Katalog

SAYFA DÖRTs CUMHURİYE İT 26 Ekim 1971 AKİT, gecenin yansnu çoktan geçmiçti. Gökyüzünde bulüta benzer bir şey yoktu... Tıldızı bol, mehtapsu, durgnn bir gcce. Keskin birer bıçak gibi karanlifı Ikiye bölen flç hava ffşeği boşluklan yırtaraktan belirll bir noktaya kadar yükseldi, soara yvunuşak birer karis çizerekten nehrin öbür kıyısına indi.. V Işık »eritlert indikee f yor, gevsiyor, dağılıyor, yere değmeden eriyordu. Portakal kabuğu rengine çalan yeşll birer çerit... önceden kararlastınlmış korkunç bir saltfınnın 111c ijaretl. Ve on bir bin topuı* on bir bin namlusundan aynı anda baslayan bir «tes yağmuru. Bir «aniye Bncesine kadar bfltün çevreyi kaplayan mezar «essizliği bozulmu?, tarlfsiz bir gürültü patlak vermiştir. Dil« kolay... Dünvanın lonu mu «caba?.. Kıyamet ml kopuyor?.. Top arabalan dörder metre a. ralıkla mevzilenmiştir. Cephe. nitı genislifi 43 kilometreyi bu. luyor. Oder köprütünün bir ba«ından itibaren iki yana doğru sarkan bir cephe. Yedi yüz alt. mış «ekiz bin ki?iUk bir kurvet kümelenmiştir bu kesime.. Ru» mareşali Georgi Zukov kemuta etmektedir tüm teşekküllü birliklere. Çünkü burası, Sovyetlere ait bir numarah cephe... Hedef Berlin. TEŞ, demir v barut rag. muru arahksız olarak tam yirmi bes dakika sürüyor. Cehennemden çok rfaha beter bir sey bu... Dağlar tepeler y e . rinden kopuyor da birbiri ü«tüne yıkılıyor sanki. Feci okıbet gözle görülür elle tutulur hale gelmişti Hitler'e göre Berlin Berlin'di, Dünya bir araya gelse bu şehre giremezdi GUneyde, NeİM Nehrinin do. £u kıyılannda da benzer olay3ar cereyan etmektedir... Gâbin' den ta Forst'a kadar... Burada da on bin pırça top mevzllenmiştir. Birliklerin toplara gayı*ı beş yüî on bir bin... Başlarındaki komutan Mareşal Ivan Stepanoviç Konev... Alman savunma hatlannı durmaks:zın tfövüyorlar. Bunların hedefi de Berlin. Alman başkenti Berlin'de u . atler o anda üçü, Rus başkenti Moskova'da ise beşi göstermektedir. Yıllardan 1945... Aylardan Nisan... Günlerden de Pazartesi. Sovyet birlikleri böylece lkm. ei Dünya Savaşının kaderir.l kesinîikle tâyin edecek son harekâta da başlamış oluyor. A YILLARDAN SONRA ÎMDÎ, aradan tam yirmi altı yıl jjeçmiş durumda. Bugüne kadar gölgede kalan, tarihi birer sır şeklinde titizlikle gizlenen önemli noktalardan çoğu, mevcut vesikalara da. yanılarak günışığına çıkarılmıştır. Çeşitli ayrıntıları zincirin halkaiarı gibi sıralayaraktan o . layların derinine inmek pekâlâ mümkün. En azından yüz elli bin Rus askerinin bir o kadar da Alman'ın hayatına malolan bu ölüm . kalım mücadelesini faniyesi saniyesine izlemek ve gözler önüne «ermek gerçekten dikkate deger nitelikler taşıyor. Şans göstergesinin, bütün ina. dına ve direnmesinc rağmen artık kendi aleyhine dönduğünü ister istemez Jeabul zorunrfa fcalan Hitler, Berlin şehrini son ferdine ve son metrekaresine kadar «avunma karanndaydı. Başkumandan kendisiydi. Aklı. na eseni yapmakta da serbestti. Ta başından beri bu böyle idi. Ters yönde davranma. günlük emirlere karşı koyma eğilimini gösterme gafletinde bulunanlar 5 zcı? harcanıyordu. Savaşın ilk günlerind'en bu ya. na ne degerü adamlara kıyılmıç, hiç suçıı olmadığı halde ne vatanseverler. ne büyuk askerier kurşuna dizilmiş ya da intihara zorlanmı.