Catalog

!2 ŞUBAT 2004 / SAYI 935 TOPLUM 7 Türkiye'nin Guantanama'sı ,etın fiğenoğlu B ir yüzüyle umudu ve çenneti, bir yüzüyle cehennemi ve ölümü çağrıştırdı hep; Amerikalılann "Figorchard", yani"Incirbahçesi" dediği, bizim "încirlik" dediğimiz belde. Birçok ülkede Adana'nuı încirlik'in ilçesi olduğu sanıldı ve hâlâ öyle sanılıyor... Oysa o kurulduğu günden beri, dünyadaki gelişmelere göre sık sık kimliğini ve işlevini değiştirdi. Son günlerde ise "Antiterör Üssü" olarak tammlanmaya başlandı, yani încirlik Türkiye'nin Guantanaması olacaktı. ABD ve AKP hükümeti arasında imzalanan gizli bir anlaşmayla Ortadoğu ve Asya arasında ABD asker ve teçhizatlannı geçirmek, belirli süre konuşlandırmak amacıyla transit üs haline geti lenen PX ve BX artığı mallar kentteki Amerikan pazarlarında satılıyor. Adanalı genç kız ve erkekler içinse încirlik, Amerikan rüyalarını gerçekleştirecek, prens ve prenseslerin yaşadığı bir dünya. Şimdi de "öteki" tncirlik'e bakalım. "Muhammed's Jewellery", "Moonlight Bar", "Alibaba's Carpet" ve "Müjdat's" gibi tabelaların süslediği, Amerikahların "darsokak"anlamındaki"TheAlley"sözcüğüyle andığı Türkiye kasabası bu. Kuyumcudan lokantaya, halıcıdan yorgancıya, hediyelik eşya satıcısından terziye, bara, diskoya üsteki Amerikalılara hiznıet için açılmış işyerlerinin bulunduğu Atatürk Caddesi'yle bizim încirlik... încirlik kırklı yıllarda Balkan muhacir lerinin yaşadığı küçük bir köydü. 1950 sonrasında üssün açılması ve Çukurova ekonomisindeki yükselişin yol açtığı sanayi göçü ile kasaba irisi bir yerleşim yeri haline geldi. Seksenli ve doksanlı yıllarda Güneydoğu'dan aldığı göçle nüfusu daha dakalabalıklaştı... Işte bu Incirlik'te, kriz dönemlerinde iisse nazır balkonlu binalar haber ajanslarınca beş bin dolara kiralan dı, iıste çalışan hizmetliler arasından "medya muhbiri" bulma sıkıntısı yaşandı, üstelik bin beş yüz dolar karşılığında... Aslında, NATO'ya girdiğimiz andan beri, her zaman iki İncirlik'in 50 yılı... V 1950Soğuk Savaş'ın başlangıç yıllarında Türkiye'nin NATO'ya girmesi üzerine încirlik gündeme geldi. Üssün yapımı için ilk adım, Hava Atış Bombardıman Destek Grup Komutanlığı'nm kuruluşuyla atıldı. >• 1951Üsyapımınabaşlandı. •• 1954Üssün yapımı tamamlandı. ABD Libya'daki önemli bir üssünü Adana'ya taşıdı. Aynı yıl "Adana Hava Üssü" adıylahizmeteaçılanüs,6 Arahk 1954'te Türkiye ile ABD arasında imzalanan "OrtakKullanım An laşması"na göre askeri amaçlarla kullanılmayabaşlandı. >• 1955 ABD Hava Kuvvetleri ve CIA'nın çalışmaları nedeniyle încirlik U2 merkezi oldu. > 1958 Üsse yakındaki beldenin adından esinlenilerek "încirlik" adı verUdi. • 1960Incirlik'ten kalkan bir U2 uçağı Sovyetler Birliği üzerinde SA2 füzeleriyle düşürüldü. >1963TSK'ninKıbrıs'a müdahalesi sırasında Türk uçakları tncirlik'e indirildi. > 196639. Hava Taktik Grup Komutanlığı adını aldı. >• 1980ABD'yle imzalanan "Savunma ve Ekonomik Işbirliği Anlaşması"yla adı "Hava Atış Destek Grup Komutanlığı" diye değiştirildi. >• 1985Üstekibirlikalayseviyesine yükseltilince IncirUk'e "Tesis Komutanlığı " adıverildi. > 1991 Birinci Körfez Savaşı'nda "Birleşik Görev Kuvvet Komutanlığı" adıyla kurulan ve ABD askerlerinin yanı sıra Ingiliz ve Fransızlarm da arasında bulunduğu değişik uluslardan askerlerin görevlendi rildiği, kamuoyun da "ÇekiçGüç"olarakbilinenyapılanmayla Irak üzerinde " Kuzeyden Keşif Harekâtları" gerçekleştirilmeye başlandı. >• 1997 Üsteki birlik tugay seviyesineyükseltildi. • 1998încirlikbirkezdahakimlik veisim değiştirerek " 10. Tanker Üs Komutanlığı" oldu. >• 2002ABD'nin"SonsuzÖzgürlük Operasyonu" adını verdiği Afganistan'ayapılanmüdahalede"ilerikarakol" konumunda kullanılan tncirlik'ten deyararlanıldı. >• 2003MartayındaABD'ninIrak'ı işgal etmesi üzerine " Uçuşa yasak bölge"de (Kürt