Katalog

&4BİFE DÖET S Ocak 1969 P4YANO ve PARTICMK yetivıcs islmto R de «1 pırmagı blrdrn tuşlaja bsrtımak!* tyl müıik \ennek Klı;«Mnıı ou pannağı ntm1»; ktjHkMertyto «heak ıçınde oycatmamı grrtkir Bn partl k«fnı«•jlt 4e, temel gorcvtae sıkı sıkıva tanbaMİı; ba fflmla fcrrnlsd* dBhr atenlan da «"îUmelidir Ba mımtA» Mr<«fc •»katerta • « >• IBUUeHytt, ftüttln alanlardaki Işteri c!rıtıeliMi Dijprlfrnm «onuolatak yainızea bırkaç sorıma dıkkallrrunızı çevırraemeltyi*. Mr sonnr vana panauıiınırı »na basıp, bıınıı bir metoâ »rtijHntMHyız. Hazıları piyano»u İTİ. ba?ıları kotu çalas¥• ttrtttlk'crl atctodtler a m n d ı hCvuk farfc varrfır. Ptrti ke•jreleıl ptyaiM çalmayı lyi ogrCTımelidırteT flO'Yfl flİLDR nuşmak fırsatını bulduk . Esld Mılh Kgitım Bakamna kızıyorlaı^ dı hepsı Adi adam diyorlardı.. Rualav ra »atılmış, Revızvonist!.. Oradan bize bır suru kıtap getirıp tercüme ettirdi, yüksek ucretlerle.. halkm ahlâkını boztnak istedi... Hep bunlar Liu Sao Çı'nin baçı altından çıkıvordu.™ Kım mesela 7 Şolohof.. tam bir burjnva propagandacısı! Maskesı var ama asli bu!.. Yasak ettik kitaplannın okunmssını!.. Pekı Maksım Gorka, Puşkln.. v« dıger Rus eserlerı Hepsinin veniden gozden geçirilmesi lâzım!» Onların arasında da burjuva havatının propagandasını vapanlan var.. Hepsıni tasfıye edıvoruz... Ya Dostoyevskı ye ne derslniz' Onu da beğenmivoruz... Çok gerilrrde kalmıs bır vazar. Hem biz artık sadece, prenslerin, a#aların, kıralların, zengınlerın havatını anlatan yazarlar ıstrmivoruz' Tazarlar, avdınlar. sanatçilar köTİuyu, ışçivi ve askeri dile (tetiren. onların Kerçeklennı anlatan eserler vermehdirler'.. La Bohem Traiıata, Batterflv gıbı operalan da oynamıyor musunuz artık 1 Gerici bepsi... Burjuva eserleri ««yretmekten de artık ho$lanmıyoruz . Bevaz Saçlı Kız hep»inden daha guzel, daha canlı değıl mi?. Okuma zevkınızi nasıl gıderl yorsunuz'' Yeterlı vazarlannıı var m ı ' Bos zamanlannızda n s olrursunuz'' Mao Çe Tang'un eserlerinü Başka"1 Marks'ı... Lenini!.. Sun Yat Sen operasından çıkarken, yağmur hafıf hafif çısehyordu Ihtıyatlı davranan Çinlıler. yanlanna aldıklan şemsıyolerını açmışlardı hemen BPT ÎSlanmamak içın, kapıda bekleyen otobüse doğru koşarken dört bır tarafa verleştirilen hoparlörlerden «Doğu Kızıldır» sarkısını »oyleyen korormn sesi gehyordu.. Kafam; Beyas Saçlı Kıg, Dostovevskı Şolohof Travıata ve ama dığer gunlerden çok farkll yorgun otehme donuyordum' KAO ç* rxma YALNIZ MAO 4 27 âkf renk aaker elblsesl g+y«n gene ktt, bUetlerimiıin nunaralanna dikkaUe baköktan •onra, onumüze dnserek, dordtincü nrada olan yerimiza dofre yürudu yavaş yavaş Muthıs bır kalabahk vardı Henuz kunse