumunu 30 yıldır konıyor. Federal Almanya'nın sahip olduğu bu konum dolayısıyla, "casus ceoneti" olarak nitelenen Ulke, yılda ortalama bin kadar casusluk vakasıyla karşı karşıya kalıyor. Son 30 yıl saldırı CENGtZ ÇANDAR BEYRUT Bir ulke nasıl dağılır, bunu Beyrut'ta gözlüyoruz. Ortadoğu'nun, hatta uluslararası poliükanın laboratuvarı, bu özelliğine layık biçimde her köşesinde şiddetı ve savaşı yasıyor. Çatışmaların boyuüan dün bir tırmanma gösterdi ve Beyrut'un doğusunda, Şam karayolu üzerinde Aley'de mevzilenen Dürzi topcusu Cumhurbas Dürzi topçusunun 12 mermisi ve Grad roketi, Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın kapısının önüne ve bahçesine düştü. Başkan Cemayel saldırıdan yara almadan kurtuldu. OLAĞAN OLA YLARINDAN 16. Sayfada Guillaume Tiedgt içinde patlak veren sayısız casusluk skandallarından bazılan, kocasının KGB ajanı olduğunu öğrendıği zaman kendisini asan Federal Alman casus Bayan Leonore Sutteilin'in akıbeti gibi trajik sonla noktalanıyor, bazıları da milyonlarca dolar zararla ve fiyaskoyla sonuçlanıyordu. (Arkası S. 12, Sü. 4'U) kanhğı Sarayı'nı dövdü. Oğle saatlerinde, Beyrut'un merkezine sadece 10 km. uzakhktaki Baabda'da bulunan Cumhurbaşkanbğı Sarayı'nın kapısının önune ve bahçesine 12 kadar 120 mm'lik havan mermisi ve Grad roketi indi. Cumhurbaşkanı Emin Cemayel yara almadan kurtuldu. önceki gün ulkenin ikinci büyuk kenti Trablusşam'da başlayan son ikiüç yılın en kanlı ça(ArkasıS. 12, Sü. l'de) ÜS ANLAŞMASI ABD'ye pazarlık çağrısı yapıldı ABD Büyükelçisi Hupe'yi Dışişleri Bakanlığı'na çağıran Halefoğlu, savunma ve işbirliği anlaşmasının iyileştihlmesi için müzakerelere başlanmasını öngören yazıh bir nota verdi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında süresi önümüzdeki aralık ayında dolacak olan üsler anlaşmasına ilişkin pazarlığın ilk adımı dün atıldı ve özal hükümeti anlaşmayı masaya yatırma yolundaki davetini Reagan yönetimine dun resmen yapü. (Arkası Sa. 12, Sü. 5'U) Gençlik HP'de Evren bîrleşmeye veCîıısellîk karşı' propagandası *Her şey yasak, bir de genelevler olmasa!...* 7. Sayfada Gürkan: Partimizde hiç kimse bunları soyleyecek kadar akılsız, bunlara inanacak kadar cahil değildir. Bana bunlarm Calp adına söylendığini anlattılar, ama en ufak bir ihtımal vermiyorum. Eğer bunlar gerçekten söyleniyorsa Ifıtfedip önce kendilehni bu partiden kurtarsmlar, partimiz de onlardan kurtulsun. HASAN UYSAL ANKARA HP Genel Başkanı Prof. Dr. Aydın Giiven Gürkan, HPSODEP birleşmesine ilişkin olarak yaptığı açıklamada, gorüşmeler sırasında hiçbir zaman pani aynmı yapılmadığını, partisel ya da kişisel çıkar gözetilmediğini ve son derece demokratik bir yol izlendiğinı belirterek, "Sayın SODEP Genel Başkanı ile birlikte biz bu görevimizi, birtakun çevrelerin arzu ve tahmin etmedikleri biçimde buyuk bir başanyla tamamladık. Sıra orgütlerdeki insanlarunıza, cefakâr ve fedakâr, demokrat insanlarunıza geldi" dedi. HP Genel Başkanı, Cumhuriyet'e yaptığı açıklamada, birleşme