bölgesi) sürdürülen "keşif" (!) amaçlı uçuşlar sona erdi. Lojistik ve operasyonel uçuşlar başladı. >• 2003 Haziran'da AKP iktidannca Bakanlar Kurulu tarafından imzalandıktan ve altı ay gizlendikten sonra Türk kamuoyunun ABD basınından öğrendiği kararnameyle încirlik 2004 başında "Antiterör Üssü" adı altında Ortadoğu ve Asya arasmda ABD asker ve teçhizatlannı geçirmek, belirli süre konuşlandırmak amacıyla transit üs haline getirildi. » rilmişti. Dünya her ne kadar askeri bölümüyle ilgilense de, aslında iki încirlik var Adana'da... Birisi pistleri, uçakları, hangarlan ve cephanelikleri olan, tel örgüleri beden ısısına duyarlı erken uyarı sistemleri, gece görüş dürbünleriyle korunan încirlik... Bir de, çoğunluğun filmlerde gördüğü bir Amerikan kasabası hali var. Bahçeli evler, verandalı çadırlar, "fitness center"lar, güzellik salonları, bowling karşılaşmalan, hamburgercüer, pizzacılar, gece kulüpleri, kitapçıoyuncakçı dükkânları, kütüphane ve kilise... Bu kasabada yaşayanlar devletlerinin kuruluş bayramını da, dini günlerini de kutluyorlar. Sadece askeri ürünsatılan "PX"i(PostExchange), otomobil dışında her türlü tüketim ürünün bulunduğu "BX"i (Base Exchange) ve tezgâhlarında her türlü gıda ürünü yer alan "Comissary " gibi marketleri de var ki, bunların gölgesinin kente düşmemesi mümkün değil... Adanalıların dilinde bu mağazaların bir de adı var: "Piyeks"... Üstenkaçak çıkanldığısöyîncirlik oldu Adana'da... YoksulAdanalı'nın iş ve umut kapısı olduğu kadar, ABD'lileriniçinde "paintball" (askercilik oyunu) oynamadıkları bilinen öteki Incirlik, çoğu zaman korkunun ve dehşetin merkezi oldu. U2'LERİNKRÎZİ... Elli yıldan bu yana, görece gelişmenıiş, ancak hep avcı, yok edici, süper kobra, kara doğan gibi isimlere sahip uçak ve helikopterlerin yanı sıra Awacs gibi erken uyarı, F 117 (Hayalet) gibi pilotsuz, U2 gibi uydu irtifasında uçabilen casus uçaklara ev sahipliği yaptı... Bu nedenle dünyanın iki kutuplu olduğu zamanlarda Pentagon'danöncevurulacakhedefseçilmekle kalmadı, Türkiye'nin diinyadanükleersilah bulunduran dokuz ülke arasında dördüncü sırada sayılmasına yol açtı. Hiroşima'ya atılan yirmi kilo tonluk atom bombasından dokuz kat fazla güce sahip, günümüzde demode olan B61'lerin konuşlandırıldığı haberleri Adanalılar'ı dehşete düşürdü... Insanların çil yavrusu gibi dağılırcasına Adana'dan kaçtığı Körfez Savaşı'nda da aynı şeyler yaşandı. El Abbas füzelerinin de ilk hedefi Adana'ydı. Israil'de köpeklere bile gaz maskeleri dağıtıldığı söylenirken biyolojik ve kimyasal silah açısından en riskli kent Adana'da hop oturup hop kalkıldı. Uçaklardan bombalar düştü kentinorasmaburasma. Birgün denize, bir gün portakal bahçesine düşen bombaların öbür gün nereye ineceği bu bir ev de olabilirdi^korkusuyüreklerititretti. Bu, yersiz bir korku değildi, örneği de vardı, tatbikat amacıyla patlatı Greenpace încirlik Üssü kapısmda eylem yaparken... lan Patriot füzesinden düşen parça bir gencin ömür boyu sakat kalmasına yol açmıştı. încirlik, Adana'ya ilk paniği U2 krizleriyle yaşattı. Adana bir yana, dünyayı derinden sarsan bu olayla ABD'nin Sovyetler'in balistik füze deney istasyonlan bulunan Sverdloks ve Plesetsk üzerinde U2 'lerle fotoğraflar çektiği ortaya çıktı. Ha va koşullarından etkilenmeyen, çok yüksek uçma yeteneğine sahip bu U2'lerden biri încirlik'ten kalktıktan kısa süre sonra Sovyetler Birliği üzerinde bir SA2 füze siyle düşürüldü. Yıl 1960'tı. Dünyayı diken üstünde tutan bu krizde Sovyetler'in Incirlik'e atombombası atacağı haberleri Adanalılan korkuttu. Yaşı ellinin üzerinde olanlar, duvarlarayapıştırılan afişler, radyo ve gazeteler aracılığıyla atomdan korunma yollarının öğretildiği, değişik şekillerde yapılan uyarılar karşısında insanların nasıl tirtirtitrediğinianımsarlar... Peki, bundan sonrası? încirlik hâlâ gizli anlaşmaların neredeyse ilk maddesi. Adanalılarmı? încirlik Üssü açıkkaldığı sürece korkuyla yaşamayısürdürecekler...