Katalog

SA1TA DÖRT: : CUMHTJRİTETs 25 Ağustos 1971 ustafa Keraal Paşanın Kastamonu gezisi sadece şapka fes değişikliği ile kalmamıştı. Şapka devri mi, önceden tasarladığı devrimlerin bir bölümüydü. Gazinin Kastamonu'da kaldığı süre içinde, Vali ile başlamış olan \akın ilişkileri sürduruyordum. Böylece, Büyük Kurtancmm go rüşlerini anında öğrenmek ve uygulamak imkânına kavuşmuş olu yordum. Gazi, İnebolu'dan Kastamonu'ya döndükten sonra da halkı u yarmaya devam edi\ordu. Fes, kendisini bir irtica bayrağı haline getinnek istiyen kohne ve geriletici kuruluşlan da beraberinde sürüklüyordu. Artık Türkiye'de, halkın. kutsal din duygulannı sömüren. hurafaler i çinde yüzmesinden fay da uman kuruluşlar da yaşayamazdı. N plTâlJEMÂLİ •Anlstan: ffmekli Korgenerıl EKREM BAYDAR Gazinin sözlerı ni emir saymış ve fekkeleri kapoimıştık Medeniyet tarikatı srleri dünyen »e manevi olan ha>atta saadete nıazhar kılmaktan baska ne olabilir. Ougün ilmin. (ennin bıitün (eni$liği ile medeniyetin pariak ısıkları harfisında filân veja falan ş o h i n çösterrcfçi vu] la maddi manerî saadet araracak kadar iikcl insanların Tiırkive medenî topluluğunda bnlıınusunu asla kabul etmhorum. fS'ddetlı alkışlar ) Kaslamonu çezm 1 Etlülde sona ermis ı t Mu^tafa Kemal Pasa. ^nkara'^a ddnmüstür. Z Lvlulda hukumetın, tekke >e zativelerın kapatılmatı, ılmı\e kılıklannın dıızenlenmesi \e memurların şapka jİMnflerıne iliskın kararnamelen >a>ınlanmı;tı. Fotoğraf; Mustafa Kemal Pasanın Ankara'ja \arışınds karRilanışını gostermektedir. S«l ba$taki üstadjmız merhnm Yunns Nadi'dır. toplantıda aldığı kararlaı ozetle şoyleydı 0 Tekke ve zaviyrler kapatılmıştı, Türkije CumhuriTfti içinde biçbır Urikat ıle bunlara mensup hiçbir sevh %e ücr\is \t murid olma>acaktı. Bu s>f nlara ait ozel kılıklar \e üınanlar, tiırbe %e turbedarhklar il;a edil mi^ti. ri ıle zaten kararları ujjula# tlraiye smıfı fdın ışleri ile nuş bulunuyorduk. uğraşan hocalar) ndan kımlenn ne zarnan ve nasıl bir ><I'IK raşı vabılece^len kesın bir şskje sokulmustu 0 Bütün de\let memurları şap TEŞRIFAT ka girecekJerdı. MEMURLUĞU Kararname, IstanbuJ Val:s;nın elıne ulaştıgı sırada: bt?, Mustafa Kemal Paşanın so^lıi etnırle fendiler ve ev millet. bilinir Id. Türkiye Cumhurireti şeyhler. dervisl^r, men «uplar memleketi olamaz. Fıt dojjru. en hakilri tarikat medenivet tarikatıdır. CSjr;klı »1kıslar) Medeniretin emır ve ta lep ettijHnt vapmak insaıı olmak için kâfıdir. Tarikat baflan. bu dedirim hakikati bötün arıklı^ı ile idrak edecek ve kendîliklerinden derhal tekkelerini kapatacak miıritlerinin artık riışte Frnnhfr) ulaştıkiannı elbette kabul edeceklerdir.» E YAR«N. Mustafa .emal Paşa ve beraberındekıler Kastamonu grzısl sırjsında rdemeyen zihnijetleri tarumar etmek zaruridir. Şımdıve kjdaı milletin dimağını paslandıran, uyusturan bu zihniyette bııluy nanlar olmuştur. Her halrtr, 7İh niyetlerde bnlunan hurafeler tatnamen çıkanlacaktır. Onlar çıkarılmadıkça beyinlere hakikat nurlannı sokmak imkâmtzdır» bır karsılama tarenınde