Katalog

DRT: sCUMHURİYET: KURTDLUŞ Sİ1VAS1N1N ILK BARlgl SLİR Sami Beyin Lzaladığı «Londllaşması» ile Yu smal Beyin imp «Ankara Anda» arasındaki r, uzun müddet asınınm ve polilannın eleştirdikonu olmuştur. ısta «Şarkta sulh ransız Andlaşması» mda bır tahlil yazımebus ve WashlngAlfred RUstem Bey, ya îhtirası) adlı eseT 1 Du \ eou (2), «Franı» adlı eserle, ayrıca nda Pariste yayınransa Suriye'ye N"ai?» kitabın yazarı De Contaut Biron'un verend lîe müştereken izce pek önemli olan »n Lozana» adh eserayli geniş incelemeler 5O. YILDONUMUNDE O DEYRİN kara Büyük Millet Meclisînin, Türkleri yegâne temsil eden bir organ olarak kabul edilmesi aiteligini taşımaktadır. Fransızlar tarafından işgal »dilen Türk topraklannan asıl sahiplerine gen verilmesiy'.e, Pransız sömürgecilik emeUeri, Türk topraklan semasından tamamen silınrmştir. Ankara Andlasması, geçmışte denn ve tarihi ilişkilerle birbinne bağlı ıki millet arasındaki geleneksel dostlugun tazelenmesını sağlamıştır. Avrupanm hasta adam oîarak ölümünü bekledıgi, komaya giren bır rmlletln dırilışı ve nabzının arışı, AnKara Andlaşnaabi ıle. Batılılara gösterilmiş olmaktadır. Fransızlann Çukurova ve dı Londra ve Ankara Anllaşmaları arasındaki farklar ğer güney bölgelerdekl askerlerirü çekmesiyle bu cephedelti Türk kuvvetleri Baü cepbesine nakledilmiş, tek cephede, tek duşmanla çarpışma imkânı yaratılrmştır. Bu arada Fransızlar Kiükyayı terkederken Türklere agır ve hafif hayli harb vasıtası ve malremesi bırakmışlar ve bu malzemenm Yunan cephesinde kullanılmasına rıza göstermişlerdir. Bu malzemelerin bir kısmı Türklere hibe edllmiş, bir kısmı da sembolik tiyatlarla satılmıstır. (4i Ankara Andlaşmasınm Fransırlara sağladıgı en büyük menfaat, Türkler karşısındakı kırk bine varan askerî kuvvetini gerı çekmesi ve bunları beslemekte sarfettiği maddi külfetten kurtulmuş olmasıdır. Ankara Andlasması ile Türk siyaseti. büyük, galip devletler arasında TtirkleT aleyhindekı andlaşmayı bozmuş, Fransız İngiliz işbırliğine ku'A'etU bir darbe indirmişnr. Nitekim Ankara Andlasması üzerine tngıliz hükümetinm Fransalara kar şi tutumu değişmiş ve tngiliz öeviet adamları tarafmdan Ankara Andlasması sert notalarla eleştirilmiştir. Ankara Andlaşmasmm en büyük tesiri, karşımızda tek düşman olarak kalan Yun&nlüarın moralinl bozraası, gerek siyaset adamlarmda. gerek kumanda heyetinde Ingilizlertn destek lemelerine ragmen büyük bir çöküntü ve hattâ korku yarav mış olmasıdır. Yazan T A H A T O R O S TlRKLER ALtYHJNUtKt FfcDAKÂRUK TAPMAG\ da. yabancı ve Türk. bevanat veren eski Ha kili Bekir Sami Bev ıFarer her i'ıcı andlaşnda pek az fark bulunsöylerler. Atatürke göakj fark çok mühimük Nutukta bu konu eiştir. Bekır Sami Belasması Misakı Müliye • ve başansız sayılmaedenden ileri gelmekteıdra andlasmasinda Çuikiye bölünmekte, Oyınnden ötesi Anayurttan tmaktadır. ı Londra Andlaşmasmmsızlara kapitülâsyon^anevi devamı sayilabileonomik bir imlıyaz taır. ra Andlasması bu mangidermıstir. ARA ANDLASMASIMN FLARA