Katalog

27 Mart 1937 CUMHITRİYET HiKAY E S K I L E V H A ) BAHAR GELDI Bak, göründü ilkbahar, Şu martta geçti hele!.. Derken, daha günler var, Etti bu yıl acele!.. 2 Kış utanıp kaçıyor,, Kuşlar dalda uçuyor!.. Bütün güller açıyor!.. Dağda, kırda rast gele!.. 3 Toprakta papatya ak, Ağaçta mordur leylâk!.. Baktıkça bilmez doymak tnsan kırmızı güle!.. 4 Dallar veriyor filiz, Isınıyor yer, deniz!.. Kalmıyacak çimensiz Bir karış toprak bile!.. 5 Bahçede kalacağız, Oyuna dalacağız!.. Fakat biz alacağız Şimdi kitabı ele!.. 6 Oyun olur bize hak, Vaktinde çalışırsak!.. Yazın eğlertce yasak Çalışmıyan tenbele!.. N. R. ı C ya garibeleri J [meraklı şeylerj Keşfe bakın! Meksika, malum ya, cinayetler ve ihtilâlller memleketü. Son zamanlarda orada zehirleme usulile adam öldürme tarzı pek almış yürümüş. Bunun için doktor Nemo isminde biri ortaya çıkmış, bir yemeğin, bir içkinin zehirli olup olmadığını o anda meydana veren bir alet keşfetmiş olduğunu bildirmiş. Meksika gazetelerinin yazdıklarına öre, bu alet bir kalem sapı, bir derece şeklindedir. Yemeklere ve içkilere ba tırılmca eğer bunlar zehirli ise içindeki kırmızı madde de derhal mavi olmaktadır. Fakat dünya âlimleri bu işe pek inanmamışlar, yapılan tecrübeler de pek müsbet netice vermemiş! Doktor Nemo da ümid ettiği servete kavuşamamış! tıracak.. Halbuki Celile hala, ihtiyar olduğu için hava cereyanlarından müthiş müteessir olurdu. Onım için muhakkak orayı tıkamak lâzımdı. Zavallı Pakize halasının kendisine darılmamış olmasına rağmen vaziyetin fe ciliğini düşünerek ağlamağa başlamıştı. Fakat Bayan Celile: Ağlama kızım, diye onu teselli ediyor, mahsus yapmadm ya, diyordu, dur bakayım, aklıma bu işin kolayını bulacak bir çare geldi. Hem kınk yer tıkanacak, hem de cebimizden para çıkmıyacak! Paşadan kalma o eski levhayı buraya koruz, zannederim ki tam gelecek.. Vakıâ ortalık biraz karanhk olacak amma, asıl mesele bence soğuktan korun mak. Aydınhğı öbür camlardan da kâfi miktarda alabiliriz. Pakize hemen gitti, levhayı yerinden çıkardı. Müşkülâtla kırılan camm yerine takabildi. „ ..,.,,, ,„.„ * * * Küçük kız hergün gözü pencreye çarptıkça yaptığı dikkatsizliği hatırlıyarak müteessir oluyor. Gündeliklerinden para birıktirip camı yaptırmağa ahdediyordu. Bu fakir ailenin yaşamakta olduğu hayat daha ne zamana kadar böyle sürüp gidecekti. Onu ne kimse, ne de kendileri bilmıyorlardı. Fakat bir gün fevkalâde bir hâdise cereyan etti. Ustü başı tertemiz yaslı iki bay Celile halanm penceresi önünde durmuşlar, yazılı yüzü sokağa çevrilmiş eski levhayı rak saklamnış ve eski Arab harflerile ya dikkatle muayene ediyorlardı. Baktılar, zılmrç «Men sabere zafere» levhası teşkil baktılar, ölçtüler, biçtiler, gözlüklerile edıyordu. Obür eşya, aynalı dolablar, ve ceblerinden çıkardıklan pertavsızlarla koltuklar, kanapeler, halılar, tablolar tetkik ettiler. Nihayet dayanamadılar. yoksuzluktan hep birer birer satılmıştı. Kapıyı çalıp içeri girdiler. Pakize mektebe gidince Celile hala Ziyaretçilerden biri Celile halaya: örgüye oturur, o döniinciye kadar mut Bayan, dedi, şu penceredeki levhalaka tek bir kazak veya eteklik örerdi. yı bize satmak ister misiniz? Küçük kız mektebden gelince ikisi de sıihtiyar kadın adamları alay ediyorlar vanırlar, evi silip, süpürürler, akşama yizannetti. Çünkü bu eski levha kaç para yecekleri bir kab yemeği pişirirlerdi. edecekti. Fakat lâtifelerini nereye kadar Hoş Pakize henüz on iki on üç yaşla gö'türeceklennı anhyabılmek için: nnda olmasma rağmen gene ihtiyar ha Bu bir aile yadigândır efendim, laya fazla iş bırakmaz, cıvıl crvıl öterek: dedi, siz ne verirseniz makbulümdür! Hala dur, bulaşıkları ben yıkaya O halde, meselâ on