Katalog

fFADÖRTı : CUMHURtTET. 11 Mavıs 1971 f*f* NlSAN'ın 51. yıünı toıtMJt ladık. Bu yazı dizisı • U b u vesile ile hazırlanBu dizinln son yazısmda, inkü gericiliğin çirkin sesı emperyalist saldırganlara ı bir ölüm kalım savası Mılli Mücadelede, bu saAtatürk'ün önderlijpnde yütı ilk Türlriye Büyük Mület Usi binasının kubbesınde, [ yükselebildiğini ve milhi kükreyişin bu çirkin sesı I boğduğunu gösteren hem ü, hem sevindirici bir tablo nak istiyorum: lindigi gıbi 22 Nısan'tn den sonrası ve 23 Ni T gününün tümü ulusal bayolarak kutlarur. Bu günleulusal bayram oldugu, 27/5/ tarlh ve 2739 sayılı kanunun maddesinde yazüıdır. Böyle ıkla bırlikte. 23 Nisan'm am olması çok daha eski bir ıten. 23 Nisan 1921'den geAnlatayun: rih. 23 Nisan 1921. GunlerCumartesi. Türkiye Büyuk 't Meclisınin toplanmasının ıci yıl dönümündeyiz. Mecründeminde Saruhan (Manımebusu Reük Şevket (tnoe) nbir arkadaşuun bir yasa öii, bir de Içel mebusu Şevleyin bır önerisi var. Her nin amacı da birbirinin ayNisan gününün Ulusal Bayolmasını istiyorlar. > mebusu Şevki Bey, öneri1 î şöyle dıyor: Hıfzı Veldet VELİDEDEOĞLU 23 Nisan'ın ilk yıldönümünde Mukaddesatçılar ve Milliyetçiler «Büyük Mlllet Meclisi Yüksek Baskanlıfma; Hayat ve bağımsızlığunızın koronması için Türk Ulusunun savaştığı büyük devrüne rastlayan 23 Nisan 1337 (1921) gününde Büyük Millet Meclisi kurolarafc oluson ahnyazısiyle ilgili islere elkoymuş bulundufu mutlu bir gün olduğundan, halkıo yüreginde yiîceltmek için bu tarihin resmi günlere giren bir bayram günü olmasmı öneririm.» Refik Şevket (lnce) ve arkadaslannın yasa önerisi de barfi harfine şöyle: • Madde 1 Türkiye Büyük MiUet Meclisınin ilk yevıni küşadı olan 23 Nisan âyadı milliyedendir. • Madde 2 Tarihi kabulünden muteoer olan isbu kanunun icrasına B. Millet Meclisi memurdur. 23 Nisan 1921'da yani, ilk toplantısından tam bir yıl sonra, Turkiye Büyük MUlet Meclisi bu önerilerin görüsulmesine baslıyor. Baskanlık Makanunda binnci B*is Vekili Hasan Fehmi Bey oturuyor. zellikle Izmir'e o mübarek bayragınuzı diktiğimiz günde olacaktır. (O da başka bir gün, sesleri). Efendiler, bu gibi bayram lar ulusun yüreğinden dogar. Dış görünüşüyle, nümayis yapmakla bayram olmaz. Böyle nUmayişler le ulusun manevi gücünü kuvvetlendirmek, desteklemek istersek, bunlar geçicidir. Bunlarla güçlendirilemez, nca ederim. îçinızde bir tek hıristiyan yoktur. Ezâm Muhammedi okunuyor da katiyen aldınş etmiyoruz. Eğer uluaun gücünü arttrmak, moralini yükseltmek istersek, onu itikat noktasından yukarı kaldırmak çaresine bakaiım. • Yahya Galip (Kırsehir) O nathariır efendim. • Vehbi Efendi (Konya) Nasü başka? Bugün numayislere Önem verilmez. bu konuda yapılacak bir sey yoktur. ulusumuz milü amacını tam olarak elde ettiği gün yüreğlnde gerçek bir bayram yasatır... Rica ederim, bdyle kanuna ne ihtiyaç vardır? • Feysi Efendi (Malatya) Geçen yıl Ankara'y» seldz saatlik yerde u v ı ; oluyordn. Biz burada üıüntü ile oturuyorduk. Hamdolsun bu yıl