# ÎNGÎRLÎK'te tam 50 yıldır bir askeri üs var. Bunun Adana için anlamı korkuyla yaşamak. Soğuk Savaş döneminin gerilimi artık yok. Bugün "Antiterör Üssü" olması yeni korkuları tetikliyor. rjTTM». ı «r f • PAZARIN PENCERESİNDEN Selçuk Erez İki kafalı çocuk..Biz bu bebeği tam sekiz yıl bekledik ama şu son saatler yüzyıl gibi geliyor... Gece yarısı, Doğumevi'nin bekleme salonunda eşleri doğum yapmakta olan iki erkek zaman zaman yerlerinden kalkıp volta atıyor, bazen de dertleşiyorlar. Saat 12.30'da birinin karısının doğurduğu müjdelendi. Tek başına kalan adama "haber" ancak iki saat sonra geldi: Esmanım'ın eşi! Geçmiş olsun! Erkek mi, kız mı? Erkek ama... Aması ne? Eksiği mi var çocuğun? Hayır, fazlası... Sizi doktor daha iyi aydınlatır. Doktor, doğumhanenin kapısında bekliyordu: Çocuğunuzda ender görülen bir fevkaladelik var. Çocuk cerrahlanyla görüştüm. Düzeltebilirlermiş. Gelin size, çocuğu göstererek açıklayayım. Esmanım'ın eşini, takke, maske ve galoş giydirip bebek odasma aldılar. Bir küvezde iki kafalı bir bebek yatıyordu. Bunu nasıl düzeltirler? Kafalardan birini giderecekler... Hangi birini? Hangisinin yaşama şansı fazlaysa: Yarın yapılacak testler bunu yansıtacak. Ertesi gün, doktor, çifte, yapılan incelemelerin her iki başın, yaşamlarını sürdürme şanslarının eşit olduğunu ve bu durumda tercihin ana ile baba tarafından yapılması gerektiğini söylediler. Çocuk, lohusanın odasına getirildi, anası ve babasıyla baş başa bırakıldı... Ne kadar zamanımız var? Fazla uzatmasanız daha doğru! Peki, hanım ilk sen söyle. Soldaki babama benziyor; o kalsın! Baş cidden çocuğun babasının rahmetli kayınpederine benziyordu. Bu nedenle mi kalsındı? Kendisini damathğa kabul edememiş, kendisine hep ters davranmış olan bu adamı anımsatan kelle sahibini kolay kolay benimseyemezdi: Sağdaki de benim 15 yaşında lösemiden ölen kardeşime benziyor: Onun kalmasını yeğlerim! Karısı sol taraftakinde ısrar edince, hele hele doktorun yolladığı kâğıda "sağdakini alın" diye yazıp imza atınca babanın tepesi attı, gitti noterden hastane yönetimine "îznim olmadan hiçbir şeye kalkışılmasın!" diye ihtar gönderdi. Sonunda işe avukatlar karıştılar: Biri, anaya, "Boşanırsın; çocuk küçük olduğundan velayeti size verilir; siz de babanıza benzeyen bir çocuk büyütürsünüz." diye akıl verdi. Dava açıldı ama pek uzun sürdü. Gerçi velayet, anaya verildi ve nafaka bağlandı ama baba, o sırada iflas ettiğinden ameliyatı gerçekleştirecek para toplanamadı. Esmanım bu nedenle çocuklara doğru dürüst bakamadı; bir ara çocuğu evlatlık vermeğe kalktı ama böyle garip çocuğu benimseyen çıkmadı. Çocuk, mahallede oynayacak yaşa geldiğinde alaya alındığından, okula gitmesi gerektiğinde de diğer çocukları korkuttuğundan evden dışarı çıkamadı. Günler, televizyonun karşısında geçiyordu. Recep'in her iki kellesi de dünyayı, tarihi, coğrafyayı ve en son çıkmış şarkıları hep televizyondan öğrendiler. Recep'in kafalan, bir gün televizyon şarkılarını söylerken, anaları soldakinin sesinin tenor, sağdakinin ise bariton olduğunu fark etti. Farldı sesle, uyum içinde söylenen şarkıların kulağa pek hoş geldiğini kısa bir süre içinde komşular da fark ettiler. Bir süre sonra aile toplantılarına, nişanlara çağrılmağa başladılar. Biri, Popstar yarışması düzenleyen kanallara duyurunca da bu yarışmaya davet edildiler. Recepler, biri altı aylık üçüze hamile, biri kekeme, biri aşın obez, biri de lahmacuncu olan yarışmacılar arasında birinci geldiler. iki kafalı Receplerin pörsük alınyazıları böylece değişti: Onümüzdeki yıl Orovizyona gönderilecekleri ve de yerel seçimlerde aday gösterilecekleri ısrarla söylenmektedir.*