Katalog

! Cumhuriyet 29 Teşrinîevvei 1933 Darülfünundan Ûniversiteye Darülfünun, ruhunu Tanzimattan almış bir irfan müessesesi idi ve ilim seviyesine yükselememişti Universitenin hedefi ise Büyük Gazinin gösterdiği iz üzerinde ilerîlemektîr 29 teşrinievvel: Bugün onuncu yasmı bHiren bu tarih, yeni Türkiyenin varhğını doğurmustur. Cumhuriyet yalnız bugünün neslme degil Türk istikbalinin asırlarma da kutiulanaeak günler hazırlıyor... Bu tarih, millî kurtulus savasir bütün dünya zaferlerinden büyü't «erefle bitiren ve inkılâbımızi yaratan Büyük Gazinin kurdugu yeni Türkiyenin doğum günüdür. On sene evvel bugün, Osmanlı tarîhinin son üç buçuk asrrlık acıklı ve karanîık sahifeleri kapanırken; asrî demokrat, lâik Gazi Türkjyesi dofc* mu«tur. Yükseli» mücadelesinde garbin hızla yürüyen hareketleri karşısın • da Osmanlı Türkiyesi. millî siyast ve ikbsadî inhitat içinde bunalmıs • b... Tanzimat gibi garp modellerine vvdurularak sekil verilmek istenen yasayısımızı, programsız vürüyen ve yarun kalan ıslahait teşebbüsleri düzeltememis, millî kültürü tebarüz ettiremerrustir. Türk milletinfn rubunda, Cumhuriyet için derinli&i uzun asırlara dalan bir ask vardı. Tarihin çok eski zamanlardaki büvük kurultaylarile Cumhurivet sevgisinî duyan Türk kalbim, Osmanlı saltanatmm asır larca süren istibdadı bu asktan ayı ramamıs. Sakarya. Afyon. Dumlu pınar zaferlerile Türk varlığını bü tün dünyava saydıran Büyük Gazi, kurulusundanberi oz bir istikbale kavusamamıs olan yeni Türkiyenin temeHerrni Cumhuriyet abidesi üs tüne kurmus*ur. Bu on »ene, taribten evvelld varhğjmızı, tarihten sonra da virmfnci asır dünyasınm mcîenivet ailesi içinde her milletîn vük»e§ine çıkaran irtimaî benliaimize seref ve gurur veren eserlerle doludur. fmDaratorluk tarihinin uzun asıriarında ba«arılamıvan i^leri. düsünülmiyen ihtiyacları, inkilâbımızm ümhuriyetin en güzel mserlerinden biri de yeni ümversıtemızdir. Burada kabiliyetli başlarf ha''?t kadro^u içind»" BUon tağlâm dimağlar ye tiftirmekle meşguldâr yük Ga?înin yüksek dehası dofcur • mus. Cumhuriyet Hükumeti bu de • tadil TC tensîk edüdL Btrmci ders Heyetince tanzim edilerek Yüksek tedrlsatinTn 3 »enede fkmaT! kabul banm Tn"«"iz«*Ierine «ekil verm'stir. senesini dolduran fizik, kimya ve Tasdika tktiran eden 12 kanunuev . edilmis ve dördüncü sınıf doktora »ıTürk Cumhuriye+iırfa on senelik tabiiyat tedrisatı P. C. N. sınıfı adile vel 924 tarihli talbnatname ile ku • mfı addedilmist!. Bu fakülteden buhayatında en büviik h«»def, içtrmaî Fen Fakültesine devredildi. tkinci rulmusitur. Bu ensthü 926 senesingüms kadar iki doktora fehadetna • teKkkü'ümıize bütütı dünyayı hürseneden itibaren seririyatlarda ta • d"enberi faaliyete ba^Iami^hr. Gayesi me verîlmistir. met ettirmek, inkılâbimızm müspet lebenm devanu temin edilerek ted • Türk tarihinm mubtelif subelerinde 2 1 9 2 6 senesinde fakülte teve