Catalog

seçilme ihtimali yüksek. Bir başka isim telaffuz edilmese de Hu Jintao’nun her zaman nefesini ensesinde hissettiği Başbakan Wen Cabao’nun da adeta hayalet bir aday gibi kulislerde adı geçiyor. HU JİNTAO Aralık 1942’de Anhui eyaletinin Cişi ilçesinde doğan Hu Jintao, Nisan 1964’te Çin Komünist Partisi’ne (ÇKP) katıldı. Temmuz 1965’te Tsinghua Üniversitesi Sulama Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Hu Jintao, 1980’li yıllarda Çin’de en tanınmış iki gençlik örgütü Çin Komünist Gençlik Birliği ve Ulusal Gençlik Federasyonu’nun yöneticiliğine getirildi. Bunun ardından Hu Jintao, Guzhou eyaleti ve Tibet Özerk Bölgesi’nde yöneticilik yaptı. 2002 yılında 16. ÇKP kongresinde ÇKP genel sekreteri seçildi. Mart 2003 tarihinde ise Çin Devlet Başkanlığı görevine getirildi. Hu Jintao, halen Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkez Komitesi Genel Sekreterliği, ÇKP Merkezi Askeri Komisyon Başkanlığı, Çin Cumhurbaşkanlığı ve Çin Halk Cumhuriyeti Merkezi Askeri Komisyon Başkanlığı görevlerini bir arada yürütmektedir. Hu Jintao, modern ve milliyetçi bir komünist olarak biliniyor. Zaman zaman milliyetçi yönün daha ağır basması da dikkatlerden kaçmıyor. Çin’in modernleşmesinde önemli bir paya sahip. Gerçekten de Çin’i hiçbir sürtüşme ve çatışmaya maruz bırakmadan oldukça yüksek noktalara taşıdı. Çin’i bölgesel güç statüsünden küresel güç statüsüne yükseltti. Hu Jintao, uluslararası politikada da serinkanlılığıyla tanındı. Çin gelenekse politikalarını muhafaza ederken, Çin için hayal edilemeyecek olan reformlara da imza attı. Kimi zaman ABD ile aynı çizgiye bile geldi. Hatta Soğuk Savaş sonrası dönemde en önemli müttefiki Rusya ile bili kim zaman karşı karşıya gelmekten çekinmedi. Çin tarzı sosyalizme öncülük ederek dünya sosyalizmi açısından önemli bir konuma yükselerek, ikinci Deng Şaoping unvanını aldı. Hu’nun uzlaşmacı ve dünya barışından yana ezilen halkların yegâne savunucusu imajına üçüncü dünyada oldukça rağbet var. Afrika ve Latin Amerika ülkelerinde Hu Jintao’nun kişisel etkisi oldukça büyük. Kuşkusuz, son günlerde kendi ülkesinde bile imajı yerle bir olan Bush için bu pek hazmedilebilir bir durum değil. Partisi (ÇKP) Merkez Komitesi Siyasi Bürosu Daimi Üyesi olan Wen Cabao, Çin Başbakanlığı’nı yürütmektedir. Wen Cabao, Çin’de Hu’dan sonra en önemli isimdir. Gelenekçiler, 16. parti kongresinde Hu Jintao’ya karşı Wen Cabao’yu desteklemişlerdir. Başbakan, Wen, Hu’ya göre gelenekçi kanada daha yakın bir duruş sergilemektedir. Bazı uzmanlara göre 17. kongrede Hu’nun yerine Wen getirilebilir, ancak şu an için görünürde böyle bir ihtimal yok. Wen, işinde oldukça başarılı bir siyasetçi. Enternasyonalist olan Hu’nun aksine daha bölgesel ve yerel olan Wen, Asya Asyalılarındır sloganından yola çıkarak Çin’in Asya’ya hâkim olması görüşünü savunuyor. Gerçekten de Çin’in Asya diplomasinde çok önemli bir isim. Çin’in geleneksel ideolojik yapısının altının oyulmasına karşı duruyor. ABD ile olan ilişkilere de soğuk bakıyor. Bu nedenle, genelde ABD ziyaretlerini başka üst düzey yetkililer gerçekleştiriyor. Japonya ile ilişkilerin geliştirilmesinde önemli rol oynadı. Özellikle Eski Başbakan Şinzo Abe yönetimindeki Japonya ile ilişkilerin normalleştirilmesinde büyük rol oynadı. Wen Cabao, Rusya’ya kuşkuyla bakan liderlerin başında geliyor. Bu nedenle, Wen, Rusya’dan çok Avrupa Birliği’ne ağırlık verilmesi taraftarı. Wen’in başbakanlığında Çin’in AB ile olan ilişkileri de oldukça artmış durumdadır. Wen’in Rusya’ya karşı soğuk duruşu Çin’in geleneksel Rusya algılamasının bir yansımasıdır. Şimdilik, Wen, başbakanlık görevini yürütüyor, ancak 2012’de Çin’in yeni cumhurbaşkanı olarak daha şimdiden adı geçiyor. Fakat mevcut genel sekreterin aday belirleme konusundaki etkisi