Katalog

19 Haziran 1971: iCUMHURÎTETs SAYFA BEŞ Cumhurfyet Ekonomi Cumhuriyet Ekonomi Cumhuriyet Ekonomi Bir milyon işçi bekliyor Haftanm ÖZGEN ACAR 197fde yurt dışındaki işçiler 400 milyon do/ar göndereeek YURT D1ŞINDAKİ İŞÇİLER İÇİN KONSOLOSLUK SAYISI YETERSİZ Yeni bir dış örgüt sıra Almanya'da kurulması Türk zorunlu işçileri bilgisizlik yüziinden ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Yorumu Işsizlik ve işçi ihracı Prof. Gülten KAZGAW 1N3 i'urt dışındaki Türk işçilerinin 1971 yılında 350 • 400 milyon dolarlık bir dövizi Türkiye ye gönderecekleri hesaplanmıştır. Geçen yıl bu rakam 273 milyon dolardı. Bu yılın ilk beş ayında Türkiye'ye işçilerin gönderdikleri dövizin 136 milyon doları bulduğu açıklanraıştır. vergi kaybediyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Aimanya hükümetinin yabancı İşçilere tanıdıgı vergi indirimıni bilmemelen nedenıyle Türk lşçılen ve TürWye"nin büyük döviz kaybına uğradıgı anlaşılmıştır Alman mevzuatına göre, işçinin memlekette bulunan eşine, çocuğuna, ana, baba ve ımihUç durumda olan akrabasına göndcrdıği paralar vergiye tabi ücretten düşülmekte ya da vergi alınmışsa geri rerilmekttdir. rtlında, hiç öngdrülmedik , bir olanak olarak ortaya çıkan f, yabancı ülkelere işçi ihracı, i Türkiye'ye iki yönlü bir yarar İ •ağlamısttr. Bir taraftan ilk • basladığı yıl 9 nulyon dolar " kadar olan işçi döviz trans>f>rlerl 1970'de devalüasyonun da etkisiyle 270 milyon dolara jükseüniş, böylece, yülık ihra ' Yurt dışınüakı TUrlc ışçıleruıin cat gelirinin yarısına varan tu M bulundukları ülkelerin bankalatarda bir döviz getfrisi sağlan Şjj nndaki mevduatmın 350 milyon mıştır. Bir taraftan da, yurt doları aştığı il£ililerce saptandısında bulunan işçi sayısı son mıştır. jıl 43* bin'e vararak, yine son Yapılan hesaplara göre, yurt yü 2 milyona doğru tırmanan dışındaki işçilerimiz Türkiye'ye issir sayisını hafifletmeye y»rgönderdikleri havalelerden başka dımcı Olmuştur. yılda ortalama olaralt 100110 mil Şurası bir gerçektir ki, bugün yon dolar tasarmf etmekte ve bu dünyada pek çok ülke, mal ihnu bu ülkelerin bankalarına yüzraç ithali yanî dış ticaret bide 23 glbi çok düşük faızlerle lançogundan doğan açtkları, iş *; yatırnıaktadiırlar. çi döviz transferleri, ulaştırma Önemli kaynak hiametleri, turizm gelfri gibi bizmet ihraç kaiemleri yoluyla tlgiüler bu konuda şöylt dekapatabilmektedir. Buna en yamektedirier: kın örnek. komsumuz Yunanis«Bö}1o bir miktarın. gelişmek, tan'dir. Tirrkiye için hie olte olan, ekonomimizin ihtiyay tjuv mazsa yalan bir gelecekte tuduğu jatınm mallan \t ham rizm ve diğer hiımetlerden bümadde ithalâtı ve dış borç ödeyük gelir sağlama olanağı bumeleri için dö\iz ihtiyacı olan lunmadığına göre, işçi döviz ülkemiz için ne kadar önemli bir transferleri tek önemli hizmet imkan ve kaynak olduğu açıktır.» j geliri kaynağı olmaga devam İlgililer Türkiye'deki bankalaedecektir. Işçi ddviz transfernn işçiler için «Dövfae çevrilebi' leriyse. Türkiye'nin