Devrimlerin gayesi ıtekım Kastamonu ?lprnleket Kutuphanesir.de yaptığı konuşmada Gazı bu konudaki duşüncelerıni de şbyle açıklamıstr «Efeııdiler. vaptıgımız \r yapmakta oldufumuz de\rimlerın gajesi Türkiye Cumhurijcti lıal kını tamamen çağdaş ve butun mana *e sekilleri ile mcdenı bir sosyal toplum hajine ula^tırmaktır. Det rimleriınıziıı y.il gayesj budur. Bu hakikati kabul M Mustafa Kemal Paşa, KOTr:şmisında çesıtlı mısallerle hi.rs.felen anİEtmı. sozu tuueı£re. yalancı evlıyalara ve tan'MÜara getırere* şoyle devam e'.mış'i: «Ölnlerden medet ommafc nwdenı bir toplum İÇ'» ^uz karasıdır Me\cut tarikatleriıt ıra yesi kendilerine tâbi olan kinj. konu veresirr,: AYHAN BAŞOĞLU ] | GÜNAHKAR KRALİÇE Gan, aynı konuşmasında: sıfat <n vetkıleri olmaj'an ki?ılerm sa nk sarmaları ve cuope s'ynıelsri kotvı=unu da ele almıs'v «Vazifrli olmatan bîrcfık insanlar rnrÛTonım ki. avnı kı•afeti (rivmekte deram pdi\orlar Bu eibilrr içinde cok caJıil, hat ta okuvup vaımam olnıatanlara r»stladim. Bilhassa bu ribi cah'ller ha7i verl^rde hallr.n tcm•ilcileri imis (ribi onlann öni<ne dtısuvorlar. halkla rinrnıdan rioğ rıııa temasa adeta bir nıani tes kıl etmek sevdasında hııMmrt or. lar. Bn fibiler* aonnak tsiivonım. Bu tazivet ve vetkWi kunden, nereden Tahsin BERKAMD 88 E\et, Haluk, Doğan vasıtasıvle (.unselıdcn para dilenını^tı. Ondan kopsracaği bir kaç bın lıra ıçin ne diller dokmuçtu! Vlardan berı Istanbulda borç pjra ıle har »urup narrnan saıuran bu adamın Amrrıkadakı karısnle çocuklarının ıhtıyaçlarından ojle acı acı bahsedtşı vardı ki onu dinle^en \abancıların atımamisına. onunla birlikte drrtler.memesine ımkan olamazdı. Fakat Doğanın kulakları buna beıızeven hıkâyelerlc çok dolu idi. Cıünselinin halaüindan Halukun turlu maceralarını dinlemMi. Bundan baska, onun, Nezihe har.ıma neler yaptıfını, kadınca^ızın mirasına konabilmek için ne gibi dalaverelere başvurduğunu ve nihayet Günseliyı de, dnha toy bir jenç kızken. sad»ce wrvetınr konabilmek için bangi rollardan ve nasıl kandtrmava teşebbüs fttipni vakır.dan hilivordu Bundan ba^ka, Doğanın da butun felâketıne sebrp olan. mutluiuğunu engrlle>en de hep bu yalancı v. dolandırıcı adam değil mi? di? Onun vnzüıtden çektifi \e hâlâ da crkmrkte oldustı ıstrMp «i mı idl? l$te ha «ebepten, «nnn muhtaç ' olriusu,Jspcajye baba rolijnğjefri bir kmnedvadan başka tfirtü kabul etmemT^'ve kesîn oiarak ona şövlc drmisti: Grinselinin bar» verdiRİ para bu kadardır. Bundan fazlasını vertneye vetkim >oktur. Bu konuda ona başvurmaktan da benı men etmistir. Beni dinlersenir *iz de onun comertliğını daha fazla istismar etmevin \e onu rahatsız etmekten Mzgeçia artık. Bunun sonucu, hiç şüphe vok ki sizin aleyhinize olur. Hattâ kızarsa belkl bu parayı da vermez. Kat'î bir ifade. hattâ biraz tehdıt tasnan iözlerinden sonra. onunla ar.cak ha\a alanında. uçak kalkmadan >anm saat ervcl bulu^muşlardı. Ona: Bütun muameleler tamamlandı, tjte biletiniz! Derken, bn kelimelerin ardında genç kalbinin bütün kini ve öfkesi de vardı. Tatlı sözleri ve efendi tavırlarijle Günseliyi âdeta hüvuleven ve saşırtan, sonunda da onu elinden almak isteyen ve aralarına büyük engeller fcovan bu namus«U7 adamın Türkiyeden bir an evvel uzaklasma.