oturmamıştı koltuklara. Balkon, yan boşluklar, her yer üklun tıkJrm msanlarla doluydu Kırmızı yıldızlı kasketl«nyle Kızıl Ordunun askerlerı, nçüer •• fenç oğrencıler teşkıl edıyordu •eyırellerın çoguniuğunu Sun Yat Sen Operası'nın geniı salonuvdu burası Ve aşağı yukan 3000 kısı vardı su anda perdenin açılmasım beklıven Guçlukle koltuklanmız* oturduktan bırkaç dakıka sonra, hoparlorden gelen «Doğu Kızıldır> şarkı sı hepımızı tekrar ayağa kaldırdı Butun seyırcıler, gırtlaklannın gucu yettığı kadar bağırıyor. ve avuçlanıu patlaürcaima el çırpıyorlardı Doğn Kmldır parlattr günefl Mao Ço Tnnf fetinnistir Çin'e knvretl Odur tauanlann merot olmanns calısan Odur tnunlann kurtaneın Yepyeni bir Çhı yaratıyor o, Âşıktır innnlara Başkan Mao . HI Sokmklarda Lin Şao Çl alcyhinde her fttn nttmayişler vardı Bu sırada, nazlı gelının duvağı gıbı, ağır ağır kırmızı perde açıldı Arkada sahnenın buyukluğunde Mao Çe Tung'un gulen kocaman bır resmı seyırcılere bakıvordu önde 7080 kışılık bır sanatçı kadrosu oyun elbıselenyle hem şarkı sovluvor, hem ellennı vurarak tempo tutuyorlardı Doğu Kızıldır şarkısı bıttı ama, tekrar başladı Uç defa arka arkaya hep beraber soylendı Ve sonra uzerıne bır kılıt astılar. Mao Cu Si, ven ven sut Mao Cu Şi, ven ven sny Çok yaşa Mao, müyon yıl yaıa . BlftkletU, j»ya nünjayişçUer kılometrelerce yol rünıyorlardı... gerek opera ve kltaplar hangisl olursa olsun, şayet Burjuva ııkırlerını taşıyor, Burjuvu hayatmı anlatıyorsa, tufeksız duşman kabul edıhjordu hepsı' Bırıncı perde ıle ücınci perde arası sıgara ıçmek üzere kondora çıkmıştık Bu sırada tanıştığım bır tıyatro sanatçısı yumruklarını sıkarak, • 4rtık, dedı.. Kapıtalistlerın, revnzyonıstlerin ovunlarını oynamiTonız . Dıtılâli devam ettırmek için, yeni cserlerl teşıık edijoruz. 3 yıl önce Batıdan bazı fılmler, oyunlar gelıjordu Çıne . Ama hıçbır zaman ahlâki değildi bunlar.. Ve insanların sıyasi şuurlannı olgnnlaştırınıvordu. Simdi artık seyirciler sahnede kendi havatlannı buluvorlar ..» Sonradan ofrendığlme göre, Pekin de ve Şanghav da büytık opera binalan. opera gruplan vardı Bunlar zaman zaman Çin' in diğer şehırlerını dolaşıp temsıller venyorlardı Bır ilgınç nokta da çu Opera muzığıni bıldığımız büyük or kestralar çalmıyordu.. Sahnenin sağ tarafında genl9 aralıklı kafesıe aynlmış bır yer vardı Oradakı ozel Çın enstruraanlanndan değlsik bır muziğın insanı büyuleyen ıesı yayıhyordu salona Bıldığimız; sopranolar, tenorlar, bas'lar, barıtonlar da yoktu operada... Yansı muzıkü, yansı konuşmalı «Polıtık operet» demek daha doğruydu bunlara'.. oprak ağalan. fabnka sahıpleri halka ezıyet eden, koylüvoi somüren kotü insanlar ıstırap