yatınm olir Türk lirası mevduat hesabı» lanaklarnu genisleterek yurt £• açtıklannı ftatırlatarak, işçileriiçi istihdam olanakiannı da *\ miz tasarruflannı bu hesaba ya.arttırmaktadır. Böylece, işçi tırdıkian takdirde Avrupa ülkeleihracı bir yandan doğrudan •• nnde alamadıkiarı yüzde 9 gibi doğruya işçilerin dıs üİkelere • bir faizi alabilecekleri gibi şu im . gönderilmesi joluyla, bir yan " kânlardan yararlanabüeceklerini tlan da yurt içinde istihdam o Ş, söylemektedirler: lanaklanmn genişletilmesine Yüzde 9 faiz yardımcı olarak inslılik sorununa kısmî bir çözüm çetir0 Bu hesaptan ber istedikleri mektedir. tfsizliği azaltmanın f; an, dö\iz olarak para çekip, iıpek kolay bir iş olmadığı, M tediği ülkeye gönderebilecekler, plân yoluyla ekonomisinin tü •% (2) Vüzde 9 oranındaki faiz döınü kontrol edilebilen Yugos jy| viz olarak hesaplara eklenecek, lavya'nın dahi bellibaşlı işçi ih0 Bu heaapta üç yıl para turaç eden ülkeler arasında butaıılar. toplanı mc\duatının yüzlunmasından anlasılabilir. de 20'sine eşit dejerde otomobil, Ancak, artan Isçi ihracıyla bemesleki araç, makiaa itbâl bakraber Türk ekonomisi açısınkını eldc edecekler. dan bazı sorunların da ortaya (7) Konut hesabı açtırdıklan çıktığı görülmektedir. Yurt dıtakdirde Emlâk Kredı Bankasınşına şiden işçiler içinde «vasıfdan konut kredisi sağlayabUe1 lı» olanların oranının *'• 40'a ceklerdir. yükselmesı. yerli sanayii gerekli teknisyenlerden voksun bıraknıak tehlikesi taşımaktadır. İkinci bir sorun, dış ülkelerde biriken işçi tasarruflarııun yurt içi yatınmlarda değcrlendirilmesi için gerekli örgütlerin kurulmamış olmasıyla ilgilidir. Tabancı büyük Tatırun şirketlerinin iştihasını çeken milyarlar dcğrrindcki bu ta ' sarruflar, bazan IOS gibi baJ tak şirketlere yapılan yatı| runUr dolayısıyla. Türkiye' i. nin kayıplan yaııında, işçile * rin kendilerinin de büyük kaİ rıplara uğramasuıa yolaçmak|j STBAZBLRG (a.a.) Avrupa tadır. Bu iki sorun, ilgili ku . Parlamentosunun son toplantısı • ruluşlarca öncelikle ele alın r| sırasında, kabul edilen Türkij'e mayı gerektirir niteliktedir. ıle ılgılı raporun ıhtiva ettiği öBir nçünrü sorun da, ı^&ızlik nemli bir lıusus: Batı Alrnanya, gibi çok önemli bir sorunun Fransa, Holinda, İtalya, Lükçözümlenmesinin 'Jrekli olasemburg'a çeşitli yollardan gırak dıs ülkelere bağlı biçimde rıp bu Ortak Pazar ülkelerinde gerçekleştirilemiyeceğiyle ilgiızinsız olarak çalışmakta bululidir. Bilindigi gibi, 1970de yo % nan ve sayılarının kırk bm ile ğunlaşan ekonomik durgunluk, %, yuz bin arasında olduğu tahmin Türkije'de işsiz sayısuu sür'at g edilen Türk işçilerinin bir defa18 yükseltmiştir. Toplu işçi yı | ya mahsus affedilmesi talebidir. karmalan bugün de devam ctAyni karar ile, Ortak Pazar devmektedir. Ne var ki, içinde % letlerinin ve Türkij entn şımdibulunduğumuz yıl, işçüerimi J den sonra kaçak işçi çaljStınlzin •< 90'dan fazlasının çaiış ' • manıası ve yollanmaması ıçın tığı B Almanya'da aynı süregerekli