şfı. Tıllardan 1945, •ylardan Niaan, de Pazartesi. Rus eepbesinde Almanlara karşı mevzileıımi; on bir bin topun bepsi bir anda »iddetli bir ateşe başlifor. Fotoğrafts da Körüldfiğü gibi Almanlar •Tİanmıştır. düzenine jirmek için telâsla toparlanjyorlar. SÜRPRİZ VET, Hitler, Berlini son ferdine kadar korumak karanndaydı ama, düşmanın baskente saldıracağı aklımn kösesinden bile geçmemiştl 16 Nisan pazartesi sabahmın erken saatlerine kadar. Bu, bir sürprizdi. Hem de çok korkunç... Çünkü Berlini savunma karan sadece karardan ibaretti... Hazırlığa benzer bir şey yapılmış değildi. Oysa karsı taraf Almanyayı dize getirmek için fedakârlığm her çeşidine katlanmış. gerekli tedbirlerin fiimünü alroış. taze kurvetlerini topyekun seferber etmis ve çullanmışîı. E î ? f, f * * V e r e " R n " s a I d l n s l . Almanlan gafll avLmu,, savumna cphesimn bir hal abnasuu .ebebiyet Yermişti. Alman birlikleri hem saldırıyı durdunnak, bem de yavas yavaş eekilmek «orundaydılar. MalkOÇOğlU | konuveresimAYHANBAŞOĞLUİ [ GÜNAHKÂR KRALİÇE Çogu zırhlı birliklerden Jcurulu 180 kolordu iştirak ettirilmlyti saldırıya. Alman yüksek komuta heyeö «aiışmalanru ileri görüşlü bir açıdan gelistirmiş. durumu da çoktan farketmışti. Doğu cephesindeki kuvvetler topluluğunu îazla zayiata meydan vermeksisin çekmek, derinlemesine yeni bir cephe kurmak. Rus saldırısını da brürli yerlerde durdurmak gibi savunma mantığına en yatkm bir plân üzerinde ısrarla duru.vorlardı. Çünkü ayni taktik 1941 yılmda Moskova önlerinde, 1942 yılında da Stalingrad önlerinde uygulanmıstı. Hszimete ragmen bu iki denemenin sor.uaı da büyük fay dalar Fağlamıs. askerin kıyasıj'a kınlmasını önlemisti. Yazan: FAİK 6 Sinirli sinirli çiilmeve basladı. tri disleriy. le darmadan bırslı hırslı pıposnnuıı sapını ısı. rıyordn. Ama çerçekte o iki haydudun etlerini dişlediçi mnbakkakti. Suratı raoımor olmustu ve ok gibi sivrilmis gözleri iki sır a öndeki Sırp kadınının ensesine dikilmisti. Değil o fcadın yalnız. bir hıçkının keskin ağzını andıran o dii. lerin arasına düşecek bir taş parçası bir sanirede toz olmaktan kendini knrtaramazdı. Aramoviç sanki kadını böyle korknnç bir sondtn kartarmak istivorran» cibi tam zamanınd» ha. rekete geçmisti. Elbette biz de Balkan'a cıkacafız. Nrniç re Mihailoviç de biliyorlar bnnn. Onnn icin işlerini çabuk bitirraek istiyorlar. Ama bir şeyl nnntnyorlar. Biz Türklpr bir kere kafamız kız.masın. Balkan'a konmuş bu iki kargayı... Hırçın bir kahkaba koptn, Azamoviç sörlc. rini bir kere daba yarıda kesmek zorunda kaldı. Karga de$il, jslia be. tJmriyece, ha. ikisi de. ttogln itler. Karbağa. ölecekler. küfürler. tükürmeler. Bnnların hepsi Neniç ve Mihailoviç'e aitti. Söviip saymakta kadınlar ds erkeklerden asafı kklmıyordn. Bn durum Imparatorlnk gün. lerinde başlayan savaşla birlikte Slav. Hırvat ve Tfirkler'in arasını büsbütün açan düçmanlıitın ne kadar derinle$tiğini, bu