SAĞLADIKLARl L R Andlasması AnadoAA la baslıyan ve teşkilâtlan «ıiIU hareketin Batılı•afmdan tanınması ve An r. P KLOD FARER konu ve resim: AYHAN BAŞOGLU GÜNAHKÂR KRAUÇE Hilâl avdet edemez, düstnnına asla btnimsemedik. Biz Kilikya'yı, iade edlyoruı. Daha umumi ve daha âdil esaslara boyun eğiyonu. Bu hareketimiıle Türkiyeye karsı büyük bir önwk \e ANKARA ANDLASMASIMN guven vermiş oluyoruz. Bu anlaşma, Fransanın Türkiye Ue çeMtSBET AKİSLERt leneksel bağlarını yeniden kurmaktaki azmini çöstermektedir.» ARtS gazetelerine Klcxl FaYıne General Pelle, Unyon rerin verdiği beyanat oluraFranscz'de toplanan Fransız k> luydu. Farer dıyordu ki: lonisine anlaşma dolayısıvle sun«Mös.rö Briyaıı'ın Ankara île ları soylemişti: (6) müzakerelere jfirişmesi pek hak lıvdı. Bundan dolayi kendisi İPb « Hepinizin hatınnızda oklurike şayandı. Türklerlc >apılaıı ğu üzerE. Fransa, Ankarada bir andlasma kanaatimce tnesut ıwandlasma imza ederken. Türkler ticeler verecektir Fransa. 1. le çeleneksel olan politikasına Fransua zamanından btri devatn dönmüş bulunuyor. Bununla eden felçneksel dostluktan uzakFransa hans arzusunu mületlelaşmış sayıhyordu. Bereket verrin serbestçe tajin etmesini ve sin Türkler, bunun kötü niyeîle haklarını knrumasını kabul 't> apılmadığmı anladılar. Onların, miş oluyor. Fransa bu hareketivFranklen Bujyon ile müzakertjc le dünkü düşmanlarma olan <rüoturııp anlaşma \apmasi pek 7ivenini açıkça belirtmiştir. Biryade şayanı takdirdir. Asıl mvsrkaç ay evvrt Basvtkil Brivan hu le Anadnlunun eüne>inde barışı halis niyetini, Franklen Buyyon ve huzuru tnırmaktı. Fransa. »'.<• vasılasiyle Ankara'ya aksettirmi; min zaptiye vazifesini yapmakti.» U rifvam edrmezdi... Fransa hir 7 Kasım 1921 tanhli Pbti ,!urhanş yapmakta faydalı ve raanral gazetesınde Dr. Nihat Re?af tıklı bir i$ sörmüştür... Btz Kiın, Türk görüşünü savunan bır likya'yi asıl sahibine feri «edemeci yayımlandı: riTornı. Izmir'i Edirnc'yi işgal « .. Fransanın yaptifi bu barış edenler de böyle yapmalıdir . » andlasması. zerk için barbHmrIstanbuldaki Fransız Yüksek dipini isbat etmiştir. Fastan Komiserl General Pelle Türk (.aÇine kadar bütün ülkeler. Turzetelerine verdigi beyanatta Ankiye . Fransa yakınla$masını alkara uzlaşmasını, Türk • Fransız kıslamaktadır. Bu andlasma ile. dostluğunu şöyle öğüyordu. (5> Fransanın. en uzak islam diyar« .. Biz Salibin girdiği vcre lartnda bile nüfuz ve Hibarı artmıstır. Ankara andlasmasının fıkır babaîarından sayılması gereken Sı; rıyp YükSPk Komısen Geneır>l Guro da. Paristeki Ekselsivor Rftzetesine. 20 Arahk 1921 tarihinde şu beyanatta bulunmuştur«Siyasetle i^tigâl ptmem. Yalnız hükümctin emirlerini talhik erterim. Kilikva'nın tahliyesi Wı ,hul nlundu. Fransa ile Türkler arasındaki ihtilâfın sebepsiz yere uramast zaten mânâ<;ızdı.» ANKARA ANDLAŞMASrMN INT.ILTERE'DE .YARATTlCl TEPK1 LOYD CORC Bn vazoya dokunmayın... Çatlaktır. Semhine»de J ayınlanmıştır.) çini yapmış enaeklî kolenel Dr. Feriet ile • W tskemlorun sancağı ve manda idaret>i