askerlerimiz daha ileri sitmistir. • Vehbi Efendi (Konya) Efendiler, bayram. gösten bir şey yapmaz. Söyleyeceğim budur efendiler. MüHtTTİN BAHA PARS ( 1 Koca tarihi canlandırmalî serefini, koca bir tarilu yeniden jTişatmak görevlni üzerine alan Meclisimiz, bu günü elbette ve elbette degerlendireoek ve kutsallaştıracak ve bunu torunlanna yadigar btrakacaktır. Buna inandıgım içindir ki, Yüksek Kurulunuza, bu önerlnin oybirlığiyle kabulunü teklif ettim. (...) Sayın Kuruldan bu önerimin oybırliğiyle kabulUnü rica ediyorum • Refik (Koraltan) (Konya) ( .) Efendiler. 23 Nisan tarihinden önce düsmanlarımızın bizim için süreklı olarak soylediklerı «Türk ulusu bagımsızhğa lâyık değildir» sözünü, işte bu btiyük güne ulasmakla yalanhyoruz ve bunu bugünkü toplantı çözümlemiştir. Bugünün âyadı milliyemızden birı olmak üzere kabulunu nca ederim • Tunalı Hilmi (Bolu) Efendim, millî bayramdır Turkçe olsun • Abdülkadir Kemâli (Kastamonu) Efendim, milli bayram olsun. • Baskan Efendim, millî bayranı olarak düzeltilmesi teklif edihyor Kabal edenler lutfen e) kaldırsın. Kabul edildı. Efendim. Kanun teklifinin bütünunü kabul edenler el kaldırsın Kabul edildi. Efendim, şimdi kabul ettlginiz ksnun gereğince (bugün resmî tatil oVdugundanı Pazartesı çünti toplanılmak üzere oturumu kapıyorum (1). REFİK ŞEVKET l.NCE damamıştt. Hem Meclis Başkanı hem Baskumandan olan Mustafa Kemal Paşa Meclis üyeieri ara.sındaki yürek bağlantısını sımsıkı tutarak onları asıl amaca yöneltmesini bilmişti. Bu yazı dizisini hazırlamak için tutanaklan okudukça. bir yandan o RÜnlerin savasçı coşkusunu yeniden yasadım; zira verdiğim tablolann bir kjsmına doğrudan doğnıya kendim de tanık olmuştura. Öte vandan bu yazı dizisini izleyenlerin de hemen farkedecekleri gilri yarun yüzyıl önceki sosyal ve iktisadi sorunlarımızdan pek çogımun hâlâ çözümlenmemis olarak önümüzde öylece durdugunu görüp yeniden derin bir ttzuntü dındum Memleketin yasaması. ayakta durması için. gelecek kusaklann bizim kusaktakilerden gtri drfil. ileri. hem çok llen \t daha Ui olması gerekiyor. S O N (i) Yasa önerisi, görüsme ve tartışmalar için balanız T. BMJvl. Zabıt Ceridesı, Devr« 1, a i t 10, s. 7074 GERİCİ SES LK SÖZÜ Konya mebusu Vehbi Efendi alarak şöyle konuşuyor: • Vehbi Efendl (Konya) Efendim, ulusal amacımıza ulaşmak için başlangıç sayılan bu gun, gerçekten bizim ulusumuz için mutlu bir gün olacaktır. (Inş&llah seslBri). Fakat gerçek gayomize ulaşmamız, düşmanlarımıza gücümüzü göstenp, ö İ İLERİCİ ATILIM • Ferv Efendi (Malatya) Kutsal günleri takdir etmeısek o çtinierln değeri kalmaz. • Yahya Galip Bey (Kırşehir) Hoca Vebbi Efendi hiç bir vakit dogru düşünmüyor. MUsaadenizle söyleyeceğim, eğer sizin fikrinizi bu ulus taşımış olsaydı, bu Meclis toplanmazdı. Bu, öyle bir ulusal bayramdır ki, bunun üzerinde hlç bir bayram düsünülemez. MUlet kurtuluş v» mut luluk berâtını o gun almıştır. < ) Hoca efendi hazretlerı, bugünU gökteid melekler bile >lıceltiyor, siz ne için yüceltmek istemiyorsunuz. ( . ) Sizi buraya gönderenler tngi'izler idi. Siz buraya kendiliğinizden gelmedinir. • Baskan Rica ederim, Yahya Galip Bey. 0 Yahya Galip Bey (devamla) Bu bir gerçektir efendim. Efendi oazretleri buraya İngilizlerin vasıtasiyle ve ayni zamanda özel trenle gelmistir. 