üç ırkın birbir. lerin) yemeye başlayacakları günün nzak ol. madığinı gösteriyordn. Bu bir bayal değit, korkunç bir gerçekti ve ileri görüşld bir kaç siyaset adamının yalan da olsa ortaya attıklan «Irklar arasınd» kardeşlik» politikası hiç bir zaman gerceklesemiyecekti. Tarih boyanca Hırvat ve Slav papazları Çarlar'ın itelemeleriy. le ruhlardaki ba ayrilıfı daim» köriiklemisler ve »ontıcun bn noktaya eclmesini basarmışlar. dı. Talnız bn kavgada kendilerinin de hiç bir şey kazanamsyacaklarını hesaplayamamışlardı. Fırtına yaklaşıyordu ve bu otobüsteki maııza. rayı Yngoslavya'mn her şehrinde, her kasabannda, ber köyflnde, her sokağında ve evinrie görmek mümköndü. Bıçaklar bileniyordu ve yakında başlar tırpanlanan ot demetleri gibi sokaklara düsecekti. Almanlar da bunu görüyorlardı. onun için birliklerini durmadan tak. viye fdiyorlardı. Son günlerde her koşeyi bucafı taramaya baslamıslardı ve süphelcndik. leri kim olursa olsun hemen kurşuna diziyorlardı. Talnız Türkleri başlan üstünde eMdiri. vorlar, onlarla arNadashk edivorlardı. Bu düş BA Y S A L manlık onların l«ine celiyordu re Çetniklerin temizlenmesinde Türklerden büyük yardım görüyorlardı. Ksir Yujoslav topraklarında kork. madan konuşan yalnız Türklerdi. Mebdi Aza. moviç de bir Türk'tü ve yavaş yavaş liastıran aksamın içinde durmadan yol alan otobüsiek! insanların arasında en korkusuzu da yine oy. du. Gözlerini bir noktaya dikmi; eürültünün yatısmasınj bekliyorda. N'ihayet herkes adamakıllı içini hosaltınca bıraktı|i yerden tekrar konnsmaya basladı. O iki kartanın leslni yakında Beltrat müzesine kovacatız. Böylece herkes onların kartal olmadıklannı «rörecek. Haklıyız Balkan'a çıkmakta bir. Size kötü bir haber daha vere. yim. N'rnic diin gece bir köyiimüze baskın yaptı. Câmivr atıvla %irâl. Orada vatarı müezzini, kansını, iki çocnjhınn adamlanna bofdnrdu. Pipolu ıdam tekrar göründü. Her tarafı, cöz bebekleri bile sinir nöbetine tutnlmuf gibi ; ayn avrı titriyordu. • • ../>.« i " <. Ko kaie Mehdi? diye bafirdı. Gözlerimle tördüm. Ya! Neniç'i mi? Hayır. olüleri! Bn cevapt*n hiç hoslanmamntı. Piposnnn •rka arkaya disledi. aonra gözleri belli belir«iz bir noktaya dalıp gitti. Fakat bn sesıizlik nznn siirmedi birdenbire bıçak gibi keskin bir §es ortalıftı altiist etti. Adam yasından beklenmiyen bir çevfklikle kafalann üstiinden ııçra. mıs kıpırdamaya bile vakit bulamayan Sırp kadınının rnsesine parmaklannı gecirmesin* kıl kalmıstı. Hain! !»en( de ben bogacaÇım 8yley»e. Pole'de seni de çocnğuna da kazıea çakacajtım. Bırakın bırakın canu bana diyornm. Bırakmadılar kısa siiren fakat sert btr botusm» oldn. \ihavet Muvo o çelik çihi kuvvetivle adamı kollanndan kıskıvrak bağlayıp yerine oturtmayı basardi. Bir daha kıpırdarsan seni yan yolda bırakırıro. Canın kavga etmek istiyorsa yeri burası degU. \z daha cocnklan ezecektin rabn! Adamın eöğüsü kocaman hır körük gibi inip kalkıvor ve iri disleriyle durmadan pipo. •unu cigniyordu. Arabanın içinde kulakları saiır eden bir giirültü başlamıstı? En arkadan 8ne dozrn vagtnur gibi küfür