hıkkınd» yazdığl kitapls da tanınır dostluk kurnıak rırsatını bulmuştum. Ayrıc» Fransıılartn barp sırasında (17 Nısan 1921 tanhli «Le Carnet de la gizli haber alma işlcrinde çalıştırdığı ve Kiliky» tıakkında takma btr adla kitap yayınlayan Mösyö Remuzafın geniş ve değerli arşivinden faydalannuştim. Remuzatın notlarında, Ingiliz Frans» menfaatlerinin çarpışması ile iİRİli bayli bilgiler varuı. Bunları ikj ciltlik (Adana> nın Millî Mücadele Vılları) adıyla hazırlamakta okluğum kitapu yayınlayacağım. Drina'da Son Gün Y a z a n : FAİK Halinden eok sinirli olduf» ?6rüle» Jbask* bir Turk ortaya atıldı: . "., .j. Ç»k bir şey kalmadıl 8i yc baJ»»»iMUc hailoviç de Neniç de vakayı rle verecckler bir gün. Hem de çok yakında. Çoluk vocuÇu kripek gibi öldürmek neymis görecekler, Gün olur kan kokusutıa dağlar bile dayanmaz. Rasba biri araya cirdi. O zaman seni de görecefcizl dedi. Bakalım o zaman simdi konnştugun (ribi konusabilecek misin. Sırp kadını yerinde dnramıyordu. Çocuğunu gö|üüne sımsıkı bastırrnış. bu sözteri soyleyeıı adamı yemek istiyormus «ibi durmadan beyaı dislerini «ıcırdatıyordu. Ne istiyorsunuz? Mihailoviç'ten? Nenic'ten ne istiyorsunuz? Onların ikisi de birer kahraman. Yucoslavya'yı Alman baydutlarından Neniç ve Mihailoviç kurtaracak. Burada onlara söylenmek kolay. Hepiniı erkek olacaksınız. Hani, onlar gibi olsanıza siz de. Balkan'a çıkıp neye dövüsmüyorsunuz? Neniç zibi siı de hav. dnt olsanıza bakalım. Olamaxsınıx ki siz. Erkek degilsiniı ki siz, Almanlara göz «öre cöre eü7.elim memleketi sattınıı;. Bir de utanmadan Nenîç'e söyle böyle diyorsunuz. Asıl haydııt siz. siniz. Düstnana memleketi satanlar havdnttur asıl. Kadının bn sözlerı suya atılan bir taş gibi etrafı bulandırmıstı. Tehlikeyi öncedeo se7Fn soför muavini varım sanîye geç kalmts olsavdı heyecanından kendint kavbeden kadın adamakıllı bir dayak yivecekti. tri yarı muavin adamları lorl» verlerine oturttu ve kadına bir daha ağzım açmamasını tcnbih etti. Gürültü biraı yatısır gibi oldu, sonra eskisinden daha da sîd. detle yeniden hasladı. Neniç'le Mihailoviç'e her taraftan küfürler yağıyordu. Pehlivan yapılı bir adam muavinin öniine fırladı. tki kîsi yolunu kestiler ve bövlece kadın bir saldırryı daha savusturmas oldu. Bn arada kalın bir ses bütün eürültüyii bastırdı. Su lâneti arabadan atalırn en ivisiî diye batırdı. Bu teklif bazıları tarafından hemen benim. sendi. Fakat muavin asılmaz bir kaya çibi or. tada dornyordu \e ona çarpan her sey cam gibi bırılıp dagılıyordu. Gürültü korkunç ve bilinvsizdi. Her kafadan bir ses çıkmaya haslamıştı. Seniç haydut. Haydntun haydudn. Hay. dnt olmasalardı çocukları öldürmez, kadınlara saldırmazlardı. BAYSAL Sarmalama orada »en ne. Bn kadın * Neniç gibi Türk uüsmanı. Eline tırvat «eçse he pımizi kıtıt.kıtır keser. Şunun vüıüne bakıı bir Uere.' GöılerJne bakın sınton. Canavar git ĞfeShJSftTt»»*"*«• AUlıro sonn arabadan da *ti nünü görsün. Hadi, Neniç'ine eönderelim onı Ne duruyorsunuı hâlâ? Soför hızla bir virajı