lira! yım, hala dur, patatesleri ben soyayım! Celile hala bu levhanın bir lira bile eDiye haykırırdı. deceğini tahmin etmediği için: O gün, Pakize evde büyük temizlik Rica ederim, diye cevab verdi, a yapmağa kalkışmıştı. Dolab saatini ye lay etmeyiniz, ben bir ihtiyar kadınım rinden oynatmış, masalan, iskemleleri başka işiniz yok mu? kaldırmış, yeri siliyor, camlan temizli Ziyaretçiler bunu tersine anladılar. yordu. Tavan süpürgesile örümcekleri a Yirmi beş liraya da diyeceğiniz Iırken, nasıl oldu bılmem, elınden bir kayok ya! za çıktı. Siipürgenin sapı pencere camlaCelile hala zeki bir kadındı. O zaman rından bırıni paramparça etti. işin farkına vardı. Bütçesi zaten dar olan bu fakir aile Hayır, dedi, beş yüz liradan aşaiçin çok ehemmiyetli bir kaza.. Şimdi o ğı olmaz! na kim otuz kırk kuruş verip te cam takİki bay elli, yüz, iki yüz, üç yüz, dört yüz verirken beş yüze kadar çıktılar. Beş tane yüzlük banknotu derhal saydılar, levhayı da yerinden çıkararak alıp gitti ler. * * * Topkapınm ilerisindeki mahallelerden birinde çok eskiden kalma ahşab bir evde oturuyorlardı. Celile hala örgü örerek kazandığı paraya kocasından kalma maaşını katarak güçlükle geçiniyor, fakat buna rağmen yeğeni Pakizeyi okutmaktan geri kalmıyordu. O fakirane evceğizin tabiî eşyası da fakirane idi: Bir dolab, birkaç iskemle, bir masa, bir de yatak.. İhtiyar kadınla, yeğeni geceleri o tek yatakta yatıyorlardı. Eğer tabir yerinde sayılırsa bu evin lüks eşyasmı bir dolab saatile, konak dağılırken paşadan yadigâr ola Kırmızı derililerin telefonu İnsanlar, bugünkü medeniyet vasıtalarmı ve keşifleri evvelâ hayal şeklinde onları zihinlerinde büyüttükten sonra hakikat haline sokabilmişlerdir. Meselâ, telefonu ele alalun. Beşerî cemiyetler iptidaî devirlerinde bile u/aktan birbirlerile konuşma hevesine düşmüş, bunun için ilk olarak ateş işaret kulelerini vücude getirmiştir. Tabiî bu muhabere geceleri kabil olabileceği için, gündüz de dumandan istifade etmiştir. emilerde kullanılan bayrak muhabeBunları sakın çocuk zannetmeyin. Avrupa sirklerinde numaralar ya resi ve helyosta konuşmalan hep o esaKaradağ Bugün dostumuz Yugoslavyanm ara pan karıkoca iki cücedir. Boylarına bakın köpeğinkinden biraz yüksek sm tekâmülünden ileri gelmiştir. Çok şükür, bugün telsiztelgraf ve tezisinden sayılan Karadağ, eskiden bize lefon var.. Dünyanın her tarafile en kıtâbi bir Prenslikti. Memleket baştan c Şubat ve Mart Bulmacası başa gayet sarp ve çetin siyah kayalardan müteşekkil olduğu için oraya (Karadağ Montenegro) ismi verilmiştir. İlk ahalisi arazinin ekilmesi müşkül olduğu için çobanhk ve eşkiyalıktan başka bir şey yapamamışlar, bunun neticesi halkı kavgacı ve muharib olarak yetişmiştir. Harice karşı muharebe etmedikleri zaman Arabistanda ve Yemende olduğu gibi kabileler birbirlerile mücadele ederlerdi. Aileler arasmda intikam ve kan davası gütmek bir şeref sayılırdı. Karadağhların ekseri erkekleri şimdi bile silâh ve askerlik işlerinden maadasını pek yüksek bir meşguliyet saymazlar. Tarla hizmetlerini ve saireyi hep kadınlarına gördürürler ve hâlâ Çetine ve sair kasabalann sokaklarında kadın erkek hepsi mutlaka silâhlı olarak gezerler. Şu gördüğünüz yer bir sergi binasıdır. Farzedin ki otomobilin kapısı açılıyor ve içinden siz iniyorsunuz. Bu sergide görmediği nL, geçmediğiniz hiçbir oda ve salon kalmıyacaktır. Yalnız şu şartla ki her yerden ancak bir deia gececek, ora ya bir kere daha dönmiyecekisiniz. Bu yolu yukarıki resmin üstünde kırmızı kalemle çizip gösteriniz! Bu bilmeceyi doğru çözenlerden birinciye 5, ikinciye 2, uçüncüye 1 lira mükâfat verile cek ve diğer 100 kişiye münasib hediyeler dağıtılacak tır. Cevabların martın