vajıyordn. Bu arada dört bes vaslarında bir çocuk geçirdi^i korku yüzünden nefes alamaz olmuş ve çırpınmaya baslamıştı. Annesi çılrına dönmüş ve ne yapacagını sasırmıstı. Olüyer çocngnm filuyor! Çocugum... »ar) FAKAT AKAT Hitler kimseyi dınlemiyor, sağa sola emirler veriyor, kendi bildiğinca davranmaya devauı ediyörcîlj. Ber' lin, Berliri'df... Değil "Ruslar, bti" tün dünya bir araya gelse bu şeh re gırmeye mu\a.tfak olamazdı. Nazi propagandası kamoyunda böyle b;r hava yaratmış, başkentin savunma gücünü balon misali şışirdikçe şisirmişti... 1şın garibi buna başta Hitler olmak üzere yöneticilerin tümil de ınanmışlardı. Fakat ordu kıımandanlan ve kurmaylar hayır. Berlinin durumunu avuçlannm içı gibi biüyorlardı. Berlinin düşmesı demek Almanj'anın sonu demefctı. Ama Flihrer'e bunu anlatamadılar. Israrın da faydası yoktu. Hitler kimseyi dinle» miyordu. ÇünkU o yalnız bir politika deiıası degil, geimiş geçmis kumarıdanlann da en büyüğü idi Çevresı bu kuruntuyu inkâr edilmez bir gerçek şeltlinde yorumlamış. kendisini her bakımdan desteklemişti. Savaşın ilk yıllarında Almanların ssğladığı parlak zaterler bunun canlı birer delili değil miydi?.. Hitler ne derse o olacaktı. Çünkü onun da kendine göre bir bildiğl vardı. Alman ordusu işgal ettiği yerlerden çekilmıs olabilirdi. Alman ordusu mevcudunun yansmdan fazlasını Kaybetmıs olabilirdi. Al man ordusu silâh. malzeme. cephane ve araç sıkıntısına düşmüs olabilirdı Alman ordusu aç da kalabilirdi... Fakat Alman ordusu, Alman ordusuydu.. Yenilmezliğin sırrına ermış bir ordu. Eninde sonunda tPkrardan toparlanacak. ıkı vonlü ciüşman saldınsını püskürteoek. çekıJmek, boşaltmak zorunda kaldığT ülkelerı bir kere daha ı«gal edeceKtı. Hitler böyle düsünüyor emirlerinı de bu istikamette veriyordu . Başta Propaganda Nazın olmak üzere bütün Nazı ileri qelenler; de bu haval fikirleri benimsıyor mılletı bu yörde etkilemek icin ne lâzımsa vapıvnrlardı. F Dİ$İ BOND DC UABEJS Ciı Toprak reformu ve kooperatifler Geçuğımiz günJerde Sayın Başbakan Yardımcısı Atillâ Karaosmanoğlu. toprak reformunun uyguiamalanyla ügüi açıklamalarda bulundu. Bu açıklamalar arasmda, toprak dağıtımının •Toprak Reformu Kooperatiflerine katılmayı kabul cdenlere Yapılacağı» kosuluna baglanmış olması. bizde kooperatifçilik sorunJerına aerçek anlam modelinın saptanmasına büyük saptanmasın» da eğilineceği. kooperatifçiliâe bir zorunluhık vardır SosyoEko gereken önemin verileceği umu nomik sorıınlar bir bütündür. Ko operstifçilik sorunları bu bütü» dunu uyandırdı. Bugüne değin gelraiş geçmis nün bir parçasıdır. Batı ülkehiçbir hükümet. Anayasamızın leri koooeratifleri kendi tarihsel yol gösterici 51. maddesine kar ve kültüre) evrimleri. sosyai aSin kooperatifçiliği içtenlikle «le şamaları ve bağımsızhk anlayış» almamıstır Hükümet etme du larıyla birlikte gelişmiş. bugünrumundaki politikacı kooperalif kö seklini almıstır &7 eeliçmis Radyolardan durmadan orlerin Tiirk ekonomisine. sosyal ülke sorunlanyla eelişmis ülke man sevgisi aşılanmak ıstenlyaşamına vapacağ] katkılnrı, ye kooneratifciliSi