şinırlu projrramlan üzerinde yo > risat daha umumî bir hale ^etiril • (medeniyet tarlhi, iktısat taribi, din rUatmda bir dej^isiklik olmustur. ruJmaz ve »arsılmaz bir kuvvetle di. Ders proRramtna faideli daha bir tarihi ve saire gibi) Türk Edebiyatı, '• Fa'kat bu degİsıfclik tedrisat sîste • vurümektir. Bu on «ene içinde millî takım dersler ilâve olundu. TedrîsTürk lisaniyah, Türk etno&rafyası, minden zivade yeni kanunların ka • kültür »ahasında büvük inkı'âplara ten baska ilmî tecrübe yapılması içitı Türk coferafyası, sahalarında ilmî ve bulünden dolayı aiâkadar olan derskavu«tuk. Kıvafet, vazt, tarih, dil Antropoloji ve Kanser enstitüleri yeni tetkikat ve nCşriyatta bulun lerde husule gelmi»tir. Ve bu ka inkılâplan, siyasî itibanmıztn. ik Hçıldi. Tıp Fakültesi seririyatiarının, nunlarm nesri akabmde hukuk tedtısadî müvazenemizin. ihnî istiklâ • tstanbul hastanelerinden istifadesi • mak benzeri olan beynelmilel müesseslerle münasebata girismek, ilmî risatı projrramlan ona göre tanzim limîzin uSsterdifri varlîk hareket ne imkân olmadıği için Haydarpasabir merkez vazifesini ifa etmektir. ve tatbilr edilmi*tir. leri. Türklüfrün kültür istikbali için daki seririyatlar mümkün oldu$u Kurulduğu zaman 7,000 ciH olan 3 1923 1933 seneleri zarfm IIUTIU vollar açmıstır. kadar büyütüldü. Kadirjra doğum • enstitü kıtaplan bugün 11,000 cilde da Hukuk Fakültesi tedtisah da büBu mlnlâplar arasında Darülfü hanesi yerme Haydarpaşada on yaeriçTniştir. Ne^riyatı 25 cilt tutmaktün Darülfünun tedrisatı gibi ansiknun inlalâbınm büyük bir yeri vartakiı bir do^um seririyatı açildı. tadır. Bunlann altra tercüme 19 U lopedik bir mahiveOte idi. Hukuk Fadır. Gazi zekâsının büyük eseri olan teliftir. 2 Tıp Fakültesi nesriyatoı kültesinde diğer fakiiltelerde olduiru Universite, irfan seciyemizin, »iya • 1923 te nesrme baslanan Tıp Fakül3 Co£**afya darülmesaisi 1931 Rİbi, enstfrüler tesis edilememlstir. sî varlı$ımizın medenivet ve insaYalnız 19321933 ders yılinda devam niyet aiiesi icmde en büvük kıymet tesi küllivatı serisinden tıbbın muhtelif de tesis edilmisir. Gayesi memleket subelerine art 29 cilt kitap nesroluncoğrrafy&si hakkında tetkikat ve nes* fhtiyart olmak üzere seminer sisteBlcünidür. Cumhuriyetin onuncu du. Bundan baska her iki ayda bîr riyatta bulunmaktır. Son »enelerde mi tecrübe edilmurt'r. Yeni üniver yıldönümünde knrulan bu ilim abi çıkmak üzere Tıp Fakültesi mecmım bu hususta birkaç ruale nefredal • «c'tede, Hukuk Fakültesi tedrisatınm desini yadederken, Darülfünunun sınrn nesn'ne devam edildi. 1925 te mistir. sistemi deSi?tîriİTni«, hocaîann. ta • geçirdiği safahatın küçük bir hulâ her alti ayda bir mtişar emek üzere 4 tslâm tetkİMerl enatküsQi lebelerin tlm! mesaisile daha fazla saxmı paymağa calnacağım Antropoloji mecmuasi tesis edildi. 