sonuncu günü ne kadar «Cumhuriyet Çocuk Sahifesi» adresine gönderilmesi lâzımdır. Geç kalanlar hediye alamazlar. Bilmeceyi Zaten niyeti yokmuş! Bay muallim, bugün bana öğleden sonra müsaade edeceksiniz. Annem evde büyük temizlik yapacak.. Kendisine yardım edeceğim. Olmaz kızım, derslerin en mühim yerlerine geldik. Teşekkür ederim bay muallim, zaten benim de pek niyetim yoktu. Annemin sözü yerine gelsin diye sizden izin istedim. Bilmeceyi çözenler sa bir zamanda konuşabiliyoruz. İyi amma, her türlü insan kütleleri henüz bunlardan faydalanamıyor. Nitekim, Amazon nehrinin yüksek kısımlarında o turan kırmızı derililerin bizimkilerden büsbütün başka bir telefonları vardır. Buna Kambarison diyorlar. Bunu yapmak için iki uzaklık arasındaki toprak boru gibi kazılmakta, bu borunun nihayet bulduğu deliklerden birine darbuka veya dümbelek tarzında bir deri gerilmektedir. Tokmokla bunun üzerine vurulunca ses, öbür tarafta aksetmekdoğru çözenlerden bize fotoğraf gön tedir. Kısa, uzun, tek veya birçok darderenlerin resimleri de mükâfat kaza beler telgraf işaretleri tarzındaki esasları dillerindeki kelimelere mukabil anıp kazanmadıklarma bakılmaksızın lan kırmızı derililer epeyce uzakta olangazeteye basılır. larla bu suretle konuşabilmektedirler. Lâkin dikkat etmiş olacağmız veçhile bu yalnız bir taraftan öbür tarafa sesi götürebileceği için öbür taraftan ses almak istenilirse ikinci bir hatta ihtiyaç görülmektedir. Kiminle evlenecek? İki küçük kız aralarında konuşuyorlar: Büyüdüğüm zaman evleneceğim adamm vaziyetinden emin olmak isterim. Bu, ya bir mühendis, ya bir doktor olmalı! Ben vaziyeti daha emin birile evleneceğim. Doktor ve mühendisten daha iyisini mi bulacaksın? Zannederim, küçüklüğündenberi bir «İş kumbarası» na sahib bir genc! Partisi başkanı Hulusi kızı Vedia. 11 Değirmendere ilkmektebi 114 Mehmed. 12 Bursa Çekirge Hüdavendigâr caddesi 39 numarada Armağan. 13 Harput ilk okul Selman. 4 Kırklareli orta okul 391 Orhan 14 Kocamustafapaşa 28 inci ilk okul Görk. 318 Sevim. 5 Afyon İsmetpaşa okulu 326 Azize 15 îstanbul Sarıyer 14 üncü ilk oAydıner. kul 209 Hayrünnisa. 6 Osmaniye İkmal okulu 83 Ahmed 16 Adana erkek lisesi 223 Sadi Ergeç. Soykan. 7 İzmir İnönü ilk okulu 90 Müberra 17 Samatya Kocamustafapaşa ma8 Bandırma hususî orta okul 90 hallesi Ağackakan sokağı 14 numarada Kemal Ozak. 9 Salihli manifaturacı Hacı îsmail Hayret. 18 Nişantaşı Işık lisesi 447 İlham torunu Kemal Ural. Türkel. 10 Hadımköy Cumhuriyet Halk 50 lira mükâfatlı Büyük müsabaka «Çocuk haftası» şerefine Nisan bulmacası Birinciye 10 Lira tkinciye 7,5 » Uçüncüye 5 » Dördüncüye 2,5 » Diğer yüz kişiye münasib hediyeler. Şimdiden hazırlanınız! 25 liralık para ve 25 liralık esya mükâfatı Celile hala hem şaskm, hem sevinc i çinde.. Pakize mektebden gelince ona vereceği müjdeyi düşünüyord, küçük kıBilmeceyi doğru çözenlerden bize fozm dalgınhğı yüzünden kırdığı camın tetoğraf gönderenlerin resimlerini derce sadüfen baslarına böyle bir devlet kuşu devam ediyoruz. Fakat burada resmi konmasına sebebiyet vermesine hayret eçıkmak mutlaka hediye kazanmış oldiyor.. maklığa delâlet etmez. Mükâfat kazaİki meraklı ise keşfettikleri bu kıymetnanların isimleri her ay neşrolunan büli ve antika levhayı ele geçirmekten memyük listeye yazılır. Soldan sağa sıra ile: nun ve mes'ud, durdurttukları taksiye bi1 Bursa lisesi 568 Turan Anburnu. Babacığım, malum ya, sen hiç 2 Bahkesir Ali Sünusi okulu 48 nerken konuşuyorlar: acıtmadan diş çekmekle meş Yılmaz. Birader, beş yüze hani kelepir! hursun... Kuzum ne olur, daya 3 Adapazarı Karaosman ilk okulu Tabiî Yesarinin bir eşi daha bu 321 Türkân. ğıda acıtmadan at! lunmıyan meşhur bir levhası azizim!