sorunlan birbiyor. Afiş gönderiliyor. Kahveri çeldikçe. şa^ırtacak sevindire rinden cok a\Tidır lere asılıyor. Biz 100 rıanelik Tanmsal kooperatifçilik. hiç. cek bir parlaklıkla ortaya koyKayrak köylülerıyi2. Haftada mus ve ne yazık ki poli'ika yap bir zaman temel bir ekonomi po tam 10 torı kömür vskmaktamıştır. Çünkü uj'gulamaya ge litikası olarak benimsenmemişysz. CemiJ ustanın arabası 11e çildiğinde tutıım ve davranışla tir. Çuma ve Pazar aksamlan kanyla kooperatifleşmeyi baltnlıKooperafifler cıiîz. güçsöz bir ^ava indiririz. tste. bizi asıl üyan. giderek söndürmeyi amaç düzeyde bırakılmıştır Türkiye'. ?en. Derisan eden budur. Bis lıyan bir eylem çizgisine «elmiş deki siyasal iktidarlann yapısı» ormanı kesmeyi sevmiyoruz. tir. na dayanan bu ters turum, kooAma elimize çecen elimizde kal Topraksız ya da az topraklı köy peratifçiliği bucünkü «varla yok» malıvdı Kalmıyoı. maalesef, lünün, toprak dağıtımının bir hale sokmuçtvır Knoperatifler bir cuval basına 5 lira orman mekoşuJu olarak kooperatiflere fca toprak ağasının, bir tefecinİD muruna ^deriz. Bövlece hera tılmasmı sağlamak kuçkusuz ye karşısms cıkamamıstır ormam bekler eörünürler hem rindedir En azmdan. topraklann Türkiye'nin kooperatifçilik »o daha iyi sekilde eecinmesini bi« çarçur edilmesini. verimsiz ha runları iki başlidır Birinçisi. lirler. Bu vazryı okuvan sayın le gelmesini önlemeye yarayacak toprak reformunun yspılarak *»| orman severler rtrmanıınızın du tır. lıkh bir kooperati'^iiîk ortamırtımumı tsfniTt 'prkpdio eelfp buyrur» sr?iriinüz Ormanımız. sa Ancak. kooDeratifçiliSe önem nın açılmaüi. ikincis) de Batı örvazgeçerek decfi köylülerimizin degil Edirverilecekse kooperatifçilik so neklemeciliSinden neden Van'a kariar hütün karrunlanna gerçekçi bir açıdan e kendi konıllarına uyeun bir kodeslerimindir Siz de yardım gilinmesine, kooperatifcüiğin bir operafifcilik modplinin saptanaedini?.. takım entellektüel kisilerin fi rak rürürlüŞp konnlmasıdır YETKtN «RAZ kirsel entrenman alanı olmakKarrak Köni tan cıkanlarak TCrkiye koşıılKnoDlf Sendikam f)rmanseverleri larms uypıın bir kooperatifçilik Tureutlu MANİSA TİFFANY JONES GARTH COK..IVI OLUR MEPIA/İZ'M Radyolar günün vırmı dört saatinde «Deııtschiand über alles» lâ'int fekrarlıvor, Alman mi! lennı dünvanın kaderinı tâyin ıçın rarafılmıs bir millet şeklinde göstermevp devam edivorlardı. Gerçı millet nâlâ mevcuttu... Pakst bu mevcuclivet nasıl sürdürülüyord'J'' Millet bunu da pekâlâ bilivordu Fecı akibet gözle söriüür ellç n:tulur ha!e eğilmişti artık Olaviarın ter?ine akışını n;ç bir kuvvet durduramıvacakM Oysa Hitler nâlâ ısrar ediyordu: «Oder cephesi her ne pahasına olursa olsun direnecek ve düşmana karşı koymaya deram edecektir. Savaşın karierini ancak hu şekilde deeiştirehilir. diişman saldınsını ancak hu noktadan hareketle durdurabiliriz.» Mesaiı alan vüksek komuta heveti emre ister istemez boyun eğmek zorunda kalıvor Cıkar vol kalmamıştn çünkü. Emrin iksine hareket de ölümdür, emrt uj^gulamak da. Turgullu'da orman katliâmı Oyalama politikası ve gizli silâhlar