1924 te llâhiyat Fakültesi umile ihve yakından mesrul olabilmelerini * • • Bu mecmuanm bugüne kadar on dort temin maksadile derslerin merkezi 1923 te tstanbul Darülfünununun savısı çıkmı«ır. sıkleti, tetkik ve taharrilerm esasnu fmparatorluk devrînin bütün mü • 3 Tıp Fakültesi kütüpanesm teşkil edecek olan seminerlere isti • esseseleri gibi ruhunu tanzimattan edeki kitaplarm mevcudu bugün nat ettirilmistir. Bundan baska Hualmış HT irfan müesseses:d;. Haki 9650 ye cıkmmtır. kuk Fakültesine ba§lı bir içthnaiyat kî bir ilim seviyesine yükselmemis^ 4 Tıp Fakültesine mülhak mekve ikısat enstitüsü de tesis olunmustecanüsten mahrum, an^iklopedik bir tepîer; bu seneye kadar Tıp Fakültur. Seminer küıtüpanesindeki kitap mahiyet gösterivordu. Cumhuriyet tesine ba?Iı olan Disçi ve Eczacı mekadedi üc bin ve iktısat semmertndeki ten sonra Darülfünun hayabnda da tepleri e*kiden bulunduklan Kadîr • kitap ededi de 5000 e iblâ$ edilmişyükseliş basladı. tnlolâbın yarattı*i fadaki ahsap konaktan ka'dinlarak tir. On sene zarfmda bu fakülteve millî mefkure Darülfünuna evvelâ B^yazıt mevdanında sjÎTndikî mev 6441 erkek 618 hanım girmistir. şekil vermeje uğrastı. Ve ilk hakiine getirildi. Mektep biryısı, tedris Bunlardan 791 erkek 56 hanıra mereket Darülfünunun uzvivetini kur va««ta!an, ders progrramlan ve kadzun olmustur. mak oldu. Bu en yüksek ilim müe« roları tanzim ve ikmal olundu. Memsesemize Istanbulun abideleri »ira Fen Fakfilteâ lekette büvük bir ihtîvacı karsılıyan sında sayılabilen eski Harbiye Ne 1 1932 sene»»rdenberi Fen Fazareti binası veri'er^k E<?ebivat, Hu« Ebe mektebinfn tedrisatı da vo'una kültesinde bir taraftan tedris vaai kondu. 5 1 0 senede TIP Fakültesi kuk, tlâhivat Fakülteleri orava vertalan tamamlanmara çalı«ıİTnıs,dive ona ba&îı olan Eczacı, Dîsci mekleştirildi. O zamana kadar Kadir fcer taraftan da nazarî ve amelî tedteolerine sriren ve mezun olan ta trada basit bir binada olan Disci re risatta memlekelin ihtiyac?>»nna uyleben'n m'ktan sen*NİeTi seneve art2czacı mektepleri de yeniden insa eun tadilât yapılmıstn*. Filhakika mıştar. On »ene icinde Tıo Faküîte ednîrcesine tadil ve '=^h edilerek 1923 ten evvel tatbikma baslanmış sine 1167 erkek 61 han^m jrirmis ve simdiki binaya nakl*»d'ldî. olan sertifika usulü 1923 te tadil obun'ardan 742 erkek 33 hanım 16 lunarak dört sertifika alan namzede Haydarpasadaki Tıp Fakültesîne ecnebi ta'ebeden de arbsi m » T ol<T m mezuniyet rüusu veriltnesi kabul e ibtiyaca yetecek kadar müteaddit di'msıtir. Keza lâboratuvarlar mü yeni ser;rivatlar ilâve oîundu. Bu me mustur. Eczacı mektebine 416 er kek <*0 hanım jfirmis bunlardan 399 zeler oldukca genis bîr teskilâta sayanda Kadirsradaki doâumhane ve erkek ve 10 hanım mezun olmustur. universite Emini Doktor hio olabildfklerinden îlmî ve idarî Ebe mekebi de bu «erirîvat'ardan Disci mekteb?T>e 711 erkek 104 ha noktai nararından enstitü teskilâtı birVne yerle«tirildi. Bu surrtle yerNeş'et