çeken yoksullann hayatı oynanıyordu artık sahnede. Mesela cBeyaz saçlı kız» balesi vıne bunlardan bıriydl Ve buyuk ün kazanmıştı Çin'in her koşesınde . Aganın tasallutundan kaçan fakır bir köylü kazın hıkayesini halk ayağa kaltap alkışiarla karşıhyordu Memnunlyetın sebebi, ağanm kotnünıstler terafmdan öldurulmesıydl.. Okullarda küçuk çocaklar Mao ve ihttlâl BarkıUn söyluyorlardı sadeoe! Bond MODESTY BLA1SE mF^J K uîtur ıhtılâlmden sonra yazılan, bestelenen bır oyundu seyrettığımız Olay Şanghay Lunanı nda geçıvordu Genç ışçıler bır vapura pınnç çuvallaruıı taşıjorlardı Bunlar butun dost ulkelere ihraç edıhvordu Î GortH Bır ara mudur elındekı bardağı kırdı ve cam parçalan yere saç'ldı Zaten dalgacıvdı. eskı kuçuk, burguva zıhnıyetını temsıl edıvordu bu adam Komunıst rejımden hıç memnun değıldı Oğlunu da kendısı gıbı yetıştırıvordu evınde Genç bır ışçı vardı bunalım geçıren Lıseyı bıtırmıatı, unıversıteve gıtmek ıstıyordu Dıledığmi yapamamanın kızgınlığı ıçınde çalısırken, çuval omuzundan yere dua hı Ve pırmçler dağıldı etrafa' . Cam kırıklarıyla kanştı Genç ışçı kımseye gostermeden suratle topladı bunları ve farkına varmadan tekrar çuvala doldurdu ağzını kapatıp vapurun ambarına goturdu. Sonra oradan geçen Komunıst Partısı Sekreterı kadın ıle, dığer 15çıler durumu farkettıler Evet, cam kırıkları pınnç tanelerıyle karışmış ve bır çuvala konmuştu ama, hangı çuvala, ve kun yapmıştı bu Butun ışçıler galeyana geldıler.. Suçluvu ve ondan once, çuvalı arama>a başladılar Cam kırıkları, dost ulkelerde bırçok ınsanı öldurebılırdı 1 Sonra, Çın'm itıban zede'enirdı dışarda Bır daha ıhracat yapamazdı Kıvamet kopuyordu lımanda .. ışçiler bu kotuluğun sahıbıni bulup, parçalamak ıstıyorlardı . amma Komıte Başkanı Mao Çe Tung'un sozlerını tekrarlayarak. sabır ve ıtıdâl tavsıye edıyordu onlara Öte yandan, hatâ yapan ışçı olup bıtenlerden habersız Komunıst Partısı Sekreten kadına gıttı ve lıman cuzdanını bırakarak B«n dedt, 12 yıl okadnm bnrada, ifcilik yapmak Irtemlyonım artık Kaptan olacağım, uzak filkelere gideceğun Kad n cev ap verdf ona' Pekı o halde kım yapacak bn işı' Sen >apma, o'ekı yapmasın .. Işler nasıl vuruvecek 7 Genç dırendı Kim raparsa yapsm' Herhalde biri çıkar lımanda çalısacak! . Ben okamak, kaptan olmak lstiyorum Ama, herke» dıledığı işi yapmava kalkarsa Çın Vatanunız nasıl kurtulur' Lıman iççılerı de tahsıllı olacak Herkes 12 yıl okuyacak kı, ıhtılâlımız muvaffak olsun Dunya ıhtıîalmi bafarabılelım' îstedığın meslegı seçmek, kuçuk burjuvalann fikirleridır. Masa batfinda oturmakla olmaz ıhtılâl» Kol ıjçıhğı yapmak lâzımdır Başkan Mao, bızden bunu iıtıyor Genç ıjçı butun insanlara rağmen