«ı ancak ona uzattığı bu bılet sayesınde < v labılecekti. Te^ilkoyden dönerken, bır taraftan orauzlartn dakı afır vükun hafiflediğıni du^unu^or, bır taraftan da denn bır tızuntünun «arlığım tekrar kapladıçını hissediyordu. Bütün bu olan biten olaylara rağmen bunsrlı bana vakınlasmı; değildir. Aramırda. onun bır diırıre tekrarUdığı ıcıbı, sadece bır çncukluk arkadaslıği te dostluk «ar. tşte o kadar. HaJuku uıakla^tıran uçak her sanne daha bu> ük bi. mesafe kat ederken Doğan da kendı problemlerine biraz daha eğilivor ve ytni yem kararUra varmak zamanının geldiğini daha kuv\etle anlı\ordu. Mutluluğa katvusntak ve Gunselıyı de mesut etmek irip başka çare voktu. * * * Telffon çalınca dunselı daljrınlıktan uvanmıa Cibı bA»ını kaldırdı etrafına baktı. Sabahtan beri durmadan çalı>makta ıdi. Adanada vaptırıl*cak binava ait >arışmava katılmak ıçın hazırlamakta oldııju prnır haftalardan beri onun bn. iua. raktigi almakta ıdı Başarıva ulaşmak. projeslnı kjftul rdırrnfse bile hıç olmazsa m^n«ı«nn almak i^tnnrdu (.unlıık ıslerinin dı*mda. bn proje onun için hele son haftaların uzuru olavlarından sonra, âdeta bır kurtancı olmuştu Bütfln iizüntülerini, kırgınlığmı. hattâ bazan umitsizliçini bile bu çalışma sırasinda unutuyor var gücuvle kendini sanatmın aktcı ve aıutucu kolları arasına bırakıvordu. Bu iş bittikten sonra, evvelceden tasarladıjh projeM tatbik ıcin çalışmalara basla\acak ve annesınin adına Adanada vaptirmak nivetinde olduğıı hastahane ile meşgrul olacaktı Telefon tekrar ralınca dalgınlığına giiiumseyerek ahizei i aldı: Kfendım Kımsinız? Miraar Gönseli Ksen. Şekerim sesini bırdenbıre alamadım Ben Suna. Nasılsın Sunacıçım? tşime o kadar dalm> ?ım kı ben de «esini hemen tar.iTamadım Çok çalışıjorsun Seli. Bu kadarı fazla dcğıl m>? ^ ^ (Arkan »«*) Lâübalilik ıllete hatırlatmak islerirn ki. bu laubatıiijre musaade etmek asla caiz dcfildır. Herhalde. Tetki aahibi r>lma>an hu jfibi kiraselerin vazıfcJi olan kişiler ile aynı kılısı Uşırnalanndaki mahzuru hükünırtin ııazan dikkatine kovacajçun.» Mustafa Kemal Paşa Kastamonu ve Inebolu'da konuşma'ar va parken gençler de t?8h\traUa bulunmus ve şöjle demışîerr1! «Siı hizden ne istervniz istevıniz ona hazinz Eğor fösterdiğiniz vol J d M sek AÖ» ^ ze olsun Sİ7 bizinı orneeimi/sînir. ReİMmlniniz. Kahraman. asil ve çalışkan mtlletimizin kur> tarıcısı ve vol RÖstericisisiniî.» Yeterli bulmadı uyuk Gazı, Kastamonu dakı gezısınl tanıaffllamış, dönüvordu Ancaıî bazı çev reierle yaptıgı temasıar fkYe ve zaviyelerle ılgılı konıı^rra^ınm yeterı kadar anlaşılmadîÇını gostermış olmah ki, Çanknı \e İskılıp'te de aynı konuıara değinmek. daha kesın konurru'i :btıyacını duymuştu«Yalnız bir Diyanet tfl"rı Reislifi ve buna mensup nıtiftü, imam ve hatipler vardır. Bu mnıfa ait kıyafetî tanırtz. Bo ıv lerle varifeli olmayıp