ömer Bey ; nım Rirmis, 52S eıkek 33 hanım menın kabnlü muvafık jrörülmü» ve bu le«t rHen Fakültelerin ker'li bn«usî zun olmustur. Ebe mektebine de das olunan btı ens*îtü, Ünîversîte suretle Fen Fakültesinden .rîyaziyat kiHiinasıelerinden maada Dan'ilfü 1000 hanım ?irmis, 850 hanım me teskilâtmda, tslâm Tetkikleri En» . fizik, kimya, havvanat, nebatat, arnun civannda hususî bir binada buzun olmu«tur. tîtiisüne inkılâp etmiştn*. gun 120.000 cilt kitabı ihtiva eden zivat, heyet, eleko mekanik tesrih, Bu fakültenin 6 senelrk neçrîyah £<?*biyat Faköltesi ve asrî bir sekilde tanzim edilen Dafİ7Îvoloji enstîtüVrî tesV3 edilmistir. olan tlâhivat Fakültesi mecmuası 1 1°23 <enesi baslançıciTida Eriîlf'înun kütüpanes; vücude ge 1926 senesinde Fransadan caenl • th'Mi. mıs olan fizik • kimya ve elektro debivat Fakîîltesî dört zümred«*n î • îki dlt tutmaktadır. Fakültenm muhtelif subelerine 10 sene zarfmda mekanik, havvanat profesorlerî meMüe»sesenin maddî ihMvadarmı baretth*. Ed^bivat, felsefe, tarîh ve sailerile Fen Fakülesi tedrîsatımn gîren talebe mrktan kız ve erkek tatmin edebHmek icin de Darülfü co&rafya. Eedebiya* Fakülesinîn takviyesme hiztnelt etmislerdir. olmak üzere 850 dir. Bu müddet nun bütçesi 300,000 liradatı 800 000 (1923 ten 1933) e kadar 10 senelik 2 Gecen on sene zarfmda Fen zarfında tarih çubesînden 28 hanım, liraya çıkanldı. Memlekette millî nesrivatı; Edebiyat Fakültesi mec Fakültesinin ilmî t^knik noktai na Edebiyat subesinden 29 erkek 15 küHîr bareketinin ve Cırmhurivet muafl biri felsefeve biri coŞrafyaya zardan mazhar oidufu teraVkilerin haram, Felsefeden 48 erkek 26 hamefkuresinin kaynaği olan Darül biri Edebiyata daîr 9 ciltlîk müteaden mü"hinrmî 926 senesinde Fransanım, cojrafyadan 30 erkek 19 hanım dît brosürlerdir. Fakültenm her zümfünuna (1924) te de bu genis bütçe fci ımcmuu, 135 erkek 79 hanım me dan getirilen profesorlerle elektro reye aît kütf'oanelerîiıde bulunan bîr sabsVeti htikmiye vermistîr... zun dmusur. mekanik enstitüsünün kurulu*udur. kttaplann miktan 10,085 e iblâg Bu küçük huiasamdan sonra CumEnstitünün propramı aynî sene zarHukuk Fakultesî ed'lmistîr... nuriyetm ilk on yıllrk hayatında fmda Vekîller Heyeti tarafmdan tas2 Turkivat EnrtiKîsü, Vekîller 1 1923 senesinde mülga Darülnrahtelif fakÜltelerdeki yiikselis hafünunun Hukuk Fakültesi, dört n reketlerm! ihtisar edecejim: Görüste bilgiye, gidişte Türk genci! Gazi Cumhuriyeti nıftan ibaret bir talim müesseaesi Tıp Fakulteri ülküye inamrız. sctna emanei etti. 1 Bo fakülte tedrisat programı halinde idi. 1926 senesinde luans Cumhuriyetin Onuncu Yılı Marşı Çıktık ctçık dtnla on ydda her $avaftanf On ydda on beş milyon genç yarattık her yastanf Bafta, bütün dünyamn »aydığt Başkumandant Demir ağlarla ördük ana ytzrda dört bceftan Tarküz: Cumhuriyetin goğtümüz trtnç siperîf Türke durmak yaraşmaz, Türk onde, Türk üerl