kabul etmedı. bu fıkırien ve lıman cuzdanını bırakıp ayrıldı ora dan Bu sırada, olan bıtenleri, 80 yaşında beyaz «akalh emeklL bir liman ısçısı ızlıyordu Adamın ıçı burkuldu konuîulanlan ışıtınce, kaptan olmak ısteyen gencı buldu Ve ona eski gunlerm korulugunü, Çin mılleünın mutlaka daha ılerıye goturulmesmı acı hâtıralanyla bırlıkte anlattı Genç yavat yavaf öğrendl gerçeklerı ve emekh ışçıyle, partı sekreterl kaduıın doğru yolu go«termeslyle liman cuzdanını gerı aldı Camla karıyık pırinç çuvalı tam gemi kalkmak uzereyken onun jardımıyla bulundu . Ve kapandı perde . Y A RI N: Operadan çıktıktan sonm Çla11 gençlerle bir süre oturup ko 3 defa satılan köle kadm anlatıyor!. 31 Hıylebazhk sokmez, oyun hiylesız olmalı Çelmeleyıp yıkmak hlç bir vakit dogru degjl. Evı dedın. Adıl, yahu, çıkar ceketinl 1 Bunlardan yuz bulup yureklenmlştl Adll, eeketınl çıkarmaya davranıyordu îbrahım de Köpek Hasan ın yanına yakın durmuş, birbırine çok bitısılc boncuk gözlertyle, ona bakıyordu Bır daha var mısın? Adll bavağı dayılandı. YuzUnUn iersemlemlş durumu hızla yok olup, ona bir kabadayıhk, yıgıtUk geldı Gozünu açar da kol bacak kaptırmazsa, yerdı pıs Kızılbaş 1 ftl koluvla belmden bır kavrayıp sıksın, canını bıle alırdı. Ama îbrahım domuzu: Yokum1 dedı. Yokum demek ne demek? Şu demek ki, yenılen peiıhran güreşe doymaz oğlum. Anam benı bir kere dogurdu. Ayı Abdüllâtıf ekledl. Ve de Kadır gecesl, desene! Hem onu tutanlardan, hem ^e Alevlliğlnden doîavı ona en çok tatalanlardan blnsıydl. Yenıden para kovun varjn' Işın kıvamına gelmesını bekleven tbrahım meydan oku>ordu. Duyuldu, he mı? Çıksın, gelsın paralar! Kımsede para yoktu kı Vardı bır kenarda kalmıjtı ya, onunla ogleyın çorek alınıp, kete alınıp kan n doyurulacak. Adıl'ın ıse, Ibrahım'ın «ırtını yer» vurabıleceğı hıç bellı olmayan, belırsız bır |ey. «Yarına paralı, hay ha>, bız bu ıjte varız. Şımdıkı parasız olsun» dıye tutturdular. Hem de kumazlık gosterıyor, bır ıyıce gorup anlamak ıstıyorlardı. Bunun uzeruıedır, tbrahim el vurup el çırpmakla, kendı govdesı çevresuıde foyl» bır donendı. Ah askına hay hak. Degtur, açüın, bıze meydan verm, destur' Gelgelelun, ne oldu bıttıyse, ne dusunduysc, Adıl çıkaracak olduğu ceketı yenıden sırtına geçırıp, ağırdan, >avastan alırken hızlanıp, savusup uzaklapnısü oradan tjte o gunden lonraydı adının cLâpacı Âd<l» kaliîi Boyle dıyen kuçuklerı helâ arabğına, bahçe kosesıne, merdıven altına kıstınp, bılekleruıı bukup, kollannı burup, acıyla kıvrandıklarını gorup, tovbe ettırmekten gerı kalmıyorduysa da, artık sınıftakı kızlarm yuzlerıne bakamaz olmujtu. I A sınıfında 5 kız vardı, 5 thurı» Alay Komutanının kızı Dışlek