0 Hamdi Namık Bey (tzmit) Ben de sâhidim. • Tmıalı Hilmi (Bolu) Evrt Infili^ler göndennisti. (Şiddetli gürültiiler). • Yahya Galip Bey (deranv la) Ne pahrdı edlyorsunuz efendiler? Benim sözümü dinlemek zorundasımz. Ben kimseve hakaret etmiyorum. Ne vakit böy le bir millî bayram olur, memleketin sevinçli anlan olur, bunun içine «ahlâkı islâmiye» sokarlar... Her gün her fırsattan yararlanaralt temcit pilâvı gibi bu nu söylemekten ne çıkar. Ben anlamıvorum. • Mahmnt Celâl (Bayar) (Saruhan) ( ) Biitün İnsanlıçın hain ve rezil dttsmanı olan İntilizler son Hilâfet makamına da saldırdılar. Papaz Fru adında bir caaus. ne yank ki, bugünkü Padisahı »vucumın içine almıs. • Neset Bey (Istanbul) O da onun gibidir. Kahrolsun. • Mahmnt Celâl Bey (Devamla) Efendiler, her gerv*ti açık olarak sövlemek zamanı eelmiştir. ( ) Biı tutsaklıgı kesin olarak reddediyoruz. Bajhmsız olarak »aşadık ve vasavacacız: bn bizim hakkunızdır. Rica ederim bu. biitün islâmlar için bü\ük bir giin deül midir? (hayha\ seslpri). • Ali Sükrii (Trabzon) Efendiler. hislennız gergın, bem sükunetle dinleyiniz. ( > Vehbi Efendi ve yüce arkadaşlan ulusun seçmenleri tarafından buraya gonderilmi'lerdir. ( ..) Sanıyonım ki, bir kutsal savaşımızuı daha başmda>nz. Boynumuza takümak istenen tutsaklık halkasmı atmak istıyoruz. ve atacağız. Pakat bu gün mü, yarın, mı. bir yıl sonra mı. onu Allah bilir. ( > Isı bütün ulus yaptığı hâlde bu başan doğrudan doğruva bize mi aıttır? Meselâ bir ordunun başansı bir kumandana mı ait olacak? Mechsin kendi kendıne: aBen bu i?i yaıjtım. 23 Nisan'da burada toplandıgım gün için bugünü Bavram yapıyorum; bugünU siz de bayram yapın» demesı uygun değıldir sanıyorum. • Feyzi Efendi (Malatya) Pek vanlıs sövlüvorsunuz. • Ali Sükrü BTT (devamla) ( ) Duygusallıkla uğrasmayalım Btr takım duygusal gösterilerle ıakıt geçirmevelim . SONUÇ B cfllcoçoğlu Konu ve resim A Y H A N BAŞOGLU TUNADAKIHAYALET r 1 V DlZtNtN ilk vazısında «Birinci TA.MJM. Tutanak Dersileri bir harinedir» demiştim. Onlar, kimisini kısa çirgileriyle yansıtma|a çahştığım yüılerce tarOı tablosu ile dolu koskoca bir tarih deryasıdır. Verdiğim tabloiardan bansında Çörüklüjü çibi, ilk Meclis, küni zaman önemsiz bir konu için aylarra uğraşır, basit, hatta çocuksu tartışmalar yapar. Fakat Türk tarügı, Türk bağım^ıılıfı, ulusun egcmenlijp sözkonusu oldufu zaman, her şeyi bir yana bır a karak şahlamr, savas aımini ortaya koyardı. Sakarya Zaferinden önce düşmanın top sesleri Ankara'dan duyulmaj» başladığı hâlde bu Meclis verinden lupır •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••»••••nı •••• ••• EFSANESİ 77 Drrvi} Bey onu kamda kar^ıladı: «Aleyküoıselam.» dedl