tedbirleri alması da iscin gözleneceğüıe dair belirtitenmektedır. ler vardır. B. Alman ekonomi Türk işçilerinin yabancı bankalardaki mevduatı 350 milyon doları aşıyor Devalüasyonun etkisi AJustoı ayındı yüıde 68.6 o. ranında yapılan devalüasyonun olumlu etkisi üzerine 1989 yılında 140.6 milyon dolar olan isçi dövirlerı, 1970 yılmda yüzrfe 94.2 cranında artarak 273 miljon dolara çıkmıştır. Aşafıdakı tabloda, işçi dövizlerının ithalitın lcarşılanmasın. da ve dış ticaret açıklannın ka. patılmasındaki katkıları görulmektedir. Bu tablodan anlaç:idığına göre ışçı gelirlerj geçen yılki itbalâtın yüzde 28.8'ıni karşılamış ve dış ticaret açıklarını da yuzde 75.8 oranında ka. patmıştır. TÜRKİYE'NİN İŞÇI GELİRLERİ VE ÖOEMELER DENGESlNE KATKIS1 Yıllar Milyon dolar fthalat oraaı 8.1 1964 69.8 11.2 1%5 16 0 1966 115.3 14.3 1967 93.0 14.4 1968 107.3 17.6 1969 140.6 28.8 1970 273.0 1971 135.8 (tlk be; ay> Uamamı tahmini) , 1971 yılijun ilk beş ayında sa*lanan.ifçi dövizlerinin geçen yıl aynı donemle kıyaslaması ise şoyledir (milyon dolar): ATLAR Ocak Şubat Mart N'isan Mayıs S ayhk toplara 1971 12.3 10.3 13.3 10.1 12.8 StJt 1911 31.5 30.0 24.3 21.1 28.9 Maiiye Bakanlığı yetkililerince yapılan bir bıcelemede yurt dışındaki Türk işçilerinin sorunlarını çözümlemek ve bunların harcamalannı kanalize etmek amacıyla bir dış teşkilâtlanmanın kurulması gerektiği belirtilmiştir. Bu incelemeye göre, böyle bir dış teşkilâtın yıllık masrafı 150200 bin doları geçmeyecektir. TEDBİRLER DUYURULMUYOR încelemede ortaya ju iki görü; atılmaktadır: O Türk işçilerini sadece «döviı yumurtlayan makina» olarak görmek doğru değildir, bunlann »orunlannı çözümlemek gerekir. A Türk işçilerinin tasarruflannı nkanalize edilmesi ve bunlann vurda eönderilmesi amacıyla ceşitli tedbirler alınmıjtır. Ancak bu tedbirler ijçiiere doyurulamamak tadır. tncelemede bu iki amaca yönelecek bir dı§ teşkilâtın kurulmasını gerektirecek bugünkü dış tejkilâtın durumu hakkmda verilen bilgiler ise özetle şu noktalarda toplanmak tadır: men. i;lerin çokluğu ile ba$a çı. kamamaktadır. LYON'DA KONSOLOSLUK YOK # Fransa'da gün geçtikçc artan işçilerimizin islerini karjılayacak kousolosluklaruı sayısı azdir. Fran sa'nın ikinci büyük sehri Lyon'da Tıirk Konsolosluiu bnlunmamaktadır. O Her konsoloslukta malî rnüjavirlik olmadığı için, işçiler* Türk Hükümetinin «Idığı maU k* rarlar duyurulamamakta. bulundukları ülkelerin kararlan Almanya'daki vergi indiriminde olduğu gibi anlatılamamaktadır. S/n/r kapılarında Türk işçilerine dövizle satış yapılacak ANKARA (Cumburiyet Bürosu) Turt dışındaki Türk işçilerinin tasarruflarının mal yerine yurda döviz olarak çetirilmesini sağlamak amacıyla, gümrük kapılarında işçiltre dövizle satış yapacak magazaların kurulması konuaunda hükümetçe hazırlık yapıldığı öğrenilmiştir. Türkiye de zarar ediyor Orneğın brüt ücretı ayda 850 mark olan bir işçinin bir yılda ödeyecegi vergi 1290 mark tır. Eger bu İşçi, her ay yurda 300 mark gönderiyorsa