Bir htzda geriliği, kötülüğü boğartzt Karanlığın üttüne güneş gibi doğarız. Tarküz, bütün başlardcm üstün olan bcnlarizt Tarihten önce vardık, tarihten sonra oartz. Türküz: Camhuriyetin göğsümüz tunç sîperif Türke durmak yarasmaz, Türk onde, Türk ilerL Çizerek kantmtzla öz yurdun hartatınt, Dindirdik memleketin yıllar süren yasınt; Bütünledik her yonden istikelâl kavgastnt.. öğrendi bütün dünya Türklüğü saymastnıf Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi; Türke durmak yarasmaz, Türk önde, Türk ilerL örnektir miüetlere açtığimız yeni iz; tmtiyazstz, sımfsız, kaynasmış bir ktıtleyiz; Uyduk gorüşte bilgi, gidişte ülküye biz. Tersine donse dünya yolumuzdan dönmeyiz! Türküz: Cumhuriyetin goesnmüz tunç siperi; Türke durmak yarasmaz, Türk onde, Tark i\"rl. 0n yılımızL Bir sabah, müjdeledi toplar tunç bir ufuktan: Tarihte bir ölmezin «Cumhuriyet» adtnt... Yular süren bir gece sonunda ana vatan, Kopardı saltanatın karanlık maksadını... 11 On yiltn değeri çok, bu yurt ta, on anrdant Yeni bir ülkü kurduk, biz, ünla ülkemize., On yılımız uludur tarihte son astrdan, En önlerde yol almak en mutlu miras bize... 111 Parçaladık kemendi, sarıklar, her duyguya. Kestik örümcek dolu kafaların sesini... Kclpadık hakstzlıgı, karanlık bir kuyuya, Bafimızdan fvlattık ellerin takketinu IV En yüce inktlâbt kafalara işledik, önde ölmez «Gazinin» yol gösteren izlert... ^ On yılda asırlartn boyunca genisldik, Ey geride kalanlar, örnek yapın blzlen!.. "«j* FUATED1P dik edrlmisti. Bu enstküde tahsil, dort senedir. Buradan mezun olan • lar elektro mekanik mühmdisi unvanmı kazamrlar. Bu enstitüye 'on »ene zarfmda mukayye* talebeden maada ekserîsi kara, denaz, hava zabitlerri olmak üzere dinliyici nfatile birçok fen ve meslek erbabı devam etmistir. Bu fakültede kimya ger yetıstirmek için açılan k'mya enstitüsü de memleketin irfamna ve sanaviine büvük hizmet etmekte dtr. Bu enstîtü »on zamanlarda mühendis, khnyager yetî*tirm»'k gaye •in! temine çahsmaktadir. Bu on sene içinde Fen Fakultesinin orijinal bazı mesal ve nesrryatı da vardır. Yukanda «övlend'^i vechile Fen Fakültesinde P. C. N. sımfı da ihda* edilmistir. 3 Yeni Universrtede Fen Fakültesî teşkil âtı meyamna Eczacı mek tebi de Rİrmisth. Bu mektep mülga Darülfünunda kimya fakültesrhe merbuttu. Bu fakültenm 19231933 e kadar cıkardıgı mecmua sayısı 40 dır. Ensftitülerde mevcut kitap yekunu 3700 dlttir. 4 Fakülteve 10 sene zarfmda 3735 erkek 1000 hanım girmi»tir. Bunlardan 92 hamim, 163 erkek mezun olmustur. • On sene zarfında girenlerle mezunlar arasmda gorü • len bu nisbet»izlik zahiridir. Ciînkü Fen Fakültesinde talebe adedini yükselten ve P. C. N. namı verilen îbzarî »enentn mevcudu bîr sene nihayetinde Tıp Fakültesine intikal etmektedir. üniversitenin hedeflert universite hakikati öğrenmek, Te aramak için hoca 3e taleV>«*nm bir • lestiği yerdir. Bu vasfı ile