dönmekteydi. Bir yar dan da önündeki dikiı aynasından bu tekli yapan adamı bfkelı öfkeli süzüyordn. Otur verine «en! diye bagırdı, Bura Kral Aleksandr'ın barası degil. Kadını indiı meve kalkacak nlursanız arabayı vol ortasmc bırakırım. Benim eSrevim bütün yolculan bi rnnları kanamadan verlerine götürmektir. Bi rası Hırvat meclisi de|il. Oışarıda ne yapara nız vapııı. Teter artık vahu! Neniç'i de Miha loviç'i de Allab kahretsin. Siıın vtiıünüzd simdi bir kaza vapaeagım. 8nst«r sunları M yo'. Muyo dediSi mnavindi ve bn ad Mustafı nın kısaltılmıs sekliydi. Sofnrun bu btklenrr dik sert cıkısı hemen etkisini göstermisti. G rültü elle tutnlur bir sekilde azalmıstı. Höli met reisiymiş gibi çurnrdan sisen Mnyo tıri benzeyen sözlerivle herkesi dö\eceknais s süzmektevdi. L'lur gibi birdenbire: Ben buradayken hu kadmı arabadan ki se indiremez! diye baftırdı. Bu sözleri iki üc sanıyelik bır sessizlik ledi. Bir delikanli vumruğunu tiavaja savu \e bir süre asır bir tas gibi olduğu ^erde I dı. Sonra o tarafa seyirten muavinden korkı dığını göstermek istivarmas gibi vumrukla ona çevirdi: Sus, sen sus baUalım! dive haykırdl. seytan Türk düsmanı. Mttslüman düsmanı seytan. Yaslı bir kadın gözlerl kin knsan delil lıya valvarmaya başladı: Btrak oglum. !Hüslüman«ian bırak f Atlahından bulsun daha ivı, Bak. ben al vasına geldim. Neler gordüra, ne küfürler tim. Ama sabrettim. ber seye kızmamayı Bj dim. Dünvada Türkierin dnstn valnız Alla Bunn bövle bil. gerisini ona bırak, Hadi oj otur verine, iyilik sende Ualsın. Bn sırada verinde sessiı sessıı otnraı nirleri her sanive biraz daha geren kav hiç ilgilenmiyormus gibi görunen genis oı ve tas gibi sert vüzlü bir adam kncafcında vi paketini oturmakta oldu&u tahta sıranı tüne bırakıp ağır afır ayağa kalktı. (Arkaı DİSİ BOND /S&lNT MAUOV Z ^ A T C T C OILLAKİU AÇAgtl I» BOYÜMDA 8İB TDftPlTO YAPVj ^Va .h AMA ' KOCA Bitt DOS/A BEM S\Z£ DURUMÜ Û U [ ? A eı andlaşmasıyle, galip devletlerden ıkı büyüğünü İngliız lerle Fransızların Türkler alcyhine olan isbirliğinı darbelemıs oldu Ingilizler. Fransızların Türkletle bövle bır andlasma ım zsladığmı, diplomatik kanallardan degıl. haber ajanslarından ögrendiler. Türkler aleyhinde sabıt fikir besleyen o zamanki 5rgıliz siyaset adamları nda, bu and lasnıa, soğuk bir dus tesinnı gösterdi 1921 Aralık ayı içerisinde müttefikleri Fransızlara sert notalar verdiler. Ingüiz soriışünü ve mutabakatmı alrradan yapılan bu andlasma dolayısivle Fransızları yerdiler. Notalarm birinde Ankara andlaşmasının ilerıde yapüacak andlarmalara tesir yapmamasını talep eftiler. Lord Gürzon, Fransar.'