ve bunu elindeki havale makbuzu ıle vergi dairesıne isbat etmiş se, ödeyecegi yıllık vergı 604 mark a düşmektedir. Bir başka deyimle 686 mark noksan vergi ödemekte ya da bunu ge ri almaktadır. Bu örnekte 1şçl yüzde 19 oranında bir kazanç sağlamak tadır. Oysa, uygulamada, bundan işçilenmızın pek çoğu haberdar olmadıgından hem kendileri hem de Türkiye zarar görmek Yurt dışındaki Türk işçilerinin yüzde 92'sinin Almanya'da çahştıklan dikkate ahnacak olursa. ortaya çıkan zararın bü yüklüiü kolaylıkla aıuasılacak tır. KONSOLOSLUK SAYISI AZ # Sayıları 4M bini ajan Almanya'daki Tlirk Isçilfri idn » konsolosluk bulunmaktadır. Işçile rin miktarı, dağınıklığı \e saat ba. şına ücret almaları ve konsolosluklarııı bulundukları şehirlerdcn uzaklıkları dikkate almınca bu rakamın kücükliiğii ortaya çıkmaktadır. Almanya'da Yugoste» itâtflr. A Konsolosluklardaki personcl sayısı .yetersizdir. PePrsonel bütün iyiniyetlerine ve öteki ülkele rin temsUcilerine kıyasla çok daha düşük ücret almalanna rağ ÖĞRETMEN SAYISI AZ % 15 bini aşkın Türk işçiünin hulundnğu Hollanda'da maiiye mti şaviri bulunmamaktadir. Aynı du rum 17 bini »jkın işçinin bulunduju A>ustarya için de geçerlidir. A Sadece Almanya'da okul çağında bulunan Türk çocuklannın sayısı 40 bini aştığı halde, MilH Eğitim Bakanlığınca gönderüen ög {•etmen sayısı 25'tir. Alman HuJnı. otarafe giden T5}t!t^>i'• retmenlerin! Btt alBBB»"»W" ki«i) istihdam ederken, Türkiye bu konuda ilgisiı kalmaktadır. Milli Eği tim Bakanlığınca gönderilmesin» çalıjüan 135 öğretmen Ue ilgili karar olumludur. Türkiye'ye havaleler Bu rakamlara göre yapılan ör. tahminlere göre 1971 yılında bu kanaldan 350 400 milyon dolar lık dövizin yurda gireceği heiaplanmıstır. gönderilecek için şikâyet 1 Düşük faiz Bu olanaklara ragmen işçılerimiz paralannı kıyaslanmmyacals kadar düşük faizlerle Alman bankalannda tutmaktadırlar. Yunan işçileri, daha düşük olanaklar saglanmasına rağmen buna benzer >ijr hesapta 200 milyon dolardan fazla döviz biriktirmişlerdir. Türkıye'dekı her iki işsizden birinm yurt dışında çahşmak üze re sıra beklediğı öğrenilmiştir. DPT na göre 1971 yılıtHİa lşsiz sayısı 2 milyon 10 bin, Iş ve Işçi Bulma Kurumuna göre aynı yıl yurt dışında çahşmak üzere sı rada bekleyenlerin sayısı ise 1 milyon 43 bındir. Kapıkule gümrüğü ile Yeşılköy, Esenboğa ve Çiğli havaalanlarında kurulması düşünülen bu satış mağazalannda mallar çok ucuza ve dövizle satılacaktır. Satılacak mallar arasuıda televızyon, radyo, pikap, çamaşır makinası, buzdolabı gibi dayanıkh tüketim malları ıle işçilerin mesleki araçlan bulunacaktır. Mağazalar geliştirildikçe buralarda otomobil gibi taşıt araçlan da satılması sözkonusudur. Bu mağazalar çalışmaya baslayınca, işçiler şu yüklenimlerden kurtulacaklardır: A Eksportçu denilen aracıların işçileri aldatmaları önleneceği gibi, bunlann komisyonla rı işçinin cebinde kalacakür. A Bu malları göndermeleri, ya da beraberinde getirmelerinden doğan ulaşım masrafların dan