Universite yüksek kühürün ve millî suurun kaynagi olmalıdir. tlhnde beynelmilel olan «ey, usuldur. Halbuki âltrain bir vatan ve milleti oldugu için 3min mahal'ermde milliyet eseri vardır. Türk Universitesi îlmile uârasırken Türk eemivetinin ihtiyaçlarını da KÖrecek millî terbiye sistemimîzi te«bit edecek, millî ruhun ihtiyaclanna ve hareketlerine uyacaktır. Kültür birligi ve kültür bütünlüğü: l»te Üniversitenin en büyük hedefi .. Türk vatanı, içinde »eref ve saadetle ya • sadıgımiz bir ülkedir. Türk mille • tmin azm ve iradesinden dogan Türk Cumhuriyeti, çok ırtıraplar çekmi* olan neslhnizm gelecek nesillere mukaddes bîr vediasıdır. Cumhuriyeti yaratan Türk mkılâbınm ruh ve man&sına baküır&a viUubla farkedilir ki mkılâbımızı sümullu ve umumî biı kültür hareketidir. tnkılâbımız îlme, yani onun ;ki membaı o'an akla vo tecrübeye dayanıyor... Inkılâbımı* yeni kıymetlere revaç vermektedir. Artık bütün hayatımızda vetıi lny ' metler rol alacak ve mkılâbrmiziTi yarataa kudretleri, istikbalîn büyük fezasım acaeak, müsbet ve suurluj ideallerimizi doguracaktu. Universi» tenin hedefi, büyük dahinin gosrter diği iz üstünde, viVksek kültür yolunda ilerlemektîr. Büyük Gazinin yaptıgı inkılâp, Türk milletinm zaman icindeki derinKgini arryor. Maziyi örten karanhk perdeleri kaldırmı? • tır. Büyük Kurtananın essiz debası inkılâp tarühmin bize, tarih icindeki Türkü, medenîyetini, zekâsı en eski bir maziye uzanan ana yurt mede niyetini o Jretiyor... tnkılâbrcnız Türkün mekân icmdeki mevcudiye*mi de anyor. Yazrmız dilinuz can landmlıyor, ozlesiyor .. Büvük Gazî tarihî nultkunda kurduğu Cumhu • riyeti Türk gencliğine emanet ediyoı ve diyor k»t (Ey Türk gendiei... Birinci vazifen Türk istiklalinL Türl Cumhuriyetini ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektedir. Mevcudiveti • nin, »tikbalüain yegine temelî bu • dur.) Mevcudiyeftinm ve tstikbalmnı temeli olan bu kıvmetM harinevi, Cumhuriyetimizin Büyük Yaratıcumın emretigi gibi cesaret ve kuvvdt'le koruyabilmek için Türk gençliSi küE tür etrafmda toplanaa ve istikbalnM kavusan yeni Türkivenin îlmt $ah • siyetini ve büvükltiğünü bütün dünyava tanıtacak en yüksek bir JHira müessesesine muhtaetı. Halbuki tstanbul Darülfünununu Cumhurîvet idaresinln bütün gayelerine ve bü tün yardımlanna raihnen millî Te ilmî vazifelerini lâyıkile vapmıyordu: Cumhuriyet idaresi snkılâp gençli ğini, millî ülkünün ve muastr ilmin icabatma gore yetijtîrmek içîn daha fazla bekliyemezdi. îşte Büyük Millet MeclUinm nesrettiği kanunla 31 temmuzda Darülfünun lâgvedilerek 1 ağustosta yeni üniversitenin açıl ması bu zaruretm neticesidir. Artık ilmî ve raillî vazifesîne sevk ve »uorla sanlan yeni Universite, büyük yıldönümümüzde en gür ses3e haykınyorı Yasasm mkılâplann Büyfik Yara. hcısı... Yaşasm Cumhurîyell..^ ünioernte Emini Dr, NEŞ'ET ömef öz tarihimizi, oz düimizi Cumhuriyet öğrettl. | |