kucakladı .Kaç yıl, kaç yıl oluyor goriismeyell Sule>man Knh>a? L'nutton ırfttln bizl. L'nuttun (fittin. Biz kardeslik değil miyiz? Kan kardesi. hem de soy karde«i .. Daha elli yıl öncesine kadar biz de sizinle hirlikte konup gdçmez miydik?» Oervlş Beyin babası o dnTin oknt yaıarıyılı. Dln adamıydu Maraş medre«sinde okumus, hiıviık müderrislerden icazet almıştı. tsyandan önce de ei. dip Koranoğluna kapılanmıştı. Koıanoğlu «vnklanmasında onun da parmaği vardı Ayaklanınadan öore buran onun kışlapıydı. Ayaklanmadnn sonra bütün kışlağı aldı. buradan ta Anavaıranın dibine kadar çiftlik yaptı. Tapusunu nkardı Sonra da karsıdaki bataklık Akçasaz yıllar tfttlkce küçüldii. Bataklık kbciildükçe Dervi} Beyin çiftli| i büyüdü. Gün gcctikçe de büyüyordu. Çlftliğe kaçıp giden Ermeni tarlaları. çiftlikleri de katılmıştı. sesslzce. Her geçen çö". ciftligin biraı daha büyiimesl için bir sebep getiriyordu. Süleyman Kahya: •Halimiz cok kötü.» drdi. Bu yıl ayak basarak bir yer hulamadık • •Derviş Beyin gdsterdiği sedire oturdu. Dervi? Beyin kalın dudakjarı, çıkık elmacık kemikleri. iri gözleri. ak «acları, düşük bıyıklanvla yü»ü sert. zaliın, merhametsizdi. Yanık. kara. tunç yıızüniln hir yanı habire seğiriyordu. •Duydıtra.» dedi. «tyl dögüs vermissinb Sarıçamda. Çok sevindim. kivandım.» •Kaç para ettl ki Bey. no\e >aradı ki döğıişümüz? Hazreti Ali. Mustafa Kemal olsan ki, ne Ne yarar? Öldürdiiler bizi Bey. Ben de «eni deyi geldim. Başka bir mümkünümiiı çaremiz kalmadı.» Dervis Beyin irl gözleri biraz daha büyüdü. Kırnvatını düırltti. pantolonunun ütüîünG sıvazladı. •Benım eiimden ne gelir ki. ne tyilik yapabilirim size?» Süleyman Kâhya kujağınm araandan ağnna kadar dolu altın torbasını çıkardı götürdü saygılıca Dervis Beyin önüne koydu. •Bu ne?» •Bu.» ded) Süleyman Kahya. birden cıpıldak tere hatmıs. *bu.> dedi. «Bu... Bu bizim nerimiı ••••••••UIIIIIIIIIIIIIIIBMI DİŞt BOND TİFFANY JONES DAUA İ IV) l'ŞLEB İÇİVİ /Vl£SLE B£M Mı, MEREDEI4 SLlZUM var, neyıraıs yoksa odur. Hepsinı tapladım, aldım getirdim. Bizc eski taslaiımrz AJtmasattn azırıeını ver de şu toprağa biz de basalım.. Dervis Bey torbayı açtı, ieindekılen balınm ü^tüne bosalttı. Bilezikler. yüzükler, halhallar, gerdanlıklar... Hepsi de güzel islenmiş, altınlar... Altın küpeler, hırızmalar. Besibirverdeler, Reşat, Cumhuriyet altınları Sülevman Kahya çene ellnı hasatına daldırdı, oradan bir drste de kâjıt para çıkardı. Onu da altınların yanına kovdn. Dervis Bey »nı ucuyla para destesine de baktı. Düsündu Kıravatıyla. saçlarıyla, bıyıtıyla ovnadı. Yıi'ü üstüite bes kere segirdi. Kalktı soravı bır actan bir ı n vürüme«e basladı. Sfllevnan Kab. ya o tidip geldikçe gözlerint ondan avırmı\or, gözleriyle onnn her bir deviniminı izliyor ona blr knrtancı glbi bakıyordu. Dervis Bev şimdi ya onnn derdine derman hulaeak. va da katline ferman divecekti. Dervis Bev de vürürken arada blr dorn. yor. basını yerden kaldırıvor. göılerini deler. cene Süleyman Kahvava