kurtulacaklardır. adresi Turkiye'ye havale gönderdığil halde aiıcısuıın eline ulaşmadıl jından şikâyet eden Türk işçileri | için Maiiye Bakanlığında bir şube kurulmuştur. I Bu durumda olan Türk ışçüel rinin havaleyi gönderdiklen tal rih, miktar, alıcının adresi, PTT ya da banka kanalı ile mi gonl derdiklerini ve jade edilmek üze1 re makbuzu şu adrese gonderme1 leri gerekmektedir: | [Maiiye Bakanlığı Hazine Genel Müdürlüğü işçi Dövizleri Şubesi ANKARA] Ilsıliler, işçilerin havalelerinın âkıbetlerinın bu şubece ızlendigini söylemişlerdir. AVRUPA'DA İZİNSİZ ÇALIŞAN İŞÇİLERİN AFFI İSTENDİ SAĞLANACAK FAYDALAR Bu usul ayrıca şu sağlayacaktır: faydaları İşsizlerin oranı DPT nca hazırlanan 1971 prograımna göre Türklye'deki işsiz sayısı 1965 yılına kıyula 1971 yılında yüzde 95 oranında artarak 2.010.000 kişiye yükselmiştir. îşsiz sayısının artışi yülâra göre şöyledir: Yıl Işsiz Sayısı 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1.0 milyon kışi 0.8 1.02 » 1.46 » 1.48 » 2.00 » 2.01 » O İşçilerin çaüstıklan ülkede bu malları almak suretiyle bı raktıkları döviz, Türkiye'ye girmiş olscaktır. O h'ksportçulann Türk lırasınin değerini düşürücü nitelikteki çalışmalan önlenmi? olacaktır. 9 Bu mağazalarda vergl iadesinden yararlanan Türk mal ları da satılabilcceçinden, sanayi üretimi teşvik edilmiş olacak tır. özel sektör El Endüstrisi Kurumu Tasarısı» na karşı. ANKARA, (a.a.) Ozel sektör halen TBMM komısyonlarında bulunan «Et Endiiatiri Kurumu» kanun tasansının karşısında olduğunu açıklamıştır. Bir yetkili, konu ile ilgili oiarak şunlan söyiemiştir: «Tasan, tetkikinden de anlaşılacağı veçhile, Et Endüstrisi Kurumunun faaliyet sahasına tam bir «Tekel» gctirmektedir. Bu itibarla. burada Tekel'in ekonomimiz îçin büyük zararlanndan babsetmeden, kanun tasansının geriye aluunasını ve özel sektörle yapılacak toplantı ve istişarelerden sonra ve tam bir mutabakat halinde yeni kanun tasarısının hazırlanmasını talep etmekte>iz.» ŞİRKET İŞLETECEK îlgili bakanlıklarca yürütülen çalışmalara göre, bu mağazalar kunılacak bir şırket tarafından ısletilecektir. Kurulacak şırkete yine özellikle yurt dışındaki işçilerin ortak olmasına . öncelik tamnacaktır. Böylece şirketin kârı yine bu işçilere donmüş olacaktır. Kuruiacak şirket, bu mağazalarda satılacak malları, ya Türkıye'den sağlayacak, ya da yurt dışından bedelsiz ithal yoluyla getirtecektir. Bu iş toptan yapılacağından maliyet düşüklüğü sağlanabüecektir. 1971 sonunda yurt dışında 750 bin Türk işçi ailesi olacak Yurt dışındaki Türk işçilerinin 1970 yıh sonunda 480 bine çıktığı açıklanmıştır. 60 bin kadar turist işçi ve işçi aüeleri ile birlikte bu sayının 600 bini geçtiği anlaşümak tadır. Bu yıl sonundaki rakamın 730 bin olacağı tahmin edilmektedır. İşçilerimizin çalıştıklan ülke. lere göre dağıhmı şoyledir: Çalışılan ülke Aimanya Hollanda Fransa Avusturya Belçika Avustral^a Isviçre • ' Diğerleri Yurt dışında 60 bin turist işçi var Bu artış, yurt dışına gjden işçi sayısı eklendigı takdirde dalia da büyük rakamlara ulasnmktadır. 