olayının Türkiye'nin siyasi tarihinde küçümsenemeyecek, hatta çok daha onemli bir olay olduğunu, birtakun "egemen çevrelerin" kendileri için tehlike oluşturan bu olayı engellemek için baştan beri oyun peşinde koştuklannı belırterek, "Birbirleriaden farklı olmayan, aynı doğrultuda, aynı amaç peşinde koşan iki sosyal demokrat kunıluş, go>deterini. iktidar olmak, halkın sonın ve sıkıntılaruu çözmek, ülkeyi ekonomik, siyasal ve sosyal anlamda hızla gittititehlikeden geri çevirmek ve demokrasiyi tam anlamıyla, tiim kurumlanyla oluştnrmak için birleştiriyor, tek parti haline geliyor. Olay budur" dedi. çeklesince HP'nin miHetvekUlerini diısureceğini soylemiş ve bu nedenle "istifa edin, milletvekilliginizj kurtann' diyormuş. Bunları duydunuz mu?" sorusuna, kahkaha atarak karşılık verdi: "Öncelikle şunu soyleyeyim, Sayın Calp'in boyle bir şe> diyecegine ve HP millenekillerinin bu kadar komik şeylere inanacağına ihtimal vermiyorum. Biliyorsunuz, HP'nin kurultayı oncesinde bau ü başkanlanna, milletvekillerine ve hatta dekgelere 'Gürkan yonetime gelirse askerHP Genel Başkanı Gürkan, ler ihtilal yapacak ' denilmişti. "Sayın Calp, HP milletvekillerini istifaya ran ettne>e çalışı>or (Gürkan gene bir kahkaha attı) Söylediğiniz sozler gnıptaki armuş. Cumhurbaşkanı ile göriişkadaşlanmıza soyleniyormus, togunu, SODEPle HP birleşmebana bunlann Calp adına soyşine karşı çıktıgını belırterek, Özal'la da göniştugunu, birleş lendiğini anlattılar. Bu propamenin ana>asanın 84. maddesi gandayı yapanlann adlannı verne ters duştugünu, birieşme ger (Arkası S. 12, Sü. 3Ue) 4 YALÇIM DOÛAN ANKARA'dan EngeUemeye giiçleri yetmez..> Cüneyt Arcayürek Sovyetler: Doğal gaz veririz, hattı siz döşeyin ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan doğal gaz projesinin "boru hattı döşemesîne" ilişkin bölümu, Sovyetler Birliği tarafından anlaşmadan çıkanldı. Sovyetler Birliği Türkiye'ye doğal gaz vereceğini, (Arkası Sa. 12. Sü. Ste) KlÖETA *Ada'da yeni sistem: Liberal düzensizlik * 6. Sayfada ANKARA Sosyal Demokrallar tek bir parti altında birleşiyorlar, Bırleşmenın kâğıt ustunde tek bir aşaması kaldv Protokolün ımzalanması. O da birkaç gün içinde gerçekleşecek. Birlesmeye gerek Halkçı Parti, gerekse SODEP açısından farklı gerekçelerle karşı çıkanlar var. SODEP'te birlesmeye karşı çıkanları iki ayn bölümde özetlemek mümkun. Bir böliimu "düşünce olarak, ilke olarak" karşı çıkıyorlar. öyle düşunebilirler ve saygıyla karşılanır bu duşuncelerL İkinci gruptakiler ise, "altlarından koltuk kayacağı" endişesıne kapılmış durumdalar. Rahat ra (Arkası Sa. 11. Sü. l'de) 25 ülke gencinden BM'ye mesaj: Ne öldürmek, ne ölmek istiyoruz' Uluslararası Gençlik Toplantısı sonunda Perez de Cuellar'a gönderilen mektupta, "Uluslararası sosyal, ekonomik ve siyasal adalet, silahsızlanma ve poziîif barışın sağlanması" çağrısında bulunuldu. VENEDtK, (ANKA) Italya'nın Venedik kentinde 19 eyİU1 tarihleri arasında duzenlenen Uluslararası Gençlik Toplantısı'na 25 ülkeden 