ıla dı«ında kalanların avnı kılıği ıtivmeleri dofru defildir. Bu fibilfri künse tanımaz ve kabul etmcz. Tekkeler behemabal kapanmalıdır. Türkiye Cumhuriyeri her konuda dofrn yolu cıisterecek kudreti haizdir Hıçbirimiz tekkelerio dojru yolu jostermestne muhtaç defiliz. Biz medenıyette ılım ve fen den kuvvet alıyonız ve ona pöre yüriiyonız. Başka bir >et tanımayız. Tekkelerın gave^i halkı meczup ve aptal >apmaktır. Hal buki halk aptal ve niTzup olmamava karar vermiştİT Tekkeler basıt nır keyfivet porunur, fakat ehenunıvrti vardir. Biz dünya aileM ıçinde medeniyiz. Her noktadan medeniyetin icaplarını uvjula} acasız.» B DİŞİ BOND 61 Belirll bır sürenin «onunda merdiven otomatıfı sönxnu«tu Zifıri karanlıkta kaldılar btrdenbire «Ne yapıyor bu adam 9 » d:ve Clavet sinırll smirli sovlendı. «Coktan gelmesl lftzımdı » «Bana bes dakıka demısf: Belkı biz bıra? acele ettık. » «Kendimızt arabava bir a^ sak, rahat bır nefes alaeasım . ümulmadık bir aksilık çıka'sa yandık demektır.» tclermde sabırsızlık alâmeti fosterrmven tek kısi Paoll Idı. \rtık zaman bölümünün sonsuz lu?una ıntıka) ettıîl için sabırsızlanma^ina lüzum voktu tabıî Bütun bır ebedıyet uzanıp g d'vordu onünde Tam o aralık sokak kanı<:ının acıldı&ı dumldiı Arkasından da elektnkler vandı Gelenın Valotı olduSunu sanan Jabeke ı'e Clavet kollannın arasmdak' cesedı <OV\P bır tartarak 'kı adım at'ılar Fakat o anda bir kadın kahkaha^ı duvarak olduklan verde kalakaldılar Bunu bir de erkek kahkahası ızlemişti Hemen ters\i3ztl drfnüp aİTİnMnin kuvtusuna ^ıSındılar I>ırnr vapışmış %ibi bir halleri vardt. Bulunduklan kose merdivenm saS tarafma isabet edivordu Güluşe oyna"!a selen dft a«an<!Öre binecegi rerde merd'vpnden çıkm<«k hevesine kapılsalardı kendilerinl muhakkak eörecekö. Sokak kapısi tekrardan kapandı Avalr sesieri lcoridorda vankılanarak vaklastı Jabeke ?ÖV!P ıîılıp baktıSnda dehsetle irkıldi Paoh'nin can«iz a^*akları eolee sınınnı a'mı's. avdınlıkta duruvordu Ce=edi ka'dınp biraz daha zer1 cekmek ıçm davrsndıS? sırada Clavet kıpırdamaması icın fi''dadı Artık eok eeçtf Fn ufak bır harfVor ben'<ılerln d'kkatıni çefcebilırdi Yenl gelenlenn sirlendık'eri vere dogru ılerledıklerui) rahat hJSt 'SLxm Türkçesi : Şehbal AYGEN ça gorebuıvorlardı. Merdıven otomatığının aydınlıgında suratları bıle bütun aynntılan i'e farkedılebılıyordu Kadın bndevdı Baçım bıraz ındirecsk olsa Paoh'yi derbal farked?ceğıne şııphe yoktu. Ayakta tutulan cesedi vukardan a$ağı değılse bıle. avak kısmını mnbakkak eorecektı . Ba«ka türltl olmasına hıçbır $ekı!de tmkân \oktu. Avdınlıkta kalan bır çıft avagın da bunu farkedenler ustundp suphen'n eeregı kadaniı uyandııacağı muhakkaktı.. fup helendıklen ıcm daba da dıkkatle bakacaklar bın olü dıfer ıkısı canlı durumdakı garıp uçlur.