dikivor. hafcıyar ha. kıvor, sonra gene bası verde vürilmete baslıyordu. Onnncu vılda da hacıı gt\ti. Bevdililer ne. redevse çınlrıplak, kovlere dQ«üp dîlenecekler. F.rkekler kazma körek, tırpan orak. ürünleri daha harmanda haeze eelmis candarmalaT» karsı kovmak için tarlalara sitmıslerdi. Beydiİi köyunde hic btr erkek kalmamıstı. Kadın. lar çırpınıp durnyorlsr. ölü «Ibi olaea^ı bek. lt<ti\orlardı. Tam bo sırada k5ye Sabit Aia eeldi. Otomobllden indi: «Krkekler nerde?» di>e sordu. «Harmanlara fittiler,» dedi kadınlar. Sabit Afa bağırdı: cSövleyin onlara çocnklan. mızı 6ksü« koymasinlar. Candarmava karsı eelinmez. Hükfimete karsı gelmesinlef. Snrada kaç yıllık borcnnüi kaldı ki?.. Otoı doknz yıl sonra bn köv. bn topraklar sirın.» Birden bir seyler oldn. Kadınlarda bir detisiklik, bir kav. nasna. Sabit Aga her »eyi anladı. Otomobilino dognı kaçmaga basladı. Arkadan taslar v a t ı . yordn. önünü de kadınlar kesti. Sabit At> t a . bancasını çekti. Ne kadar knrsnna varsa ka. dınlann üstüne vajdırdı. Bes kadın düştü. Ya. ralı Kara Melek onn arkadan kavradı. çelme. ledi. O l e n taslar da Sabit Atavı sarsmı;tı •a U r t t n rmr) ÜNJLÜ MOOELİM CEKİLECEĞİNİ ACIKLADI. ™ 1 60 Sek< konularında sınırsız bir bılgisı olduğu muhakkaktı... İn. sanı nasıl ve ne zaman etkilemek lâzım geldığıni çok iyi ögrenmiştı Bir süre benl şaşırtmak ve irademi zayıflatmak çabası ile uğrashVrtan sonra damdan dü. şercesıne : «Evet • dedı. <Gwen1n bir sevgilısı vardı ..» «Bunu bizzat kendisi mi ftiraf ettı ıana?..» «Bütön aynntılan ile değil .. Ama kesinlikle gizlemek imkânını da bulamadı.» Kıss bir süre düşündü: «Birkaç defa ona bu konuda vardıro etmekten de geri kalmadım . Hos senin bakımınrfan büvük bir zorlukla da karsılasmadı hiç... Sen. süphenin /erre^ine bile kapılmadın değil mi?..» «Hayır...» Baygın gözlerle beni süzerekten hırçm parmaklannı saçlannın »rasmda dolastırdt. «Zavallı kuçiik sevgilim berılm ..» B3yle sBylerken bir elini uîatmış. dizkapağımı tutmuştu. «Evet, Gwen'in bir takıntın vardı ama, bu aanslı adamın kim oîdugunu ben bir türlö 5grenemedim. Bir verlerde ra*. laraıs, tanışmıs olmalıydı omınGözlerlmi. gSzlerinden kaçırdım. Soz konusu kimse Russell Stone degildi .. Peter Landi» ddeğiîdl Benim tanımadığim bırivdi demek... Benim ve kimsenin... Linda'nm ısrarla tekrarladıgına e8re, fklnci koeası ile evlenmeden önce münase. OLUM CIKMAZI Yazan: L. BLOCK bete ben?er bır şey Irurtnamıştı. Eski kartmın sevgılisl bırisivdi ama kım?.. Saçma gelıvordu Dana... Bır a=k ugruna sen kalk cinavet i?le. kadının lcocasını zararsız hale getir. tonra da onun bır baskası ile evlenmesıne göz yum... Bır ihtımalı cfaha dıkkate almak çerekıvordu.. Adam, kanma sahıp çıkmak için cınayet ışlemıs, benim ustüme vıkmıs olabılfrdi Sonr» bilinmeyen bır sebeple karım ona yüz vermekten vazgeçmis ve jimdıkı koeası ile evlenmışti 5?tı halde aynı adam ıkıncı defa ne diye cinayet işlesindi? Foyasının meydana çıkmaMndan mı korkmustu aeaba?.. Buna da