.n Londradaki elcisı Mösyö Dıış Oler'i yanına çağırarak kendı elivle sert bir nota vermiştı. Ingılizlerin yaptığı bu çıtaş'ara, Fransız Başvekılı Briyan gerekli karşıhğı verdi îngilizler, sıtemkâr notalarmı tekrarladılar. Hattâ, gizli teşkilât ile Fransa Parlamentosunda, kamu oyunöa, basımnda hükümeti hedet tutan çahşmalar bile yaptılar (7^ Tesirsiz kalan bu gayretler, 1SC1 Aralık ayında Fransız parlamentosunun güven oyu ile sindlnlmiş oldu. Ankara Andlaşmasınm da bahis konusu olduğu ve < U ğer olaylann da dahil bulunduğu güven oyu sırasmda buy'ik Fransız diplomatı Briyan gür sesı ıle Fransız hükumetinin aldığı kararlan savundu. Sonuç olaıak Brivan senatoda ll'e ka*şı 248, Mecliste 99'a karşı 450 oyla güven oyu sağladı Bu suretle Türk • Fransız dostluğj bir kere daha. Fransız Parlamen tosunda tescil edilmiş oldu. M T1FFANY JONES RAYAkUAU AZ UNUTLlyOCDUM <34»P SlR <U9 DEUCESİN6 SEX OOuJ0ÜTUN V C & SEM AKACAK Y ARI N : Ankara Andlaşmasırun uygulanmasında görcv alanlar GARTH (1) Orient et Occident No. S1821 Mars. (2) (La Passion de la Cilicie 19iata22) Not: Bu kîtap iki defa vayınlanmıştır. Eserin muharriri ile Pariste tanısmıştım. Kitabımn 3. baskısır.dit. mevcut hatâli kısımları düzelteceğinî so'iemişti. Ne var ki bunu vapamadan öldü. (3) O'Angora a tausanne 1924 Pans. (4> O sıralarda Paristeki <DEBA) gazetesi. Türklere iki vüı milyonluk savaş malzetnesi tcslim edildiğini ileri sürerek, Pranklen Buyvon ile General Guro'ya şiddetle çatmıştır tlgililer, bu yavına karşılık rermemişlerdir. (5) Vakit Gazetesi • 3 Kasım 1931 (6) Jurnal Doryan 12 Kasım lîl'l Belediye ve trafik ilgililerin dikkatine Kocamustaîapaşa istıkametınden gelen araçlar Cerrahpasa yolu ile Haseki Hastahanesi yanından Millet caddesine çıkmak zorundadır. Sabahları zaten sıkışıtt olan bu caddemn tralığı böylece Aksarayda kilitlenip kahr. Motor yıpranması, benzm sarfiyatı, tş zamam kaybı gıbı çeşitli yönlerden mılli servetin kavbma se bep olur. Kızılelma caddesının bitıminden Samatya caddesine kadar olan 200300 metrehk vol tstımlâk edilrruş fakat araçlann geçemıyeceğı şekilde bozuk olarak terkedilrmştir. Az bır masrafla bu vol yapıhrsa. Fındıkzade. Kocamustafapaşa ve Cerratıpa^a semtlerinden gelen araçlar Sısorta Hastahanesi önündeki geçiUen kolayca ve tercihan sahıl yoluna çıkabılırler. Böviece hern Millet radn<"'<in rjkü nafıfler. hem de zamandan kazarulmış Olur. tlgililenn dikkatını çekenm. N. X. Kartları sınavdan 15 gün sonra gönderildi Geçenlerde iki imtilıan yapıldı. Türkiye'nin dört koşesınden binlerce öğrenci bu imtihanlara girdiler. Bilindiği üzere imtihanlara kabul için giriş kartı almak zorunluluğu vardır Bu sözü edi. len kartlar «Adaylara vaktinde sönderilir» dive verilen bro^iirde gösterılmiştir. Sağolsunlsr. kartları ancak imtihan gününden onbeş gün sonrn gönderdiler Bütün bunları yaparlarken. gazetelerde de okuduğur.iuz üzerç yalnız bizleri düşündüklerini bil dirdiler. HASAN ALAKOÇ Seyyar satıcıl ceza verilîy Gazetemzin 19('9/1971 nüshasında yavınlanan «ü yasakları ve uygulam başlıkh yazı ilgililer tar ineelenmistır. Belediye Zabıta Müdüı kıplerınre cadde sokak danlardn faalıyet göste raîarı tssal eden seyyaı lara mârj olunmakîa vı rında c?;aî ışlem uygu :adır.» RAUF OKA* Belediye Basr ve Turlzm Mi (1) Pariste bulunduğum da. Türk dostluğu ile lıulan Rlod Farer'in cıkartılan evrakindan mim satin almı«. nllarşölıret satış.a hir kıs