600 genç katıldı. Gençler, toplantının sonunda alınan ortak kararlar doğrultusunda, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ja\ier Pereı de Cuellar'a bir "banş mektubu" gönderdiler. Mektupta, "uluslararası sosyal, ekonomik ve siyasal adalet, silahsızlanma ve pozitif banşın sağlanraası" çağrısı yapılarak, "Biz dunya gençleri olarak, ölmemek ve oldürmemek hakkımızı savunujoruz" denildi. Çalışmalannı işsizlik, eğitim, kültür, kuzeygüney ilişkileri, kitle iletişimi ve barış gibi çeşitli evrensel konularda yürüten ön gençlik komisyonunun kararlan çerçevesinde oluştunılan mektup, Türkiye'nin de iki delege ile temsil edildiği banş komisyonu tarafından kaleme alındı. Pek çok Batı ve Doğu Avrupa ülkesi ile Asya, Afrika, Güney Amerika ülkeleri ve Avustralya'dan delegelerin imzasını taşıyan mektupta, tkınci Dunya Savaşı sonrasmda dunya üzerinde, "gerçek bir pozitif banşın" sağianamadığına dikkat çekilerek, yeni bir (Arkası Sa. 12. Sü. 6'da) 6 Nixon Ankarada I Ekonomide I alternatif I arayışı r Özal ekonomisine alternatif arayanlar neden çoğaldı? OSMAN ULAGAY'ın incelemesi pazar günü Cumhuriyet 'te ABD eski başkanı Nixon "Türkiye'nin bir kanat ülkesi olarak oynadığı stratejik rolün farkındayım" dedi. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosn) ABD'nin eski Cumhuriyetçi başkanlanndan Ricbard Nixon dun gece saat 01.20 sıralannda özel uçağıyla Ankara'ya (Arkası Sa. 12. Sü. 6'da) Yapabilir misiniz Sayın Ozal?.. .Pazar günü 8. Sütun'öa yayımlanan Madnd'öen yazısına Nilgün Cerrahoğlu şöyte girrnişti: "İspanya, kilisenin ve ordunun yönettığı, fakir bir tarım ülkesidir. KüHür ve Dışişhn Bakanlıklarının 20 ülkede yaptığı bir anketin sonucundan çıkan bulgulara göre, ispanya'nın dışarıya verdiği ima/ bu." Acaba böyle bir anketi bız yapsak Türkiye'nin ima|i nasıl çıkardı?.. Sayın Özal'ı dınleyecek olursanız, boyte bir ankete pek gerek olmadığı sonucuna varabılirsınız. Çünkü ona göre ülkemızın dışardaki ımajı iyidir, daha iyıye gıtmektedır, saygınlığı artmaktadır. Hatta, belkı Danımarka harıç, diğer Batı Avrupa ülkelerıyle de durum farklı değildir. Sayın Özal'ın, Türkiye Cumhurıyetı'nin (Arkası S. 12, Sü. l'de) GOZLEM UGUR MUMCU Prof. Songahn Yanıtı ^rjantin Devlet Başkanı Raul Alfonsin, Feder a l A l m a n y a < y a ^ p n ğ l ^ y a r e l m a s m d a t e m a s ları dışında eğlenecek zaman da buldu. Alfonsin'in haşkent Bonn'da, Arjantin ElçMği sekreterlerinden Rolanda Burgeners'in eşi Bayan Angela Burgeners ile yaptığı dans jitf topladı. Arjantin Devlet Baikamnın, Federal Almanya'daki temasları sırasında, ulkesinin içinde btılunduğu ekonomik bunalımı hafifletebilmek için yeni krediler aradığı bildiritdi. Ancak bu konuda ayrıntılı bilgi verilmedi. SAYIN MUMCU... 6 Eylül 1985 tarihlı Cumhuriyet'te çıkan yazınızda Adlı Tıp Kurumu'ndakı bir muamele söz konusu edilerek hakkımda şüphe uyandıncı beyanlarda bulundunuz. Bu sebeple aşağıdakı açıklamayı gönderme zaruretını duydum. (Arkası Sa. 12. Su. 7'de) HASAN CEMAL