imkSn voktu .. Cinavetm üstünden d6rt buçuk vıl geçmisti Kanm bir baskası ile e v . lenıp çok uzsklara gitmlştı. Ben adamın kimligi konusunda en ufak bir fikre sahip delildim. Bu durumda asıl «uçlunun kendisi oldugunu kesfetTrem aon dereee zordu... Korkmaroası, vakayı ele vermek gibl bir endi«eye kapılmaması gerekirdl Yalnız bir nokta daha vardı.. Kaatil. belkt de kanmm »eveılisî cfegildi de eadece bana kin besleven. benden nefret e . den birivdl. Fakat kimdiî... «Cesaretini we umitlerini kaybetmij eibi bir halin var »evgili kaatil... Ne oldu?. Sana gereği Isadar faydatı olama,. dım galiba?...» «Olamadın...» Bana bıraz daha vakUsmış. tı: «Başka blr şekılde de fay. dalı olamaz mıvım acaba sev gı!ım''» Hıç oeklenrnedlk bır snda Cstüme atladı. bovnuma »arıl. dı, sımsıkı urıldı bana • •Sımdıye kadar cinavet i'iemıs bir adamla aste vapmadım .. Denemek ısterdıra Aleks.... îrademl kullanmasaycfım hemen oracıkta Isını bitirebılır. dim... Sınırlenm enikonu e e v . semiş, aşk ovunlanna vatkın tavırlar takınır eıbı olmaŞs ha? lamıstım Pakst îüratle tooarIsndım Tam dudaklannı «». 7tm» vapıstırmak üıerevken ittim onu .. Divanın kö«eeıre yığilıp kaldı Baraklan kalealanna kadar açılmiîtı Heve. candan «k »ık nefe« alıvordu. «Bana fazla vtklasrna... Benden uzalt dur... Sürtök kan...» Damarlanmds »arian «tes, bütün vücudumu tepeden tır. na*a saran alev btr anda «önmfıstfl Arzunun celip gifme«i bir olmuf, verini müthis hır kin ve htrs alrnistı Kendi kendimi kontrol yetenefc1(»rini kajr betmek üzereydim Sasınp kaldı... Nefesı oüsbütun sıklastı . ULUSAL KÜKREYİŞ • Muhittin Baha (Bıırsa) Efendim, 22 Nisan ile 23 Nisan arasmdaki farkı düsünmek. busünün milü bir bayram günü olup olmadıgına dair kesin karar vermek idn iv. bir ölcü olur. 22 Nisan'da, bize hıyanet etmis. yüksek Halifelik ve Saltanat makamına teca\Tİz etmis bir adam 'yanı Sultan> ve onun takımı vardı IHus başsızdı. ( . ) Ulus burada 23 Nisan'da ilk sörünü sovledi ve bu ulusal dâvaya aMldı, yoktan blr ordu çıkardı Dagılan halkı bir araya topladı. MiUeOn basına musallat olan Halıfevi orada yalruz bıraktı. Müsliiman âlemini ve haJtanı buraya bagladı. (...) Bu nedenle jalnız Türklerin, yalnız Anadolu'nun değil, bütün îslâm âleminin hayatını, gelecegini kurtarıcak bir ulusun temellerini 23 Nisan'da attı. efendiler: fBravo sesleri ve alkışlar) ( ..1 Biz bu günü millî bayram yapmakla sf>refi kendimize özşülemivoruz. Biz ne vaptık? Yapan ulusrur. • Mfıtit Efenrii (Kırşehir) < ) EfendiİPr, bugünün bir mfllî bayram olması geTeklidir. îkl aün önce Afgan Eleisi Sultan Ahmet Han"ı karsılamak tçin Ritmistim. O tat demiştl ki, elltvedi gündür 23 Nisan'a yetismek için menzlller asarak geliyorum; beni Tann bunda başanva ıılaşhrdıgı için sevinçliyim ve Afganistan'm müslüman halkı da serinçlidir. dlyor. tşte lslâmm milİi bayramı olan bu Rünü kutsallas tırmalı ve bu günil her bayramrtan daha saygıdeijpr olarak kabul etmeliyiz. efendiler. (Şiddetli alkıslar) GARTH AYLAK MUSA