Emel'dı bın, bın yuvarlak, buyuk gozlerı kıme değse, onu elektnk akımı gıbi ç«rpan Ba>an Melâhat'tı, bın tatlı sesınm ozellığı ve guzellığı muzık dersınde okuduğu sarkıyla ortaya çıkan Kor Nazmıye, bırı pohs memuru babacan Yajaı Efendının kızı Değnek Yajar, (Ona »onılurdu: «Kız babanın adı Yasar, ya sen neye Yafar'sm?» Anlatırdı «Benden once dort kardeıım olmu?, hep ölmus, o •*bepten >) Bın de Çorum a yeni gelmif Jandarma Komutanmın kızı Pamuk Naıme ıdı. Melahat'm çapkm bakı;ları adanun akluu bajından çekıp alırken, Nalme'ye parmağı değenin parmagı etme gomulurdu Öylesıne yumujacık ve olgun. Sınıfta, her bırıne yakıjır yakısmaz adlar takılan, takılana kadar uğrajüan, yaıları 12 ile 19 arası 3035 kadar erkek Sğrend vardı. En bajt», geçen yıJ demırleyenler 24 Ayı Abduliatif dialvri altın kaplama T» seai hı; nezle gormemia 98 Osuruk Mlktat palto giym«, aofuk havalarda mıntan için» gazet* kâğıtlan lanp gelir •• çok yellenır 101 Kıvnak Hüjeyın, ya da tadece Kıynak Ben, helâya gıdıyonıın'» deyince, nıçuı gittıgi bılinir, zu la*md* clgaram gizlenır, herkesin eğlencesi, maıka ran. Oflesen yıkılır, 127 San Orhan'ın haj »damı •oytann, " " * f T W . bap Orhan'dan |eçiııir. • 105 Knübaı tbrahim Üç adh Cemll; Alyanak Cemıl Sağır CemlL Ka Tıffany Jones r y/2Mi DCCT lubela Cemıl yalnız yabancılara, çalışkaniara, îstanbul'dan gelmelere guleryuz gosterır H 5 Cafer sınıfm sondan bırıncısı, havanda su doğuşcusu, Abdullâtıf tahtaya kocaman bır «H5 Cafer» yazdı, «Oku Cafer'» dedı, Cafer kendi adını bir solukta okudu «Habes Cafer'». G 5 Recep H 5 Cafer'ın hınk dejıcisl. 128 San Orhan sınıfta kazara kalmıs. Samsundan gelmıs. Avukat Samî Beyın oğlu, kızlarla kaynatmak ıkıbuçuğuna tavla oynamak derdı gucü 149 Uzun Necmı Merzıfon'dan gelmıs, yenılerden sayılır. Sonra. buyukten kuçuğe, arka nralardan ön sıralara doğru yenıler vardı: Dede Rahmı, 131 Saır Fıkret, Lâpacı Adıl, Topal Dânış, Kopek Hasan (durmadan bumu terler, sıler, başedemezdı), Çupçu Mustafa Okı ders arası Mustafa nerde"" Kâğıt sepetınm başında), Softa Hay n, Molla Emın, Imamın oğlu (Mustafa), Yâsm oğlu Tahsm, Vampır Husnu, 129 Ayı Galıp (Abdullâtıf mkıyle her ne kadar karışıyorduvsa da o bu adı tâ ılkokuldan geürmıştı), Espıyon Şınası, 127 Kara Osman, Sılık Omer ve daha sonra oburlerı. ethye sutluye karışmayanlar, ad takılma>a bıle değmez, ha varmıs, ha vokmuş sayılanlar. Ayrıca, kuçük uçer beşer kışılık takımlara aynl mıştı sınıf Geldıklen okullara bıldıHerı ve begen dıklen derslere babalarının ışlerme, yaşlarma ve başlanna gore, oğrencıler kendı ara'aıında bırieşır, bozuşur, kopar ve ayrılırlardı. Dıjelım goktejı Tanrı ınse, Molla Emın, Sofva