197U yılı sonuna kadar yurt dışına resmen gıden işçi sayısının 480 bin olduğu açıklanmıştır. len, yurt dışında 60 bin kadar da turist işçınin bulundugu tahmin edllmektedir. Iş ve Işçı Bulma Kurumundan ögrenıldiğine göre yurt dışmda ça lışmak uzere sıra bekleyen işç sayısı 1 milyon 43 bındir. Buna göre, ner ıkı işsizden bı rinın yurt dışına gitmek üzere sıra bekledigi sonucu ortaya çık maktadır. Sıra bekleme «üresinin ülkelere eğitim v« kalifiye eleman olraa durumuna göre 17 yıl arasında degiştiğı ifade edilmiştir. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Bu tabloda belırtılen «nct rakam>ın geri dönüşlerin tahmini olarak yüzde 8 olduğu düşünülerek hesaplandığı ve bu rakamın 1%9 98.142 3.404 197» 96.936 4.849 9.036 10.622 1.186 1.598 1.416 1971 yılı içinde yapılacak göndermelerle 540350 bine ulaşacağı iia. de edilmektedir. Bu duıuma göre 1971 yılında yurt dışında gerçek işçi, turist işçi ve işçi aileleri olmak üzere 750 binlik bir rakanıa ulaşünıas] bek. lenmektedir. Toplara 41467Î 16.768 9.124 18.284 14.348 2.1TS 2.667 2.241 480.817 Tahmini net rakam 381.0U0 15.400 9.000 16400 13.200 2.176 2.450 2.025 443.051 sindeki enflâsjoııist baskılar. Alman hükümetini kamu harca malarıru kısıcı tedbirler aiınağa sevkelmektedir. Türk işcilerinin önemli kısmuun cabstığı insaat faaliyeti, bu tedbtrlerden öncelikle etkilenece.';tir. fi Çünkü, kamu harcamalarııun büyük kısmı, msaat yatınmları ıliteliğindedir. Türkiye'de ışsizlik artarkeii, B. Ahnan ekonomisinin de isçi ithâl gereginin azalıyor olması, 1ÜT119T2 yıllan içinde tehlike çanlannı çaJmaktadır ihracıyla tlgUı ilk <kı surunun çözümü nisbeten uzun süreli tedbirlere bağlı olsa da, üçuncflBti en yakın »üreli tedbirleri gerefctirmektedir. Sanıj d n u ki, diğer sorunlar bir vanm salt bu sorun hükümetın biı an önce ekonomik sorunlara el atması ^ereğine işaret edecek önemdedir. Bazı işçiler 10 yıl sıra beklivor Türkiye de iş bulma olanaklannın son yıllarda azalınası karşısında yurı dışında çalışmat; ısteyenlerin sayısında büyük mıktarda artış oimuştur. Bunun sonucu olarak yurt dışına çıkış taleplen geç karşılanmaktadir Bazı nıüracaatlara 10 yıl sonra cevap verildığı anlaşllmaktadır. ICadın işçilerin yurı dışına çıkışları kısa sürede gerçekleş mektedir. Bu nedenle, yurt ciışında ça nşmak ısteyenler önce eşlerinı göndermekte, daha sonra kendı ; len gıtmektedirler. mı.ııw 217.599 8.513 88 6.689 13.917 507 248.201 j I ııııi'iıiıı İ JMAHMUT GÜÇERJ Müessesesi J t Yenı teleton numaralarını f t dost \e tnüşterılenne bildirir. f 970 183 324 973 431 103.996 129.575 lş\i «feALTIN Resal Hamit 18 Haziran Rebiülâhır 24 * V V Cumhunjct 13« 310 14!. S9.73 13S.50 312 I 150. i 150. 20.T5 I 3 V E. 4 26 12.15 8.4') c 12 613 £ m Azit 1943 21.47 s > M w g 2.09 6.26 144 10 3444 68 44 ( Cumhuriyet 5099 GÖKLERİN SENİN İŞE, YURDUN DA SENİNDİR. ' TÜRK HAVA KUVVETLERİNİ GÜÇLENDİRME VAKFI N'apolyon 4 32 8 33 12 0O 204