ı çoreeeklerdj tabıî An meselesıvdi. Clavet ıle Jabekn farkedıldıklen takdırde oacavı kurtarmak ıçm ne lâzımsa vaoacaklprdj herhalde. GeceniD bu saatınde eve dönen cıft de bilmeverek isledıklerı bir suçun cezasmı cekecek. zararsız hale gatırılecekti Fakat genç ttadm bırd«>nbıre olduğu verde durarak erbekten vana dondı) Sonra da bersberce ve sarma$ dolas vazivette a^ansore voneidıler BÖV1?CP de burunlannın dibındeki korkunç manzaran eorme yetenegınl kavbetmıs oldular. Tehlıke gelmıa ve eeçm:şti. Benkıierın çakak.'an ter içınde kalmıstı TeDeden tirnaga hevecanlandılar Bofîazianna bl rer dugum ^ıkısmıscaîins nefes almakta bıle euclük çekiyorlardı KaranMkta söyle Wr bakı^tılar Derın denn gdğus geçi'rtjler Yava? vavas rahatlıyorlardı artık ItPnrlıİP'i rt»(hl Irartm. la erkek de kazasız belâsız kıır tulmnşlardı şu aksı resaduften. Asansor yukan doğru tırmanma?a başîami'tı bîle. Tam o aralık dıs kapının bır kera da^a açıldıgı duvoıldu Buna ragmen ıkı adam verlerınden kıpırdamakstzın beklemen daha uycun buldular Her seyden once gelenin kıro olduğunu kesmlıkle anlamak zonındaydılar Hem bu defa cesedm avaklannı da karanlığa cekmışlerdı. Bır sesm fısıltı halınde kendı ısımlennl heoeledıSı duvuldu Korkmak, çekınmek tamamıvle abestj bu durumda. Golen Vaiotı'nın ta kendısıydı. Paolı 'n surıikleverekten meydana çıktılar. «DemiD gıren kadınla erkek bır şevin farkına varmadılar v a ' * dive Valotı mtrıldaadı.. «Kıl pavı Kurtu'duk . Burada biraz darıa ovlansalardı basımi7 belâva aırecekti » «Gevezelısı btrakalım da çabuk olalım » Valotı onlann Rolavcacık gı»<; mpsını sağlamak U7ere kanadı sonuna Kadar açıc bır süre bek, ledıktrn sonra sokaŞa fırladı, çe\Tede Kımse var mı vok mu dıve ıki tarafı hontrol etti Kendılerınrien ha=ka tek feiH sorunmuvordu ortalıkta Her ib. tımale kar^ı ba«mı kaldınp pem cereleri de sozden çeçirdi sonra arkadaslarına vurumelerf ıçm ısa ret terdı «CBdıIlac. kaDinın onune cekı!mlı=1i 7atpn Kaoıvı aeıp arka tarafa bmHı ÖtekıİPT da ce=edı arahanın ıcıne Vaîotı knlhık sltlarındsn çfkti hn kiHnkla arka kAİnık >raınriak' h o c l u ş a uîunlamaiına vatırdı, ü«tunu âe ba™siHan ald> Emir gelmişti TİFFANY JONES azi, Kastamonu ıle I'.ebolu ve dığer ılçelerdeki kcruşmalan ile emır veımış olu yordu: Ben, . Tarikat başları. bu dediğim hakjkati butun acıklıti ile idrak edecek \e kendilikterin den derhal tekkelerı kapatacak », «Tekkeler behemahal kapatılmalıdır...» ıbarelenrırı \onetıcılere bırer emır nıt°lığı taşıdığı görtişunu savunuvor ve derhal harekete çpçmek esrektığim ılerı suruvordum Va!ı ıse «\nkara'dan emir gelmesi rerektiği» j'olunda ıdarei masiahst edıyordu. Gazinin sozlerı ortada ıken Valinin sozlerını dm!«>yeme« dım Istanbul polısınl hemen aiârma geçirdım. Tekkeler. turbeler za\ıyeler teker teker kontrol edıldı ve durum kendilenne bıldırildl. G GARTH Beyanname dağıttık Bu arada, tnebolu gençlennsn haykınslannı tstanbul gençlerl ne duyurmafc içın harokete geçtık. Sdzleri derhal bırer beyanname gıbı çoğaltarak Darü'funıın (Unıversıte) gençlerıne dağ'ttık. îstanbul gençleri de bujuk kurtancı ıçm aslmda aynı goruçü pavlaşıyorlardl. Mustala Kema) Paîa 1 Evlıll gunu Ankara'ya dondü 2 Eylul' de de Vaiı beyıa hâlâ b?klemel{ te olduğu karamameler geldı. Bakanlar Kumlunun Cumhur