düşünüldüğünde Hu Jintao’nun Wen Cabao’yu aday gösterip göstermeyeceği de şimdiden merak konusu, ama bilinen bir gerçek var ki, Hu ile Wen arasında görünmeyen bu rekabet daha devam edecek gibi. C S TRATEJİ 9 İdeoloji gözetilmeden dünyaya açılım, Çin’de muhafazakâr kanadın tepkisini çekiyor. Peki, muhafazakâr kanat Çin’de güçlü mü? Buna verilebilecek cevap evettir. Zira Çin ordusu hâlen muhafazakâr kanadın kontrolündedir. Çin ordusunda üst düzey komuta kademesi sıkı Maocu ve komünisttir. Her ne kadar yenilikçi bir grup olsa da onlar hâlen azınlıkta bulunmaktadırlar. Çin anayasasına göre, Çin’de rejimin temel koruyucusu Çin Halk Kurtuluş Ordusu yani Çin silahlı kuvvetleridir. Hatırlanacağı üzere 2002’de göreve gelen Hu Jintao’ya bütün görevler devredildiği halde Merkez Askerî Komite’nin başkanlığı, yani Çin Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanlığı görevi verilmedi. Bu görevi bir süre önceki devlet başkanı Jiang Zemin elinde tuttu. Bunun gerekçesi ise, yeni yönetim eğer rejime uygun davranmaz ve rejimi ve ülkeyi tehlikeye düşürürse anayasanın verdiği yetki ile Çin ordusu yönetime müdahale edebilecekti. Ordunun kontrolü elinde olmayınca Hu Jintao, dilediği gibi hareket edemeyecekti. Ancak yeni yönetim kısa zamanda Jiang Zemin’in güvenin kazandı. Ve Hu Jintao başkomutanlık görevini de aldı. Gerçekten de bu görevi alır almaz Hu, Çin’de tarihindeki en büyük anayasa değişikliğini yaptı ve özel mülkiyet anayasa kapsamına alındı. Geçmişte Deng Şaoping ordunun yönetimini Jiang Zemin’e vermemişti. Bu durum, Deng ölünceye kadar sürdü. Şu günlerde tartışılan en önemli konu ordunun nerede durduğudur. Ordu mensupları, ÇKP’nin içinde önemli pozisyonlarda bulunmaktadır. Politbüroda ve diğer karar organlarında ordudan üst düzey isimler bulunmaktadır. Bu da, Hu Jintao yönetiminin daha rahat hareket etme olanağını kısıtlamaktadır. Gelenekçi kanat, Hu Jintao reformlarına İran eski cumhurbaşkanı Hatemi’yi örnek göstererek, yaptığı reformların ABD’yi İran’ın başına bela olmaktan kurtaramadığını, İran’ı uluslar arası ortamda zayıf düşürdüğünü söylemektedirler. Aynı şekilde, İran devriminin ruhuna sahip çıkan muhafazakâr Ahmedinecat’ın İran’ın saygınlığını yeniden tesis ettiğini belirtmektedirler. Sonuç olarak, Çin’deki bu tartışmalar daha uzun süre devam edeceğe benzemektedir. 2012’de 18. kongre oldukça hareketli geçeceğe benziyor. ABD’nin sınır tanımaz politikaları, Çinlileri yeniden ideolojilerine sahip çıkmaya itiyor. Bu da gelenekçilerin giderek güçlenmesi anlamına geliyor. İleride uzlaşmacı bir Çin yerine direnen bir Çin görme ihtimalimiz oldukça yüksek. ÇİN SİLAHLI KUVVETLERİNİN SİYASETTEKİ ROLÜ Kuşkusuz son yıllarda, Çin büyük bir atılıma imza attı, ancak bu atılımlara imza atarken de Çin, giderek kendi olmaktan çıktı. Örneğin son yıllarda Çin’de emperyalizm vurgusunu pek fazla dile getirilmediği görülmektedir. Başta ABD olmak üzere Batı dünyası ele alınırken emperyalizm faktörü değerlendirmede en önemli araçtı. Bugün ise, gelinen noktada Çin, bu söylemleri terk ederek daha pragmatik bir yol izlemeye başladı. WEN CABAO Eylül 1942’de Tianjin şehrinde doğan Wen Cabao, Nisan 1965’te Çin Komünist Partisi’ne (ÇKP) katıldı, Eylül 1967’de çalışma yaşamına başladı. Wen Cabao, Çin Jeoloji Akademisi Jeofizik Bölümü lisansüstü mezunu bir mühendistir. Wen Cabao, Çin Jeoloji ve Maden Kaynakları Bakan Yardımcılığı, ÇKP Merkezi Komitesi Özel Kalem Müdürlüğü ve Başbakan Yardımcılığı görevlerinde bulunmuştur. Çin Komünist Kongre’de de Başbakan Hu Jintao’ya rakip olarak Başbakan Wen Cabao gösteriliyor. Ancak Cabao’nun başarı kazanması pek de olanaklı görünmüyor. Jintao’nun uluslararası politikadaki serin kanlılığı ve reformist yapısı dikkat çekerken, Cabao daha çok yerelleşme ve geleneksellikten Cabao yana…