Havrı tmam oğlu Mustafa ve Yasın oglu Tahsm avrılmazlardı b'rbırlenncten Softa Hayrı'yı kenefm kapısında goren b.lmeh kı, ıçerde Molla Emm vardır ve Molla Emın zembıunı çozmuş açmış, ıspanaklı boreğını, baz'amasını peşkıre vaymış. daha ona el surmemısse goren anla mah kı, SofU Ha>rfjn. tmam oğlu Mustafa'vı, Yâsuı oğlu Tahs.n'ı beklemektedır Mustafa nm babası Ulu Camınm Imamıvsa. Molla Envn'm babası meyzıni, Tahsının babası olu yıkayıcısı, Softa Emınm babası kavvumdur Bırmi pataklavan, dordunu karşısında bulur Ayr'ca, sınıfta, Ay: Abdullâ'ıf, Kızılbaş îbrahım, Saır Fıkret Parlâk Celâl gıbı yalnızlar arkadaşsızlar da \ardı Parlak Celâl'm yalmzlığınm bırazı k"ndını beğenmışhğındense, bırazı mum <nb. utulu pantolanmla kolalı gonıleklennden gelırdı O, Cımnastık Hoca'ü Husevın Avnı Be5^n kim:nde uzun eşek kıminde bırdır bır oynatnğı derslere kan'mazdı raporluvdu Çorum bağlarının hıç değJse onda ıkısı babasınındır, derlerdı Af' o n jutmuş gibi kendinden geç^k soluk benızh, bura karşıhk toplu. yuvarlak yuzlu goz kapakları her ?anısn van ortulu dolaşır Husnu de bu yaln ziardan bınydı Muzık dersmden sonrakı resım dersme hazırhk İçın Değnek Yaşar kalkmış, çop sepetinin başına gıtmiş, kalem açıyordu Kor cılet elmden ksydı nasılsa, sol elının ısaret parmafım kestı. Ancık derın kestı «Hanı pamuk nerde? Kız en iyısi tütün bas+ır » derken uvur ^anılan Husnü'nün sıradan ok gıbı fırladıgı. kızm parrrağma yapısrığı akan kanı önce yalavıp kan çı^an y e n ağana aldığı, aç çocugun raerae emışı gibı îştahla emdjğl göruldü Değnek Yaşar, «Bırak be'» der çekecek olur, • zamana kadar vampırlıgi bılınemeven > Vampir Husnü, «Bırsk kan boşa akmasın » der emerdı Birkaçı kostular, araya gırdıler «Ulan bırak mansız' Bu kadar somurmek nejmıs kızda kan Kalmadı » dedıler Salıvermesl için sırtına yuzüne, ağzına vuruyorlardj Bu yalacdır! Değnek Yaşar m bolca kanı vardı. Vardı kl, hepsi yUzünde toplanmıştı Al basmı? tı bütün yüzünü. Pamuk koşturulup tenturdı>ot yetişttrilip, terteml* olmuş fideta vunmuş yıkanmı$ varasına bastmhrken. onun, eğilmış de bu ışIs uğraşır Uç, dört baş üzerırden, sırasına geçip kttlçe gîbl yığllan HUsntl'ye gizli kaçamsk bır b*kı«ı v»rdı. Borçlu ama tabansız, mutlu ama dllsiz Mr bakıs kl, hey Allah' (Arkası var) M a llcoçoğl u konu ve resim: AYHAN BAŞO6LU | BUDIN KOPRUSÜ ufün arbk Çinin her yerinde konulan buna benzeyen ıhhlal operalan, ihülil haberleri, ihtıJâlı an!atan tıyatro •aerleri oynanıyordu «Tufeksız duyman. en az tüfeklı duşman kadar onemlıdir Burjuva fıkırler, tufeksız duçmanlardır I Kültür îhüllli, onlan ezmek Içtodır • Başkın Mao »OylUyordu burutv n~ Sanftt aaerlerl, gerak üy»tro. B